Μάρλον Μπράντο
Ο Μάρλον Μπράντο (αγγλικά: Marlon Brando, Jr., 3 Απριλίου 1924 - 1 Ιουλίου 2004) ήταν Αμερικανός ηθοποιός. Θεωρείται ως ο ηθοποιός που άλλαξε τον τρόπο ερμηνείας στον κινηματογράφο καθώς και ο πιο επιδραστικός και ταλαντούχος ηθοποιός στην ιστορία του σινεμά. Οι εξαιρετικές υποκριτικές του ικανότητες φάνηκαν σε ταινίες που σκηνοθέτησε ο Ελία Καζάν την δεκαετία του 1950, όπως το Λεωφορείον ο Πόθος και Το λιμάνι της αγωνίας. Το δραματικό ύφος του ωραίου, ασυμβίβαστου και καταστρεπτικού ή αυτοκαταστροφικού νέου, που εισήγαγε ο Μπράντο, επηρέασε πολλούς σύγχρονούς του και μεταγενέστερους Αμερικανούς ηθοποιούς, όπως ο Τζέιμς Ντιν, ο Πωλ Νιούμαν, ο Ρόμπερτ Ντε Νίρο και ο Τζακ Νίκολσον. Ο Μπράντο ήταν άνθρωπος που δεν τον ενδιέφεραν ιδιαίτερα τα βραβεία ηθοποιίας (πολύ σπάνια παραβρίσκονταν ο ίδιος σε βράβευσή του, ενώ σε μία βράβευσή του στα βρετανικά βραβεία Bafta έστειλε την Άβα Γκάρντνερ να παραλάβει το βραβείο του), παραδέχθηκε από ένα σημείο και μετά ότι έκανε ταινίες μόνο για τα χρήματα ενώ ασχολήθηκε ιδιαίτερα με τα δικαιώματα των αυτόχθονων κατοίκων (Ινδιάνων) και των Αφροαμερικανών των ΗΠΑ. Πολλοί διάσημοι ηθοποιοί όπως οι: Χάμφρεϊ Μπόγκαρτ, Κερκ Ντάγκλας, Τζακ Νίκολσον, Ρόμπερτ Ντε Νίρο, Μάικλ Κέιν, Ντάστιν Χόφμαν, Άντονι Χόπκινς, Τζέρεμι Άιρονς, Αλέν Ντελόν, Ζεράρ Ντεπαρντιέ, Ιβ Μοντάν, Λεονάρντο Ντι Κάπριο κ.ά. όπως και πολλοί διάσημοι σκηνοθέτες όπως οι: Φράνσις Φορντ Κόπολα, Μάρτιν Σκορσέζε, Ελία Καζάν, Μπερνάρντο Μπερτολούτσι, Μίκαελ Χάνεκε κ.ά. έχουν παραδεχθεί δημόσια ότι ο Μπράντο υπήρξε ο μεγαλύτερος ηθοποιός του κινηματογράφου.
Το Αμερικανικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου τον έχει κατατάξει τέταρτο στη λίστα με τους 25 μεγαλύτερους άνδρες σταρ όλων των εποχών.[17][18]
Έχει βραβευτεί μεταξύ των άλλων με δύο (2) Όσκαρ Α΄ Ανδρικού Ρόλου για τις ερμηνείες του στις ταινίες Το λιμάνι της αγωνίας του σκηνοθέτη Ελία Καζάν (1955) και Ο νονός του σκηνοθέτη Φράνσις Φορντ Κόπολα(1973) (ένα Όσκαρ το οποίο αρνήθηκε να παραλάβει διαμαρτυρόμενος για τον τρόπο παρουσίασης των αυτόχθονων κατοίκων (Ινδιάνων) της Αμερικής από τις ταινίες του Χόλιγουντ και αυτή η ενέργειά του αποτελεί την πρώτη μεγάλη σύγκρουσή του με την κατεστημένη αντίληψη του Χόλυγουντ), ένα (1) βραβείο Φεστιβάλ Κινηματογράφου των Καννών (1952) για την ερμηνεία του στην ταινία Βίβα Ζαπάτα! και τρία (3) διαδοχικά βρετανικά βραβεία Bafta (1953, 1954 και 1955). Η μη βράβευσή του το 1952 με βραβείο Όσκαρ Α' ανδρικού ρόλου για την εμβληματική του ερμηνεία-σταθμό στην ταινία Λεωφορείον ο πόθος -και ενώ το υπόλοιπο συμπρωταγωνιστικό του καστ είχε βραβευτεί για την ίδια ταινία- , αποτελεί την πιο "περίεργη" απόφαση όσον αφορά τις βραβεύσεις ηθοποιών στην ιστορία των Όσκαρ. Μια δεύτερη μεγάλη σύγκρουση με τους ισχυρούς του Χόλιγουντ θα γίνει μερικά χρόνια αργότερα από την πρώτη όταν ο Μπράντο θα μιλήσει για το εβραιοκρατούμενο Χόλιγουντ.
Βιογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Μπράντο γεννήθηκε στην Όμαχα της πολιτείας Νεμπράσκα των ΗΠΑ στις 3 Απριλίου του 1924. Το 1935, οι γονείς του χώρισαν και ο μικρός Μπράντο μαζί με τα δύο του αδέλφια ακολούθησε τη μητέρα του στη Σάντα Άνα της Καλιφόρνια. Το 1937, οι γονείς του συμφιλιώθηκαν και εγκαταστάθηκαν στο Λίμπερτιβιλ κοντά στο Σικάγο.[19]
Προικισμένος με έμφυτο υποκριτικό ταλέντο, αλλά και ατίθασος ως μαθητής, ο Μπράντο πήγε στη Νέα Υόρκη για να σπουδάσει ηθοποιία στο New School και κατόπιν στο Actors' Studio, που διηύθυναν ο Λι Στράσμπεργκ και η Στέλλα Άντλερ.[20]
Το 1944 ανέλαβε τον πρώτο του μεγάλο ρόλο στη δραματική θεατρική κωμωδία Θυμάμαι τη μαμά, που παίχτηκε στο Μπρόντγουεϊ της Νέας Υόρκης. Η παράσταση απέτυχε οικονομικά, αλλά οι κριτικές για τον Μπράντο ήταν ιδιαιτέρως καλές. Το 1947, ανέλαβε τον ρόλο του Στάνλεϊ Κοβάλσκι στο θεατρικό δράμα του Τένεσι Ουίλιαμς Λεωφορείον ο πόθος, σε σκηνοθεσία του Ελία Καζάν.[21]
Το 1950 ο Μπράντο έκανε το ντεμπούτο του στη μεγάλη οθόνη αναλαμβάνοντας τον πρωταγωνιστικό ρόλο στην ταινία του Φρεντ Τσίνεμαν, Το κορμί μου σου ανήκει.
Το 1951, ο Μπράντο υποδύθηκε τον Στάνλεϊ Κοβάλσκι στην κινηματογραφική μεταφορά του Λεωφορείον ο πόθος, πάλι σε σκηνοθεσία Ελία Καζάν. Για τον ρόλο αυτό, καθώς και για τους πρωταγωνιστικούς του ρόλους στις ταινίες Βίβα Ζαπάτα! (1952) και Ιούλιος Καίσαρ (1953), ο Μπράντο προτάθηκε για το βραβείο Όσκαρ. Τελικά, ο Μπράντο τιμήθηκε με Όσκαρ Α' Ανδρικού Ρόλου το 1954 για τον ρόλο του Τέρι Μαλόι στην ταινία του Ελία Καζάν Το λιμάνι της αγωνίας.[22]
Στα τέλη της δεκαετίας του 1950 και καθ' όλη την δεκαετία του 1960, ο Μπράντο πρωταγωνίστησε σε μέτριες έως κακές ταινίες που δεν ανταποκρίνονταν στο υποκριτικό του ταλέντο. Η επιστροφή του Μπράντο σε σημαντικούς ρόλους έγινε με τις ταινίες του Φράνσις Φορντ Κόπολα Ο νονός[23] (1972) και Αποκάλυψη, τώρα! (1979). Για τον ρόλο του Βίτο Κορλεόνε στον Νονό, ο Μπράντο τιμήθηκε με το βραβείο Όσκαρ αλλά αρνήθηκε να παραλάβει το βραβείο, παραχωρώντας το βήμα σε μια εκπρόσωπο των Ινδιάνων για διαμαρτυρία όσον αφορά την κακομεταχείριση των αυτοχθόνων Ινδιάνων των ΗΠΑ.[24] Μία άλλη ταινία στην οποία πρωταγωνίστησε ο Μπράντο και η οποία προκάλεσε έντονες αντιπαραθέσεις κριτικών για τον ερωτισμό της, ήταν το Το τελευταίο τανγκό στο Παρίσι (1972) σε σκηνοθεσία του Μπερνάρντο Μπερτολούτσι.[25]
Στα τελευταία χρόνια της ζωής του, ο Μπράντο ανέλαβε ρόλους και πάλι σε μέτριες έως κακές ταινίες, με εξαίρεση τις ταινίες Μια σκληρή λευκή εποχή[26] (1989, υποψ. για Όσκαρ β' ανδρικού ρόλου) και Δον Ζουάν ντε Μάρκο (1995).[27]
Η προσωπική ζωή του Μπράντο υπήρξε το ίδιο ταραγμένη με την επαγγελματική του ζωή. Πάλεψε για τα ανθρώπινα δικαιώματα και για την αποκατάσταση των αυτοχθόνων Ινδιάνων των ΗΠΑ. Παντρεύτηκε τρεις φορές και απέκτησε έντεκα παιδιά, από τις συζύγους του, τις ερωμένες του καθώς και από υιοθεσία. Αγάπησε με πάθος την Ταϊτή και έζησε εκεί για ένα μεγάλο μέρος της ζωής του. Τον Μάιο του 1990, ο πρωτότοκος γιος του Μπράντο, ο Κριστιάν, δολοφόνησε τον εραστή της ετεροθαλούς αδελφής του, Τσεγιέν. Αργότερα ο Κριστιάν καταδικάστηκε σε φυλάκιση 10 ετών, ενώ η Τσεγιέν αυτοκτόνησε σε ηλικία 25 ετών, τον Απρίλιο του 1995.[28]
Φορτωμένος με υπέρογκα χρέη και υπέρβαρος, ο Μάρλον Μπράντο έπασχε από σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 και καρκίνο του ήπατος. Απεβίωσε την 1η Ιουλίου του 2004 στο Ιατρικό κέντρο Ρόναλντ Ρήγκαν του UCLA, λόγω αναπνευστικής ανεπάρκειας από πνευμονική ινωμάτωση με επισωρευτική καρδιακή ανεπάρκεια, στην ηλικία των 80 ετών.[29]
Φιλμογραφία[30]
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Θεατρικές παραστάσεις
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]| Έτος | Τίτλος | Ρόλος | Σημειώσεις |
|---|---|---|---|
| 1953 | Ο άνθρωπος και τα όπλα | Σέρτζιους | Τελευταία παράσταση |
| 1947 | Λεωφορείον ο πόθος | Στάνλεϊ Κοβάλσκι | |
| 1946 | Αντιγόνη | Αγγελειοφόρος | |
| Candida | Γιουτζίν Μάρτσμπανκς | ||
| A Flag Is Born | Ντέιβιντ | ||
| Truckline Café | Σέιτζ ΜακΡι | Πρώτη συνεργασία με Ελία Καζάν και Καρλ Μάλντεν
Πρώτη μεγάλη εμφάνιση στο Μπρόντγουεϊ | |
| 1944 | I Remember Mama | Νελς | Ντεμπούτο στο Μπρόντγουεϊ |
Κινηματογραφικές ταινίες
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]| Έτος | Τίτλος | Ρόλος | Σημειώσεις | |
|---|---|---|---|---|
| Ελληνικός | Πρωτότυπος | |||
| 2006 | Big Bug Man | κυρία Σάουρ (φωνή) | ||
| 2001 | The Score | Μαξ | ||
| 1998 | Το χρήμα στο λαιμό σου | Free Money | Σουηδός | |
| 1997 | Ο γενναίος | The Brave | Μακάρθι | |
| 1996 | Το νησί του δρος Μορό | The Island Of Dr. Moreau | δρ Μορό | Golden Raspberry Award for Worst Supporting Actor Υποψηφιότητα—Golden Raspberry Award for Worst Screen Couple |
| 1995 | Δον Ζουάν ντε Μάρκο | Don Juan DeMarco | δρ Τζακ Μίκλερ | |
| 1992 | Χριστόφορος Κολόμβος: Η ανακάλυψη της Αμερικής | Christopher Columbus: The Discovery | Τομάς ντε Τορκεμάντα | Υποψηφιότητα—Golden Raspberry Award for Worst Supporting Actor |
| 1990 | Ο αρχάριος | The Freshman | Καρμάιν Σαμπατίνι | |
| 1989 | Μια σκληρή λευκή εποχή | A Dry White Season | Ίαν Μακένζι | Tokyo International Film Festival Award for Best Actor Υποψηφιότητα—Όσκαρ Δεύτερου Ανδρικού Ρόλου |
| 1980 | Η μυστική φόρμουλα | The Formula | Άνταμ Στάιφελ, Πρόεδρος Titan Oil | Υποψηφιότητα—Golden Raspberry Award for Worst Supporting Actor |
| Superman II: The Richard Donner Cut | Σούπερμαν 2 | Τζορ Ελ | ||
| 1979 | Αποκάλυψη, τώρα! | Apocalypse Now | συνταγματάρχης Γουόλτερ Ε. Κερτζ | |
| 1978 | Σούπερμαν | Superman | Τζορ Ελ | |
| 1976 | Οι φυγάδες του Μιζούρι | The Missouri Breaks | Ρόμπερτ Ε. Λι Κλέιτον | |
| 1972 | Το τελευταίο τανγκό στο Παρίσι | Last Tango in Paris | Πολ | Υποψηφιότητα—Όσκαρ Α΄ Ανδρικού Ρόλου |
| Ο νονός | The Godfather | Βίτο Κορλεόνε | Όσκαρ Α΄ Ανδρικού Ρόλου (αρνήθηκε, αλλά το αποδέχτηκε ιδιωτικά αργότερα)
Golden Globe Award for Best Actor – Motion Picture Drama
| |
| Ο άνθρωπος της νύχτας | The Nightcomers | Πίτερ Κουίντ | Υποψηφιότητα—BAFTA Award for Best Actor in a Leading Role | |
| 1969 | Burn! | σερ Γουίλιαμ Γουόκερ | ||
| 1968 | Η νύχτα της επόμενης μέρας | The Night of the Following Day | σοφέρ | |
| Candy | Γκριντλ | |||
| 1967 | Ανταύγειες σε χρυσά μάτια | Reflections in a Golden Eye | σμηναγός Ουέλντον Πέντερτον | |
| Η κόμισσα από το Χονγκ Κονγκ | A Countess from Hong Kong | Όντγκεν Μίερς | ||
| 1966 | The Appaloosa | |||
| Η καταδίωξη | The Chase | σερίφης Κάλντερ | ||
| 1965 | Μοριτούρι | Morituri | Ρόμπερτ Κρέιν | |
| 1964 | Ιστορίες του κρεβατιού | Bed Time Story | Φρέντι Μπένσον | |
| 1963 | Ο κακός Αμερικανός | The Ugly American | πρέσβης Χάρισον Κάρτερ Μακγουάιτ | |
| 1962 | Η ανταρσία του Μπάουντι | Mutiny on the Bounty | Φλέτσερ Κρίστιαν | |
| 1961 | Η εκδίκηση είναι δική μου | One-Eyed Jacks | Ρίο | |
| 1960 | Ο φυγάς | The Fugitive Kind | Βάλενταϊν "Σκέικσκιν" Ξαβιέρ | |
| 1958 | Ο χορός των καταραμένων | The Young Lions | Κρίστιαν Ντιέστι | |
| 1957 | Σαγιονάρα | Sayonara | σμηναγός Λόυντ "Έις" Γκρούβερ | Υποψηφιότητα—Όσκαρ Α΄ Ανδρικού Ρόλου |
| 1956 | Αυγουστιάτικο φεγγάρι | The Teahouse of the August Moon | Σακίνι | |
| 1955 | Μάγκες και κούκλες | Guys and Dolls | Σκάι Μάστερσον | |
| 1954 | Ντεζιρέ, το λουλούδι ενός θρόνου | Desirée | Ναπολέων Βοναπάρτης | |
| Το λιμάνι της αγωνίας | On the Waterfront | Τέρι Μαλόι | Όσκαρ Α΄ Ανδρικού Ρόλου | |
| 1953 | Ο ατίθασος | The Wild One | Τζόνι Στράμπλερ | |
| Ιούλιος Κάισαρ | Julius Caesar | Μάρκος Αντώνιος | Υποψηφιότητα—Όσκαρ Πρώτου Ανδρικού Ρόλου | |
| 1952 | Βίβα Ζαπάτα! | Viva Zapata! | Εμιλιάνο Ζαπάτα | Υποψηφιότητα—Όσκαρ Πρώτου Ανδρικού Ρόλου |
| 1951 | Λεωφορείον ο πόθος | A Streetcar Named Desire | Στάνλεϊ Κοβάλσκι | Υποψηφιότητα—Όσκαρ Α΄ Ανδρικού Ρόλου
Υποψηφιότητα—New York Film Critics Circle Award for Best Actor |
| 1950 | Το κορμί μου σου ανήκει | The Men | Κένεθ "Κεν" Ουίλτσεκ/"Μπαντ" | |
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ 1,0 1,1 1,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: «Marlon Brando» (Γερμανικά) 118514377. Ανακτήθηκε στις 9 Απριλίου 2014.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. 12309876k. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 «Encyclopædia Britannica» (Αγγλικά) biography/Marlon-Brando-Jr. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 10 Δεκεμβρίου 2014.
- ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 30 Δεκεμβρίου 2014.
- ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 (Αγγλικά) Find A Grave. 9026023. Ανακτήθηκε στις 10 Ιανουαρίου 2022.
- ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data
.bnf .fr /ark: /12148 /cb12309876k. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015. - ↑ CONOR.SI. 20036451.
- ↑ 9,0 9,1 9,2 9,3 «Freebase» (Αγγλικά)
- ↑ Ανακτήθηκε στις 4 Μαρτίου 2021.
- ↑ (Αγγλικά) www.acmi.net.au. creators/25424.
- ↑ m
.imdb .com /name /nm0660327 /trivia. Ανακτήθηκε στις 14 Σεπτεμβρίου 2022. - ↑ www
.theatreworldawards .org /past-recipients .html. - ↑ 14,0 14,1 www
.goldenglobes .com /person /marlon-brando. Ανακτήθηκε στις 22 Μαρτίου 2023. - ↑ Emmys.com. marlon-brando. Ανακτήθηκε στις 22 Μαρτίου 2023.
- ↑ walkoffame
.com /marlon-brando /. Ανακτήθηκε στις 22 Μαρτίου 2023. - ↑ «AFI's 100 YEARS…100 STARS». American Film Institute (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 13 Μαρτίου 2020.
- ↑ Aduol, Mark. «Diversity at the Oscars – how far have we come?». felixonline.co.uk (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Φεβρουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 13 Μαρτίου 2020.
- ↑ «Σαν σήμερα έρχεται στην ζωή ο Μάρλον Μπράντο». Alfavita. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Αυγούστου 2020. Ανακτήθηκε στις 13 Μαρτίου 2020.
- ↑ «Η Θεσσαλονίκη κάνει αφιέρωμα στον Μάρλον Μπράντο». www.penna.gr. Ανακτήθηκε στις 13 Μαρτίου 2020.
- ↑ «10 πράγματα που δεν γνωρίζατε για τον Μάρλον Μπράντο». Perpetual Magazine - Life & Style For The Everyday Man (στα Αγγλικά). 22 Ιουνίου 2019. Ανακτήθηκε στις 13 Μαρτίου 2020.
- ↑ «AFI|Catalog». catalog.afi.com. Ανακτήθηκε στις 13 Μαρτίου 2020.
- ↑ Rawlings, Nate (2012-03-14). «Brando and the Cue Cards | The Anniversary You Can’t Refuse: 40 Things You Didn’t Know About The Godfather» (στα αγγλικά). Time. ISSN 0040-781X. https://entertainment.time.com/2012/03/15/the-anniversary-you-cant-refuse-40-things-you-didnt-know-about-the-godfather/slide/brando-and-the-cue-cards/. Ανακτήθηκε στις 2020-03-13.
- ↑ «'I promised Brando I would not touch his Oscar': the secret life of Sacheen Littlefeather». the Guardian (στα Αγγλικά). 3 Ιουνίου 2021. Ανακτήθηκε στις 27 Μαρτίου 2022.
- ↑ «Apple TV». Apple TV. Ανακτήθηκε στις 13 Μαρτίου 2020.
- ↑ A Dry White Season, http://www.imdb.com/title/tt0097243/, ανακτήθηκε στις 2020-03-13
- ↑ Don Juan DeMarco (1994) - IMDb, http://www.imdb.com/title/tt0112883/fullcredits, ανακτήθηκε στις 2020-03-13
- ↑ «Η σκανδαλώδης ερωτική ζωή του Μάρλον Μπράντο - Η αδυναμία και στα δύο φύλα - Πώς τον εκδικήθηκε η μόνη γυναίκα που ερωτεύτηκε - ΦΩΤΟ - ΒΙΝΤΕΟ». www.enikos.gr. Ανακτήθηκε στις 13 Μαρτίου 2020.
- ↑ «Actor Marlon Brando Dead at 80» (στα αγγλικά). Fox News. 2004-07-02. http://www.foxnews.com/story/2004/07/02/actor-marlon-brando-dead-at-80.html. Ανακτήθηκε στις 2016-11-24.
- ↑ Jokinen, Pauli (19 Ιουλίου 2004). «Marlon Brandon muistokirjoitus • Artikkelit». Film-O-Holic.com (στα Φινλανδικά). Ανακτήθηκε στις 13 Μαρτίου 2020.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Μάρλον Μπράντο στην IMDb
