Βαρωνία της Χαλανδρίτσας
Η Βαρωνία της Χαλανδρίτσας ήταν μεσαιωνικό φέουδο υποτελές στο Πριγκιπάτο της Αχαΐας, που ιδρύθηκε από τον Γουλιέλμο Β΄ Βιλλεαρδουίνο. Η βαρονία βρισκόταν στη βορειοδυτική Πελοπόννησο· είχε πρωτεύουσα και μεγαλύτερη κώμη του φέουδου τη Χαλανδρίτσα Αχαΐας (Γαλλικά : Calandrice, Calendrice Ιταλικά: Calandrizza, Αραγωνικά: C[h]alandrica)[1], η οποία βρίσκεται περίπου 20 χιλιόμετρα νότια από την Πάτρα.
Οικογένεια Λα Τρεμουάιγ[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η Βαρωνία της Χαλανδρίτσας δημιουργήθηκε γύρω στο 1209 μετά την κατάκτηση της Πελοποννήσου από τους Σταυροφόρους, ανήκε στις 12 αρχικές κοσμικές βαρονίες του πριγκιπάτου της Αχαΐας αλλά μια από τις μικρότερες με τέσσερα μόνο ιπποτικά δώρα.[2][3] Ο πρώτος βαρόνος καταγράφεται με την Συνθήκη της Σαπιέντζας (1209) ο Γκυ ντε Λα Τρεμουάιγ. Άλλοι ιστορικοί όπως ο Αλεξάντερ Μπακάν και ο Καρλ Χοπφ καταγράφουν σαν πρώτο βαρόνο τον Αούντεμπεργκ ντε Λα Τρεμουάιγ.[3][4] Ο διάδοχος του Ρομπέρ ντε Λα Τρεμουάιγ επιβεβαιώνεται γύρω στο 1230, σύμφωνα με την Ελληνική και Ιταλική έκδοση στο Χρονικόν του Μορέως, οικοδόμησε το κάστρο της Χαλανδρίτσας.[3] Η Αραγωνέζικη έκδοση του Χρονικού από την άλλη λέει μια διαφορετική ιστορία, το κάστρο τη Χαλανδρίτσας οικοδόμησε ο Βαρόνος της Πάτρας Κορράδος Αλλαμάνος, το αγόρασε με 8 ιπποτικά δώρα ο Γουλιέλμος Β΄ Βιλλεαρδουίνος (1259) και το παραχώρησε σε έναν ιππότη με το όνομα Γκυ ντε Λα Τρεμουάιγ ("Τρεμουλάς" στην ελληνική βιβλιογραφία), επίτροπος του Βασιλιά της Σικελίας. Η Αραγωνέζικη έκδοση του Χρονικού αν και θεωρείται η περισσότερο αξιόπιστη σε αυτό το σημείο πρέπει να έκανε σφάλμα.[5]
Ο διάδοχος του Ρομπέρ Γκυ ντε Λα Τρεμουάιγ ο Β΄ (ο Γκυ που περιγράφει η Αραγωνέζικη έκδοση) μεγάλωσε σημαντικά την βαρονία με την προσάρτηση νέων ιπποτικών δώρων όπως την Μιτόπολη Αχαΐας (1280), ο Κάρολος ο Ανδεγαυός τον διόρισε Ανδεγαυό βάιλο της Αχαΐας (1282 - 1285) αλλά πέθανε αμέσως μετά.[6] Τον διαδέχτηκε η ανώνυμη κόρη του και ο σύζυγος της Γεώργιος Α΄ Γκίζι Κύριος της Τήνου και της Μυκόνου (1303 - 1311) από την Βενετική Οικογένεια Γκίζι που έπεσε στην Μάχη του Αλμυρού (1311).[7] Ο τελευταίος βαρόνος της οικογένειας ήταν ο Νικολά ντε Λα Τρεμουάιγ του οποίου οι οικογενειακές σχέσεις με τους υπόλοιπους Τρεμουάιγ είναι άγνωστες.
Πόλεμοι διαδοχής του πριγκιπάτου της Αχαΐας[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Οι περισσότεροι Αχαιοί μεγιστάνες υποστήριξαν για νέο πρίγκιπα τον Φερδινάνδο της Μαγιόρκας που παντρεύτηκε την Ισαβέλλα ντε Σαμπράν (1314) κόρη της δεύτερης κόρης του Γουλιέλμου Β΄ Βιλλεαρδουίνου Μαργαρίτας Βιλλεαρδουίνου. Ο Φερδινάνδος της Μαγιόρκας σφετερίστηκε το πριγκιπάτο (1315) αλλά στις αρχές της επόμενης χρονιάς έφτασε στην Αχαΐα η Ματθίλδη του Αινώ κόρη της μεγαλύτερης κόρης του Γουλιέλμου Β΄ Βιλλεαρδουίνου Ισαβέλλας Α΄ της Αχαΐας. Ο Φερδινάνδος της Μαγιόρκας ηττήθηκε και έπεσε στην Μάχη της Μανωλάδας (5 Ιουλίου 1316), η Ισαβέλλα ανέλαβε ξανά το πριγκιπάτο. Ο Νικολά ντε Λα Τρεμουάιγ που του αφαιρέθηκε το φέουδο επειδή είχε γίνει Έλληνας πέθανε λίγες βδομάδες αργότερα, την Χαλανδρίτσα υποστήριζαν ακόμα τα στρατεύματα του Φερδινάνδου της Μαγιόρκας τα οποία απέκρουσαν επιτυχώς της επιθέσεις του νεαρού συζύγου της Ματθίλδης Λουδοβίκου της Βουργουνδίας.[8][9] Ο νεαρός Λουδοβίκος της Βουργουνδίας δηλητηριάστηκε λίγο αργότερα (2 Αυγούστου 1316).
Οικογένεια Ζαχαρία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Σύμφωνα με τις Ασσίζες της Ρωμανίας το δώρο του Νικολά στην Μιτόπολη διαιρέθηκε ανάμεσα στον Αιμόν ντε Ρανς και μια ευγενή που ονομαζόταν Μαργαρίτα της Κεφαλλονιάς. Η Αραγωνική έκδοση του Χρονικού του Μορέα γράφει ότι μετά την νίκη του νεαρού Λουδοβίκου επί του Φερδινάνδου στην Μάχη της Μανωλάδας ο Λουδοβίκος έδωσε τις κενές βαρονίες σε δυο οπαδούς του από την Βουργουνδία τον Αιμόν ντε Ρανς και τον αδελφό του Όθων. Ο Όθων πέθανε αμέσως μετά, ο Αιμόν πούλησε το δώρο του στον άρχοντα της Χίου Μαρτίνο Ζαχαρία και επέστρεψε στην πατρίδα του.[10][11] Η βαρονία της Χαλανδρίτσας παρέμεινε στα χέρια της οικογένειας Ζαχαρία αν και ένα γράμμα (1324) εμφανίζει σαν κάτοχο της τον Βαρόνο της Αρκαδίας Πιέτρο νταλλε Κάρτσερι. Ο γιος του Μαρτίνου Κεντυρίων Α΄ Ζαχαρίας είναι βέβαιο ότι κατείχε από το 1361 ολόκληρη την βαρονία.[12] Μετά από τον Κεντυρίων Α΄ ο γιος του Ανδρόνικος Ασάν Ζαχαρίας παντρεύτηκε την κόρη του Εράρδου Γ΄ Μαύρος, με τον γάμο κληρονόμησε την Βαρωνία της Αρκαδίας και έγινε Κοντόσταυλος της Πελοποννήσου εκτός από βαρόνος της Χαλανδρίτσας. Ο Ανδρόνικος απέκτησε με τον γάμο του τον Εράρδο Δ', τον Στέφανο, τον Μπενεντέτο και τον Κεντυρίων Β΄.
Ο τελευταίος γόνος της οικογένειας Ζαχαρία που κυβέρνησε την Χαλανδρίτσα ήταν ο μικρότερος γιος του Ανδρόνικου Ασάν Κεντυρίων Β΄ Ζαχαρίας, ο Βυζαντινός δεσπότης του Μυστρά Θωμάς Παλαιολόγος πολιόρκησε την κόμη (1429) και ο Κεντυρίων Β΄ αναγκάστηκε γρήγορα να του την παραδόσει. Ο Κεντυρίων Β΄ πιέστηκε να δώσει και την κόρη του Αικατερίνη Ζαχαρία σύζυγο στον Θωμά Παλαιολόγο, αποσύρθηκε στην μοναδική περιοχή που του είχε μείνει την βαρονία της Αρκαδίας όπου και πέθανε (1432).[13][14] Ως απομεινάρια της βαρωνίας διασώζονται σήμερα ερείπια του πύργου της οικογένειας Τρεμουλά στην περιοχή της Χαλανδρίτσας, που είναι γνωστός στην ιστοριογραφία ως Κάστρο της Χαλανδρίτσας. Επίσης στο χωριό Ζησιμαίικα διασώζεται σε καλή κατάσταση ο πύργος του φεουδάρχη του τιμαρίου της Άρουλας που ανήκε στην Βαρωνία.
| Οίκος Λα Τρεμουάιγ 1209- 1311 | ||||
|---|---|---|---|---|
| Βαρώνος | Γέννηση - Θάνατος | Διάρκεια | ||
| Ρομπέρ ντε Λα Τρεμουάιγ | 1209- | |||
| Γκυ ντε Λα Τρεμουάιγ Γιος του Ρομπέρ |
; - 1286 ή 88 | ; - 1286 ή 88 | ||
| Γεώργιος Α΄ Γκίζι Γαμπρός του Γκυ |
1286 ή 88 - 1311 | |||
| Πιέτρο νταλλε Κάρτσερι Γαμπρός του Γεώργιου Γκίζι |
1286 ή 88 - | |||
| Νικολά ντε Λα Τρεμουάιγ Γόνος των Λα Τρεμουάιγ |
1314-1316 | |||
| Οίκος Ρανς 1311- | ||||
|---|---|---|---|---|
| Βαρώνος | Γέννηση - Θάνατος | Διάρκεια | ||
| Αιμόν ντε Ρανς | 1311- | |||
| Όθων ντε λα Ρεανς | 1311- | |||
| Οίκος Ζακαρία -1430 | ||||
|---|---|---|---|---|
| Βαρώνος | Γέννηση - Θάνατος | Διάρκεια | ||
| Μαρτίνος Ζαχαρίας Αγόρασε την βαρωνία από τον Αυμών |
; -1345 | 1316 - 1345 | ||
| Κεντυρίων Α΄ Γιος του Μαρτίνου |
1336 - 1382 | 1345 - 1382 | ||
| Ανδρόνικος Ασάν Ζαχαρίας Γιος του Κεντυρίων Α΄ |
||||
| Κεντυρίων Β΄ Γιος του Ανδρόνικου |
-1430 | |||
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ Bon (1969), p. 458
- ↑ Miller (1921), pp. 71–72
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Bon (1969), pp. 107, 459
- ↑ Topping (1975), p. 119
- ↑ Bon (1969), pp. 107–108
- ↑ Bon (1969), pp. 106 note 2, 459
- ↑ Bon (1969), pp. 183, 234–235, 459
- ↑ Bon (1969), pp. 192–193, 235, 459
- ↑ Topping (1975), pp. 112–113, 119
- ↑ Bon (1969), pp. 235, 459
- ↑ Topping (1975), pp. 119–120
- ↑ Bon (1969), pp. 205, 235–236, 460
- ↑ Bon (1969), pp. 292–293, 460
- ↑ Topping (1975), p. 165
Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Chroniques greco-romanes: inedites ou peu connues avec notes et tables genealogiques / par Charles Hopf. -- Berlin : Weidmann, 1873.
- Στέφανος Θωμόπουλος, Ιστορία της πόλεως Πατρών από αρχαιοτάτων χρόνων μέχρι του 1821, Εκ της βασιλικής τυπογραφίας Νικολάου Γ. Ιγγλέση, Εν Αθήναις 1888.
- Bon, Antoine (1969). La Morée franque. Recherches historiques, topographiques et archéologiques sur la principauté d’Achaïe (in French). Paris: De Boccard.
- Miller, William (1921). Essays on the Latin Orient.
- Topping, Peter (1975). "The Morea, 1311–1364".
- Topping, Peter (1975). "The Morea, 1364–1460".
