Ελία Καζάν

Ελία Καζάν
Γέννηση	7  Σεπτεμβρίου 1909 Κωνσταντινούπολη
Θάνατος	28  Σεπτεμβρίου 2003 Νέα Υόρκη
Υπηκοότητα	Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής και Οθωμανική Αυτοκρατορία
Σπουδές	Κολλέγιο Ουίλιαμς και Δραματική σχολή του Πανεπιστημίου Γέιλ
Ιδιότητα	σκηνοθέτης κινηματογραφικών έργων, σεναριογράφος, παραγωγός ταινιών, συγγραφέας, ηθοποιός, θεατρικός σκηνοθέτης και ηθοποιός ταινιών
Σύζυγος	Μπάρμπαρα Λόντεν (1967; 1980), Φράνσις Καζάν (1982; 2003) και Μόλυ Καζάν (1932; 1963)
Τέκνα	Νίκολας Καζάν
Βραβεύσεις	Βραβείο της Ένωσης Αμερικανών Σκηνοθετών, Όσκαρ Σκηνοθεσίας, Όσκαρ Σκηνοθεσίας, Golden Globe Award for Best Motion Picture – Drama, Tony Award for Best Director, Tony Award for Best Director, Tony Award for Best Director και Kennedy Center Honors
Πολυμέσα σχετικά με τον καλλιτέχνη
δεδομένα ( )

Ο Ελία Καζάν (Καισάρεια, 7 Σεπτεμβρίου 1909 - Νέα Υόρκη, 28 Σεπτεμβρίου 2003) ήταν Έλληνας σκηνοθέτης του θεάτρου και του κινηματογράφου με καριέρα στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής.

Βιογραφία

Το κανονικό του όνομα ήταν Ηλίας Καζαντζόγλου. Ήταν ο σκηνοθέτης που ανέδειξε τον Μάρλον Μπράντο και τον Γουόρεν Μπίτι. Συνέβαλε στην καθιέρωση της προσέγγισης του ηθοποιού με βάση τη μέθοδο, που είχε αναπτύξει ο Κωνσταντίν Στανισλάβσκι. Οδήγησε 21 ηθοποιούς στις υποψηφιότητες των Όσκαρ. Ξεκίνησε την καριέρα του ως ηθοποιός στο θέατρο Group Theatre όπου παρέμεινε στη περίοδο 1932-1939. Το 1934 εγγράφεται στο Κομμουνιστικό Κόμμα Αμερικής, στο οποίο παραμένει για περίπου 1,5 χρόνο. Το 1942 μεταπήδησε στη σκηνοθεσία παρουσιάζοντας τη πρώτη του παράσταση "Με τα δόντια" του Θόρντον Γουάιλντερ. Έκτοτε άρχισε ν΄ ανεβάζει με αυξανόμενη επιτυχία έργα διάσημων αμερικανών συγγραφέων. Εν τω μεταξύ το 1945 άρχισε να «γυρίζει» κινηματογραφικές ταινίες όπου και έγινε διάσημος στο Broadway, σκηνοθετώντας, ανάμεσα σε άλλα, τα έργα «Ένα δέντρο μεγαλώνει στο Μπρούκλιν» (1945), «Το μεγάλο κατηγορώ» (1946), «Συμφωνία Κυρίων» (1947), «Λεωφορείον ο πόθος» (1951), «Βίβα Ζαπάτα» (1952), «Το λιμάνι της αγωνίας» (1954), «Ένα πρόσωπο στο πλήθος» (1957), «Λάσπη στ' αστέρια» (1960), «ο Θάνατος του Εμποράκου», «Ανατολικά της Εδέμ»,το «Αμέρικα, Αμέρικα» και «Λυσσασμένη Γάτα». Τιμήθηκε με δύο βραβεία Όσκαρ σκηνοθεσίας για τα έργα Συμφωνία Κυρίων και Το Λιμάνι της Αγωνίας, ενώ ήταν τρεις φορές υποψήφιος για τα έργα Λεωφορείο ο πόθος, Ανατολικά της Εδέμ και Αμέρικα, Αμέρικα, αντίστοιχα. Το 1999 η Αμερικανική Ακαδημία Κινηματογράφου του απένειμε Τιμητικό Όσκαρ για το σύνολο του έργου του.

• Ο Ηλίας Καζάν μαζί με τον Ρόμπερτ Λιούις και την Τσέριλ Κρόφορντ ίδρυσαν το περίφημο Actors studio,μια λέσχη επαγγελματιών ηθοποιών στην οποία καλλιτεχνικός διευθυντής και δάσκαλος υπήρξε ο Λι Στράζμπεργκ.

• Ο Καζάν κατακρίθηκε για τη συνεργασία του το 1952 με την Επιτροπή Αντιαμερικανικών Δραστηριοτήτων, μέσω της οποίας κατέδωσε στις αρχές συναδέλφους του ως κομμουνιστές (βλ. Μαύρη Λίστα του Χόλυγουντ). Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι όταν είχε καταδώσει τον Αριστερό σκηνοθέτη Ζυλ Ντασέν ως Κομμουνιστή, με αποτέλεσμα ο τελευταίος να καταφύγει τελικά στην Ευρώπη.

Φιλμογραφία

• Ένα δέντρο μεγαλώνει στο Μπρούκλιν / Χαμένα νιάτα (A tree grows in Brooklyn, 1945)
• θάλασσα από γρασίδι / Η παραστρατημένη μητέρα (The Sea of Grass, 1947)
• Το μεγάλο κατηγορώ (Boomerang!, 1947)
• Συμφωνία Κυρίων (Gentleman's Agreement, 1947)
• Πίνκι, η μιγάς (Pinky, 1949)
• Πανικός στους δρόμους (Panic in the streets, 1950)
• Λεωφορείον ο Πόθος (A streetcar named desire, 1951)
• Βίβα Ζαπάτα (Viva Zapata!, 1952)
• Δραπέτες του τρόμου (Man on a tightrope, 1953)
• Το λιμάνι της αγωνίας (On the waterfront, 1954)
• Ανατολικά της Εδέμ (East of Eden, 1955)
• Η Φωνή του Πόθου (Baby Doll, 1956)
• Μια μορφή μέσα στο πλήθος (A face in the crowd, 1957)
• Λάσπη στ' αστέρια (Wild river, 1960)
• Πυρετός στο αίμα (Splendor in the grass, 1961)
• Αμέρικα, Αμέρικα (America, America, 1963)
• Ο συμβιβασμός (The arrangement, 1969)
• Οι επισκέπτες (The visitors, 1972)
• Ο τελευταίος των μεγιστάνων (The last tycoon, 1976)