Επτάνησα

Αυτό το λήμμα αφορά το γεωγραφικό διαμέρισμα των Νησιών Ιονίου Πελάγους. Για την περιφέρεια Ιονίων Νήσων, δείτε: Περιφέρεια Ιονίων Νήσων.

Επτάνησος
Η θέση της Επτανήσου στην Ελλάδα
Χώρα	Ελλάδα
Μητρόπoλη	Κέρκυρα
Περιφέρειες	Ιόνιοι Νήσοι Αττική (Κύθηρα, Αντικύθηρα)
Πληθυσμός	207.855 (2011)

Τα Επτάνησα είναι νησιωτικό σύμπλεγμα της Ελλάδας στο Ιόνιο Πέλαγος.

Ονομάζονται Επτάνησα από τον αριθμό των μεγαλύτερων νησιών του συμπλέγματος, τα οποία, κατά σειρά μεγέθους, είναι:

	Νησί	Εικόνα	Έκταση (τ.χλμ.)	Πληθυσμός (2011)	Πληθυσμός (2001)	Πληθυσμός (1991)	Πληθυσμός (1981)	Πρωτεύουσα
1	Κεφαλονιά		781,482	35.801	36.404	29.344	27.649	Αργοστόλι
2	Κέρκυρα		592,082	100.853	107.879	104.737	96.761	Κέρκυρα
3	Ζάκυνθος		404,611	40.758	38.957	32.556	30.011	Ζάκυνθος
4	Λευκάδα		302,511	22.076	20.751	19.350	19.947	Λευκάδα
5	Κύθηρα		279,593	3.973	3.310	2.951	3.354	Κύθηρα
6	Ιθάκη		96,262	3.231	3.084	3.082	3.646	Βαθύ
7	Παξοί		25,322	2.280	2.374	2.175	2.247	Γάιος
8	Κάλαμος		24,964	496	543	465	502	Κάλαμος
9	Μεγανήσι		22,356	1.040	1.090	1.245	1.339	Κατωμέρι
10	Αντικύθηρα		20,43	68	44	70	115	Ποταμός
11	Οθωνοί		10,078	392	663	98	164	Οθωνοί
12	Καστός		5,901	80	120	50	68	Καστός
13	Πεταλάς		5,497		0	0	0
14	Ερεικούσσα		4,449	496	698	334	228	Ερεικούσσα
15	Άτοκος		4,375	0	0	0	1
16	Αρκούδι		4,275	0	0	0	0
17	Οξεία		4,223	0	0	0	1
18	Αντίπαξοι		4,099	20	64	61	126	Αντίπαξοι
19	Μαθράκι		3,532	329	297	143	177	Μαθράκι
20	Σταμφάνη Στροφάδων		2,531	1	58	1	3
21	Δρακονέρα		2,442	0	0	0	0
22	Προβάτι		1,21	0	0	0	0
23	Βρομώνας		1,047	0	0	0	0
24	Μάκρη		0,983	0	0	0	0
25	Σκορπιός		0,878	1	2	1	7
26	Κύθρος		0,814	0	0	0	0
27	Ποντικός		0,736	0	0	0	0
28	Καρλονήσι		0,719	0	0	0	0
29	Σπάρτη		0,538	0	0	0	0

Το σύμπλεγμα των Επτανήσων περιλαμβάνει και κάποια μικρότερα νησιά όπως τα Αντικύθηρα, τους Αντίπαξους, το Αρκούδι, την Άτοκο, τον Βρόμωνα, την Δρακονέρα, την Ερεικούσσα, τον Κάλαμο, τον Καλόγηρο, το Καρλονήσι, τον Καστό, τον Λαμπρινό, το Μαθράκι, τη Μάκρη, το Μεγανήσι, το Μόδι, τους Οθωνούς, την Οξεία, τον Πεταλά, τον Ποντικό, το Προβάτι, τον Σκορπιό, την Σοφία, τις Στροφάδες, την Σωρό και άλλα. Στο σύμπλεγμα των Επτανήσων περιλαμβάνεται και η νήσος Σάσων, η οποία από το 1864 έως το 1914 ανήκε στην Ελλάδα.

Τα Επτάνησα ανήκουν διοικητικά στην περιφέρεια των Ιόνιων νησιών, πλην των Κυθήρων, που ανήκουν διοικητικά στην Περιφέρεια Αττικής. Η περιφέρεια των Ιόνιων νησιών περιλαμβάνει τους νομούς Ζακύνθου, Κέρκυρας, Κεφαλληνίας και Λευκάδας.

Γενικά Στοιχεία

Τα Επτάνησα περιήλθαν υπό Νορμανδική και Ενετική κυριαρχία τον 12ο - 13ο αιώνα και αργότερα γνώρισαν σύντομη Τουρκική κατοχή στα τέλη του 15ου αιώνα. Ο στρατός του Ναπολέοντα και η Βρετανική Αυτοκρατορία άφησαν τα σημάδια τους στα νησιά σε συνδυασμό με την μακροχρόνια Ιταλική κατοχή πριν από την προσάρτηση τους από την Ελλάδα, το 1863, σαν δώρο από την Βασίλισσα Βικτωρία προς το νέο μονάρχη της χώρας, Δανό Πρίγκηπα Γεώργιο Α'.

Τα νησιά του Ιονίου είναι ακριβώς το αντίθετο από τις Κυκλάδες. Καλυμμένα από πευκοδάση και ελαιώνες. Οι τοπικές κουζίνες βασίζονται στο κρέας και τα τοπικά κρασιά έχουν δυνατή γεύση και είναι σχεδόν ημίγλυκα.

Η Κέρκυρα είναι το πιο κοσμοπολίτικο από τα Επτάνησα. Το νησί είχε την τύχη να μην καταστραφεί από τους καταστροφικούς σεισμούς του Ιονίου Ρήγματος, και ειδικά από τους σεισμούς του 1953, που συγκλόνισαν τα νότια Επτάνησα. Έτσι, η Κέρκυρα διατηρεί την Ενετική γοητεία της, εμπλουτισμένη από την επιρροή που άσκησε η σύντομη Γαλλική κατοχή και η 50χρονη Βρεταννική κυριαρχία.

Η Λευκάδα η οποία ονομαζόταν Αγιά Μαύρα (Santa Maura) από τους Ενετούς, είναι το νησί των ποιητών. Από την Λευκάδα κατάγονταν οι ποιητές Αριστοτέλης Βαλαωρίτης, Άγγελος Σικελιανός Νάνος Βαλαωρίτης αλλά και ο εθνικός ποιητής της Ιαπωνίας Λευκάδιος Χερν (Κοϊζούμι Γιακούμο, 小泉八雲). Στην Λευκάδα βρίσκεται και ο Σκορπιός Λευκάδας, το μικρό νησί που αγόρασε ο Αριστοτέλης Ωνάσης. Οι παραλίες τις Λευκάδας είναι ξακουστές για τα γαλάζια νερά τους και έχουν βραβευτεί πολλές φορές.

Η Κεφαλονιά, το μεγαλύτερο νησί του αρχιπελάγους, κυριαρχείται από τους ορεινούς όγκους του. Το νησί πέρασε στην επικαιρότητα τα τελευταία χρόνια με το γύρισμα της ταινίας Το Μαντολίνο του Λοχαγού Κορέλι (Captain Corelli's Mandolin, 2001), με πρωταγωνιστές τον Νίκολας Κέιτζ και την Πενέλοπε Κρουζ. Πριν αποσπάσει την προσοχή του Χόλλυγουντ, η Κεφαλονιά ήταν μια "ωραία κοιμωμένη" ανάμεσα στα Ελληνικά νησιά, με σχετικά περιορισμένο αριθμό καταλυμάτων και ελάχιστη προβολή. Σήμερα, το νησί φιλοξενεί κάθε καλοκαίρι διασημότητες όπως η Μαντόνα, ο Στήβεν Σπίλμπεργκ και ο Τομ Κρουζ.

Η Ζάκυνθος, το νοτιότερο νησί των Επτανήσων, ήταν το αγαπημένο νησί των Ενετών, "το Φιόρο του Λεβάντε". Το Τζάντε, όπως λέγεται επίσης το νησί, έχει τις καλύτερες παραλίες των Ιονίων και η πρωτεύουσα του, η Χώρα της Ζακύνθου, έχει το μεγαλύτερο φυσικό λιμάνι της δυτικής Ελλάδος, κάτω από έναν εντυπωσιακό βράχο, τον Μπόχαλη, πάνω στον οποίο ο Διονύσιος Σολωμός έγραψε τον Ύμνο στην Ελευθερία, τον Ελληνικό εθνικό ύμνο.

Ένωση των Επτανήσων με τη Ελλάδα

Η πρώτη επέκταση των συνόρων του ελληνικού κράτους ήρθε σε περισσότερα από τριάντα χρόνια μετά την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας του. Δεν υπήρξε αποτέλεσμα καμιάς από τις αλυτρωτικές εξεγέρσεις του ελληνικού κράτους ούτε συντελέστηκε σε βάρος του μόνου μέχρι το 1878 εχθρού, της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Με τη συνθήκη που υπογράφτηκε στις 17/29 Μαρτίου 1864 ανάμεσα στις τρεις Δυνάμεις, την Αγγλία, τη Γαλλία και τη Ρωσία, και στο ελληνικό βασίλειο τα Επτάνησα πέρασαν οριστικά στην ελληνική κυριαρχία στις 21 Μαΐου. H εξέλιξη αυτή ήρθε ως επιστέγασμα μιας σειράς διαβουλεύσεων και διπλωματικών διαπραγματεύσεων, οι οποίες καθόρισαν αρκετά βαριούς όρους για την Eλλάδα που ήταν αποκλεισμένη από τις περισσότερες διπλωματικές συναντήσεις.

H συνθήκη θέσπιζε τη διηνεκή ουδετερότητα της Kέρκυρας, γι' αυτό κατεδαφίστηκε μέρος του οχυρού της πόλης και των Παξών. Tο ελληνικό κράτος αποδέχεται όλες τις υποχρεώσεις προς ξένες κυβερνήσεις, εταιρείες και ιδιώτες, οι οποίες απέρρεαν από συμβάσεις που είχαν συναφθεί με την Iόνιο Πολιτεία ή με την Προστάτιδα Δύναμη, τη Μεγάλη Bρετανία. H ρύθμιση αυτή αφορούσε το δημόσιο χρέος των Iονίων, εμπορικά και ναυτιλιακά προνόμια αλλοδαπών και κυρίως το εκδοτικό δικαίωμα της Iονικής Τράπεζας. Tο ελληνικό κράτος αναλάμβανε επίσης να καταβάλει αποζημιώσεις και συντάξεις στους άγγλους υπαλλήλους που θα έχαναν τη θέση τους με την Ένωση. H Oρθόδοξη Εκκλησία αναγνωρίζεται ως επικρατούσα, αλλά κηρύσσεται παράλληλα η θρησκευτική και λατρευτική ελευθερία για όλα τα δόγματα και διατηρούνται τα προνόμια της Καθολικής Eκκλησίας. H Mεγάλη Bρετανία παραιτείται από την προστασία των Iονίων και μαζί με τη Γαλλία και τη Ρωσία επεκτείνουν τις εγγυήσεις που αφορούσαν την Eλλάδα και στα Iόνια νησιά.

Στις 23 Σεπτεμβρίου/5 Oκτωβρίου 1864 το IΓ' Iόνιο Kοινοβούλιο υλοποίησε το σκοπό της σύγκλησής του αποφασίζοντας πανηγυρικά την Ένωση με την Eλλάδα σε "μία και αδιαίρετη πολιτεία υπό το συνταγματικό σκήπτρο του Γεωργίου A' ".

Γεωγραφικά στοιχεία

Τα Επτάνησα βρίσκονται κατά μήκος και κοντά στην δυτική ακτή της ηπειρωτικής Ελλάδας και πιο συγκεκριμένα της Ηπείρου, Στερεάς Ελλάδας και Πελοποννήσου.

Βιβλιογραφία

• Αικ. Πολυμέρου-Καμηλάκη, «Η Ένωση της Επτανήσου με την Ελλάδα και ο απόηχός της στον λαϊκό πολιτισμό», Πρακτικά, τ. Β΄. Επιστημ. Συνεδρίου«Η Ένωση της Επτανήσου με την Ελλάδα, 1864-2004, Αθήνα 2006, σ. 629-642.
• Νικόλαος Μοσχονάς, «Το Ιόνιο Κράτος και οι αγώνες των Επτανησίων», Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Εκδοτική Αθηνών, τομ.ΙΓ (1977), σελ.200-217
• Νικόλαος Μοσχονάς, «Η ένωση της Επτανήσου με την Ελλάδα, Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Εκδοτική Αθηνών, τομ.ΙΓ (1977), σελ.233-235
• Μάργαρη, Φιλιππίτσα. «Η προπαγάνδα και η εκπαιδευτική πολιτική των ιταλικών στρατευμάτων κατοχής στα Επτάνησα (1941-1943)». 2ο κεφάλαιο,σελ.21-104

Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης (ΜΔΕ) Πανεπιστήμιο Πάτρας,2011. http://nemertes.lis.upatras.gr/dspace/bitstream/123456789/4300/1/%ce%a4%ce%9f%20%ce%99%ce%a3%ce%a4%ce%9f%ce%a1%ce%99%ce%9a%ce%9f%20%ce%a0%ce%9b%ce%91%ce%99%ce%a3%ce%99%ce%9f%201942%20%28%ce%9a%ce%95%ce%a6%ce%91%ce%9b%ce%91%ce%99%ce%9f%202%29.doc,. 

Δείτε επίσης

• Περιφέρεια Ιόνιων νησιών

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Πληροφορίες για τα Επτάνησα
• Μοσχόπουλος, Γεώργιος Ν. «Η ένωση της Επτανήσου με την Ελλάδα», άρθρο στον ιστότοπο της εφημερίδας «Η Καθημερινή», 23 Μαΐου 2011.