Δημήτριος Χαλκοκονδύλης: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Περιήγηση ιστορικού διαδραστικά
← Προηγούμενη διαφοράΕπόμενη διαφορά →
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
ΟπτικήΚώδικας wiki
Προσθήκη από την ιταλική πηγή
Εισαγωγή δομής κ πληροφοριών από την ιταλική σελίδα
Γραμμή 2: Γραμμή 2:
Ο '''Δημήτριος Χαλκοκονδύλης''' (Αύγουστος [[1423]] – [[9 Ιανουαρίου]] [[1511]]) ήταν ένας από τους σημαντικότερους [[Έλληνας|Έλληνες]] λόγιους, που συνέβαλε με το έργο του στην αναβίωση των [[Ελληνική γλώσσα|ελληνικών γραμμάτων]] στη δυτική [[Ευρώπη]].
Ο '''Δημήτριος Χαλκοκονδύλης''' (Αύγουστος [[1423]] – [[9 Ιανουαρίου]] [[1511]]) ήταν ένας από τους σημαντικότερους [[Έλληνας|Έλληνες]] λόγιους, που συνέβαλε με το έργο του στην αναβίωση των [[Ελληνική γλώσσα|ελληνικών γραμμάτων]] στη δυτική [[Ευρώπη]].


== Η ζωή του ==
== Βιογραφία ==
Γεννήθηκε στην [[Αθήνα]] τον Αύγουστο του [[1423]]. Γιος του Βασιλείου, καταγόταν από αρχοντική οικογένεια της [[Κωνσταντινούπολη|πόλης]] και ήταν εξάδερφος του ιστορικού της [[Άλωση της Κωνσταντινούπολης (1453)|Άλωσης]], [[Λαόνικος Χαλκοκονδύλης|Λαόνικου Χαλκοκονδύλη]] (γιος του [[Γεώργιος Χαλκοκονδύλης|Γεωργίου Χαλκοκονδύλη]]). Όταν το 1435 ο θείος Γεώργιος προσπάθησε με τη σύντροφό του Μαρία Μελισσηνή με τη βοήθεια του οθωμανού [[Μουράτ Β΄|Μουράτ Β']] να ανατρέψει τους [[Ατσαγιόλι]], τους [[δουκάτο Αθηνών|φλωρεντινούς δούκες]] της Αθήνας, η οικογένειά του εκδιώχθηκε από την Αθήνα. Κατέφυγε αμέσως στο [[Μυστράς|Μυστρά]], όπου ο μικρός Δημήτριος γνωρίστηκε με το [[Βησσαρίων ο Τραπεζούντιος|Βησσαρίωνα τον Τραπεζούντιο]]. Σπούδασε [[φιλοσοφία]], πιθανότατα δίπλα στο [[Γεώργιος Γεμιστός ή Πλήθων|Γεώργιο Γεμιστό Πλήθωνα]].
Γεννήθηκε στην [[Αθήνα]] τον Αύγουστο του [[1423]]. Γιος του Βασιλείου, καταγόταν από αρχοντική οικογένεια της [[Κωνσταντινούπολη|πόλης]] και ήταν εξάδερφος του ιστορικού της [[Άλωση της Κωνσταντινούπολης (1453)|Άλωσης]], [[Λαόνικος Χαλκοκονδύλης|Λαόνικου Χαλκοκονδύλη]] (γιος του [[Γεώργιος Χαλκοκονδύλης|Γεωργίου Χαλκοκονδύλη]]). Όταν το 1435 ο θείος Γεώργιος προσπάθησε με τη σύντροφό του Μαρία Μελισσηνή με τη βοήθεια του οθωμανού [[Μουράτ Β΄|Μουράτ Β']] να ανατρέψει τους [[Ατσαγιόλι]], τους [[δουκάτο Αθηνών|φλωρεντινούς δούκες]] της Αθήνας, η οικογένειά του εκδιώχθηκε από την Αθήνα. Κατέφυγε αμέσως στο [[Μυστράς|Μυστρά]], όπου ο μικρός Δημήτριος γνωρίστηκε με το [[Βησσαρίων ο Τραπεζούντιος|Βησσαρίωνα τον Τραπεζούντιο]]. Σπούδασε [[φιλοσοφία]], πιθανότατα δίπλα στο [[Γεώργιος Γεμιστός ή Πλήθων|Γεώργιο Γεμιστό Πλήθωνα]].


Το 1447 τους επισκέφτηκε στο Μυστρά ο Ιταλός κυνηγός αρχαίων χειρογράφων [[Κυριακός Αγκωνίτης]]<ref>{{Cite web|url=http://www.treccani.it//enciclopedia/demetrio-calcondila_(Dizionario-Biografico)|title=CALCONDILA, Demetrio in "Dizionario Biografico"|website=www.treccani.it|language=it-IT|accessdate=2019-04-25}}</ref>. Το [[1449]] ο Δημήτριος Χαλκοκονδύλης, μετά από σύντομο πέρασμα από τη γενέτειρά του Αθήνα, πήγε οριστικά στην Ιταλία και πρώτα στη [[Ρώμη]]. Εκεί συμπλήρωσε τις σπουδές του δίπλα στον [[Θεόδωρος Γαζής|Θεόδωρο Γαζή]], από τον οποίο διδάχθηκε για πανω από 2 χρόνια τα [[Λατινική γλώσσα|λατινικά]]. Με τον Γαζή συνδέθηκε με στενή φιλία, η οποία επισφραγίστηκε με τη διαθήκη του τελευταίου, που κληροδότησε στον Χαλκοκονδύλη την προσωπική του βιβλιοθήκη. Από το 1452 και για τρία χρόνια ο Δημήτριος Χαλκοκονδύλης βρέθηκε στην [[Περούτζια]], όπου παρέδιδε μαθήματα ελληνικής. Το 1455 επέστρεψε στην [[Ρώμη]], όπου παρέμεινε μέχρι το 1463, αντιγράφοντας και μεταφράζοντας στον κύκλο του Βησσαρίωνα όπου γνωρίστηκε και με τους [[Μιχαήλος Αποστόλης|Μιχαήλο Αποστόλη]], [[Ιωάννης Ρώσος|Ιωάννη Ρώσο]] και [[Αθανάσιος Χαλκιόπουλος|Αθανάσιο Χαλκιόπουλο]].
Το 1447 τους επισκέφτηκε στο Μυστρά ο Ιταλός κυνηγός αρχαίων χειρογράφων [[Κυριακός Αγκωνίτης]]<ref>{{Cite web|url=http://www.treccani.it//enciclopedia/demetrio-calcondila_(Dizionario-Biografico)|title=CALCONDILA, Demetrio in "Dizionario Biografico"|website=www.treccani.it|language=it-IT|accessdate=2019-04-25}}</ref>.


=== Στη Ρώμη ===
Το [[1449]] ο Δημήτριος Χαλκοκονδύλης, μετά από σύντομο πέρασμα από τη γενέτειρά του Αθήνα, πήγε οριστικά μέσω Ραγκούζας([[Σπλιτ]]) στην Ιταλία και πρώτα στη [[Ρώμη]]. Εκεί συμπλήρωσε τις σπουδές του δίπλα στον [[Θεόδωρος Γαζής|Θεόδωρο Γαζή]], από τον οποίο διδάχθηκε για πανω από 2 χρόνια τα [[Λατινική γλώσσα|λατινικά]]. Με τον Γαζή συνδέθηκε με στενή φιλία, η οποία επισφραγίστηκε με τη διαθήκη του τελευταίου, που κληροδότησε στον Χαλκοκονδύλη την προσωπική του βιβλιοθήκη. Από το 1452 και για τρία χρόνια ο Δημήτριος Χαλκοκονδύλης βρέθηκε στην [[Περούτζια]], όπου παρέδιδε μαθήματα ελληνικής. Το 1455 επέστρεψε στην [[Ρώμη]], όπου παρέμεινε μέχρι το 1463, αντιγράφοντας και μεταφράζοντας στον κύκλο του Βησσαρίωνα όπου γνωρίστηκε και με τους [[Μιχαήλος Αποστόλης|Μιχαήλο Αποστόλη]], [[Ιωάννης Ρώσος|Ιωάννη Ρώσο]] και [[Αθανάσιος Χαλκιόπουλος|Αθανάσιο Χαλκιόπουλο]].

=== Στην Πάντοβα ===
Από το 1463 μέχρι το 1472 έζησε στην [[Πάδοβα|Πάντοβα]] όπου ανέλαβε την έδρα των ελληνικών στο εκεί Πανεπιστήμιο. Εκεί εισήγαγε τους ακροατές του στις φιλοσοφικές θεωρίες του [[Πλάτωνας|Πλάτωνα]] και του [[Αριστοτέλης|Αριστοτέλη]] και δίδαξε τα ελληνικά. Στην Πάντοβα μεταξύ των επιφανέστερων μαθητών του ήταν και ο [[Ιανός Λάσκαρις]].
Από το 1463 μέχρι το 1472 έζησε στην [[Πάδοβα|Πάντοβα]] όπου ανέλαβε την έδρα των ελληνικών στο εκεί Πανεπιστήμιο. Εκεί εισήγαγε τους ακροατές του στις φιλοσοφικές θεωρίες του [[Πλάτωνας|Πλάτωνα]] και του [[Αριστοτέλης|Αριστοτέλη]] και δίδαξε τα ελληνικά. Στην Πάντοβα μεταξύ των επιφανέστερων μαθητών του ήταν και ο [[Ιανός Λάσκαρις]].


=== Στη Φλωρεντία ===
Το [[1472]] προσκλήθηκε για τη [[Φλωρεντία]], να διαδεχτεί τον [[Ιωάννης Αργυρόπουλος|Ιωάννη Αργυρόπουλο]]. Η Φλωρεντία τότε με άρχοντα το [[Λαυρέντιος ο Μεγαλοπρεπής|Λαυρέντιο Μεγαλοπρεπή]] ήταν το σπουδαιότερο κέντρο ανθρωπιστικών σπουδών της Ευρώπης, μετά και τις πλατωνικές συζητήσεις που 'χε διεξάγει στην ακαδημία της ο [[Νεοπλατωνισμός|νεοπλατωνιστής]] [[Μαρσίλιο Φιτσίνο]]. Την έδρα κατείχε στην πράξη ο [[Ανδρόνικος Κάλλιστος]], αλλά τρία χρόνια αργότερα που έφυγε για το Μιλάνο, ο Χαλκοκονδύλης έλαβε το Σεπτέμβρη του 1475 κι επίσημα την ''καθέδρα'' των ελληνικών γραμμάτων. Μεταξύ των μαθητών του ήταν ο [[Τζοβάννι Πίκο ντελλά Μιράντολα]], ο [[Πάπας Λέων Ι΄|Τζιοβάνι]] (μετέπειτα πάπας Λεων I') κι ο Πέτρος των Μεδίκων, γιοί του [[Λαυρέντιος ο Μεγαλοπρεπής|Λαυρέντιου]], ο άρχοντας [[Ντονάτο Ατσαγιόλι]] και ο νεαρός [[Γιόχαν Ρόιχλιν]], ο σημαντικότερος από τους Γερμανούς ανθρωπιστές. Επειδή είχε προσελκύσει όλους τους καλούς μαθητές στα μαθήματα ελληνικών του, "επέσυρε το φθόνο" του νεαρού αντίζηλου [[Άγγελο Πολιτσιάνο|Άντζελο Πολιτσιάνο]]<ref>{{Cite book|title=Neoellēnikē philologia : viographia tōn en tois grammasi dialampsantōn Hellen̄ōn, apo tēs katalyseōs tēs Vyzantinēs Autokratorias mechri tēs Hellēnikēs ethnegersias (1453-1821)|first=Kōnstantinos N.|last=Sathas|publisher=En Athēnais : I. Chiōtellē|date=1960|url=http://archive.org/details/neoellnikphilol01sathgoog}}</ref>, η φήμη του όμως ως δασκάλου μεγάλωνε συνεχώς και δεν ειναι τυχαίο οτι απεικονίστηκε σε γνωστό ζωγραφικό πίνακα του Domenico Ghirlandaio που κοσμεί ως σήμερα την καθολική εκκλησία [[Σάντα Μαρία ντε λα Νοβέλα]], δίπλα στο Φιτσίνο.
Το [[1472]] προσκλήθηκε για τη [[Φλωρεντία]], να διαδεχτεί τον [[Ιωάννης Αργυρόπουλος|Ιωάννη Αργυρόπουλο]]. Η Φλωρεντία τότε με άρχοντα το [[Λαυρέντιος ο Μεγαλοπρεπής|Λαυρέντιο Μεγαλοπρεπή]] ήταν το σπουδαιότερο κέντρο ανθρωπιστικών σπουδών της Ευρώπης, μετά και τις πλατωνικές συζητήσεις που 'χε διεξάγει στην ακαδημία της ο [[Νεοπλατωνισμός|νεοπλατωνιστής]] [[Μαρσίλιο Φιτσίνο]]. Την έδρα κατείχε στην πράξη ο [[Ανδρόνικος Κάλλιστος]], αλλά τρία χρόνια αργότερα που έφυγε για το Μιλάνο, ο Χαλκοκονδύλης έλαβε το Σεπτέμβρη του 1475 κι επίσημα την ''καθέδρα'' των ελληνικών γραμμάτων. Μεταξύ των μαθητών του ήταν ο [[Τζοβάννι Πίκο ντελλά Μιράντολα]], ο [[Πάπας Λέων Ι΄|Τζιοβάνι]] (μετέπειτα πάπας Λεων I') κι ο Πέτρος των Μεδίκων, γιοί του [[Λαυρέντιος ο Μεγαλοπρεπής|Λαυρέντιου]], ο άρχοντας [[Ντονάτο Ατσαγιόλι]] και ο νεαρός [[Γιόχαν Ρόιχλιν]], ο σημαντικότερος από τους Γερμανούς ανθρωπιστές. Επειδή είχε προσελκύσει όλους τους καλούς μαθητές στα μαθήματα ελληνικών του, "επέσυρε το φθόνο" του νεαρού αντίζηλου [[Άγγελο Πολιτσιάνο|Άντζελο Πολιτσιάνο]]<ref name=":0">{{Cite book|title=Neoellēnikē philologia : viographia tōn en tois grammasi dialampsantōn Hellen̄ōn, apo tēs katalyseōs tēs Vyzantinēs Autokratorias mechri tēs Hellēnikēs ethnegersias (1453-1821)|first=Kōnstantinos N.|last=Sathas|publisher=En Athēnais : I. Chiōtellē|date=1960|url=http://archive.org/details/neoellnikphilol01sathgoog}}</ref>, η φήμη του όμως ως δασκάλου μεγάλωνε συνεχώς και δεν ειναι τυχαίο οτι απεικονίστηκε σε γνωστό ζωγραφικό πίνακα του Domenico Ghirlandaio που κοσμεί ως σήμερα την καθολική εκκλησία [[Σάντα Μαρία ντε λα Νοβέλα]], δίπλα στο Φιτσίνο.


Το 1475 ή 1476 πέθανε ο δάσκαλός του [[Θεόδωρος Γαζής]] και του άφησε τη μεγάλη συλλογή χειρογράφων και βιβλίων του.
Το 1475 ή 1476 πέθανε ο δάσκαλός του [[Θεόδωρος Γαζής]] και του άφησε τη μεγάλη συλλογή χειρογράφων και βιβλίων του.
Γραμμή 17: Γραμμή 22:
Εν τω μεταξύ η κόντρα με τον Πολιτσιάνο είχε πάρει διαστάσεις, ο Χαλκοκονδύλης συκοφαντήθηκε ως ξεπεσμένος ευγενής και πολλοί νέοι μαθητές και γόνοι ευγενών προτίμησαν τα μαθήματα του κατα 30 χρόνια νεότερου κι όλο έπαρση Πολιτσιάνο, πικραίνοντας τον έμπειρο δάσκαλο που σκέφτηκε να φύγει μετά απο 13 χρόνια στην πρωτεύουσα της [[Τοσκάνη|Τοσκάνης]]. Το 1488 εξέδωσε<ref>Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια Παύλου Δρανδάκη</ref> έργα του [[Όμηρος|Ομήρου]] με τίτλο "Ομήρου τα σωζώμενα".
Εν τω μεταξύ η κόντρα με τον Πολιτσιάνο είχε πάρει διαστάσεις, ο Χαλκοκονδύλης συκοφαντήθηκε ως ξεπεσμένος ευγενής και πολλοί νέοι μαθητές και γόνοι ευγενών προτίμησαν τα μαθήματα του κατα 30 χρόνια νεότερου κι όλο έπαρση Πολιτσιάνο, πικραίνοντας τον έμπειρο δάσκαλο που σκέφτηκε να φύγει μετά απο 13 χρόνια στην πρωτεύουσα της [[Τοσκάνη|Τοσκάνης]]. Το 1488 εξέδωσε<ref>Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια Παύλου Δρανδάκη</ref> έργα του [[Όμηρος|Ομήρου]] με τίτλο "Ομήρου τα σωζώμενα".


=== Στο Μιλάνο ===
Το 1491 τον κάλεσε ο άρχοντας του Μιλάνου [[Λουδοβίκος Σφόρτσα|Λουδοβίκο Σφόρτσα]] να διδαξει ελληνικά και το φθινόπωρο του ίδιου έτους έφτασε στην πρωτεύουσα της [[Λομβαρδία|Λομβαρδίας]]. Εκεί μπόρεσε απελευθερωμένος από αντιζηλίες ν αφοσιωθεί στη διδασκαλία, ενώ στο Μιλάνο τον ακολούθησε κι ο μαθητής του Γιόχαν Ρόιχλιν. Το 1493 εξέδωσε και τον ''Ισοκράτη'', το 1494 τα γραμματικά ''Ερωτήματα'' και το 1499 το σημαντικό εγκυκλοπαιδικό λεξικό ''Σουΐδα'' ή ''[[Σούδα (λεξικό)|Σούδα]]''. Έργα του εξέδωσε και ο [[Άλδος Μανούτιος]] στη Βενετία.
Το 1491 τον κάλεσε ο άρχοντας του Μιλάνου [[Λουδοβίκος Σφόρτσα|Λουδοβίκο Σφόρτσα]] να διδαξει ελληνικά και το φθινόπωρο του ίδιου έτους έφτασε στην πρωτεύουσα της [[Λομβαρδία|Λομβαρδίας]]. Εκεί μπόρεσε απελευθερωμένος από αντιζηλίες ν αφοσιωθεί στη διδασκαλία, ενώ στο Μιλάνο τον ακολούθησε κι ο μαθητής του Γιόχαν Ρόιχλιν. Το 1493 εξέδωσε και τον ''Ισοκράτη'', το 1494 τα γραμματικά ''Ερωτήματα'' και το 1499 το σημαντικό εγκυκλοπαιδικό λεξικό ''Σουΐδα'' ή ''[[Σούδα (λεξικό)|Σούδα]]''. Έργα του εξέδωσε και ο [[Άλδος Μανούτιος]] στη Βενετία. Ο Κων.Σάθας μας διασώζει ποίημα του Πολιτσιάνο (μετά το 1491 και πριν τον πρόωρο θάνατό του το 1494), όπου παρακαλά το Χαλκοκονδύλη να επιστρέψει στη Φλωρεντία, παρομοιάζοντας τους μαθητές του ως νεοσσούς χελιδόνια που χασαν τον προστάτη τους<ref name=":0" />.


Το 1500 αναγκάστηκε λόγω των πολιτικών εξελίξεων να φύγει για μερικούς μήνες στη Φερράρα αλλά σύντομα επέστρεψε. Στο Μιλάνο απέκτησε άλλα 6 παιδιά, το τελευταίο το 1502 σε ηλικία 78 ετων το ονόμασε Πτολεμαίο (Tolomeo), όμως 3 τα έχασε πριν πεθάνει ο ίδιος. Πέθανε στις 9 Ιανουαίου 1511 στο [[Μιλάνο]] σε ηλικία 87 ετών.
Το 1500 αναγκάστηκε λόγω των πολιτικών εξελίξεων να φύγει για μερικούς μήνες στη [[Φερράρα]] αλλά σύντομα επέστρεψε. Στο Μιλάνο απέκτησε άλλα 6 παιδιά, το τελευταίο το 1502 σε ηλικία 78 ετων το ονόμασε Πτολεμαίο (Tolomeo), όμως 3 τα έχασε πριν πεθάνει ο ίδιος. Πέθανε στις 9 Ιανουαίου 1511 στο [[Μιλάνο]] σε ηλικία 87 ετών.


Ο [[Έρασμος]] τον χαρακτήρισε διανοούμενο εργατικό, πολυμαθέστατο αλλά ταυτόχρονα μετριόφρων ("probus", "eruditus" "mediocritas", ''Opus epistolarum,'' II, p. 265)
Ο [[Έρασμος]] τον χαρακτήρισε διανοούμενο εργατικό, πολυμαθέστατο αλλά ταυτόχρονα μετριόφρων ("probus", "eruditus" "mediocritas", ''Opus epistolarum,'' II, p. 265)


== Έργα του ==
== Έργο ==
Έγραψε πολλούς κώδικες, μεταξύ των οποίων:
Έγραψε πολλούς κώδικες, μεταξύ των οποίων:
* Τον υπ' αριθμόν 2783 κώδικα της [[Εθνική βιβλιοθήκη της Γαλλίας|Εθνικής Βιβλιοθήκης των Παρισίων]] που περιέχει τους Πυθιονίκους τού [[Πίνδαρος|Πινδάρου]].
* Τον υπ' αριθμόν 2783 κώδικα της [[Εθνική βιβλιοθήκη της Γαλλίας|Εθνικής Βιβλιοθήκης των Παρισίων]] που περιέχει τους Πυθιονίκους τού [[Πίνδαρος|Πινδάρου]].

Έκδοση από την 13:14, 25 Απριλίου 2019

Δημήτριος Χαλκοκονδύλης
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση1423[1][2][3] ή 1424[4]
Αθήνα[5]
Θάνατος9  Ιανουαρίου 1511 ή 1511[4]
Μιλάνο[5]
Χώρα πολιτογράφησηςΒυζαντινή Αυτοκρατορία
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςλατινική γλώσσα
μεσαιωνική ελληνική γλώσσα
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητασυγγραφέας
διδάσκων πανεπιστημίου
ΕργοδότηςΠανεπιστήμιο Σαπιέντσα Ρώμης
Πανεπιστήμιο της Πάδοβας[6]
Πανεπιστήμιο της Περούτζια[7]
Οικογένεια
ΤέκναTheophilus Chalcondylas
ΣυγγενείςΓεώργιος Χαλκοκονδύλης (θείος) και Λαόνικος Χαλκοκονδύλης (ξάδελφος)
ΣυνεργάτηςUlrich Scinzenzeler
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Ο Δημήτριος Χαλκοκονδύλης (Αύγουστος 1423 – 9 Ιανουαρίου 1511) ήταν ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες λόγιους, που συνέβαλε με το έργο του στην αναβίωση των ελληνικών γραμμάτων στη δυτική Ευρώπη.

Βιογραφία

Γεννήθηκε στην Αθήνα τον Αύγουστο του 1423. Γιος του Βασιλείου, καταγόταν από αρχοντική οικογένεια της πόλης και ήταν εξάδερφος του ιστορικού της Άλωσης, Λαόνικου Χαλκοκονδύλη (γιος του Γεωργίου Χαλκοκονδύλη). Όταν το 1435 ο θείος Γεώργιος προσπάθησε με τη σύντροφό του Μαρία Μελισσηνή με τη βοήθεια του οθωμανού Μουράτ Β' να ανατρέψει τους Ατσαγιόλι, τους φλωρεντινούς δούκες της Αθήνας, η οικογένειά του εκδιώχθηκε από την Αθήνα. Κατέφυγε αμέσως στο Μυστρά, όπου ο μικρός Δημήτριος γνωρίστηκε με το Βησσαρίωνα τον Τραπεζούντιο. Σπούδασε φιλοσοφία, πιθανότατα δίπλα στο Γεώργιο Γεμιστό Πλήθωνα.

Το 1447 τους επισκέφτηκε στο Μυστρά ο Ιταλός κυνηγός αρχαίων χειρογράφων Κυριακός Αγκωνίτης[8].

Στη Ρώμη

Το 1449 ο Δημήτριος Χαλκοκονδύλης, μετά από σύντομο πέρασμα από τη γενέτειρά του Αθήνα, πήγε οριστικά μέσω Ραγκούζας(Σπλιτ) στην Ιταλία και πρώτα στη Ρώμη. Εκεί συμπλήρωσε τις σπουδές του δίπλα στον Θεόδωρο Γαζή, από τον οποίο διδάχθηκε για πανω από 2 χρόνια τα λατινικά. Με τον Γαζή συνδέθηκε με στενή φιλία, η οποία επισφραγίστηκε με τη διαθήκη του τελευταίου, που κληροδότησε στον Χαλκοκονδύλη την προσωπική του βιβλιοθήκη. Από το 1452 και για τρία χρόνια ο Δημήτριος Χαλκοκονδύλης βρέθηκε στην Περούτζια, όπου παρέδιδε μαθήματα ελληνικής. Το 1455 επέστρεψε στην Ρώμη, όπου παρέμεινε μέχρι το 1463, αντιγράφοντας και μεταφράζοντας στον κύκλο του Βησσαρίωνα όπου γνωρίστηκε και με τους Μιχαήλο Αποστόλη, Ιωάννη Ρώσο και Αθανάσιο Χαλκιόπουλο.

Στην Πάντοβα

Από το 1463 μέχρι το 1472 έζησε στην Πάντοβα όπου ανέλαβε την έδρα των ελληνικών στο εκεί Πανεπιστήμιο. Εκεί εισήγαγε τους ακροατές του στις φιλοσοφικές θεωρίες του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη και δίδαξε τα ελληνικά. Στην Πάντοβα μεταξύ των επιφανέστερων μαθητών του ήταν και ο Ιανός Λάσκαρις.

Στη Φλωρεντία

Το 1472 προσκλήθηκε για τη Φλωρεντία, να διαδεχτεί τον Ιωάννη Αργυρόπουλο. Η Φλωρεντία τότε με άρχοντα το Λαυρέντιο Μεγαλοπρεπή ήταν το σπουδαιότερο κέντρο ανθρωπιστικών σπουδών της Ευρώπης, μετά και τις πλατωνικές συζητήσεις που 'χε διεξάγει στην ακαδημία της ο νεοπλατωνιστής Μαρσίλιο Φιτσίνο. Την έδρα κατείχε στην πράξη ο Ανδρόνικος Κάλλιστος, αλλά τρία χρόνια αργότερα που έφυγε για το Μιλάνο, ο Χαλκοκονδύλης έλαβε το Σεπτέμβρη του 1475 κι επίσημα την καθέδρα των ελληνικών γραμμάτων. Μεταξύ των μαθητών του ήταν ο Τζοβάννι Πίκο ντελλά Μιράντολα, ο Τζιοβάνι (μετέπειτα πάπας Λεων I') κι ο Πέτρος των Μεδίκων, γιοί του Λαυρέντιου, ο άρχοντας Ντονάτο Ατσαγιόλι και ο νεαρός Γιόχαν Ρόιχλιν, ο σημαντικότερος από τους Γερμανούς ανθρωπιστές. Επειδή είχε προσελκύσει όλους τους καλούς μαθητές στα μαθήματα ελληνικών του, "επέσυρε το φθόνο" του νεαρού αντίζηλου Άντζελο Πολιτσιάνο[9], η φήμη του όμως ως δασκάλου μεγάλωνε συνεχώς και δεν ειναι τυχαίο οτι απεικονίστηκε σε γνωστό ζωγραφικό πίνακα του Domenico Ghirlandaio που κοσμεί ως σήμερα την καθολική εκκλησία Σάντα Μαρία ντε λα Νοβέλα, δίπλα στο Φιτσίνο.

Το 1475 ή 1476 πέθανε ο δάσκαλός του Θεόδωρος Γαζής και του άφησε τη μεγάλη συλλογή χειρογράφων και βιβλίων του.

Το 1484 νυμφεύθυκε κι απέκτησε 4 παιδιά.

Εν τω μεταξύ η κόντρα με τον Πολιτσιάνο είχε πάρει διαστάσεις, ο Χαλκοκονδύλης συκοφαντήθηκε ως ξεπεσμένος ευγενής και πολλοί νέοι μαθητές και γόνοι ευγενών προτίμησαν τα μαθήματα του κατα 30 χρόνια νεότερου κι όλο έπαρση Πολιτσιάνο, πικραίνοντας τον έμπειρο δάσκαλο που σκέφτηκε να φύγει μετά απο 13 χρόνια στην πρωτεύουσα της Τοσκάνης. Το 1488 εξέδωσε[10] έργα του Ομήρου με τίτλο "Ομήρου τα σωζώμενα".

Στο Μιλάνο

Το 1491 τον κάλεσε ο άρχοντας του Μιλάνου Λουδοβίκο Σφόρτσα να διδαξει ελληνικά και το φθινόπωρο του ίδιου έτους έφτασε στην πρωτεύουσα της Λομβαρδίας. Εκεί μπόρεσε απελευθερωμένος από αντιζηλίες ν αφοσιωθεί στη διδασκαλία, ενώ στο Μιλάνο τον ακολούθησε κι ο μαθητής του Γιόχαν Ρόιχλιν. Το 1493 εξέδωσε και τον Ισοκράτη, το 1494 τα γραμματικά Ερωτήματα και το 1499 το σημαντικό εγκυκλοπαιδικό λεξικό Σουΐδα ή Σούδα. Έργα του εξέδωσε και ο Άλδος Μανούτιος στη Βενετία. Ο Κων.Σάθας μας διασώζει ποίημα του Πολιτσιάνο (μετά το 1491 και πριν τον πρόωρο θάνατό του το 1494), όπου παρακαλά το Χαλκοκονδύλη να επιστρέψει στη Φλωρεντία, παρομοιάζοντας τους μαθητές του ως νεοσσούς χελιδόνια που χασαν τον προστάτη τους[9].

Το 1500 αναγκάστηκε λόγω των πολιτικών εξελίξεων να φύγει για μερικούς μήνες στη Φερράρα αλλά σύντομα επέστρεψε. Στο Μιλάνο απέκτησε άλλα 6 παιδιά, το τελευταίο το 1502 σε ηλικία 78 ετων το ονόμασε Πτολεμαίο (Tolomeo), όμως 3 τα έχασε πριν πεθάνει ο ίδιος. Πέθανε στις 9 Ιανουαίου 1511 στο Μιλάνο σε ηλικία 87 ετών.

Ο Έρασμος τον χαρακτήρισε διανοούμενο εργατικό, πολυμαθέστατο αλλά ταυτόχρονα μετριόφρων ("probus", "eruditus" "mediocritas", Opus epistolarum, II, p. 265)

Έργο

Έγραψε πολλούς κώδικες, μεταξύ των οποίων:

Δείτε επίσης

Ιστορία της ελληνικής τυπογραφίας


Παραπομπές

  1. ↑ 1,0 1,1 Βασιλική Ακαδημία Τεχνών του Λονδίνου. 16353. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  2. ↑ 2,0 2,1 Faceted Application of Subject Terminology. 1727729. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  3. ↑ 3,0 3,1 (Αγγλικά, Ιταλικά, Ιαπωνικά) opac.vatlib.it. 495/9340.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 (Γερμανικά) Κατάλογος της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γερμανίας. 1019763744. Ανακτήθηκε στις 30  Μαΐου 2020.
  5. ↑ 5,0 5,1 (Γερμανικά) Κατάλογος της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γερμανίας. 1019763744. Ανακτήθηκε στις 10  Ιουνίου 2020.
  6. ↑ Ανακτήθηκε στις 3  Ιουλίου 2019.
  7. ↑ Ανακτήθηκε στις 4  Ιουλίου 2019.
  8. ↑ «CALCONDILA, Demetrio in "Dizionario Biografico"». www.treccani.it (στα Ιταλικά). Ανακτήθηκε στις 25 Απριλίου 2019. 
  9. ↑ 9,0 9,1 Sathas, Kōnstantinos N. (1960). Neoellēnikē philologia : viographia tōn en tois grammasi dialampsantōn Hellen̄ōn, apo tēs katalyseōs tēs Vyzantinēs Autokratorias mechri tēs Hellēnikēs ethnegersias (1453-1821). En Athēnais : I. Chiōtellē. 
  10. ↑ Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια Παύλου Δρανδάκη

Πηγές

Καθιερωμένοι όροι
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Δημήτριος_Χαλκοκονδύλης&oldid=7508032"