Συγκοινωνίες στην Αθήνα

Το σύστημα μέσων μαζικής μεταφοράς του πολεοδομικού συγκροτήματος και της μητροπολιτικής περιοχής της Αθήνας, αποτελείται από σύστημα μητροπολιτικού σιδηρόδρομου (Μετρό), τραμ, λεωφορεία και τρόλεϊ, ενώ ένα τμήμα του συγκοινωνιακού έργου καλύπτεται και από τον Προαστιακό Σιδηρόδρομο. Στις υπόλοιπες περιοχές του νομού Αττικής, το μεγαλύτερος μέρος του συγκοινωνιακού έργου καλύπτεται από υπεραστικά λεωφορεία (ΚΤΕΛ), ενώ το υπόλοιπο εξυπηρετείται από τον Προαστιακό Σιδηρόδρομο.

Την εποπτεία για την μητροπολιτική περιοχή της Αθήνας έχει ο Οργανισμός Αστικών Συγκοινωνιών Αθηνών (ΟΑΣΑ), με τις θυγατρικές αυτού, Οδικές Συγκοινωνίες (ΟΣΥ) ΑΕ και Σταθερές Συγκοινωνίες (ΣΤΑΣΥ) ΑΕ να έχουν την ευθύνη εκτέλεσης του συγκοινωνιακού έργου, ενώ υπάρχει συνεργασία και με την ΤΡΑΙΝΟΣΕ ΑΕ, λόγω της ύπαρξης τμήματος του δικτύου αυτής (Προαστιακός Σιδηρόδρομος), εντός του αστικού ιστού της Αθήνας. Για το υπόλοιπο τμήμα του νομού, η εποπτεία του συγκοινωνιακού έργου έχει ανατεθεί στη Ρυθμιστική Αρχή Επιβατικών Μεταφορών και την ευθύνη εκτέλεσης έχει αναλάβει η ΚΤΕΛ Νομού Αττικής ΑΕ.

Συγκοινωνίες Αθηνών (ΟΑΣΑ)

Ο Οργανισμός Αστικών Συγκοινωνιών Αθηνών είναι ο μεγαλύτερος φορέας συγκοινωνιακού έργου στην Ελλάδα, υπεύθυνος για τον έλεγχο και την λειτουργία των μέσων μαζικής μεταφοράς της Αθήνας, αλλά και της ευρύτερης Μητροπολιτικής περιοχής αυτής.

Μέσα Μεταφοράς υπό την εποπτεία του ΟΑΣΑ

Οι δύο θυγατρικές εταιρείες του οργανισμού (ΟΣΥ και ΣΤΑΣΥ) αναλαμβάνουν την διαχείριση των οδικών και σιδηροδρομικών μέσων που βρίσκονται υπό την εποπτεία του:

Μητροπολιτικός Σιδηρόδρομος (Μετρό)

Το Μετρό της Αθήνας είναι το δίκτυο υπόγειου και επίγειου μητροπολιτικού σιδηροδρόμου της πόλης των Αθηνών, καθώς και την Μητροπολιτική περιοχή της Αθήνας. Το μετρό της Αθήνας είναι -προς το παρόν- το μοναδικό δίκτυο μετρό στην Ελλάδα. Εξυπηρετεί το πολεοδομικό συγκρότημα Αθήνας, το οποίο έχει πληθυσμό άνω των τριών εκατομμυρίων κατοίκων. Προσφέρει επίσης πρόσβαση στο Διεθνές Αεροδρόμιο Αθηνών «Ελευθέριος Βενιζέλος» που βρίσκεται στην ανατολική Αττική.

Το σύστημα του Μετρό της Αθήνας αποτελείται από τρεις γραμμές:

Διαδρομή	Αριθμός σταθμών	Διάρκεια διαδρομής	Πρώτο τμήμα	Εγκαίνια	Τελευταία επέκταση	Παράδοση τελευταίας επέκτασης/σταθμού
Πειραιάς - Κηφισιά	24	51 λεπτά	Πειραιάς - Θησείο	1869	Ηράκλειο - Κηφισιά	2004
Ανθούπολη - Ελληνικό	20	29 λεπτά	Σεπόλια - Σύνταγμα	2000	Άγιος Δημήτριος - Ελληνικό	2013
Νίκαια - Δουκίσσης Πλακεντίας - Αεροδρόμιο	24	60 λεπτά	Σύνταγμα - Εθνική Άμυνα	2000	Αγία Μαρίνα - Νίκαια	2020

Το δίκτυο εκμεταλλεύεται η ΣΤΑ.ΣΥ. Α.Ε.

Προαστιακός Σιδηρόδρομος

Ο Προαστιακός σιδηρόδρομος της Αθήνας αποτελεί μια υπηρεσία προαστιακού σιδηροδρόμου που εξυπηρετεί αστικά, προαστιακά και περιφερειακά κέντρα στην Αττική και τους όμορους νομούς.

Ο προαστιακός σιδηρόδρομος Αθήνας αποτελείται από τις παρακάτω διαδρομές:

Γραμμή		Εγκαίνια	Διαδρομή	Μήκος (χλμ)	Σταθμοί	Συρμοί	Διάρκεια
Π1	width="4" style="background-color:#ffd700 " \|	2004	Πειραιάς - Αεροδρόμιο	48,2	19	18 ανά ημέρα	1 ώρα και 3 λεπτά
Π2	width="4" style="background-color:#00bfff " \|	2005	Πειραιάς - Κιάτο	122	20	18 ανά ημέρα	1 ώρα 38 λεπτά
Π3	width="4" style="background-color:#00ff00 " \|	2017	Αθήνα - Χαλκίδα	82,7	19	13 ανά ημέρα	1 ώρα και 19 λεπτά
Π4	width="4" style="background-color:#696969 " \|	2017	Άνω Λιόσια - Αεροδρόμιο	29,7	13	22 ανά ημέρα	34 λεπτά

Το δίκτυο εκμεταλλεύεται η ΤΡΑΙΝΟΣΕ Α.Ε.

Τραμ

Το Τραμ συνδέει αφενός το κέντρο της Αθήνας (Σύνταγμα, Ζάππειο) με το παραλιακό μέτωπο, αφετέρου το Νέο Φάληρο με τα νοτιότερα προάστια (Γλυφάδα, Βούλα), μέσω της Παραλιακής οδού. Η λειτουργία του ξεκίνησε στις 19 Ιουλίου του 2004, ενόψει των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας έναν μήνα μετά, ενώ σε εξέλιξη βρίσκεται η κατασκευή της επέκτασης του μέσου προς το κέντρο του Πειραιά και η σύνδεση του παραλιακού μετώπου με το Μετρό, στο σταθμό "Αργυρούπολη" (Στάση Τραμ "Ελληνικό" - Αμαξοστάσιο Τραμ - Σταθμός Μετρό "Αργυρούπολη").

Το δίκτυο εκμεταλλεύεται η ΣΤΑ.ΣΥ. Α.Ε.

Αστικά λεωφορεία / Τρόλεϊ

Κυρίως άρθρο: Κατάλογος λεωφορειακών γραμμών στην Αθήνα
Το δίκτυο των αστικών λεωφορείων καλύπτει το μεγαλύτερο μέρος του συγκοινωνιακού έργου στο ΠΣ της Αθήνας. Με 280 γραμμές και 7.500 στάσεις^[1], εξυπηρετούνται οι μετακινήσεις από τα προάστια προς τα κέντρο της Αθήνας, μετακίνηση από και προς σταθμούς του Μετρό, σύνδεση με τον Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών καθώς και οι μετακινήσεις εντός μητροπολιτικής περιοχής αλλά εκτός του πολεοδομικού συγκροτήματος. Το δίκτυο εκμεταλλεύεται η Ο.ΣΥ. Α.Ε. Το 2020 αναμένεται να ολοκληρωθεί ο διαγωνισμός για την προμήθεια και συντήρηση (για 15 έτη) 400 νέων λεωφορείων (170 ηλεκτρικά, 180 φυσικού αερίου και 50 πετρελαίου) για την περιοχή της Αττικής.^[2]

Σύστημα Συλλογής Κομίστρου

Από τον Νοέμβριο του 2017^[3] (και δοκιμαστικά από τον Φεβρουάριο του ίδιου έτους)^[4] βρίσκεται σε ισχύ το νέο κλειστό σύστημα συλλογής κομίστρου με την επίσημη ονομασία ΑΣΣΚ (Αυτόματο Σύστημα Συλλογής Κομίστρου) και ευρύτερα γνωστό ως "Ηλεκτρονικό Εισιτήριο". Το νέο σύστημα αποτελείται από δύο μέσα κομίστρου: το χάρτινο εισιτήριο ATH.ENA Ticket και την πλαστική κάρτα ATH.ENA Card, η οποία διατίθεται ως ανώνυμη ή προσωποποιημένη. Το ΑΣΣΚ, ως κλειστό σύστημα, είναι επίσης εφοδιασμένο με πύλες εισόδου/εξόδου, οι οποίες είναι τοποθετημένες σε όλους τους σταθμούς μέσων σταθερής τροχιάς, εκτός του Τραμ, που βρίσκονται στην εποπτεία του ΟΑΣΑ. Οι πύλες εισόδου/εξόδου χρειάζονται ανέπαφη επικύρωση από ένα από τα διαθέσιμα μέσα κομίστρου για να ανοίξουν, εφόσον αυτά είναι φορτισμένα με κάποιο ενεργό "προϊόν κομίστρου". Στο Τραμ, τα Λεωφορεία και τα Τρόλεϊ, η ανέπαφη επικύρωση γίνεται σε επικυρωτικά μηχανήματα μπλε χρώματος εντός των οχημάτων.

Οι τιμές των προϊόντων κομίστρου παραμένουν οι ίδιες με αυτές του προηγούμενου συστήματος, με το βασικό εισιτήριο να κοστίζει 1.40€ (0.60€ για τους δικαιούχους μειωμένου κομίστρου) και να έχει διάρκεια 90 λεπτών, ενώ το μηνιαίο κόμιστρο κοστίζει 30€ (15€ για τους δικαιούχους μειωμένου κομίστρου) και έχει διάρκεια 30 ημερών από την πρώτη ανέπαφη επικύρωση, σε αντίθεση με το προηγούμενο σύστημα όπου το μηνιαίο κόμιστρο ίσχυε για τον τρέχοντα ημερολογιακό μήνα.^[5]

Άλλες Υπηρεσίες

- Επίσημη Ιστοσελίδα

Άλλες συγκοινωνίες

Υπεραστικές συγκοινωνίες

Στις περιοχές της αττικής που δεν καλύπτονται από αστικά λεωφορεία, υπάρχουν υπεραστικά ιδιωτικά λεωφορεία τα οποία φτάνουν μέχρι το κέντρο της Αθήνας. Aρμοδιότητα έχουν τα Κοινά ταμεία εισπράξεων λεωφορεία νομού αττικής, ΚΤΕΛ Αττικής.

Δημοτικές συγκοινωνίες

Η συγκοινωνία Αμαρουσίου κάνει δρομολόγια με λεωφορεία και συνδέει διάφορες περιοχές του Αμαρουσίου με το σταθμό Αμαρουσίου, καλύπτει κυρίων περιοχές που δεν καλύπτονται από τα υπόλοιπα αστικά λεωφορεία. Aρμοδιότητα έχει η επιχείριση συγκοινωνίας του δήμου.
Στους υπόλοιπους δήμους οι δημοτικές συγκοινωνίες υπάγονται στο τμήμα κίνησης του δήμου τους και είναι δωρεάν, χωρίς κόμιστρο. Mόνο μερικοί δήμοι στην Αττική παρέχουν δημοτική συγκοινωνία με τοπικά δρομολόγια.

Τουριστικές συγκοινωνίες

Υπάρχουν διάφορες εταιρείες που έχουν άδεια για τουριστική συγκοινωνία στο κέντρο της Αθήνας. Τα λεωφορεία τους είναι διώροφα με ανοιχτό το επάνω το επίπεδο, η συγκοινωνία είναι μόνο για τουριστικούς σκοπούς και το κόμιστρο είναι υψηλότερο από τις υπόλοιπες συγκοινωνίες.

Εσωτερικές συγκοινωνίες

Υπάρχουν διάφορα εσωτερικά λεωφορεία που συνδέουν διάφορες περιοχές μέσα σε έναν μεγάλο ιδιωτικό χώρο, όπως το λιμάνι του Πειραιά και το αεροδρόμιο Αθηνών, οι οποίες συνήθως δεν έχουν άδεια κυκλοφορίας για το δημόσιο οδικό δίκτυο.

Πινακίδες οδοσήμανσης

Στην Αττική, ο ΟΑΣΑ και η ΟΣΥ (Και παλαιότερα η ΕΘΕΛ και τα ΗΛΠΑΠ), έχουν αναλάβει την τοποθέτηση πινακίδων απαγόρευσης στάθμευσης λόγω διέλευσης λεωφορείων/τρόλεϊ, πινακίδες καθοδήγησης λεωφορειακών γραμμών και σημάνσεις στάσεων.

Αριστερό βέλος - Πινακίδα καθοδήγησης λεωφορειακής γραμμής των Αθηνών (με παλαιό διάγραμμα και αρίθμηση γραμμής). Ενδεικτικά, αριστερή στροφή της παλαιάς λεωφορειακής γραμμής 702: ΟΜΟΝΟΙΑ - ΑΓ. ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ (Περιστέρι), πριν μετατραπεί στην αντίστοιχη γραμμή-κορμό Β14.
Ευθεία μπροστά βέλος - Πινακίδα καθοδήγησης λεωφορειακής γραμμής του ΟΑΣΑ (με νέο διάγραμμα, χωρίς αρίθμηση γραμμής).
Δεξιό βέλος - Πινακίδα καθοδήγησης λεωφορειακής γραμμής των Αθηνών (με νέο διάγραμμα και χωρίς αρίθμηση γραμμής).
"Mη σταθμεύετε. Διέλευση τρόλλεϊ". Παλαιά πινακίδα του ΗΛΠΑΠ, όπου τοποθετούνταν σε κλειστές στροφές ηλεκτροκίνητων λεωφορειακών γραμμών.
"Απαγορεύεται η στάθμευση. Διέλευση λεωφορείων". Πινακίδα του ΟΑΣΑ και της ΕΘΕΛ, όπου τοποθετούνταν κυρίως σε κλειστές στροφές λεωφορειακών γραμμών.
"Διέλευση λεωφορείων. Παρανόμως σταθμευμένα οχήματα θα απομακρύνονται!". Νεότερη πινακίδα του ΟΑΣΑ, όπου τοποθετείται κυρίως σε κλειστές στροφές λεωφορειακών γραμμών.
Παλιά πινακίδα στάσης ΟΑΣΑ-ΕΘΕΛ περίπου 1994-2005.
Πρόσφατη πινακίδα στάσης ΟΑΣΑ-ΕΘΕΛ περίπου 2005-2015.
Πιο πρόσφατη πινακίδα στάσης ΟΑΣΑ-ΟΣΥ από το 2015 περίπου.