Νομός Ηλείας

Ηλεία
Περιφερειακή ενότητα
Έμβλημα
Χάρτης της Ελλάδας με {{{Όνομα}}}
Χώρα	Ελλάδα
Πρωτεύουσα	Πύργος
Δήμοι	7
Διοίκηση
• Αντιπεριφερειάρχης	Νικόλαος Κοροβέσης
Διοικητική διαίρεση
• Περιφέρεια	Δυτική Ελλάδα
Έτος δημιουργίας νομού	1930
Γεωγραφικό διαμέρισμα	Πελοπόννησος
Έκταση
• Συνολική	2.619 τ.χλμ
• Κατάταξη	20η
Πληθυσμός
• Συνολικός	150.408 (2021)
• Κατάταξη πληθ.	19η
• Πυκνότητα	57,0 κάτ./χλμ²
• Κατάταξη πυκν.	29η
Ταχ. κώδικες	27* **
Ιστότοπος	http://www.1724.syzefxis.gov.gr/main/

Ο Νομός Ηλείας είναι ένας από τους 51 νομούς της Ελλάδας, ενώ από το 2011 αποτελεί την Περιφερειακή Ενότητα Ηλείας, μία από τις 74 περιφερειακές ενότητες της χώρας και υπάγεται διοικητικά στην Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας.

Βρίσκεται γεωγραφικά στην Πελοπόννησο, και σύμφωνα με την εθνική απογραφή του 2011 έχει πληθυσμό 149.350 κατοίκων. Πρωτεύουσα του νομού είναι ο Πύργος (οικισμός: 24.359 κάτοικοι, δημοτική κοινότητα: 25.180 κάτοικοι, δημοτική ενότητα (πρώην δήμος): 35.572 κάτοικοι).

Ο νομός έχει έκταση 2,619 τ.χλμ και βρίσκεται στα βορειοδυτικά της Πελοποννήσου. Παλαιότερη διοικητική διαίρεση του νομού αποτελούσαν οι επαρχίες Ηλείας και Ολυμπίας.

Ιστορικά ο νομός Ηλείας περιλαμβάνει την επικράτεια των αρχαίων πόλεων-κρατών της Πίσσας, Τριφυλίας, Ακρώρειας και Ήλιδος. Το έδαφος του νομού είναι πεδινό και κατά 80% ημιορεινό, με λίγα όρη στα ανατολικά και νότια, όπως η Φολόη, που αποτελεί προέκταση του Ερύμανθου του οποίου ένα μέρος του κυρίου όγκου του εκτείνεται εντός του νομού, το όρος Λαπίθας και η Μίνθη.

Κυριότεροι ποταμοί είναι ο Αλφειός και ο Πηνειός που στις ακτογραμμές έχουν δημιουργήσει λιμνοθάλασσες και σημαντικούς υδροβιότοπους, όπως η Στροφιλιά και του Καΐάφα.

Διοικητική διαίρεση

Ο νομός Ηλείας, από το 2011 και με την εφαρμογή του Προγράμματος «Καλλικράτης», αποτελεί την Περιφερειακή Ενότητα Ηλείας (με έδρα τον Πύργο) της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας. Με την συνένωση και συγχώνευση των δήμων από 22 σε 7 όπως προέβλεπε το Πρόγραμμα, οι νέοι δήμοι που προέκυψαν είναι οι:

Δήμος	Έδρα	Πληθυσμός(2021)	Χάρτης
Ανδραβίδας - Κυλλήνης	Λεχαινά (Ιστορική έδρα: Βάρδα)	22.615
Ανδρίτσαινας - Κρεστένων	Κρέστενα (Ιστορική έδρα: Ανδρίτσαινα)	11.273
Αρχαίας Ολυμπίας	Αρχαία Ολυμπία	11.307
Ζαχάρως	Ζαχάρω	8.606
Ήλιδας	Αμαλιάδα	29.409
Πηνειού	Γαστούνη	21.658
Πύργου	Πύργος	44.482

• Για την πλήρη διοικητική διαίρεση της Π.Ε. Ηλείας όπως ισχύει από το 2011 σύμφωνα με το Πρόγραμμα «Καλλικράτης», δείτε: Διοικητική διαίρεση Π.Ε. Ηλείας.
• Για πλήρη κατάλογο των πόλεων και οικισμών του νομού έως το 2010 και σύμφωνα με το Πρόγραμμα Καποδίστριας, δείτε: Διοικητική διαίρεση νομού Ηλείας.

Πληθυσμός

Ιστορική εξέλιξη πληθυσμού

Έτος	Πληθ.	±%
1856	62.247	—
1861	69.664	+11.9%
1870	76.938	+10.4%
1879	95.018	+23.5%
1889	112.973	+18.9%
1896	127.510	+12.9%
1907	143.329	+12.4%
1920	149.822	+4.5%
1928	174.620	+16.6%
1940	186.945	+7.1%
1951	188.274	+0.7%
1961	188.861	+0.3%
1971	165.056	−12.6%
1981	160.305	−2.9%
1991	174.287	+8.7%
2001	183.521	+5.3%
2011	159.300	−13.2%
2021	149.350	−6.2%
Πηγή: Απογραφές Πληθυσμού ΕΛΣΤΑΤ 1856 - 2021

Ο πληθυσμός της Ηλείας είχε πολύ μεγάλη αύξηση μεταξύ του 1856 και του 1940. Ύστερα σταθεροποιήθηκε μέχρι και το 1961 και μειώθηκε σημαντικά μέχρι το 1991. Ο πληθυσμός αυξήθηκε στις επόμενες δύο απογραφές αλλά έχει μειωθεί τις τελευταίες δύο δεκαετίες. Ο μεγαλύτερος πληθυσμός καταγράφτηκε το 1961 (188.861) και ο μικρότερος το 1856 (62.247). Η μεγαλύτερη πληθυσμιακή αύξηση σημειώθηκε το 1879 (23,5%) και η μικρότερη το 1961 (0,3%). Η μεγαλύτερη μείωση πληθυσμού καταγράφτηκε το 2011 (13,2%) και η μικρότερη το 1981 (2,9%).

Διάγραμμα ιστορικής εξέλιξης πληθυσμού απο το 1856

Οικισμοί

Ο νομός Ηλείας έχει δύο πόλεις: τον Πύργο και την Αμαλιάδα. Επιπλέον σημαντικά πληθυσμιακά κέντρα αποτελούν η Γαστούνη, η Ανδραβίδα, το Βαρθολομιό, η Ζαχάρω, τα Κρέστενα, η Αρχαία Ολυμπία και η Ανδρίτσαινα.

Κατάταξη	Οικισμός	Πληθυσμός (2011)	Δήμος
1	Πύργος	24.359	Πύργου
2	Αμαλιάδα	16.763	Ηλίδας
3	Γαστούνη	7.485	Πηνειού
4	Ανδραβίδα	3.981	Ανδραβίδας - Κυλλήνης
5	Βαρθολομιό	3.603	Πηνειού
6	Ζαχάρω	3.145	Ζαχάρως
7	Λεχαινά	2.641	Ανδραβίδας - Κυλλήνης
8	Τραγανό	2.509	Πηνειού
9	Βάρδα	2.291	Ανδραβίδας - Κυλλήνης
10	Νέα Μανωλάδα	2.006	Ανδραβίδας - Κυλλήνης

Δείτε επίσης

• Αρχαία Ηλεία

Χάρτης του Ν. Ηλείας.

Διοικητική διαίρεση Ν. Ηλείας μέχρι το 2010

Πηγές

• Αποτελέσματα της Απογραφής Πληθυσμού-Κατοικιών 2011 που αφορούν στο Μόνιμο Πληθυσμό της Χώρας, Εφημερίδα της Κυβερνήσεως της Ελληνικής Δημοκρατίας, τχ. 2ο, φ. 3465 (28 Δεκεμβρίου 2012).
• Κωνσταντίνος Χρ. Νικολέντζος, Μυκηναϊκή Ηλεία: Πολιτιστική και Πολιτική Εξέλιξη, Εθνολογικά Δεδομένα και Προβλήματα, Διδακτορική Διατριβή, Τόμος Α΄, Πανεπιστήμιο Αθηνών-Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Αθήνα 2009.

Γενική βιβλιογραφία

• Επιμελητήριο Ηλείας, Ηλεία. Αγορά-Οικονομία, Ιστορία, Πολιτισμός (1821-1935), Πύργος 2016. ISBN 978-618-82413-0-5.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Τουριστικός οδηγός Ηλείας Αρχειοθετήθηκε 2017-01-04 στο Wayback Machine.. Ανακτήθηκε: 08/09/2016.