Πεταλίδι Μεσσηνίας
Συντεταγμένες: 36°57′30.6″N 21°55′41.9″E / 36.958500°N 21.928306°E
| Πεταλίδι | |
|---|---|
 | |
| Διοίκηση | |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Περιφέρεια | Πελοποννήσου |
| Δήμος | Μεσσήνης |
| Δημοτική Ενότητα | Πεταλιδίου |
| Γεωγραφία | |
| Γεωγραφικό διαμέρισμα | Πελοπόννησος |
| Νομός | Μεσσηνίας |
| Υψόμετρο | 20[1] |
| Πληροφορίες | |
| Ταχ. κώδικας | 240 05 |
| Τηλ. κωδικός | 2722 |
Το Πεταλίδι είναι χωριό στην Μεσσηνία, στην Πελοπόνησσο, Ελλάδα. Ύστερα από τη μεταρρύθμιση της τοπικής αυτοδιοίκησης το 2011 αποτελεί μέρος του δήμου της Μεσσήνης.[2] Το Πεταλίδι βρίσκεται στη δυτική όχθη του Μεσσηνιακού κόλπου, 13 χλμ. νοτιοδυτικά της Μεσσήνης, 18 χλμ. νοτιοδυτικά της Καλαμάτας και 21 χλμ. ανατολικά της Πύλου. Με το πρόγραμμα Καποδίστριας ήταν έδρα του δήμου Πεταλιδίου.
Ιστορία
Στην περιοχή Νιχώρια, κοντά στο Πεταλίδι, έχει ανασκαφεί σημαντικός προϊστορικός οικισμός, ο οποίος άκμασε ιδιαίτερα στην μυκηναϊκή εποχή. Εγκαταλείφθηκε στα μέσα του 8ου αιώνα π.Χ.[3] Το Πεταλίδι έχει αναγνωριστεί ως θέση όπου βρισκόταν η αρχαία Αίπεια. Η Αίπεια ήταν μία από τις επτά Μεσσηνιακές πόλεις που παραχωρούσε ο Αγαμέμνονας σαν προίκα της κόρης του Ιφιγένειας, εάν την παντρευόταν ο Αχιλλέας. Η Αίπεια καταστράφηκε από τους Λακεδαιμόνιους στον Γ΄ Μεσσηνιακό πόλεμο, καθώς είχε συμμαχήσει με την Μεσσήνη, και οι κάτοικοί της κατέφυγαν στη Σικελία.[4]
Το 369 π.Χ. ο Θηβαίος Επιμενίδης στη θέση της Αίπειας ίδρυσε μια νέα πόλη την οποία ονόμασε Κορώνεια - Κορώνη, από το όνομα της Κορώνειας της Βοιωτίας, από όπου καταγόταν. Η Κορώνη εντάχθηκε στην Αχαϊκή Συμπολιτεία, της οποίας ήταν μέλος το 175 π.Χ.[4] Η Κορώνη συνέχισε να υπάρχει μέχρι τους πρώτους βυζαντινούς χρόνους. Κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Ιουστινιανού, λόγω διαφόρων καταστροφών, είτε φυσικών είτε λόγω επιδρομών, οι πόλεις της Πελοποννήσου γνώρισαν κάμψη. Ο Ιουστινιανός προχώρησε σε οικιστική αναδιαμόρφωση, μετακινώντας ολόκληρο των πληθυσμό πόλεων σε νέες τοποθεσίες και συχνά άλλαζε το όνομα της πόλης. Τέτοιες μετακινήσεις αναφέρονται από τον Προκόπιο στο Περί κτισμάτων, αν και οι αναφορές του για την Πελοπόννησο είναι σπάνιες.[5] Ανάμεσα στις πόλεις που μετακινήθηκαν εκείνη την περίοδο ήταν η Κορώνη, η οποία από τη θέση της Αρχαίας Αιπείας μετακινήθηκε στη θέση της Αρχαίας Ασίνης, στη σημερινή Κορώνη.[6]
Ο σύγχρονος οικισμός δημιουργήθηκε το 1830. Με το διάταγμα 3016/11-08-1830, ο Ιωάννης Καποδίστριας παραχώρησε το χώρο του Πεταλιδίου, ο οποίος ανήκε στις εθνικές γαίες, στον συνταγματάρχη Νικόλαο Πιεράκο–Μαυρομιχάλη,[4] ως αμοιβή για τις υπηρεσίες του κατά τη διάρκεια της επανάστασης. Στον οικισμό εγκαταστάθηκαν σύντομα και άλλοι Μανιάτες. Σύμφωνα με την εφημερίδα «Αναγεννηθείσα Ελλάς», με τόπο έκδοσης το Ναύπλιο, το 1836 στο Πεταλίδι είχαν εγκατασταθεί περισσότερες από 200 οικογένειες και είχαν οικοδομηθεί 120 οικίες.[7][8]
« Παναγία η Πεταλιδιώτισσα Προστάτις του Πεταλιδίου και Έφορος της Μεσσηνίας
Μεγάλη ευλογία λαμβάνει ο ευλαβής προσκυνητής, όταν φθάσει στον Θεομητορικό Ιερό Ναό της Παναγίας της Πεταλιδιωτίσσης και προσκυνήσει την ιερά και χαριτόβρυτη Εικόνα της Παναγίας της Ζωοδόχου Πηγής.
Το Πεταλίδι είναι μία μικρή κωμόπολη στα δυτικά του Μεσσηνιακού κόλπου, η οποία σου δίνει τη δυνατότητα να ταξιδεύεις με τη σκέψη και τη ματιά σου και συγχρόνως σου προσφέρει ένα όμορφο φυσικό περιβάλλον.
Η ιστορία του τόπου ανάγεται στην ομηρική εποχή, καθώς βρίσκεται κτισμένη επάνω στα ερείπια της ομηρικής Αιπείας και της αρχαίας Κορώνης.
Στην περιοχή του Πεταλιδίου, μετά την Επανάσταση του 1821, εγκαθίστανται Μανιάτες και από το 1833 οι νέοι αυτοί κάτοικοι άρχισαν να κτίζουν τον Ιερό Ναό της Παναγίας και τις πρώτες κατοικίες τους. Ο Ναός περατώθηκε και εγκαινιάσθηκε, το έτος 1835, από τον Επίσκοπο Μεσσήνης Ιωσήφ. Τον λαμπρό αυτό Ιερό Ναό κοσμούν σήμερα τρία ιερά κειμήλια : α) η χαριτόβρυτος Εικόνα της Παναγίας της Ζωοδόχου Πηγής, η επονομαζομένη Πεταλιδιώτισσα, β) ένα Ιερό Αντιμήνσιο το οποίο χρονολογείται από το έτος 1837 και γ) τεμάχιο Ιερού Λειψάνου του Αγίου Δημητρίου του Μυροβλύτου, το οποίο προσέφερε ως ευλογία ο Ηγούμενος της Ιεράς Μονής Αιμυαλών το έτος 2015. Ιδιαίτερη, όμως τιμή αποδίδουν οι ευλαβείς πιστοί στην Εικόνα της Θεοτόκου της Πεταλιδιωτίσσης.
Ιστορικό της Ιεράς Εικόνος
Η εικόνα της Παναγίας εφιλοτεχνήθη με θαυμαστό τρόπο, από τον Ιωάννη Π. Μαυρομιχάλη κατά το έτος 1841 και συντηρήθηκε από αρχαιολόγους - συντηρητές τον Ιούλιο του έτους 2013.
Μαρτυρείται ότι η αιτία της δωρεάς και της εικονογραφήσεώς της, σύμφωνα με τη παράδοση, είναι η παρακάτω : Ο Νικόλαος Μουστάκης, καταγόμενος από τη νήσο Χίο, έπλεε μέσα στον Μεσσηνιακό κόλπο με το πλοιάριό του, το οποίο ήταν φορτωμένο με εμπορεύματα. Ξαφνικά, στα ήρεμα και γαλήνια νερά της θάλασσας, ξέσπασε τρομερή θαλασσοταραχή και κινδύνευσε το πλοιάριο να βυθισθεί και ο καπετάν Νικόλας τρομαγμένος αφήνει το τιμόνι και γονατιστός προσεύχεται στην Παναγία λέγοντας: « Σώσε το πλοίο μου και διαφύλαξε το πλήρωμά μου και θα Σου προσφέρω ό,τι μου ζητήσεις ».
Αυτά είπε με δάκρυα στα μάτια, και ώ ! του θαύματος, δύναμη εξ ουρανού οδήγησε στις όχθες του Πεταλιδίου το πλοιάριο, με τον καπετάνιο και τους ναύτες σώους και αβλαβείς. Ο Νικόλας έπεσε στα γόνατα και δοξολογούσε την Παναγία, γιατί με τη βοήθειά της διασώθηκαν. Έμειναν στην κωμόπολη πέντε ημερόνυκτα. Την τρίτη βραδιά, ο καπετάν Νικόλας, την ώρα του ύπνου του, βλέπει σε όνειρο την Παναγία απαστράπτουσα, καθήμενη μέσα σε μία κολυμβήθρα, η οποία ξεχείλιζε από άφθονο νερό. Κρατούσε στην αγκαλιά Της τον Χριστό και αριστερά και δεξιά στέκονταν δύο άγγελοι.
Τότε, ακούγεται η Παναγία με αυστηρή φωνή να λέει: « Γιατί Νικόλαε παραμέλησες την υπόσχεση που μου έταξες » ;. Τρομαγμένος τότε ο καπετάνιος απολογείται στην Μητέρα του Θεού και της λέγει : « Ευλογημένο το όνομά σου ! Πρόσταξε τι θέλεις να σου φέρω » ! Με πραεία και γαλήνια φωνή η Μεγαλόχαρη τον προστάζει : « Φτιάξε την εικόνα μου, όπως σου φανερούμαι έμπροσθέν σου, και προσέφερέ την χάρισμα στον Ναό που φτιάχνουν στο όνομά μου και εγώ θα ευλογήσω αυτήν να έχει την χάρη μου ».
Αυτά είπε η Μεγαλόχαρη, και χάθηκε από το όραμα, το οποίο έβλεπε ο καπετάν Νικόλας. Αμέσως, ξύπνησε συγκλονισμένος και με δάκρυα στα μάτια, έπεσε στο έδαφος και ζητούσε συγχώρεση από την Παναγία, γιατί παραμέλησε το τάμα του. Αφού ξημέρωσε, αμέσως ενημέρωσε τους κατοίκους και ζήτησε να του αναφέρουν αν γνωρίζουν κάποιον αγιογράφο. Αυτοί του συνέστησαν τον υιό ενός ιερέως, ο οποίος ονομαζόταν Ιωάννης Μαυρομιχάλης και είχε χάρισμα στην ιερή τέχνη της εικονογραφίας.
Ο καπετάν Νικόλας τον επεσκέφθη και, αφού του εξιστόρησε το θαυμαστό γεγονός της διασώσεώς του από την Παναγία, του παρήγγειλε να φτιάξει μία λαμπρά εικόνα της Θεοτόκου, συμφώνως με τις οδηγίες της Παναγίας στο όραμά του. Έδωσε χρήματα στον αγιογράφο και την επόμενη ημέρα αναχώρησε για την πατρίδα του. Με προσευχή και νηστεία, όπως επιτάσσει η λειτουργική τέχνη της εικονογραφίας, ο αγιογράφος ολοκλήρωσε την αγιογράφηση της χαριτοβρύτου εικόνος της Παναγίας της Πεταλιδιωτίσσης. Κατόπιν, με την προβλεπόμενη τάξη, οι πιστοί την ενθρόνισαν στο τέμπλο του Ιερού Ναού. Ταυτοχρόνως με την τοποθέτηση, άρχισε να ποιεί τα θαυμάσιά Της προς τον πιστό λαό της περιοχής.
Από τότε και μέχρι σήμερα η χάρις και τα θαύματα της Παναγίας της Πεταλιδιωτίσσης είναι παρά πολλά και με ταπεινό τρόπο εκδηλώνονται και μαρτυρούνται από τους πιστούς.
Η Παναγία η Πεταλιδιώτισσα, ανεδείχθη προστάτις των εγκυμονουσών γυναικών, των νηπίων, των γονέων, των μη εχόντων τέκνα, των ταλαιπωρουμένων από διάφορες ασθένειες ψυχής και σώματος.
Η προσκύνηση της θαυμαγουργού εικόνος της Παναγίας αγιάζει τους με ευλάβεια προσκυνούντας Αυτήν, λύει τα δεινά, θεραπεύει τα πάθη και χαρίζει πλούσια την χάρη Της.
Οι κάτοικοι του Πεταλιδίου πανηγυρίζουν και τιμούν την Ιερά Εικόνα της Θεοτόκου της Ζωοδόχου Πηγής την Παρασκευή της Διακαινησίμου Εβδομάδος και με ιδιαίτερη ευλάβεια και λαμπρότητα λιτανεύουν το θαυματουργό εικόνισμά Της προς ευλογία και αγιασμό του λαού και του τόπου.
Το Πεταλίδι εκτός της δεσπόζουσας θέσεώς του στον Μεσσηνιακό κόλπο και την τουριστική του φήμη, είναι επίσης γνωστό και για την ξεχωριστή και μοναδική Κυρά του, την Παναγία την Πεταλιδιώτισσα, η οποία αναμένει υπομονετικά τον καθένα μας, στέκεται πάντα εκεί στο θρονί Της από το 1841, συνεχίζει να αγκαλιάζει τους κατοίκους όλης της Μεσσηνίας, αλλά και χωρίς όρια αγκαλιάζει και ευλογεί όλα τα παιδιά Της σε όλα τα μήκη και πλάτη του κόσμου, τα οποία καταθέτουν το τάμα της καρδίας τους, τον πόνο τους και τις ευχαριστίες τους, για να συνεχίζουν τον αγώνα τους μέσα στο πέλαγος της ζωής και Εκείνη στέκει αρωγός, Μητέρα με ανοικτή την αγκαλιά Της και πρεσβεύει, ώστε ο Υιός Της, ο Κύριος μας Ιησούς Χριστός, να σώζει όλους τους ανθρώπους τώρα και πάντοτε. Η Παναγία του Πεταλιδίου είναι αιώνες τώρα η Έφορος και Προστάτις της Μεσσηνίας». ( από έρευνα του Ιωάννου Π. Μπουγά)
Ιστορικός Πληθυσμός
| Έτος | Πληθυσμός χωριού | Πληθυσμός δημοτικής ενότητας |
|---|---|---|
| 1928 | 1.444[1] | |
| 1940 | 1.530[1] | |
| 1951 | 1.491[1] | |
| 1961 | 1.634[1] | |
| 1971 | 1.233[1] | |
| 1981 | 1.113[1] | - |
| 1991 | 1.138[1] | 3.906 |
| 2001 | 1.191 | 3.601 |
| 2011 | 1.065 | 3.217 |
Παραπομπές
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 Μιχαήλ Σταματελάτος, Φωτεινή Βάμβα-Σταματελάτου (2001). Επίτομο Γεωγραφικό Λεξικό της Ελλάδος. Αθήνα: Ερμής. σελ. 620. ISBN 960-320-133-2.
- ↑ νόμος Καλλικράτης Αρχειοθετήθηκε 2017-07-12 στο Wayback Machine. Το Υπουργείο Εσωτερικών της Ελλάδας (Ελληνικά)
- ↑ «Νιχώρια - Καρποφόρα». Υπουργείο Πολιτισμού. Ανακτήθηκε στις 12 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 «Πεταλίδι». Δήμος Μεσσήνης. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Μαΐου 2015. Ανακτήθηκε στις 12 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ Καλλιγά 2010, σελ. 25
- ↑ Καλλιγά 2010, σελ. 30
- ↑ Δίκαιος Βαγιακάκος (Νοέμβριος 2000). «Το Πεταλίδι αποικία των Μανιατών». η Φωνή της Μάνης. mani.org. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Φεβρουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 12 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ «Παναγία η Πεταλιδιώτισσα: Προστάτις του Πεταλιδίου και Έφορος της Μεσσηνίας |Amen.gr». Amen.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2017-11-08. https://web.archive.org/web/20171108204534/http://www.amen.gr/article/panagia-i-petalidiotissa-prostatis-tou-petalidiou-kai-eforos-tis-messinias#.WoIQixW1nb4. Ανακτήθηκε στις 2018-04-10.
Βιβλιογραφία
- Καλλιγά, Χάρις Α. (2010). Μονεμβασία: Μια βυζαντινή πόλις-κράτος. Αθήνα: Ποταμός. ISBN 978-960-6691-64-5.
