Ρίο
Συντεταγμένες: 38°18′10″N 21°47′05″E / 38.30278°N 21.78472°E
| Ρίο | |
|---|---|
.jpg) | |
| Διοίκηση | |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Περιφέρεια | Δυτικής Ελλάδας |
| Δήμος | Πατρέων |
| Δημοτική Ενότητα | Ρίου |
| Δημοτική Κοινότητα | Ρίου |
| Γεωγραφία | |
| Γεωγραφικό διαμέρισμα | Πελοποννήσου |
| Νομός | Αχαΐας |
| Υψόμετρο | 40 |
| Πληθυσμός | |
| Μόνιμος | 5.430 |
| Έτος απογραφής | 2021 |
| Πληροφορίες | |
| Παλαιά ονομασία | Άγιος Γεώργιος |
| Ταχ. κώδικας | 26500 |
| Τηλ. κωδικός | 2610 |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Το Ρίο (καθαρεύουσα: Ῥίον) είναι παραθαλάσσιος οικισμός του Δήμου Πατρέων, ανήκων διοικητικά στην Δημοτική Ενότητα Ρίου αποτελώντας ταυτόχρονα έδρα της, όπως επίσης και της ομώνυμης δημοτικής κοινότητας. Βρίσκεται στην περιοχή του ομώνυμου ακρωτηρίου. Σύμφωνα με την απογραφή του 2011 είχε 4.664 μόνιμους κατοίκους[1]. Το χρονικό διάστημα 1998-2010 υπήρξε η έδρα του ομώνυμου «καποδιστριακού» δήμου.
Γεωγραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το Ρίο βρίσκεται στα βόρεια της Πελοποννήσου και της Αχαΐας, οκτώ χιλιόμετρα απόσταση βορείως του κέντρου της Πάτρας. Συνορεύει με τα χωριά-προάστια Ακταίο και Κάτω Καστρίτσι και τη συνοικία Προάστιο της Πάτρας. Περιλαμβάνει πολλές περιοχές και οικισμούς, όπως τα Ζαϊμαίικα[2] και τα Πετιμεζαίικα[3].
Ιστορικά στοιχεία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Στο Ρίο αναφέρεται κατοίκηση από την αρχαιότητα. Εκεί που βρίσκεται σήμερα το κάστρο ήταν ο ναός του Ποσειδώνα και διοργανώνονταν οι αγώνες Ρίεια. Η εγκατάσταση πιστεύεται ότι είναι μόνιμη έως σήμερα σε μικρούς οικισμούς ή αγροικίες. Το 1499 οι Οθωμανοί έκτισαν στη θέση του αρχαίου ναού το κάστρο, που σώζεται και σήμερα, ώστε να ελέγχουν το θαλάσσιο πέρασμα.
Στον Μεσαίωνα αναφέρεται πρώτη φορά σαν οικισμός το 1697 σαν "Καλύβια του Καστελίου" με 61 κατοίκους. Το 1718 γίνεται εγκατάσταση Οθωμανικών οικογενειών λόγω του γειτονικού φρουρίου, αναφέρονται το 1821 πενήντα οικογένειες. Ο Πουκεβίλ αναφέρει 180 οικογένειες Οθωμανών και Ελλήνων. Το 1899 αναφέρεται με το όνομα Άγιος Γεώργιος Ρίου με 421 οικογένειες. Το 1923 έγινε εγκατάσταση Ελλήνων προσφύγων από τη Μικρά Ασία.
Διοικητική εξέλιξη
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το 1835 η κωμόπολη αποτέλεσε την έδρα του ομώνυμου δημοτικού διαμερίσματος του Δήμου Παναχαιών. Το 1841 με το ΦΕΚ 5 αποτέλεσε την έδρα του ομώνυμου δημοτικού διαμερίσματος του Δήμου Πατρέων. Το 1912 έγινε έδρα της ανεξάρτητης κοινότητας Ρίου. Το 1982 με το ΦΕΚ 12/1982 ο οικισμός ονομάζεται επίσημα σε Ρίο.[4] Το 1998, με το σχέδιο «Καποδίστριας», έγινε έδρα του Δήμου Ρίου. Τέλος το 2010, με το σχέδιο «Καλλικράτης», γίνεται έδρα της Δημοτικής Κοινότητας Ρίου και της ομώνυμης δημοτικής ενότητας του Δήμου Πατρέων.
Υποδομές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Στο Ρίο υπάρχουν το Πανεπιστήμιο Πατρών, το Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Πατρών, η Γέφυρα Ρίου-Αντιρίου, το Πορθμείο Ρίου-Αντιρρίου, το Κάστρο του Ρίου, καθώς το Καζίνο Ρίου. Όσον αφορά την πρωτοβάθμια εκπαίδευση, το Ρίο εξυπηρετείται από δημοτικό σχολείο ήδη από το 1866.
Από το Ρίο περνάει ανισόπεδα ο Αυτοκινητόδρομος 8 (Ελευσίνα - Ρίο). Επίσης αποτελεί το τερματικό σημείο της Εθνικής Οδού 8 (Παλαιά Εθνική Οδός Αθήνας-Κορίνθου-Πάτρας). Η κωμόπολη εξυπηρετείται από λεωφορεία της αστικής συγκοινωνίας με τις γραμμές 6 και 9 και τον Προαστιακό Σιδηρόδρομο Πάτρας, μέσω της στάσης «Ρίο / Rio» & της λεωφορειακής γραμμής «Καστελλόκαμπος - Πανεπιστήμιο/Νοσοκομείο».
Ο Σιδηροδρομικός Σταθμός Ρίου είναι υπέργειος και διαχειρίζεται από την ΤΡΑΙΝΟΣΕ. Σαν σταθμός άνοιξε το 1887 και από το 2010 εξυπηρετείται από τα τοπικά τρένα προς τον Άγιο Ανδρέα και την Πάτρα του Προαστιακού Σιδηροδρόμου Πάτρας. Ο Σταθμός Ρίου την παρούσα περίοδο βρίσκεται υπό ανακατασκευή στα πλαίσια της κατασκευής της νέας σιδηροδρομικής γραμμής Αθήνας - Πάτρας, η οποία πρόκειται να ενώσει την περιοχή με την Αθήνα. Για να εξασφαλιστούν αυτές οι ανάγκες, λειτουργεί από τις 26 Μαρτίου 2019 μια νέα προσωρινή αποβάθρα, στο ύψος των οδών Ζαίμη & Ηρώων Πολυτεχνείου, η οποία εξυπηρετεί τους συρμούς του προαστιακού της Πάτρας.[5]
Αθλητισμός
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο αθλητικός σύλλογος της κωμόπολης είναι ο «Αετός», με έτος ίδρυσης το 1928 και χρώματα του το κίτρινο και το μαύρο. Επίσης στο Ρίο εδρεύει ο ομώνυμος σκακιστικός σύλλογος.
Όσον αφορά την αθλητική ιστορία της περιοχής, στο Ρίο τελέσθηκαν οι πρώτοι Πανελλήνιοι Σκοπευτικοί Αγώνες, τα λεγόμενα τότε «Ελευθέρια». Οι αγώνες πραγματοποιήθηκαν στις 28 Ιουλίου 1910[6].
Παραπομπές και υποσημειώσεις
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ ΕΛ.ΣΤΑΤ. - Μόνιμος πληθυσμός της Ελλάδος. Απογραφή 2011
- ↑ Ανθρωπωνυμική ονομασία από την Οικογένεια Ζαΐμη.
- ↑ Ανθρωπωνυμική ονομασία από την Οικογένεια Πετιμεζά.
- ↑ Πανδέκτης, Άγιος Γεώργιος Ρίου - Ρίον
- ↑ «Πάτρα: Μεταφέρεται ο σταθμός του Προαστιακού στο Ρίο – Πώς διαμορφώνονται τα δρομολόγια». THE BEST. 24 Μαρτίου 2019. Ανακτήθηκε στις 22 Σεπτεμβρίου 2020.
- ↑ Νεολόγος, φύλλο 30 Ιουνίου 1910.
Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Τροποποίηση της Απόφασης με αριθμό 11247/28.12.2012 (ΦΕΚ 3465/Β΄/28.12.2012) και Θέμα «Αποτελέσματα της Απογραφής Πληθυσμού−Κατοικιών 2011 που αφορούν στο Μόνιμο Πληθυσμό της Χώρας», Εφημερίδα της Κυβερνήσεως της Ελληνικής Δημοκρατίας, τχ. 2ο, φ. 698 (20 Μαρτίου 2014).
- Νικόλας Φαράκλας, Η Γεωπολιτική Οργάνωση της Πελοποννησιακής Αχαΐας, Πανεπιστήμιο Κρήτης-Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας-Τομέας Αρχαιολογίας και Ιστορίας της Τέχνης, σειρά: Ρίθυμνα-Θέματα Κλασικής Αρχαιολογίας, αρ.9, Ρέθυμνο 2001.
Βιβλιογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Λουλούδης, Θεόδωρος Η. (2010). Αχαΐα. Οικισμοί, οικιστές, αυτοδιοίκηση. Πάτρα: Νομαρχιακή Επιχείρηση Πολιτιστικής Ανάπτυξης Ν.Α. Αχαΐας.
- Αλέξιος Παναγόπουλος, Ιστορικό λεξικό περιοχής Δήμου Ρίου Νομού Αχαΐας (από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα), Εκδόσεις «περί τεχνών», Πάτρα 2003. ISBN 960-8260-32-9.
