Βασίλειο της Αρλ
Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν. |
Συντεταγμένες: 43°40′36.998″N 4°37′43.000″E / 43.67694389°N 4.62861111°E
Βασίλειο της Αρλ | ||
---|---|---|
933–1378 | ||
| ||
Πρωτεύουσα | Αρλ | |
Ίδρυση | 933 | |
Γλώσσες | λατινική γλώσσα | |
Γεωγραφικές συντεταγμένες | 43°40′37″N 4°37′43″E | |
δεδομένα ( ) |
Το Βασίλειο της Αρλ (933-1378) (Arelat, Αρελάτη) ή Δεύτερο Βασίλειο της Βουργουνδίας ήταν Φραγκική επικράτεια, που δημιουργήθηκε το 933 από εδάφη του Βασιλείου των Βουργουνδών των αρχών του Μεσαίωνα, με τη συνένωση των βασιλείων της Άνω και Κάτω Βουργουνδίας υπό τον Βασιλιά Ροδόλφο Β΄ της Βουργουνδίας.
Το νέο βασίλειο πήρε το όνομά του από την έδρα της Κάτω Βουργουνδίας, την Αρλ. Το δεύτερο Βασίλειο της Βουργουνδίας του επεκτεινόταν από τη Μεσόγειο στα νότια ως τον Άνω Ρήνο στα βόρεια, αντιστοιχώντας περίπου στις περιοχές της Γαλλίας Προβηγκία-Άλπεις-Κυανή Ακτή, Ρον-Αλπ και Φρανς-Κοντέ, καθώς και στη δυτική Ελβετία. Κυβερνιόταν από ανεξάρτητους βασιλείς ως το 1032[1], οπότε ενσωματώθηκε στην Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία.
Η Βουργουνδία υπό τους Καρολίδες
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Με την κατάκτηση του Πρώτου Βουργουνδικού Βασιλείου από τους Φράγκους το 534, η περιοχή έγινε μέρος της Φραγκικής αυτοκρατορίας των Καρολιδών. Το 843 οι τρεις γιοι του αυτοκράτορα Λουδοβίκου του Ευσεβούς, ο οποίος είχε αποβιώσει το 840, υπέγραψαν τη Συνθήκη του Βερντέν, με την οποία χώρισαν την αυτοκρατορία μεταξύ τους: το πρώην Βουργουνδικό Βασίλειο έγινε μέρος της Μέσης Φραγκίας, η οποία πήγε στον αυτοκράτορα Λοθάριο Α΄ (Lotharii Regnum), εκτός από το κατοπινό Δουκάτο της Βουργουνδίας —τη σημερινή Bourgogne—, το οποίο έλαβε ο Κάρολος ο Φαλακρός, βασιλιάς της Δυτικής Φραγκίας. Ο βασιλιάς Λουδοβίκος ο Γερμανικός έλαβε την Ανατολική Φραγκία, την οποία αποτελούσε η περιοχή ανατολικά του ποταμού Ρήνου.
Λίγο καιρό πριν το θάνατό του το 855 ο αυτοκράτορας Λοθάριος Α΄ διαμοίρασε το βασίλειό του μεταξύ των γιων του με τη Συνθήκη του Προυμ. Η κληρονομιά του της Βουργουνδίας θα περνούσε στον νεότερο γιο του Κάρολο (845-863). Το 869 ο γιος του Λοθάριου Α΄, ο Λοθάριος Β΄, απεβίωσε χωρίς νόμιμο παιδιά και το 870 οι θείοι του Κάρολος ο Φαλακρός και Λουδοβίκος ο Γερμανικός μοίρασαν την περιοχή του με τη Συνθήκη του Μέρσεν το 870: η Άνω Βουργουνδία, περιοχή βόρεια των Ορέων Γιούρα (Jura) (Bourgogne Transjurane), πήγε στον Λουδοβίκο, ενώ η υπόλοιπη περιοχή στον Κάρολο. Ως το 875 όλοι οι γιοι του Λοθάριου Α΄ είχαν αποβιώσει χωρίς διαδόχους και οι υπόλοιπες περιοχές της Βουργουνδίας πήγαν στον Κάρολο.
Στη σύγχυση μετά το θάνατο τού γιου τού Καρόλου Λουδοβίκου του Τραυλού το 879, ο κόμης του Αυλής της Δυτικής Φραγκίας Μπόζο της Προβηγκίας ίδρυσε το Βασίλειο της Κάτω Βουργουνδίας (Bourgogne Cisjurane) με έδρα την Αρλ. Το 888, με το θάνατο του αυτοκράτορα Καρόλου του Παχύ, γιου του Λουδοβίκου του Γερμανικού, ο κόμης Ροδόλφος Α΄ της Βουργουνδίας ίδρυσε το Βασίλειο της Άνω Βουργουνδίας στο Σαιν Μόριτς, το οποίο περιελάμβανε την κομητεία της Βουργουνδίας στα βορειοδυτικά της Άνω Βουργουνδίας.
Το 933 ο Ούγος της Αρλ παραχώρησε την Κάτω Βουργουνδία στον Ροδόλφο Β΄ της Άνω Βουργουνδίας με αντάλλαγμα την αποποίηση κάθε διεκδίκησης του τελευταίου στον Ιταλικό θρόνο. Ο Ροδόλφος ένωσε την Άνω και Κάτω Βουργουνδία για να δημιουργήσει το Βασίλειο της Αρλ (Αρελάτης, Arelat). Το 937 τον Ροδόλφο διαδέχτηκε ο γιος του Κορράδος της Βουργουνδίας, με την υποστήριξη του Όθωνα Α΄ της Γερμανίας.
Τον Κορράδο διαδέχτηκε το 993 ο γιος του Ροδόλφος Γ΄ της Βουργουνδίας, ο οποίος αναγκάστηκε να υπογράψει το 1006 μια συνθήκη διαδοχής υπέρ του Ερρίκου Β΄ της Γερμανίας. Ο Ροδόλφος το 1016 προσπάθησε να αποκηρύξει τη συνθήκη, χωρίς επιτυχία.
Αυτοκρατορική Αρελάτη
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το 1032 ο Ροδόλφος Γ΄ απεβίωσε χωρίς απογόνους και το βασίλειο πέρασε σύμφωνα με τη συνθήκη του 1006 στον διάδοχο του Ερρίκου Β΄, Κορράδο Β΄ της Γερμανίας (της Σάλιας Δυναστείας) και το Βασίλειο της Αρλ ενσωματώθηκε στην Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, αν και λειτουργούσε με αρκετή αυτονομία[1]. Ενώ αυτήν την εποχή οι Αυτοκράτορες κατείχαν και τον τίτλο του "Βασιλιά της Αρλ", λίγοι πήγαιναν για να στεφτούν στον καθεδρικό της Αρλ. Μια εξαίρεση απετέλεσε ο Φρειδερίκος Α΄ Βαρβαρόσσα, ο οποίος στέφτηκε Βασιλιάς της Βουργουνδίας το 1178 από τον Αρχιεπίσκοπο της Αρλ.
Μεταξύ του 11ου και το τέλος του 14ου αιώνα πολλά μέρη της επικράτειας της Αρλ αποσχίστηκαν: Προβηγκία, Βιβαρέ, Λυονέ, Ντοφινέ, Σαβοΐα, Ελεύθερη Κομητεία της Βουργουνδίας και μέρη της δυτικής Ελβετίας[1]. Την Ελεύθερη Κομητεία της Βουργουνδίας απέκτησε το 1190 ο Οίκος των Χοενστάουφεν και τα ανατολικά μέρη της Άνω Βουργουνδίας έπεσαν στον Οίκο των Τσέρινγκεν (Zähringen). Αργότερα, όταν έσβησε η γραμμή διαδοχής του, οι γη αυτή κληρονομήθηκε από τον Αψβούργους. Το μεγαλύτερο μέρος της επικράτειας της Κάτω Βουργουνδίας ενσωματώθηκε σταδιακά στη Γαλλία: η Κομητεία της Προβηγκίας έπεσε στον Οίκο των Ανζού το 1246 και τελικά στο Γαλλικό Στέμμα το 1481, ενώ η περιοχή της Ντοφινέ πουλήθηκε στον Γάλλο βασιλιά Κάρολο Ε΄ το 1349 από τον Ουμβέρτο Β΄ κόμη του Βιενουά (Humbert II de La Tour-du-Pin) και προσαρτήθηκε στη Γαλλία. Το 1361 ο Κάρολος Δ΄ της Γερμανίας απέσπασε την Κομητεία της Σαβοΐας από το Βουργουνδικό βασίλειο.
Το 1365 ο Κάρολος Δ΄ ήταν ο τελευταίος αυτοκράτορας που στέφτηκε βασιλιάς της Αρλ. Το 1378 ο Κάρολος Δ΄ διόρισε τον διάδοχο της Γαλλίας (και κατοπινό βασιλιά) Κάρολο ΣΤ΄ ως μόνιμο αυτοκρατορικό βικάριο για να διοικεί εκ μέρους της Αυτοκρατορίας ό,τι είχε απομείνει από το Βασίλειο της Αρλ και από τότε και μετά αυτό ουσιαστικά έπαψε να υφίσταται. Ακόμα και έτσι, ο τίτλος "Βασιλιάς της Αρλ" παρέμεινε ένας από τους τίτλους των Αυτοκρατόρων της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας μέχρι τη διάλυσή της 1806 και το αξίωμα του Αρχιεπισκόπου του Τριρ (του Ελεκτοράτου του Τριρ) συνέχισε να έχει την ισχύ ως Αρχικαγκελάριου και Πρίγκιπα-Εκλέκτορα για τον Βασιλιά των Ρωμαίων (τίτλος που έφεραν οι Βασιλείς της Γερμανίας μετά την εκλογή τους από τους πρίγκιπες), τίτλος που θα εξελισσόταν σε αυτόν του Αυτοκράτορα της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, στάτους που επικυρώθηκε από το Χρυσόβουλο του 1356.
Παρά τη μόνιμη ένωση του τίτλου με αυτόν του βασιλιά των Ρωμαίων, υπήρξαν αρκετές φορές που η επανίδρυση του βασίλειο της Αρλ ήταν υπό σκέψη. Η πιο σοβαρή από αυτές ήταν υπό τον Πάπα Νικόλαο Γ΄ με την υποστήριξη του Kάρολου των Ανζού: ως μέρος των συμφωνιών και των εκεχειριών μεταξύ του 1277 με 1279 μεταξύ του Καρόλου, που τότε ήταν ήδη βασιλιάς της Νάπολης, του Ροδόλφου Α΄ της Γερμανίας, βασιλιά των Ρωμαίων (βασιλιά των Γερμανών) και με βλέψεις στο Αυτοκρατορικό στέμμα και της Μαργαρίτας της Προβηγκίας βασιλομήτορα της Γαλλίας, στη διαμάχη για την επικυριαρχία και διαδοχή της κομητείας της Προβηγκίας, όπως και για τα ανταλλάγματα που έδωσε ο Ροδόλφος για να μείνει μόνος υποψήφιος για το αυτοκρατορικό στέμμα. Στη συμφωνία, ο Πάπας Νικόλαος Γ΄ κατάφερε να πείσει τον Ροδόλφο να παραχωρήσει όλο το βασίλειο της Αρλ στον εγγονό τού Καρόλου τού Ανζού, τον Κάρολο Μαρτέλο του Ανζού ως προίκα για το γάμο της κόρης του, Κλημεντίας των Αψβούργων, με αντάλλαγμα τα κληρονομικά δικαιώματα στο βασίλειο της Γερμανίας γι’ αυτόν και τους διαδόχους του. Ομοίως, Ο Νικόλαος περίμενε η Βόρεια Ιταλία να γίνει βασίλειο ανεξάρτητο από την αυτοκρατορική επικράτεια και να δοθεί στην οικογένειά του, τους Ορσίνι. Το 1282 ο Κάρολος ήταν έτοιμος να στείλει το ανήλικο ζεύγος για να διεκδικήσει ξανά τον τίτλο του βασιλιά της Αρλ, αλλά ο πόλεμος των Σικελικών Εσπερινών ματαίωσε τα σχέδιά του, όπως και την προγραμματισμένη εισβολή του στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία[2].
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Βιβλιογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Marie-Luise Heckmann, Das Reichsvikariat des Dauphins im Arelat 1378.