Βαΐλοι του Πριγκιπάτου της Αχαΐας

Οι βάιλοι, ιταλ.: bailli, bailie ή δικαστικοί επιμελητές ήταν ο διοικητικός εκπρόσωπος των πριγκίπων της Αχαΐας, που κυβερνούσαν το πριγκιπάτο της Αχαΐας ερήμην του πρίγκιπα. Οι πρώτοι πρίγκιπες, που ανήκαν στην ιδρυτική δυναστεία των Βιλλεαρδουίνων, διέμεναν στο πριγκιπάτο και το κυβερνούσαν άμεσα. Όμως το 1278 η Αχαΐα πέρασε στον Κάρολο Α΄ των Καπετιδών-Ανζού, τον βασιλιά της Νάπολης. Ο Κάρολος και πολλοί από τους διαδόχους του, κυβέρνησαν το πριγκιπάτο μέσω των βαΐλων τους και δεν το επισκέφτηκαν ποτέ αυτοπροσώπως. Αρχικά, οι βάιλοι ήταν αξιωματούχοι των Καπετιδών-Ανζού (Aνδεγαυών), αλλά η θέση συχνά δινόταν σε ισχυρούς φεουδάρχες από την Αχαΐα και την υπόλοιπη Φραγκική Ελλάδα.

Η διοίκηση και άλλων κτήσεων των Ανδεγαυών στην Ελλάδα, όπως του Λεπάντο και της παλατινής κομητείας της Κεφαλλονιάς και Ζακύνθου, ήταν επίσης ενωμένη στα χέρια των βαΐλων της Αχαΐας.

Κατάλογος βαΐλων

Bάιλοι	Θέση	Διάρκεια	Πρίγκιπας	Σχόλια	αναφορές
Γοδεφρείδος Α΄ Βιλλεαρδουίνος	βαρόνος της Καλαμάτας και της Κυπαρισσίας	1208 – 1209	Γουλιέλμος Α΄ του Σαμπλίτ	Ένας από τους αρχικούς κατακτητές του Moρέως, διορίστηκε από τον πρίγκιπα Γουλιέλμο, όταν ο τελευταίος άφησε τη διεκδίκηση της κληρονομιάς του στο Δουκάτο της Βουργουνδίας, ώσπου ο ανιψιός του Ούγος φθάσει για να γίνει πρίγκιπας. Όταν ο Γουλιέλμος απεβίωσε στη διαδρομή, ακολουθούμενος σύντομα μετά από τον Ούγο, ο Γοδεφρείδος, υποστηριζόμενος από τους άλλους βαρόνους, έλαβε την εξουσία. Επικυρώθηκε ως πρίγκιπας της Αχαΐας από τη Συνέλευση στη Ραβενίκα τον Μάιο του 1209.
Άμεση εξουσία από τον πρίγκιπα Γοδεφρείδο Α΄ του Βιλλαρντουέν, 1209–1229
Άμεση εξουσία από τον πρίγκιπα Γοδεφρείδο Β΄ του Βιλλαρντουέν, 1229–1246
Άμεση εξουσία από τον πρίγκιπα Γουλέλμο Β΄ του Βιλλαρντουέν, 1246–1278
Ιωάννης ντε Σωντερόν	βαρόνος της Εσταμίρας και μεγάλος Κοντόσταυλος της Αχαΐας	αρχές 1278	Κάρολος Α΄ της Σικελίας	Διορίστηκε επαρχιακός βάιλος από τον πρίγκιπα Γουλιέλμο Β΄ κατά το τέλος του, ώσπου ο Κάρολος Α΄ πάρει τις αποφάσεις του.
Γαλερανός του Ιβρί	σενεσάλης της Σικελίας	Aύγουστος 1278 – Aύγουστος 1280		Είχε προβληματικές σχέσεις με τους τοπικούς βαρόνους λόγω της συγκεντρωτικής πολιτικής του και την απείθαρχη συμπεριφορά του Ανδεγαυικού στρατού.
Φίλιππος ντε Λαγκονές μαρεσάλης της Σικελίας	Aύγουστος 1280 – Oκτώβριος 1282	Ανέτρεψε πολλές πολιτικές του προκατόχου του για να συμφιλιωθεί με τους βαρόνους. Ανακλήθηκε με το ξεκίνημα του Πολέμου των σικελικών Εσπερινών.
Ναρζό ντε Τουσύ	ναύαρχος της Σικελίας	Oκτώβριος–Noέμβριος 1282		Ορίστηκε διάδοχος του Λαγκονές, αλλά τα καθήκοντά του ως ναυάρχου τον απέτρεψαν από το να αναλάβει αποτελεσματικά τ αξίωμα.
Γκυ ντε Λα Τρεμουάιγ	βαρόνος της Χαλανδρίτσας	Noέμβριος 1282 – 1285		Ο πρώτος τοπικός βαρόνος που ανέλαβε βάιλος για να βάλει τάξη, καθώς οι Ανδεγαυοί είχαν επικεντρωθεί στον Πόλεμο των Σικελικών Εσπερινών.
Γουλιέλμος ντε Λα Ρος	δούκας των Αθηνών	1285–1287	Κάρολος Β΄ της Νεαπόλεως	Ο πιο ισχυρός των Λατίνων κυρίων στην Ελλάδα, κράτησε τη θέση ως το τέλος του.
Νικόλαος Β΄ του Σαιντ-Ομέρ	κύριος του ημίσεως της Θήβας	1287 – Ιούλιος 1289		Τότε ήταν ο δεύτερος σε ισχύ κύριος, μετά τον (ανήλικο) Γκυ Β΄ ντε Λα Ρος δούκα των Αθηνών.
Γκι ντε Σαρπινί	βαρόνος της Βοστίτσας	Ιούλιος – Σεπτέμβριος 1289
Άμεση εξουσία από την πριγκίπισσα Ισαβέλλα Α΄ της Αχαΐας και τον φλωρέντιο του Αινώ, Σεπτέμβριος 1289 – Ιανουάριος 1297
Ριχάρδος Α΄ Ορσίνι	παλατινός κόμης της Κεφαλονιάς και της Ζακύνθου	Ιανουάριος 1297 – άνοιξη 1300	Ισαβέλλα Α΄ της Αχαΐας (με τον Φίλιππο της Σαβοΐας-Πεδεμοντίου από το 1301)	ένας ηλικιωμένος και έμπειρος άνδρας, πεθερός τριών από τους πιο σημαντικούς βαρόνους της Αχαΐας. Ονομάστηκε βάιλος έπειτα από το τέλος ου πρίγκιπα Φλωρέντιου και την απόσυρση της Ισαβέλλας στην Καλαμάτα.
Νικόλαος Γ΄ του Σαιντ-Ομέρ	κύριος της Θήβας, Άκοβας και μαρεσάλης της Αχαΐας	άνοιξη 1300 – 1302
άμεση εξουσία από τον Φίλιππο της Σαβοΐας-Πεδεμοντίου, 1302–1305
Νικόλαος Γ΄ του Σαιντ-Ομέρ	Κύριος της Θήβας, της Άκοβας και μαρεσάλης της Αχαΐας.	1305–1307	Η Iσαβέλλα Α΄ με τον Φίλιππο της Σαβοΐας-Πεδεμοντίου
Γκυ Β΄ ντε Λα Ρος	δούκας των Αθηνών	1307–1308	Φίλιππος Α΄ του Τάραντα
Μπερτίν Βισκόντε
Ζιλ ντε λα Πλαινς		1311
Νικόλαος Γ΄ του Σαιντ-Ομέρ	Κύριος της Θήβας, της Άκοβας και μαρεσάλης της Αχαΐας.	1311–1314?
			Ματθίλδη του Αινώ (με τον Λουδοβίκο της Βουργουνδίας ως το 1316)
Νικόλαος λε Μωρ/Μαύρος	Κύριος του Σαιν-Σωβέρ	1314–1315/6
Εουστάκιο Παγκάνο ντε Νότσερα
Φεντερίκο ντε Τροκίσιο		1318–1321
			Λουδοβίκος Α΄ της Βουρβόνης
Λιγκόριο Γκουιντάτσο		1321–1322	Ιωάννης της Γραβίνας
Περονέ ντε Βιλαμαστραί		1322–1323
Νικολά ντε Ζουανβίλ		1323–1325
Πιέρ ντε Συ		1326–1327
Φραντσεσκο ντε λα Μονάκα		1327–1329
Γουλιέλμος Φραγκιπάνης	Λατίνος αρχιεπίσκοπος της Πάτρας	1329–1331
Γκεράρντο ντ'Ανγκουιλάρα		1331–1332
Γκαουντίνο Ρομάνο ντε Σκαλέα		Aπρίλιος–Aύγουστος 1333	Αικατερίνη του Βαλουά-Κουρτεναί (ως επίτροπος του Ροβέρτου του Τάραντα)
Πιέτρο ντε Σαν Σεβέρο		Aύγουστος 1333 – Ιούλιος 1336
Μπερτράν ντε Μπω	Κύριος του Κουρτεζόν. Επίσης έλαβε τον τίτλο του μαρεσάλη της Αχαΐας.	Ιούλιος 1336 – θέρος 1338
Άμεση εξουσία από την πριγκίπισσα Αικατερίνη του Βαλουά-Κουρτεναί, 1338–1341
Μπερτράν ντε Μπω		Φεβρουάριος/Ιούλιος 1341 – πριν τον Ιούλιο του 1344	Ροβέρτος του Τάραντα (με την Αικατερίνη του Βαλουά-Κουρτεναί ως το 1346)
Αδάμ "υποκόμης του Τρεμπλαί"		1346?		Αναφέρεται μόνο στην Αραγωνική εκδοχή του Χρονικού του Μορέως. Πιθανώς ταυτίζεται με τον Αδάμ υποκόμη, φίλο του Νικολό Ατσαγιόλι. Πρώτη θητεία.
Μενίλο Ακριμένο της Νάπολης				Αναφέρεται μόνο στην Αραγονική εκδοχή του Χρονικού του Μορέως.
Νικόλας Μποκούτο της Νάπολης				Aναφέρεται μόνο στην Αραγωνική εκδοχή του Χρονικού του Μορέως, ότι υπηρέτησε πριν τον Ιωάννη Ντέλμπυί.
Ιωάννης Ντελμπυί	Ιππότης	π. Ιούλιος 1348		Γάλλος ιππότης, επελέγη από τη σύζυγο του Ροβέρτου Μαρία των Βουρβόνων, κατά την αιχμαλωσία του Ροβέρτου από τον Λουδοβίκο Α΄ της Ουγγαρίας. Απεβίωσε σύντομα μετά την άφιξή του στην Αχαΐα.
Φίλιππος του Ζονβέιγ	Βαρωνία της Βοστίτσας			Εξελέγη από τους βαρόνους της Αχαΐας σε αντικατάσταση του Ντελμυί, μετά το τέλος εκείνου.
Μπερτράν	Αρχιεπίσκοπος του Σαλέρνο			Επιελέγη από τη Μαρία των Βουρβόνων.
Γκαλεότο ντελ Γκότο	Ιππότης	π. 1352		Ένας ιππότης από την Απουλία, που αναφέρεται μόνο στην Αραγωνική εκδοχή του Χρονικού του Μορέως.
Αδάμ "υποκόμης του Τρεμπλαί"		άγνωστο		Δεύτερη θητεία, σύμφωνα με το Χρονικό του Μορέως, που τον αναφέρει μετά από τον Γκαλεότο ντελ Γκότο.
Βαλτέρ ντε Λορ	Ιππότης	άγνωστο		Ένας Γάλλος ιππότης, αναφέρεται μόνο στην Αραγωνική εκδοχή του Χρονικού του Μορέως, που τον αναφέρει μετά από τη δεύτερη θητεία του Αδάμ "υποκόμη του Τρεμπλαί".
Πιέτρο Μινουτόλο		π. June/October 1355		Αναφέρεται μόνο σε δύο επιστολές του Ροβέρτου του Τάραντα, αλλά όχι στο Χρονικόν του Μορέως.
Φιλιππος του Σαν Μπλας	Ιππότης	άγνωστο		Ένας ιππότης από την Απουλία, αναφέρεται μόνο στην Αραγωνική εκδοχή του Χρονικού του Μορέως, που τον αναφέρει μετά από τον Βαλτέρ ντε Λορ.
Περότο Αριμένο		άγνωστο		Πιθανώς αδελφός ή συγγενής του Μενίλο Ακριμένο· αναφέρεται μόνο στην Αραγωνική εκδοχή του Χρονικού του Μορέως, που τον αναφέρει μετά τον Φίλιππο του Σαν Μπλας. Απεβίωσε όσο ήταν στο αξίωμά του.
Νικόλας Μπαλένα	Καγκελάριος της Αχαΐας	άγνωστο		Σύμφωνα με την Αραγωνική εκδοχή του Χρονικού του Μορέως, εξελέγη από τους βαρόνους με το τέλος του Αριμένο. Το όνομά του αναφέρεται και στα έτη 1354 1362.
Aδάμ "υποκόμης του Τρεμπαλί"		άγνωστο		Τρίτη θητεία, σύμφωνα με το Χρονικόν του Μορέως, μετά από τον Μπαλένα.
Καρεσέλο	Ιππότης	άγνωστο		Ένας ιππότης από τη Νάπολη, ίσως μέλος της οικογένειας Καρατσιόλο, αναφερεται μόνο στην Αραγωνική εκδοχή του Χρονικού του Μορέως.
Φραντσίσκο ντε Μάσα	Λατίνος αρχιεπίσκοπος της Κορίνθου	άγνωστο		Αναφέρεται μόνο σε έγγραφα της εποχής, αλλά όχι στο 'Χρονικόν του Μορέως.
Aλεξάντερ Μπρανκάτσιο Ιμπριάκο	Μαρεσάλης της Σικελίας και της Αχαΐας	άγνωστο		Αναφέρεται σε έγγραφα της εποχής, αλλά όχι στο Χρονικόν του Μορέως.
Λουδοβίκος του Ανγκιάν		1370–1371	Φίλιππος Β΄ του Τάραντα
Μπαλτάσαρ ντε Σόρμπα		1371–1373
Κεντυρίων Α΄ Ζαχαρίας	Βαρόνος της Βελιγοστής & Δαμαλά, Χαλανδρίτσας, Εσταμίρας και μεγάλος κοντόσταυλος της Αχαΐας	?–1376/7	Ιωάννα Α΄ της Νάπολης
Παύλος Φόσκαρης	Αρχιεπισκοπική Λατινική Βαρωνία της Πάτρας	1376/7
Ντανιέλ ντελ Καρέττο		1377–1378	Η Αχαΐα ενοικιάστηκε στους Ιωαννίτες Ιππότες υπό τον Χουάν Φερνάντεθ ντε Ερέδια, 1377–1381
Ντομινίκ ντε Αλαμάνια		1380
Μαχιό ντε Κοκερέλ		1381–?	Ιάκωβος των Μπω
Μεσοβασιλεία: De facto εξουσία από την Εταιρεία των Ναβαρραίων· πολλοί διεκδικητές του πριγκιπικού τίτλου, 1383–1396
Άγγελος Β΄ Ατσαγιόλι	καρδινάλιος	1394–;	Λαδίσλαος Α΄ της Νεαπόλεως	Διοριστηκε ως Λατίνος Αρχιεπίσκοπος της Πάτρας και ταυτόχρονα βάιλος.
Άμεση εξουσία από τον πρίγκιπα Πέδρο του Σαν Σουπεράν, 1396–1402
άμεση εξουσία από την πριγκίπισσα Μαρία Β΄ Ζαχαρία, 1402–1404
Άμεση εξουσία από τον πρίγκιπα Κεντυρίωνα Β΄ Ζαχαρία , 1404–1432

Πηγές

• (Γαλλικά) Bon, Antoine (1969). La Morée franque. Recherches historiques, topographiques et archéologiques sur la principauté d'Achaïe. Παρίσι: De Boccard. OCLC 869621129. 
• (Αγγλικά) Fine, John Van Antwerp (1994) [1987]. The Late Medieval Balkans: A Critical Survey from the Late Twelfth Century to the Ottoman Conquest. Ανν Άρμπορ, Μίσιγκαν: University of Michigan Press. ISBN 0-472-08260-4. 
• (Αγγλικά) Longnon, Jean (1969) [1962]. «The Frankish States in Greece, 1204–1311». Στο: Setton, Kenneth M.· Wolff, Robert Lee· Hazard, Harry W. A History of the Crusades, Volume II: The Later Crusades, 1189–1311 (2η έκδοση). Μάντισον, Μιλγουόκι και Λονδίνο: University of Wisconsin Press. σελ. 234-275. ISBN 0-299-04844-6. 
• (Αγγλικά) Miller, William (1908). The Latins in the Levant: A History of Frankish Greece (1204–1566). Λονδίνο: John Murray. OCLC 563022439. 
• (Αγγλικά) Topping, Peter (1975). «The Morea, 1311–1364». Στο: Setton, Kenneth M.· Hazard, Harry W. A History of the Crusades, Volume III: The Fourteenth and Fifteenth Centuries. Μάντισον και Λονδίνο: University of Wisconsin Press. σελ. 104-140. ISBN 0-299-06670-3. 
• (Αγγλικά) Topping, Peter (1975). «The Morea, 1364–1460». Στο: Setton, Kenneth M.· Hazard, Harry W. A History of the Crusades, Volume III: The Fourteenth and Fifteenth Centuries. Μάντισον και Λονδίνο: University of Wisconsin Press. σελ. 141-166. ISBN 0-299-06670-3.