Χαραυγή Αχαΐας

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Συντεταγμένες: 37°59′08″N 21°35′11″E / 37.98556°N 21.58639°E / 37.98556; 21.58639

Χαραυγή
Άποψη του χωριού από ψηλά
Χαραυγή is located in Greece
Χαραυγή
Χαραυγή
Διοίκηση
ΧώραΕλλάδα
ΠεριφέρειαΔυτικής Ελλάδας
ΔήμοςΔυτικής Αχαΐας
Δημοτική ΕνότηταΩλενίας
Γεωγραφία και Στατιστική
Γεωγραφικό διαμέρισμαΠελοποννήσου
ΝομόςΑχαΐας
Υψόμετρο298 μ.
Πληθυσμός70 (2011)
Πληροφορίες
Παλαιά ονομασίαΧατζούρι

Η Χαραυγή είναι χωριό της Δημοτικής Ενότητας Ωλενίας του Δήμου Δυτικής Αχαΐας στο Νομό Αχαΐας[1][2]. Βρίσκεται στους πρόποδες της Σκόλλιοδος σε υψόμετρο 290 μέτρων, με το κυρίως βουνό να ορθώνεται με μεγάλη κλίση «πάνω» και προς τα δυτικά του οικισμού.

Προ της εφαρμογής της διοικητικής μεταρρύθμισης «Καποδίστριας» το 1997, ήταν έδρα της ομώνυμης κοινότητας ενώ εν συνεχεία αποτέλεσε έδρα του ομώνυμου δημοτικού διαμερίσματος του Δήμου Ωλενίας[2][3] έως και την εφαρμογή του Προγράμματος «Καλλικράτης» όπου υπήχθη ως στο Δήμο Δυτικής Αχαΐας.

Το χωριό είναι πολύ γνωστό με την παλιά του ονομασία, που είναι Χατζούρι. Έλαβε την σημερινή ονομασία το 1955[2][4]. Απέχει περίπου 40 χιλιόμετρα από την Πάτρα και συνορεύει με τα χωριά: Νεοχώρι (Μπινιαραίικα), Πηγάδια (Τζάιλο), Ρουπακιά, Πόρτες, Πολύλοφο (Μπράτι) και Σανταμέρι.

Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το χωριό, όπως και τα γειτονικά, ιδρύθηκε σαν μικρός οικισμός βοσκών από την περιοχή των Καλαβρύτων για να ξεχειμωνιάζουν την περίοδο του χειμώνα με τα αιγοπρόβατα τους. Η περιοχή στους πρόποδες του όρους Σκόλλις ήταν τόπος ξεχειμωνιάσματος ποιμένων, κυρίως από τα χωριά της Βλασίας[5].

Το 1835 αποτέλεσε δημοτικό διαμέρισμα του Δήμου Τριταίας και το 1841 προσαρτήθηκε στο Δήμο Δύμης[6][2][7]. Υπήρξε ανεξάρτητη κοινότητα από το 1912, μαζί με τους οικισμούς Τζάιλο και Νεοχώρι[2][3][8].

Λαογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σύμφωνα με μια λαϊκή παράδοση, στον σημερινό οικισμό Βασιλικό του Καλεντζίου στον Ερύμανθο, κατοικούσε ένας βασιλιάς και η βασιλοπούλα του, η οποία πνίγηκε σε κοντινή πηγή. Ο βασιλιάς, τότε, διέταξε και βούλωσαν την πηγή με μαλλιά και το νερό βγήκε στο Χατζούρι, στην τοποθεσία "Άβυσσος"[9].

Δημογραφική εξέλιξη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στα 1700 αναφέρεται στη βενετική απογραφή Γκριμάνι (Grimani) ως Cazzuri και έχει πληθυσμό 9 οικογένειες (43 κάτοικοι)[10].

Συγκεντρωτικά, η δημογραφική εξέλιξη του οικισμού σύμφωνα με τις εθνικές απογραφές[11][12] είναι η εξής:

1830 1835 1844 1848-1851 1861 1879 1889 1896 1907 1920 1928 1940 1951 1961 1971 1981 1991 2001 2011
22 οικογ.[10] 27 οικογ. -
99 κατ.[10]
111 κατ.[10] 23 οικογ. -
102 κατ.[10]
126 κατ.[10] 158[10] 273[10] 212[10] 189[10] 240[10] 264[10] 248[10] 355[10] 336[10] 226[10] 171[10] 139[10] 122[10][13] 70[14]

Πρόσφατα γεγονότα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το 2008 με τον ισχυρό σεισμό της Ανδραβίδας, που βρίσκεται σε σχετικά κοντινή απόσταση και ο οποίος έπληξε μεγάλη περιοχή, η Χαραυγή και τα γύρω χωριά επλήγησαν από κατολισθήσεις βράχων από το όρος Σκόλλις. Με εντολή του τότε Περιφερειάρχη Δυτικής Ελλάδος εκκενώθηκαν προσωρινά η Χαραυγή, το Σανταμέρι και οι Πόρτες[15].

Αθλητισμός[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στα όρια του χωριού υπάρχουν δύο αναρριχητικά πεδία[16], από τα σημαντικότερα της Πελοποννήσου. Το ένα πεδίο έχει 80 μέτρα ύψος σε σκληρό βράχο και το δεύτερο είναι σε σπηλιά με 45 περίπου μοίρες αρνητική κλίση που αποκαλείται και ως «ναός της αναρρίχησης» στην Ελλάδα[17].

Αξιοθέατα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κοντά στο Χατζούρι βρίσκονται ερείπια του Φράγκικου κάστρου του Σαντομερίου (ή Κάστρου των Παλαιολόγων), του οποίου σήμερα διασώζονται λίγα ερείπια και δεν είναι επισκέψιμο. Διασώζεται επίσης ο τάφος της Θεοδώρας Τόκκου, που ήταν η πρώτη σύζυγος του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου. Στα όρια της Χαραυγής με το χωριό Πόρτες έχει βρεθεί και ανασκάπτεται αρχαία πόλη.

Παραπομπές και υποσημειώσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. Σύμφωνα με τη διοικητική διαίρεση του Προγράμματος «Καλλικράτης» που ισχύει στην Ελλάδα από την 1/1/2011.
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Χαραυγής Αχαΐας, eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 04/11/2017.
  3. 3,0 3,1 Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Κοινότητας Χαραυγής Αχαΐας, eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 04/11/2017.
  4. Δημήτρης Λιθοξόου, "Μετονομασίες των οικισμών (χωριών και πόλεων) της Πελοποννήσου 1833-1981 (Μ-Ψ)", lithoksou.net. Ανακτήθηκε: 28/08/2010.
  5. Ιστορία με μακραίωνες ρίζες Αρχειοθετήθηκε 2010-09-08 στο Wayback Machine., vlasia.gr. Ανακτήθηκε: 28/08/2010.
  6. Α.Ι. Κλάδου, Εφετηρίς, 1837.
  7. Κορύλλου 1903, σελ. 73.
  8. Τριανταφύλλου 1995, σελ. 2241.
  9. Πετρόπουλος 2003.
  10. 10,00 10,01 10,02 10,03 10,04 10,05 10,06 10,07 10,08 10,09 10,10 10,11 10,12 10,13 10,14 10,15 10,16 10,17 10,18 Λουλούδης 2010, σελ. 322.
  11. Ψηφιακή βιβλιοθήκη της Ε.Σ.Υ.Ε./ΕΛ.ΣΤΑΤ.. dlib.statistics.gr. Ανακτήθηκε: 24/10/2017.
  12. Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές στην Τ.Α. - Δημοσιεύματα απογραφών. eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 24/10/2017.
  13. Μόνιμος πληθυσμός: 97 κάτοικοι. Βλ. Ε.Σ.Υ.Ε. - Μόνιμος Πληθυσμός της Ελλάδος. Απογραφή 2001
  14. ΕΛ.ΣΤΑΤ. - Μόνιμος πληθυσμός της Ελλάδος. Απογραφή 2011
  15. "Ενέργειες στήριξης των σεισμόπληκτων σε Ηλεία και Αχαϊα" Αρχειοθετήθηκε 2016-01-23 στο Wayback Machine., apn.gr. 10 Ιουνίου 2008. Ανακτήθηκε: 28/08/2010.
  16. ΧΑΤΖΟΥΡΙ (κατεύθυνση προς το χωριό Πόρτες) Αρχειοθετήθηκε 2016-03-05 στο Wayback Machine., agro-tour.net. Ανακτήθηκε: 28/08/2010.
  17. Χατζούρι Αρχειοθετήθηκε 2016-03-04 στο Wayback Machine., climbing-greece.com. Ανακτήθηκε: 28/08/2010.

Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Θεόδωρος Η. Λουλούδης, Αχαΐα. Οικισμοί, οικιστές, αυτοδιοίκηση, Νομαρχιακή Επιχείρηση Πολιτιστικής Ανάπτυξης Ν.Α. Αχαΐας, Πάτρα 2010.
  • Κώστας Ν. Τριανταφύλλου, Ιστορικόν Λεξικόν των Πατρών, Τόμος Β', Τυπογραφείο Πέτρου Χρ. Κούλη, Πάτρα 1995, Τρίτη Έκδοση, λήμμα Χαραυγή.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]