Γιούζεφ Μπεμ

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Γιούζεφ Μπεμ
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα		Józef Zachariasz Bem (Πολωνικά)
Γέννηση14  Μαρτίου 1794[1][2][3]
Τάρνουφ[4][5]
Θάνατος10  Δεκεμβρίου 1850[1][2][3]
Χαλέπι[6][5]
Τόπος ταφήςΤάρνουφ
ΨευδώνυμοJ.-B. Gluchowski[7]
Χώρα πολιτογράφησηςΒασίλειο της Πολωνίας (1815-1915)
Οθωμανική Αυτοκρατορία (από 1849)
ΘρησκείαΧριστιανισμός (1794–1849)
Ισλάμ (από 1849)
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΓαλλικά[8]
Πολωνικά[8]
ΣπουδέςBartłomiej Nowodworski High School
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταστρατιωτικός
μηχανικός[9]
Περίοδος ακμής1812
Οικογένεια
Οικογένειαd:Q63532147
Στρατιωτική σταδιοδρομία
Βαθμός/στρατόςστρατηγός
Πόλεμοι/μάχεςΜάχη του Ιγκάνιε, Μάχη της Οστροουένκα (1831), Μάχη του Τέμεσβαρ και Μάχη του Σέγκεσβαρ
Αξιώματα και βραβεύσεις
ΒραβεύσειςΙππότης της Λεγεώνας της Τιμής
Χρυσός Σταυρός του Τάγματος Στρατιωτικής Αξίας της Πολωνίας[10]
Υπογραφή
Θυρεός
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Ο Γιούζεφ Ζαχάριας Μπεμ (πολωνικά: Józef Zachariasz Bem, ουγγρικά: Bem József‎‎, τουρκικά: Murat Pasha‎‎) (14 Μαρτίου 1794, Τάρνουφ – 10 Δεκεμβρίου 1850, Χαλέπι) ήταν Πολωνός μηχανικός και στρατηγός, Οθωμανός πασάς και εθνικός ήρωας της Πολωνίας και της Ουγγαρίας, καθώς και μια προσωπικότητα συνυφασμένη με άλλα ευρωπαϊκά πατριωτικά κινήματα. Όπως ο Ταντέους Κοστσιούσκο (που πολέμησε στον Αμερικανικό Πόλεμο της Ανεξαρτησίας) και ο Γιαν Χένρικ Ντομπρόφσκι (που πολέμησε δίπλα στον Ναπολέοντα Βοναπάρτη στην Ιταλία και στη γαλλική εισβολή στη Ρωσία), ο Μπεμ πολέμησε εκτός των συνόρων της Πολωνίας, οπουδήποτε χρειαζόταν η ηγεσία και οι στρατιωτικές του ικανότητες.

Πρώιμη ζωή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Πολωνική και ουγγρική αναμνηστικές πλάκες στη γενέτειρα του Γιούζεφ Μπεμ στο Τάρνουφ
Οικόσημο της οικογένειας Μπεμ

Ο Μπεμ γεννήθηκε στις 14 Μαρτίου 1794 στο Τάρνουφ[11] της Γαλικίας, την περιοχή της Πολωνίας που είχε γίνει μέρος της Μοναρχίας των Αψβούργων μέσω του πρώτου διαμελισμού το 1772. Μετά τη δημιουργία του Δουκάτου της Βαρσοβίας από τα εδάφη που κατέλαβε ο Ναπολέοντας, μετακόμισε με τους γονείς του στην Κρακοβία, όπου τελείωσε τη στρατιωτική σχολή (όπου διακρίθηκε στα μαθηματικά) και εντάχθηκε στις δουκικές δυνάμεις ως δεκαπεντάχρονος δόκιμος.[12] Εντάχθηκε σε ένα πολωνικό σύνταγμα πυροβολικού ως υπολοχαγός και στη συνέχεια υπολοχαγός στη γαλλική υπηρεσία, όπου έλαβε μέρος στη γαλλική εισβολή στη Ρωσία (1812) και στη συνέχεια διακρίθηκε στην αμυντική υπεράσπιση της Ελεύθερης Πόλης του Ντάντσιχ (Ιανουάριος – Νοέμβριος 1813), που του απέφερε τον Σταυρό του Ιππότη της Λεγεώνας της Τιμής.[13]

Μετά το Συνέδριο της Βιέννης το 1815, το Δουκάτο της Βαρσοβίας μετατράπηκε σε συνταγματικό Βασίλειο της Πολωνίας, εξαρτώμενο έδαφος της Ρωσικής Αυτοκρατορίας, και ο Μπεμ έγινε δάσκαλος σε στρατιωτικό κολέγιο. Εκεί πραγματοποίησε έρευνα για έναν νεοσχεδιασμένο πύραυλο, δημοσιεύοντας την έρευνά του με εκτενή εικονογραφήσεις.

Ο Μπεμ ενεπλάκη σε μια πολιτική συνωμοσία για την αποκατάσταση της πλήρους ανεξαρτησίας της Πολωνίας, αλλά, όταν ανακαλύφθηκε η συμμετοχή του σε μια μυστική πατριωτική οργάνωση, υποβιβάστηκε και καταδικάστηκε (το 1822) σε φυλάκιση ενός έτους. Αν και η ποινή είχε ανασταλεί, ο Μπεμ παραιτήθηκε από το καθήκον του και μετακόμισε στη Γαλικία. Στη Γαλικία ερεύνησε τις ατμομηχανές και την εφαρμογή τους και δημοσίευσε ξανά τα αποτελέσματά του. Έζησε στο Λβουφ (σημερινό Λβιβ) και στο Μπρόντι μέχρι το 1830, όπου σχεδίαζε να γράψει μια πραγματεία για την ατμομηχανή.[14]

Νοεμβριανή Εξέγερση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μάχη της Οστροουένκα (1831) (πίνακας του 19ου αιώνα του Κάρολ Μαλανκιέβιτς)

Όταν η Νοεμβριανή Εξέγερση, ένας αγώνας για την ανεξαρτησία της Πολωνίας, ξέσπασε στις 29 Νοεμβρίου 1830, ενάντια στη Ρωσική Αυτοκρατορία, ο Μπεμ ενώθηκε αμέσως με τους Πολωνούς εξεγερθέντες. Έφτασε στη Βαρσοβία, του δόθηκε καθήκον ταγματάρχη και η διοίκηση του 4ου τάγματος ελαφρού ιππικού, του οποίου ηγήθηκε κατά τη διάρκεια των μαχών του Ιγκάνιε και της Οστροουένκα.[15] Κατά τη διάρκεια της Μάχης της Οστροουένκα, οι δυνάμεις του Μπεμ επιτέθηκαν γενναία στους Ρώσους αντιπάλους. Αν και ο πολωνικός στρατός υπέστη σοβαρή ήττα με απώλεια 6.000 ανδρών, οι ενέργειες του Μπεμ απέτρεψαν την καταστροφή ολόκληρου του στρατού. [16] Για την ανδρεία του στο πεδίο της μάχης, ο Μπεμ τιμήθηκε με τον Χρυσό Σταυρό του Τάγματος Στρατιωτικής Αξίας της Πολωνίας[17] και προήχθη στον βαθμό του Ταξιάρχη.[16] Ήταν σταθερά κατά της συνθηκολόγησης μέχρι το τέλος της Εξέγερσης, κατά τη διάρκεια της απελπισμένης άμυνας της Βαρσοβίας κατά του Πρίγκιπα Ιβάν Πασκέβιτς (27 Σεπτεμβρίου 1831). Ωστόσο, ο Πολωνικός Στρατός τελικά αναγκάστηκε να καταθέσει τα όπλα στις 5 Οκτωβρίου 1831 και διέσχισε τα ρωσο- πρωσικά διαμελιστικά σύνορα υπό τη διοίκηση του Στρατηγού Μάτσεϊ Ριμπίνσκι στη Μεγάλη Μετανάστευση.

Πρώτη εξορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Μπεμ στη συνέχεια διέφυγε στο Παρίσι, όπου συντηρούσε τον εαυτό του διδάσκοντας μαθηματικά.[18] Στη Γαλλία, δημοσίευσε το επόμενο έργο του, για την Εθνική Εξέγερση στην Πολωνία, στο οποίο όχι μόνο έκανε μια αποτίμηση της εξέγερσης του 1831, αλλά και προσπάθησε να παρουσιάσει ένα πρόγραμμα για τη συνέχιση του αγώνα για την ελευθερία της χώρας. Κατά τη διάρκεια της παραμονής του στη Γαλλία, συνεργάστηκε με τον οργανισμό Hôtel Lambert και ήταν μέλος της Ιστορικής και Λογοτεχνικής Εταιρείας.[19]

Το 1833, πήγε στην Πορτογαλία για να βοηθήσει τον φιλελεύθερο Πέτρο Α΄ της Βραζιλίας ενάντια στον αντιδραστικό Μιχαήλ Α΄ της Πορτογαλίας, αλλά εγκατέλειψε την ιδέα όταν διαπιστώθηκε ότι δεν μπορούσε να σχηματιστεί εκεί μια πολωνική λεγεώνα.[20] Όσο βρισκόταν στην Πορτογαλία, έγινε στόχος απόπειρας δολοφονίας, που έγινε από Ρώσους πράκτορες.[20]

Ήρωας του 1848[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Δείτε επίσης: Ουγγρική Επανάσταση του 1848
Ο τόπος διαμονής του Γιούζεφ Μπεμ στις 9–27 Νοεμβρίου 1848 στη Βουδαπέστη, Ουγγαρία

Ένα ευρύτερο πεδίο δράσης του παρουσιάστηκε το 1848 (μαζί με την Αυστριακή Επανάσταση). Πρώτα προσπάθησε να κρατήσει τη Βιέννη ενάντια στα αυτοκρατορικά στρατεύματα του Άλφρεντ Α΄, Πρίγκιπα του Βίντις-Γκρετς, και, μετά τη συνθηκολόγηση, έσπευσε στο Πρέσμπουργκ (ουγγρικά: Pozsony‎‎, σήμερα Μπρατισλάβα, Σλοβακία) να προσφέρει τις υπηρεσίες του στον Λάγιος Κόσουτ, υπερασπιζόμενος πρώτα τον εαυτό του, σε μια μακροσκελή ομιλία, από τις κατηγορίες για «προδοσία στην πολωνική υπόθεση» και «αριστοκρατικές τάσεις» ˙— που το πιο φανατικό τμήμα των Πολωνών μεταναστών, οι ριζοσπάστες, άσκησαν επανειλημμένα εναντίον του. Του ανατέθηκε η υπεράσπιση της Τρανσυλβανίας στα τέλη του 1848,[21] και το 1849, ως στρατηγός των στρατευμάτων Σέκελι, έκανε θαύματα με τον μικρό στρατό του, κυρίως στη γέφυρα του Πίσκι (τώρα Σιμέρια, Ρουμανία) στις 9 Φεβρουαρίου, όπου, μετά από ολοήμερες μάχες, απώθησε μια τεράστια δύναμη διώξεων.

Μετά την ανακούφιση της Τρανσυλβανίας στάλθηκε να διώξει τον Αυστριακό Στρατηγό Άντον Φράιχερ φον Πούχνερ από το Βανάτο. Ο Μπεμ νίκησε τον φον Πούχνερ στην Όρσοβα στις 16 Μαΐου, αλλά η ρωσική εισβολή τον ανάγκασε να υποχωρήσει στην Τρανσυλβανία. Από τις 12 έως τις 22 Ιουλίου ο Μπεμ πολεμούσε συνεχώς, αλλά τελικά, στις 31 Ιουλίου 1849, ο στρατός του εξολοθρεύτηκε από συντριπτικούς αριθμούς στη Μάχη του Σέγκεσβαρ (τώρα Σιγκισοάρα). Ο Μπεμ δραπέτευσε αφού προσποιήθηκε πως είχε πεθάνει. Πολέμησε σε νέα μάχη στο Νάγκισουρ (τώρα Σούρα Μάρε) στις 6 Αυγούστου, και βρήκε τρόπο να φέρει τον κατακερματισμένο στρατό του στη Μάχη του Τέμεσβαρ (τώρα Τιμισοάρα)[22] για να βοηθήσει τον σκληρά πιεσμένο Στρατηγό Χένρικ Ντεμπίνσκι. Ο Μπεμ ήταν επικεφαλής και τραυματίστηκε σοβαρά στην τελευταία μάχη του πολέμου, που πραγματοποιήθηκε εκεί στις 9 Αυγούστου.

Μαυσωλείο του Στρατηγού Γιούζεφ Μπεμ στο Τάρνουφ

Δεύτερη εξορία και θάνατος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μετά την κατάρρευση της εξέγερσης κατέφυγε στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, όπου ασπάστηκε το Ισλάμ[23] και υπηρέτησε ως Κυβερνήτης του Χαλέπι με το όνομα Μουράτ Πασάς.[24] Η τελευταία του στρατιωτική νίκη ήταν η νίκη κατά των Βεδουίνων που πολιορκούσαν το Χαλέπι.[15] Στις 10 Δεκεμβρίου 1850 πέθανε από ελονοσία.[15]

Χαρακτήρας και κληρονομιά[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Μπεμ ήταν ένας άνθρωπος σεβαστός για το θάρρος και την ηρωική του ιδιοσυγκρασία, που ήταν και τα δύο σε αντίθεση με το μικρό του ανάστημα. Η επιρροή του λέγεται ότι ήταν μαγνητική: αν και κανένας από τους υφισταμένους των Σέκελι δεν καταλάβαινε τη γλώσσα που μιλούσε, οι περισσότεροι τον σέβονταν. Ως στρατιώτης, ο Μπεμ ήταν αξιοσημείωτος για τον εξαιρετικό χειρισμό του πυροβολικού και την ταχύτητα των πορειών του. Στα ουγγρικά, αναφέρεται συχνά με στοργή ως "Bem apó", το οποίο σε ελεύθερη μετάφραση σημαίνει «Παππούς Μπεμ» ή «Γέρος Μπεμ».[22]

Στη δεκαετία του 1930, η Ουγγαρία και η Πολωνία είχαν η καθεμία από ένα σύνταγμα έφιππου πυροβολικού που ονομάστηκε από αυτόν.

Ένα άγαλμα προς τιμήν του έχει στηθεί στο Μαροσβάσαρχελι (τώρα Τίργκου Μούρες, Ρουμανία), αλλά ζει ακόμα πιο σταθερά στους στίχους[25] του Ούγγρου εθνικού ποιητή Σάντορ Πέτοφι, ο οποίος έπεσε στη μοιραία δράση της 31ης Ιουλίου 1849 στο Μάχη του Σέγκεσβαρ. Τα λείψανα του Μπεμ επιστράφηκαν στην Πολωνία το 1929 και ετέθησαν σε ένα μαυσωλείο στο Πάρκο Στσελέτσκι στο Τάρνουφ.

Η Ουγγρική Επανάσταση του 1956 (η οποία αρχικά ξεκίνησε ως διαμαρτυρία συμπαράστασης, υποστηρίζοντας τις πολωνικές διαδηλώσεις στο Πόζναν) ξεκίνησε στις 23 Οκτωβρίου με μια διαμαρτυρία στους πρόποδες του αγάλματος του Μπεμ στη Βουδαπέστη.

Έργα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

O machinach parowych (Σχετικά με τις ατμομηχανές) του Γιούζεφ Μπεμ, βιβλίο που δημοσιεύτηκε το 1829 στο Λβουφ.

Ο Μπεμ εξέδωσε επίσης βιβλία στη γαλλική, πολωνική και γερμανική γλώσσα για την ιστορία της Πολωνίας, την τεχνολογία και τις στρατιωτικές πτυχές:

  • La Pologne dans ses anciennes limites et l'empire des Russies, 1836 (Η Πολωνία στα παλιά της όρια και η Ρωσική Αυτοκρατορία)
  • Notes sur les les fusées incendiaires (Σημειώσεις για εμπρηστικές ρουκέτες)
  • Erfahrungen über die Congrevischen Raketen, 1820
  • O machinach parowych (Σχετικά με τις ατμομηχανές)
  • Węgrzy i Polacy w dzisiejszym stanie Europy (Ούγγροι και Πολωνοί στη σύγχρονη Ευρώπη)
  • O powstaniu narodowym (Σχετικά με την εθνική εξέγερση)

Διακρίσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Τρία αναμνηστικά γραμματόσημα εκδόθηκαν στις 10 Δεκεμβρίου 1950 από την Ουγγαρία για την εκατονταετηρίδα του θανάτου του.[26]
  • Ένα αναμνηστικό φύλλο γραμματοσήμων εκδόθηκε στις 10 Δεκεμβρίου 1950 από την Ουγγαρία την Ημέρα Γραμματοσήμων.[27]
  • Στις 15 Μαρτίου 1952 η σφραγίδα του εμφανίστηκε στη σειρά Ήρωες της Επανάστασης του 1848.[28]
  • Η Πολωνία εξέδωσε ένα αναμνηστικό γραμματόσημο στις 15 Ιουλίου 1948 στη σειρά Εκατονταετηρίδες Επανάστασης.[29]
  • Η Πολωνία εξέδωσε γραμματόσημο στις 10 Δεκεμβρίου 1950 για την εκατονταετηρίδα του θανάτου του.[30]

Εικόνες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στη λαϊκή κουλτούρα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο σπουδαίος Πολωνός ποιητής, Τσίπριαν Νόρβιντ, απόγονος του Γιαν Γ΄ Σομπιέσκι, αφιέρωσε στον Μπεμ το ποίημα Bema pamięci żałobny rapsod (Νεκρική ραψωδία στη μνήμη του Μπεμ), το οποίο στη συνέχεια χρησιμοποιήθηκε από άλλους καλλιτέχνες, συμπεριλαμβανομένων των Ζμπίγκνιεφ Χέρμπερτ και Τσέσουαφ Νιέμεν.

Από το 1969, το Bema pamięci żałobny rapsod (Νεκρική ραψωδία στη μνήμη του Μπεμ) του Τσέσουαφ Νιέμεν έγινε καλτ στην Κεντρική Ευρώπη και πέρα από το Σιδηρούν Παραπέτασμα.[31]

Το 1974, ηχογραφήθηκε εκ νέου μια αγγλική έκδοση με τη βοήθεια των Μίχαου Ουρμπάνιακ, Τζον Αμπερκρόμπι, Γιαν Χάμερ, Ρικ Λέρντ και Ντον Γκρόλνικ, η οποία δημοσιεύτηκε παγκοσμίως από την CBS Records International.[32]


Οι απόγονοι του Γιούζεφ Μπεμ είναι παρόντες κυρίως μεταξύ των καλλιτεχνών και των επιχειρήσεων που σχετίζονται με τη μουσική στην Πολωνία και στο εξωτερικό και περιλαμβάνουν την τραγουδίστρια της τζαζ, Έβα Μπεμ[33][34][35] και τους αδελφούς της, Αλεξάντερ Μπεμ και Γιαρόσουαφ Μπεμ, κιθαρίστα της τζαζ.[36]

Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 27  Απριλίου 2014.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 «Encyclopædia Britannica» (Αγγλικά) biography/Jozef-Zachariasz-Bem. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 (Γερμανικά) Εγκυκλοπαίδεια Μπρόκχαους. bem-jozef. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  4. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 13  Δεκεμβρίου 2014.
  5. ↑ 5,0 5,1 psb.1041.1.
  6. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 31  Δεκεμβρίου 2014.
  7. ↑ Τσεχική Εθνική Βάση Δεδομένων Καθιερωμένων Όρων. js2009500795. Ανακτήθηκε στις 30  Αυγούστου 2020.
  8. ↑ 8,0 8,1 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb10493665p. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  9. ↑ Ανακτήθηκε στις 14  Ιουνίου 2019.
  10. ↑ Ανακτήθηκε στις 13  Μαρτίου 2021.
  11. ↑ «JÓZEF BEM (1794-1850)». https://www.lazienki-krolewskie.pl/pl/historia/postacie-historyczne/jozef-bem. Ανακτήθηκε στις 16 March 2020. 
  12. ↑ Laskowski, Otton (1931). Encyklopedia wojskowa t. I, hasło Bem Józef. Warsaw: Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy. σελίδες 252–253. 
  13. ↑ Kovács, István (2009). Józef Bem. Bohater wiecznych nadziei. Warsaw: RYTM. σελίδες 252–253. ISBN 978-83-7399-328-0. 
  14. ↑ «JÓZEF BEM (1794-1850)». https://www.lazienki-krolewskie.pl/pl/historia/postacie-historyczne/jozef-bem. Ανακτήθηκε στις 16 March 2020. 
  15. ↑ 15,0 15,1 15,2 «Józef Bem – człowiek ze spiżu». https://www.polskieradio.pl/39/156/Artykul/1190366,Jozef-Bem-%e2%80%93-czlowiek-ze-spizu. Ανακτήθηκε στις 22 March 2020. 
  16. ↑ 16,0 16,1 «Gen. Józef Bem – bohater trzech narodów». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2021-07-16. https://web.archive.org/web/20210716144323/https://www.polska-zbrojna.pl/home/articleshow/22057?t=Gen-Jozef-Bem-bohater-trzech-narodow. Ανακτήθηκε στις 22 March 2020. 
  17. ↑ «Józef Bem: Son of Tarnów, Hero of Three Nations». https://www.inyourpocket.com/tarnow/jozef-bem-son-of-tarnow-hero-of-three-nations_70535f. Ανακτήθηκε στις 24 March 2020. 
  18. ↑ «Józef Bem – kim był?». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Μαρτίου 2021. Ανακτήθηκε στις 22 Μαρτίου 2020. 
  19. ↑ «Kim był Józef Bem?». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Δεκεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 22 Μαρτίου 2020. 
  20. ↑ 20,0 20,1 «Jeszcze o próbach stworzenia legionu polskiego w Portugalii». Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska XXXVII (14): 257–278. 1982. http://bazhum.muzhp.pl/media/files/Annales_Universitatis_Mariae_Curie_Sklodowska_Sectio_F_Humaniora/Annales_Universitatis_Mariae_Curie_Sklodowska_Sectio_F_Humaniora-r1982-t37/Annales_Universitatis_Mariae_Curie_Sklodowska_Sectio_F_Humaniora-r1982-t37-s257-278/Annales_Universitatis_Mariae_Curie_Sklodowska_Sectio_F_Humaniora-r1982-t37-s257-278.pdf. Ανακτήθηκε στις 22 March 2020. 
  21. ↑ «Kalendarium życia Józefa Bema». https://muzeum.tarnow.pl/wirtualna-czytelnia/kalendarium-zycia-generala-jozefa-bema/. Ανακτήθηκε στις 22 March 2020. 
  22. ↑ 22,0 22,1 «Wielcy tarnowianie: gen. Józef Bem, Bohater Obojga Narodów». https://naszemiasto.pl/wielcy-tarnowianie-gen-jozef-bem-bohater-obojga-narodow/ar/c1-4458628. Ανακτήθηκε στις 22 March 2020. 
  23. ↑ The Islamic World and the West, Christoph Marcinkowski, pg. 99
  24. ↑ «How General Jozef Bem became Murad Pasha». https://www.dailysabah.com/history/2017/04/04/how-general-jozef-bem-became-murad-pasha. Ανακτήθηκε στις 24 March 2020. 
  25. ↑ Sándor Petőfi: The Transylvanian Army (Az erdélyi hadsereg) (in Hungarian)
  26. ↑ colnect.com/en/stamps/list/country/6955-Hungary/year/1950/page/5,6. Catalog codes: Mi:HU 1142-44, Sn:HU 914-16, Yt:HU 979-81.
  27. ↑ colnect.com/en/stamps/stamp/179093-József_Bem_1794-1850_battle_of_Piski-Stamp_Day-Hungary. Catalog codes: Michel HU BL19, Stamp Number HU C80, Yvert et Tellier HU BF24.
  28. ↑ colnect.com/en/stamps/stamp/178820-József_Bem_1794-1850_battle_of_Piski-Freedom_fighters_of_1848-Hungary. Catalog codes: Michel HU 1226, Stamp Number HU 992, Yvert et Tellier HU 1036A.
  29. ↑ colnect.com/en/stamps/stamp/137466-Generals_HDembinski_and_JBem-Revolution_Centenaries-Poland. Catalog codes: Michel PL 498, Stamp Number PL 430, Yvert et Tellier PL 510, Stanley Gibbons PL 611, AFA number PL 494, Polish Stamps Catalog (Fischer) PL 451.
  30. ↑ colnect.com/en/stamps/stamp/138403-Josef_Bem_and_battle_scene-Death_cent_Of_Gen_JBem-Poland. Catalog codes: Michel PL 670, Stamp Number PL 489, Yvert et Tellier PL 598, AFA number PL 562, Polish Stamps Catalog (Fischer) PL 532.
  31. ↑ Czesław Niemen - Bema pamięci rapsod żałobny (original video clip)
  32. ↑ NIEMEN - Mourner's Rhapsody (1974, CBS)
  33. ↑ Ewa Bem & Czesław Niemen - Jednego serca (2000)
  34. ↑ Ewa Bem (discography at Discogs)
  35. ↑ Ewa Bem (homepage - in progress)[νεκρός σύνδεσμος]
  36. ↑ Jarosław Bem (discography at Discogs)

Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Καθιερωμένοι όροι
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Γιούζεφ_Μπεμ&oldid=10266809"