Μετάβαση στο περιεχόμενο

Αριστεροχειρία

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
(Ανακατεύθυνση από Αριστερόχειρας)
Γραφή με το αριστερό χέρι

Αριστεροχειρία ονομάζεται η προτίμηση για χρήση του αριστερού χεριού αντί του δεξιού για καθημερινές δραστηριότητες, με χαρακτηριστικό παράδειγμα τη γραφή. Οι άνθρωποι που εμφανίζουν αυτό το φαινόμενο ονομάζονται αριστερόχειρες. Οι αριστερόχειρες αποτελούν μειοψηφία, αφού το 90 ως 93% των ενηλίκων είναι δεξιόχειρες. Ομώς μερικοί ανθρώποι μπορούν να γράψουν και με τα δυό τους χέρια, αυτούς τους ανθρώπους τους ονομαζούμε αμφιδεξιούς.

Δημογραφικά στοιχεία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μελέτη του 1998 βρήκε ότι το 7 ως 10 % του ενήλικου πληθυσμού ήταν αριστερόχειρες και ότι η αριστεροχειρία είναι πιο συνηθισμένη στους άνδρες από ό,τι στις γυναίκες[1]. Επίσης, σε σύγκριση με τον γενικό πληθυσμό, η αριστεροχειρία εμφανίζεται συχνότερα σε δίδυμα παιδιά, τόσο μονοωικά (μονοζυγωτικά) όσο και σε ετεροζυγωτικά[2][3], καθώς και σε αρκετές ομάδες ατόμων με νευρολογικές διαταραχές (όπως επιληψία[4], Σύνδρομο Down[5] αυτισμό[6], διανοητική καθυστέρηση[7] και δυσλεξία) , διάσπαση προσοχής κ.α. Από στατιστικής πλευράς, ο μονοζυγωτικός δίδυμος ενός αριστερόχειρα έχει 76% πιθανότητα να είναι αριστερόχειρας, πράγμα που αποδεικνύει ότι η αιτία για την αριστεροχειρία δεν είναι μόνο γενετική, αλλά εν μέρει και περιβαλλοντική[8].

Σχέση με την ηλικία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στη Βρετανία μία μελέτη τη δεκαετία του 1970 βρήκε ότι περί το 11% των νέων αμφότερων των φύλων ηλικίας 15 ως 24 ετών ήταν αριστερόχειρες και μόλις το 3% στην κατηγορία 55 ως 64 ετών[9]. Μία εξήγηση είναι ότι η «κοινωνική πίεση» για τη χρήση του δεξιού χεριού επικρατούσε περισσότερο στις βιομηχανικές κοινωνίες τον 18ο και 19ο αιώνα (με την εξάλειψη του αναλφαβητισμού), και ότι αυτή η πίεση μειώθηκε σημαντικά μόλις κατά τις τελευταίες δεκαετίες του εικοστού αιώνα. Στην ίδια μελέτη αναφέρονται εξετάσεις μεσαιωνικών σκελετών που υποδεικνύουν ποσοστά αριστεροχειρίας παρόμοια με τα σημερινά, μία ένδειξη ότι η προκατάληψη δεν υπήρχε ανέκαθεν.

Ο Κρις Μακμάνους, συγγραφέας του βιβλίου Right-Hand, Left-Hand, προτείνει και άλλους λόγους που οδήγησαν στη σημερινή αύξηση της αριστεροχειρίας:

  • Καθώς η προκατάληψη υποχωρούσε κατά τον 20ό αιώνα, ο αριθμός των γεννημένων αριστερόχειρων που παρέμειναν αριστερόχειρες αυξήθηκε.
  • Αυξανόμενη ηλικία μητρότητας για τις γυναίκες, καθώς μεγαλύτερες γυναίκες είναι πιθανότερο να γεννήσουν αριστερόχειρα παιδιά.

Και οι αμερικανικές έρευνες δείχνουν ότι οι ηλικιωμένοι είναι σε μικρότερα ποσοστά αριστερόχειρες από τους νεότερους ανθρώπους — τα ποσοστά αριστεροχειρίας μειώνονται απότομα με την αύξηση της ηλικίας. Στις ΗΠΑ το 12% των εικοσάχρονων είναι αριστερόχειρες σε σύγκριση με μόλις 5% των πενηντάχρονων και κάτω του 1% των ανθρώπων πάνω από τα 80[10].

Μία μελέτη [11] που δημοσιεύθηκε το 1991 ερμήνευσε αυτές τις στατιστικές έρευνες με το επιχείρημα ότι οι αριστερόχειρες ζουν λιγότερο από τους δεξιόχειρες με όλους τους άλλους παράγοντες της ζωής ίδιους, μέχρι και 9 χρόνια. Οι αιτίες για κάτι τέτοιο θα μπορούσαν να είναι ότι οι πρώτοι είναι πιθανότερο να σκοτωθούν σε ατυχήματα, δεδομένου ότι είναι πιο «αδέξιοι» (το λέει και η λέξη) και λιγότερο προσαρμοσμένοι σε ένα «δεξιόχειρα» κόσμο. Ωστόσο, πολλές μεταγενέστερες μελέτες δεν έδειξαν συσχέτιση της μακροβιότητας με την αριστεροχειρία[12][13][14][15][16]

Κατά τον Στάνλεϋ Κόρεν στο The Left-Hander Syndrome[17], οι περισσότεροι άνθρωποι υποχρεώθηκαν να χρησιμοποιούν το δεξί τους χέρι μόνο για να γράφουν, ενώ τους επιτρεπόταν να συνεχίσουν να είναι αριστερόχειρες στις άλλες χρήσεις του χεριού, κάτι που υποδεικνύει ότι η μείωση στους γηραιούς αριστερόχειρες δεν προέρχεται από τον λόγο αυτό.

Ιστορικά, η μεταστροφή στο γράψιμο με το δεξί δικαιολογείται εν μέρει από τη δυσκολία που είχαν οι αριστερόχειρες να γράφουν με υγρό μελάνι ή πένα. Στο σύστημα της γραφής μας, το πλευρό της παλάμης του αριστερόχειρα θα μουτζούρωνε τα γραφόμενα καθώς θα περνούσε από πάνω τους αμέσως μετά τη γραφή, πριν το μελάνι προλάβει να στεγνώσει. Το φαινόμενο αυτό έχει μειωθεί πολύ με τη χρήση στιλό, χωρίς να έχει εξαλειφθεί τελείως. Και το γράψιμο με μολύβι μπορεί να μουτζουρώσει τον γραφίτη. Μία λύση είναι η περιστροφή του χαρτιού κατά περίπου 20 μοίρες δεξιόστροφα.

Αιτίες της αριστεροχειρίας

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Η διαφοροποίηση στη χρήση των χεριών έχει παρατηρηθεί σε έμβρυα, συνήθως με την προτίμηση του ενός χεριού για γλείψιμο ή (γενικότερα) κράτημά του πιο κοντά στο στόμα[18].
  • Το 2007 ανακαλύφθηκε το LRRTM1, το πρώτο γονίδιο που συνδέθηκε με αυξημένες πιθανότητες εμφανίσεως αριστεροχειρίας[19][20].
  • Η χρόνια βλάβη του δεξιού χεριού. Μετά από 8 μήνες ή περισσότερο, οι άνθρωποι τείνουν να παραμείνουν αριστερόχειρες, ακόμα και μετά την αποκατάσταση της βλάβης του δεξιού χεριού.
  • Η τεστοστερόνη: Η έκθεση σε υψηλότερα επίπεδα τεστοστερόνης κατά την κύηση μπορεί να οδηγήσει στην εμφάνιση αριστεροχειρίας στο έμβρυο.[21] Αυτή η θεωρία ονομάζεται και «θεωρία Geschwind» από το όνομα του νευρολόγου που την πρότεινε, του Νόρμαν Γκέσγουιντ. Υποστηρίζεται ότι οι διακυμάνσεις στα επίπεδα τεστοστερόνης κατά την κύηση διαμορφώνουν την ανάπτυξη του εγκεφάλου του εμβρύου. Η τεστοστερόνη εμποδίζει την ανάπτυξη του αριστερού ημισφαιρίου του εγκεφάλου και ως αποτέλεσμα περισσότεροι νευρώνες μεταναστεύουν στο δεξί ημισφαίριο. Το υπεραναπτυγμένο δεξί ημισφαίριο είναι έτσι καταλληλότερο για να λειτουργήσει ως το γλωσσικό και κινητικό κέντρο. Το έμβρυο είναι πιθανότερο να αναπτυχθεί σε ένα αριστερόχειρο νεογέννητο, αφού το δεξί ημισφαίριο ελέγχει το αριστερό μισό του σώματος. Η θεωρία προχωρεί στη σύνδεση των υψηλότερων επιπέδων τεστοστερόνης και της επακόλουθης κυριαρχίας του δεξιού ημισφαιρίου με αυτοάνοσα νοσήματα, μαθησιακές διαταραχές, δυσλεξία και τραύλισμα, καθώς και με αυξημένη ικανότητα στην αντίληψη του χώρου.

Διακρίσεις, κοινωνικός στιγματισμός και καταστολή της αριστεροχειρίας

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Και οι αριστερόχειρες έχουν την ημέρα τους: 13 Αυγούστου (εδώ στις ΗΠΑ το 2002).

Αρνητικές συνδηλώσεις της αριστεροχειρίας στις γλώσσες

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Υπάρχουν αρκετοί λαϊκοί όροι που χρησιμοποιούνται για να υποδηλώσουν ένα αριστερόχειρα, όπως «ζερβοχέρης /-έρα / -έρικο», «ζερβός» (και «ζερβής»), κ.ά.. ("southpaw" στα αμερικανικά αγγλικά). Μερικοί από αυτούς είναι απλώς ουδέτερες λέξεις της καθομιλουμένης, αλλά οι περισσότεροι είναι μειωτικοί ή και προσβλητικοί, είτε ως συνδηλώσεις, είτε ετυμολογικά. Π.χ. η παραπάνω λέξη ζερβός ετυμολογείται[22] από το «ζαρβός» και αυτό από το «ζαβός» = στρεβλός, λοξός, ανάποδος, ανάπηρος, ιδιότροπος. Σε πιο λόγια γλώσσα, τα πράγματα δεν διαφέρουν: οι λόγιες αγγλικές λέξεις sinistral και sinistrality, συνώνυμες των «αριστερόχειρας» (left-handed) και «αριστεροχειρία» (left-handedness), προέρχονται από τη λατινική sinestra = αριστερός, από την οποία ετυμολογείται και η αγγλική λέξη sinister = δυσοίωνος, μοχθηρός, απαίσιος, απειλητικός. Στην εραλδική, sinister = αριστερός και bar sinister = ένδειξη νόθου καταγωγής επί ασπίδων, εμβλημάτων κλπ.[23].

Η χειραψία με το αριστερό χέρι είναι σημείο ελλείψεως σεβασμού. Στην εβραϊκή γλώσσα και σε άλλες αρχαίες σημιτικές και μεσοποτάμιες γλώσσες, ο όρος «χέρι» ήταν σύμβολο ισχύος[24]. Το αριστερό χέρι συμβόλιζε τη δύναμη ταπεινώσεως της κοινωνίας και υποδήλωνε μεταφορικά την κακοτυχία, το φυσικό κακό ή τη θεϊκή τιμωρία. Αυτή η μεταφορική χρήση επεβίωσε της αρχαιότητας και ενσωματώθηκε στον Χριστιανισμό, από τους πρώτους Δυτικούς θεολόγους όπως τον Αμβρόσιο[25] μέχρι νεότερους Προτεστάντες θεολόγους όπως τον Καρλ Μπαρτ[26] για την απόδοση του φυσικού κακού στον Θεό, στην ερμηνεία της παντοδυναμίας του. Το σημείο του Σταυρού γίνεται από τους Χριστιανούς με το δεξί χέρι, ενώ οι αναφορές στην Ιερά Παράδοση είναι για την «παντοδύναμον Δεξιάν» του Κυρίου.

Οι σημασίες εξελίχθηκαν παρόμοια από τις αρχαίες στις νεότερες γλώσσες. Σε πολλές ευρωπαϊκές γλώσσες, η λέξη «δεξιά» είναι συνώνυμο για την ορθότητα, την αυθεντία και τη δικαιοσύνη: recht στη γερμανική, droit στη γαλλική, derecho στην ισπανική, direito στην πορτογαλική, η ρίζα prav στις περισσότερες Σλαβικές γλώσσες χρησιμοποιείται σε λέξεις που δηλώνουν ορθότητα ή δικαιοσύνη, κλπ.. Το δεξί χέρι εξάλλου έχει ιστορικά συνδεθεί με την επι-δεξιότητα: και η αγγλική λέξη dexterity = επιδεξιότητα προέρχεται από τη λατινική λέξη dexter = δεξιόχειρας, ενώ η ισπανική diestro και η ιταλική destro σημαίνουν ταυτόχορνα «δεξιόχειρας» και «επιδέξιος». Στα ιρλανδικά, "deas" σημαίνει «δεξιά πλευρά» και «όμορφος». Στη γαλλική, "gauche" σημαίνει «αριστερά» και «αδέξια» ("maladroit", όπως και η ιταλική λέξη "maldestro" και η ολλανδική "links").

Η σύγχρονη ιταλική λέξη sinistra σημαίνει ταυτόχρονα δυσοίωνος/μοχθηρός και αριστερός. Η ισπανική siniestra έχει επίσης τις ίδιες σημασίες, αν και η σημασία «αριστερός» έχει εξασθενήσει και εκφράζεται συνήθως με τη λέξη izquierda[27], μια βασκική λέξη που επεκτάθηκε και στα πορτογαλικά. Στα πορτογαλικά η συνηθέστερη λέξη για τον αριστερόχειρα, canhoto, παλαιότερα σήμαινε τον διάβολο. Επιπλέον, στα αγγλικά, η έκφραση "To have two left feet" (= «έχω δύο αριστερά πόδια») χρησιμοποιείται για να δηλώσει αδεξιότητα στο ποδόσφαιρο ή στον χορό. Αντίστοιχες είναι η ολλανδική έκφραση "twee linkerhanden hebben", η ισπανική "tener dos pies izquierdos", η γερμανική "zwei linke Hände haben", η βουλγαρική "dve levi ratse", η γαλλική "avoir deux mains gauches" και η τσεχική "Mít obě ruce levé" (= «έχω δύο αριστερά χέρια»), όλες σημαίνουν «είμαι αδέξιος». Σε πιο ιδιωματικές φράσεις, η γερμανική "mit dem linken Fuß aufgestanden sein", η ισπανική "levantarse con el pie izquierdo" και η γαλλική "s'être levé du pied gauche" (= «σηκώθηκα με το αριστερό πόδι») σημαίνουν ότι κάποιος έχει μια κακή μέρα και τα κάνει όλα λάθος ή ανεπιτυχώς.

Ακόμα και σε ένα τελείως ανεξάρτητο πολιτισμό, στην αρχαία Κίνα, η αριστερή πλευρά ήταν η «κακή» πλευρά. Το επίθετο «αριστερός» (左, μανδαρινικά: zuǒ) σημαίνει «ανάρμοστος» ή «ασύμφωνος». Π.χ. η φράση «αριστερό μονοπάτι» (zuǒdao) υποδηλώνει τα παράνομα ή ανήθικα μέσα. Το ιδεόγραμμα που σημαίνει «αριστερός», 左, απεικονίζει ένα αριστερό χέρι που εργάζεται, ενώ το ιδεόγραμμα που σημαίνει «δεξιός», 右 (μανδαρινικά: yòu), απεικονίζει ένα δεξί χέρι σε σχέση με το στόμα, υπονοώντας τη λήψη τροφής.

Στην Ουαλλική γλώσσα η λέξη chwith σημαίνει αριστερός, αλλά και περίεργος ή λανθασμένος. Η φράση o'r chwith αναφέρεται σε ένα πράγμα (π.χ. ρούχο) γυρισμένο «τα μέσα έξω»[28].

Σε κάποιες ισπανόφωνες χώρες, το να κάνω κάτι por izquierda σημαίνει ότι συμπεριφέρομαι διεφθαρμένα ή χρησιμοποιώ αθέμιτα μέσα, ενώ αντιθέτως por derecha ή a derechas σημαίνει ότι κάνω κάτι με τον σωστό (νόμιμο) τρόπο[29].

Στη δανική ή τη νορβηγική γλώσσα η έκφραση venstrehåndsarbejde ή venstrehåndsarbeid (= δουλειά με το αριστερό) σημαίνει «κάτι που γίνεται με πρόχειρο ή μη ικανοποιητικό τρόπο». Επίσης, τα πρώτα συνθετικά των λέξεων "kejthåndet" ή "keivhendt" (= αριστερόχειρας) προέρχονται από λέξεις που σημαίνουν «λάθος» ή «όχι ευθεία».

Στη φινλανδική γλώσσα η λέξη oikea σημαίνει «σωστά» (το «οκέϋ») και «δεξιά».

Στη σουηδική γλώσσα vänster σημαίνει αριστερά. Ο όρος vänsterprassel σημαίνει απιστία, μοιχεία, ζαβολιά, από όπου και το ρήμα vänstra (κατά λέξη «αριστερεύω»).

Στη σκωτσέζικη γλώσσα η λέξη για την αριστεροχειρία είναι corrie fistit και μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να δηλώσει αδεξιότητα, ενώ άλλος όρος είναι Heilan = Χάιλαντ: αναφέρεται στην παλαιά εικόνα για τους Χαϊλάντερς, αλλά κατέληξε να σημαίνει το αλλόκοτο, το καθυστερημένο και την αριστεροχειρία.

Σε μουσουλμανικές και κάποιες άλλες κοινωνίες (όπως η ινδική), είναι συνήθεια ο καθαρισμός των οπισθίων με το αριστερό χέρι μετά την αφόδευση, ακόμα και από τους δεξιόχειρες, ώστε να μη «μιανθεί» το «καλό χέρι». Το δεξί χέρι είναι κοινά γνωστό, σε αντιδιαστολή με το αριστερό, ως το χέρι με το οποίο τρώμε[30] (βλ. και την περίπτωση των Κινέζων παραπάνω).

Χρήση εργαλείων και οργάνων

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ιαπωνικά μαχαίρια της κουζίνας: (1) Συμμετρικό, (2) για δεξιόχειρες, (3) για αριστερόχειρες

Οι αριστερόχειρες βρίσκονται κάποτε σε μειονεκτική θέση εξαιτίας της κυριαρχίας εργαλείων κατασκευασμένων για δεξιόχειρες στην ανθρώπινη κοινωνία. Πολλά εργαλεία και συσκευές είναι σχεδιασμένα έτσι ώστε να χρησιμοποιούνται πιο άνετα με το δεξί χέρι. Το χαρακτηριστικότερο ίσως παράδειγμα είναι το ψαλίδι, ένα πολύ κοινό εργαλείο, στο οποίο οι λεπίδες είναι τοποθετημένες με τρόπο ώστε η γραμμή της κοπής να είναι ορατή από τον δεξιόχειρα χρήστη, αλλά αόρατη από τον αριστερόχειρα. Επιπλέον, οι λαβές έχουν συνήθως σχήμα προσαρμοσμένο στο ζεύγος αντίχειρα-δείκτη ενός δεξιόχειρα. Η εκτεταμένη χρήση από αριστερόχειρα σε τέτοιες περιπτώσεις μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα[31]. Τα λεγόμενα «αμφιδέξια» ψαλίδια δεν είναι τελείως «αμερόληπτα» αφού το πρώτο πρόβλημα (με τις λεπίδες) παραμένει. Τα «αριστερόχειρα» ψαλίδια πρέπει να έχουν ανεστραμμένες τόσο τις λαβές όσο και τις λεπίδες, ώστε ο αριστερόχειρας χρήστης να βλέπει καλά την πρόοδο της κοπής. Τα συνηθισμένα ψαλίδια έχουν τη λεπίδα του αντίχειρα στα αριστερά, ενώ τα «αριστερόχειρα» ψαλίδια την έχουν στα δεξιά. Με αυτό τον τρόπο η κίνηση του αριστερού χεριού ωθεί προς το κλείσιμο των λεπίδων κατά την κοπή, που χρειάζεται και την περισσότερη δύναμη, ενώ η κίνηση του δεξιού τις ανοίγει.

Το ποντίκι του ηλεκτρονικού υπολογιστή κατασκευάζεται μερικές φορές για να ταιριάζει καλύτερα στο δεξί χέρι. Συνήθως οι αριστερόχειρες πρέπει να μεταφέρουν το ποντίκι από τη δεξιά στην αριστερή πλευρά του πληκτρολογίου όταν πρόκειται να χρησιμοποιήσουν κάποιο ξένο υπολογιστή, καθώς και να αλλάξουν τη ρύθμιση για τα πλήκτρα του. Ωστόσο, το ότι κάποιος είναι αριστερόχειρας δεν σημαίνει πάντα ότι χειρίζεται το ποντίκι του υπολογιστή με το αριστερό χέρι: αρκετοί αριστερόχειρες είναι πιθανό να το χειρίζονται με το δεξί επειδή έτσι το έμαθαν, ενώ ένα πρόσθετο πλεονέκτημα είναι ότι, όταν χειρίζεται το ποντίκι με το δεξί, ένας αριστερόχειρας μπορεί ταυτόχρονα να γράφει με το αριστερό του χέρι.

Αντίθετα με τα ευρωπαϊκού τύπου μαχαίρια της κουζίνας, που είναι συμμετρικά, τα ιαπωνικά έχουν ασύμμετρη κόψη, με χαραγές κοπής που αριθμούν κατά τη σχέση 70-30 ως 90-10. Τα μοντέλα για αριστερόχειρες είναι σπάνια και συνήθως πρέπει να γίνουν ειδική παραγγελία[32].

Η έλλειψη εργαλείων και μηχανών για αριστερόχειρες σε αρκετούς χώρους εργασίας δεν αποτελεί απλώς μία ενόχληση για πολλούς αριστερόχειρες, αλλά κάποτε τους θέτει σε πραγματικό κίνδυνο. Μερικά εργοστάσια εγκατέστησαν εξοπλισμό για αριστερόχειρες μετά από μηνύσεις που κατατέθηκαν για λογαριασμό αριστερόχειρων εργατών.

Οι προσαρμογές για αριστερόχειρες έχουν φθάσει και στον κόσμο της μουσικής: Συχνά, κιθάρες και συναφή όργανα με βραχίονα κατασκευάζονται ειδικά για αριστερόχειρες (αν και με μεγαλύτερο κόστος, περίπου 10 ως 20%, και μικρή διαθεσιμότητα). Σήμερα μία μόνο εταιρεία στον κόσμο κατασκευάζει αποκλειστικά κιθάρες για αριστερόχειρες, η "Gaskell Guitars" στην Αυστραλία από το 2006, ενώ τα μπουζούκια για αριστερόχειρες κατασκευάζονται μόνον κατόπιν παραγγελίας. Ακόμα και «ανεστραμμένα» πιάνα έχουν κατασκευασθεί, στα οποία οι υψηλότερες νότες αντιστοιχούν στο αριστερό άκρο αντί για το δεξί[33]. Επίσης, κατασκευάζονται και αριστερόχειρες τρομπέτες, αλλά με σημαντικά μεγαλύτερο κόστος. Παρότι οι βαλβίδες της τρομπέτας κανονικά είναι σχεδιασμένες για το δεξί χέρι, η πεποίθηση που επικρατεί είναι ότι οι αριστερόχειρες τρομπετίστες δεν εμποδίζονται ιδιαίτερα.

Τα «αριστερόχειρα» μπαστούνια του γκολφ υπήρξαν ένα από τα παλαιότερα παραδείγματα ειδικής προσαρμογής που έγιναν πλήρως αποδεκτά. Ο πλέον αξιόλογος παίκτης με το αριστερό είναι ο Phil Mickelson, που είναι φυσιολογικά δεξιόχειρας.

Μερικά άλλα πράγματα που δεν είναι τόσο βολικά για αριστερόχειρες: ανοιχτήρια κονσέρβας, τιρμπουσόν, χάρακες, τα πλήκτρα αριθμών στα δεξιά στα πληκτρολόγια, κάποια ρολόγια χεριού, μπλοκ επιταγών, μπούμερανγκ και ξύστρες μολυβιών.

Ο εξάντας αποτελεί ένα σπάνιο παράδειγμα οργάνου που είναι ευκολότερο να το χειρισθεί ένας αριστερόχειρας: Η λαβή σε όλους σχεδόν τους εξάντες είναι για το δεξί χέρι, πράγμα που σημαίνει ότι ένας δεξιόχειρας χρήστης πρέπει να αφήσει κάτω το όργανο προκειμένου να καταγράψει τη μέτρηση μετά τη λήψη μιας διοπτεύσεως.

Γράψιμο χειρογράφων

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Είναι πιθανό τα αριστερόχειρα παιδιά να δυσκολευθούν να μάθουν να γράφουν, εάν ο δάσκαλος δεν λάβει υπόψη του την αριστεροχειρία τους. Στην πραγματικότητα, ακόμα και κατά το δεύτερο μισό του εικοστού αιώνα υπήρχαν σχολεία στη Μεγάλη Βρετανία που αποθάρρυναν τους μαθητές τους από το να γράφουν με το αριστερό χέρι, συχνά επηρεάζοντας έτσι την ανάπτυξη των παιδιών (Hansard 1998). Με την εκτέλεση των ίδιων κινήσεων, το γράψιμο με το αριστερό είναι μία κατοπτρική εικόνα της γραφής με το δεξί, κάτι που καθιστά τη διδασκαλία του πρόξενο συγχύσεως όταν ο δάσκαλος είναι δεξιόχειρας και ο μαθητής αριστερόχειρας. Στις ΗΠΑ υπάρχουν καθίσματα με παλέτες γραφής μόνο στη δεξιά πλευρά, πράγμα που συντείνει στη δυσκολία: πολλά αριστερόχειρα παιδιά μαθαίνουν να γράφουν με το χέρι τους «κουλουριασμένο» γύρω από το μολύβι ή το στυλό, ώστε να συναντά το χαρτί υπό την ίδια γωνία με εκείνη του δεξιόχειρου παιδιού.[34] Μετά τη διαμόρφωση αυτής της συνήθειας, είναι δύσκολη η αλλαγή του τρόπου γραφής[35]. Αυτή η συστροφή του χεριού κάνει το πίσω μέρος της παλάμης να κρύβει τα γραφόμενα, υποχρεώνοντας τον αριστερόχειρα να το σηκώνει από το χαρτί, πράγμα που καθιστά το κράτημα του μολυβιού ακόμα πιο αφύσικο. Εκτός από την κόπωση, η μετακίνηση του χεριού πάνω στο φρέσκο μελάνι μουτζουρώνει συχνά το κείμενο, δημιουργώντας προβλήματα για πολλούς αριστερόχειρες μαθητές/-τριες και φοιτητές/-τριες, ιδιαίτερα σε περιπτώσεις εξετάσεων. Το αριστερό χέρι πρέπει να κρατιέται κάτω από το γραφόμενο κείμενο, όπως συμβαίνει με τους δεξιόχειρες.

Αντίθετα, οι αριστερόχειρες που γράφουν την αραβική, την περσική, την Ουρντού, την εβραϊκή ή όποια άλλη γλώσσα με γραφή από τα δεξιά προς τα αριστερά, δεν αντιμετωπίζουν τις ίδιες δυσκολίες κατά το γράψιμο. Η φύση αυτών των γραφών αποτρέπει τους αριστερόχειρες από το να περνούν το χέρι πάνω από τα γραφόμενα. Παρόλα αυτά, αφού και αυτά τα αλφάβητα αναπτύχθηκαν από και για δεξιόχειρες, τα γράμματα συχνότερα γράφονται ευκολότερα από κάποιον δεξιόχειρα.

Πυροβόλα όπλα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η μεγάλη πλειονότητα των πυροβόλων όπλων έχει σχεδιασμό για δεξιόχειρες χειριστές, με λαβές, απελευθέρωση γεμιστήρα και/ή μηχανισμούς ασφαλείας κατασκευασμένους και τοποθετημένους για χειρισμό με το δεξί χέρι, ενώ οι άδειοι κάλυκες εκτινάσσονται προς τα δεξιά. Επιπλέον, σκοπευτήρες και διόπτρες μπορεί να είναι τοποθετημένοι με τέτοιο τρόπο ώστε ο σκοπευτής να πρέπει να στηρίξει το όπλο στη δεξιά πλευρά του σώματος. Οι αριστερόχειρες πρέπει είτε να αγοράσουν όπλα για αριστερόχειρες (που κατασκευάζονται σε μικρότερους αριθμούς και είναι γενικώς ακριβότερα και δυσκολότερο να βρεθούν), είτε να πυροβολούν τα συνηθισμένα όπλα ως αριστερόχειρες (πράγμα που παρουσιάζει τα παραπάνω προβλήματα, και επιπλέον την εκτόξευση των καυτών καλύκων προς το σώμα τους), είτε, τέλος, να μάθουν να τα χειρίζονται με το δεξί.

Τα σύγχρονα μοντέλα πάντως έχουν περισσότερα τμήματα και εξαρτήματα που είναι συμμετρικά ως προς το δεξί-αριστερό, ή που μπορούν να αλλάξουν πλευρά (όπως π.χ. το H&K G36 ή το Steyr AUG).

Φωτογραφικές μηχανές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μία από τις λίγες φωτογραφικές μηχανές που παράχθηκαν ποτέ για αριστερόχειρες ήταν η Yashica Samurai. Οι περισσότερες έχουν τη λαβή, το κουμπί λήψης φωτογραφιών και τα περισσότερο χρησιμοποιούμενα κουμπιά επιλογής σε θέσεις τέτοιες ώστε να ελέγχονται με το δεξί χέρι. Το κράτημα της μηχανής από τον αριστερόχειρα μπορεί να είναι λιγότερο σταθερό και έτσι να βγαίνουν «κουνημένες» φωτογραφίες και σε λίγο μεγαλύτερες ταχύτητες κλείστρου. Την εποχή που οι φωτογραφικές μηχανές ήταν κυρίως μηχανικές, ή (αργότερα) ηλεκτρομηχανικές, ήταν δύσκολη και ακριβή η παραγωγή ενός μοντέλου για αριστερόχειρες.

Οι βιντεοκάμερες εξάλλου συνήθως έχουν τη λωρίδα της λαβής στη δεξιά πλευρά τους, πράγμα που υποχρεώνει και τους αριστερόχειρες να τις κρατούν με το δεξί τους χέρι, με συχνό αποτέλεσμα (και πάλι) λιγότερο σταθερές εικόνες.

Αντίθετο παράδειγμα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι πρόσκοποι των ΗΠΑ χρησιμοποιούν το αριστερό τους χέρι για την «προσκοπική χειραψία» τους, επειδή είναι το χέρι που βρίσκεται πιο κοντά στην καρδιά.

Στατιστικές συσχετίσεις με την αριστεροχειρία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αριστεροχειρία και ευφυΐα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στο βιβλίο του Right-Hand, Left-Hand,[36] ο Κρις Μακμάνους του Πανεπιστημίου του Λονδίνου (University College London) υποστηρίζει ότι η αναλογία των αριστερόχειρων αυξάνεται και ότι οι αριστερόχειρες ως ομάδα έχουν διαχρονικά «δώσει» ένα άνω του μέσου όρου ποσοστό ανθρώπων με υψηλές επιδόσεις. Γράφει ότι οι εγκέφαλοι των αριστερόχειρων είναι δομημένοι διαφορετικά, με τρόπο που διευρύνει το φάσμα ικανοτήτων τους, ενώ τα γονίδια που ευθύνονται για την αριστεροχειρία ρυθμίζουν και την ανάπτυξη των γλωσσικών κέντρων του εγκεφάλου.

Ο Μακμάνους γράφει ακόμα ότι η αύξηση του αριθμού των ανθρώπων που προσδιορίζονται ως αριστερόχειρες κατά τον εικοστό αιώνα θα μπορούσε να οδηγήσει σε μία αντίστοιχη διανοητική πρόοδο και πολύ περισσότερες ιδιοφυΐες στα Μαθηματικά, στις Καλές Τέχνες και στον αθλητισμό.

Το 2006 ερευνητές στο Κολέγιο Λαφαγιέτ και το Πανεπιστήμιο Τζονς Χόπκινς των ΗΠΑ βρήκαν ότι οι αριστερόχειρες άνδρες είναι 15% πλουσιότεροι από τους δεξιόχειρες όταν πρόκειται για φοιτητές και 26% όταν πρόκειται για πτυχιούχους πανεπιστημίου. Η διαφορά είναι ανεξήγητη, και μάλιστα δεν φαίνεται να επεκτείνεται και στις γυναίκες[37].

Αριστεροχειρία και πολιτική

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι 4 από τους 5 τελευταίους Προέδρους των ΗΠΑ ήταν αριστερόχειρες.[εκκρεμεί παραπομπή]

Αριστεροχειρία και κυριαρχία της αριστερής πλευράς του σώματος

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μελέτες αποδεικνύουν ότι η αριστεροχειρία δεν συνοδεύεται απαραιτήτως και από κυριαρχία του αριστερού ποδιού, παρότι οι περισσότεροι αριστερόχειρες είναι και «αριστεροπόδαροι», ενώ έχουν κυριαρχία του αριστερού και του δεξιού ματιού σε ίσα ποσοστά.

Μερικοί διάσημοι αριστερόχειρες

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Με «δ.ε.» υποδηλώνονται οι λεγόμενοι «δεξιόχειρες εξαναγκασμού», δηλαδή άνθρωποι που γεννήθηκαν αριστερόχειρες.

Πολιτικοί και αξιωματούχοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μουσικοί και ηθοποιοί

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Επιχειρηματίες-παρουσιαστές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Καλλιτέχνες, ποιητές, συγγραφείς και φιλόσοφοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αθλητές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ Raymond, M.; Pontier, D.; Dufour, A.; and Pape, M. (1996). Frequency-dependent maintenance of left-handedness in humans", Proceedings of the Royal Society of London, B, 263, 1627-1633
  2. ↑ Twinning Facts - National Organization of Mothers of Twins Clubs, Inc. Αρχειοθετήθηκε 2006-06-20 στο Wayback Machine.. Ανακτήθηκε τον Ιούνιο 2006.
  3. ↑ Cantor, J.M.; Klassen, P.E.; Dickey, R.; Christensen, B.K.; Kuban, M.E.; Blak, T.; Williams, N.S.; & Blanchard, R. (2005). "Handedness in pedophilia and hebephilia",]|136 KiB}Archives of Sexual Behavior, 34, 447–459.
  4. ↑ Schachter, S. C.; Boulton, A.; Manoach, D.; O'Connor, M.; Weintraub, S.; Blume, H.; & Schomer D.L. (1995). "Handedness in patients with intractable epilepsy: Correlations with side of temporal lobectomy and gender", Journal of Epilepsy, 8, 190–192.
  5. ↑ Batheja, M., & McManus, I. C. (1985). "Handedness in the mentally handicapped", Developmental Medicine and Child Neurology, 27, 63–68.
  6. ↑ Cornish, K. M., & McManus, I. C. (1996). "Hand preference and hand skill in children with autism", Journal of Autism and Developmental Disorders, 26, 597–609.
  7. ↑ Grouios, G.; Sakadami, N.; Poderi, A.; & Alevriadou, A. (1999). "Excess of non-right handedness among individuals with intellectual disability: Experimental evidence and possible explanations", Journal of Intellectual Disability Research, 43, 306–313.
  8. ↑ Ask Yahoo!: Why am I right-handed, but my brother is left-handed? Αρχειοθετήθηκε 2010-11-23 στο Wayback Machine. Ανακτήθηκε τον Ιούνιο 2006.
  9. ↑ Steele, James & Mays, Simon (1995). New findings on the frequency of left- and right-handedness in medieval Britain.
  10. ↑ New York Times review: The Left-Hander Syndrome: The Causes and Consequences of Left-Handedness By Stanley Coren
  11. ↑ Coren S, Halpern DF (1991). «Left-handedness: a marker for decreased survival fitness». Psychological Bulletin 109 (1): 90–106. doi:10.1037/0033-2909.109.1.90. PMID 2006231. https://archive.org/details/sim_psychological-bulletin_1991-01_109_1/page/90. 
  12. ↑ Harris, LJ (1993). «Do left-handers die sooner than right-handers? Commentary on Coren and Halpern's (1991) "Left-handedness: a marker for decreased survival fitness"». Psychological Bulletin 114 (2): 203–234. doi:10.1037/0033-2909.114.2.203. PMID 8416031. https://archive.org/details/sim_psychological-bulletin_1993-09_114_2/page/203. 
  13. ↑ Person PG, Allebeck P (1994). «Do left-handers have increased mortality?». Epidemiology 5 (3): 337–340. doi:10.1097/00001648-199405000-00013. PMID 8038249. 
  14. ↑ Hicks RA, Johnson C, Cuevas T, Deharo D, Bautista J (1994). «Do right-handers live longer? An updated assessment of baseball player data». Perceptual And Motor Skills 73 (3 Pt 2): 1243–1247. PMID 7936949. 
  15. ↑ Westergaard GC, Lussier ID (1999). «Left-handedness and longevity in primates». The International Journal Of Neuroscience 99 (1-4): 79–87. PMID 10495198. 
  16. ↑ Martin WL, Freitas MB (2002). «Mean mortality among Brazilian left- and right-handers: modification or selective elimination?». LATERALITY 7 (1): 31–44. PMID 15513186. 
  17. ↑ Coren, S. (1993): The Left-Hander Syndrome: The Causes and Consequences of Left-Handedness, New York: Free Press
  18. ↑ Hopkins, B., Lems, W., Janssen, B. & Butterworth, G. (1987): "Postural and motor asymmetries in newlyborns", Human Neurobiology, 6:153–56
  19. ↑ Francks et al. Molecular Psychiatry (2007) 12:1129-1139
  20. ↑ Gene for left-handedness is found, http://news.bbc.co.uk/2/hi/health/6923577.stm, BBC, 31 July 2007
  21. ↑ Watkins M (1995). Creation of the Sinister: Biological Contributions to Left-handedness Αρχειοθετήθηκε 2000-03-09 at Archive.is Ανακτήθηκε τον Μάιο 2007.
  22. ↑ Σακελλαρίου, Χ.: Νέο Λεξικό Δημοτικής, επιμ. Σ. Κεφαλλονίτης, εκδ.Ι.Σίδερης, Αθήνα 1977, γ΄ έκδ. (βελτιωμένη) 1979
  23. ↑ "Sinistral" Αρχειοθετήθηκε 2011-06-07 στο Wayback Machine. - YourDictionary.com definition. Ανακτήθηκε τον Ιούνιο 2006.
  24. ↑ Jeffries Hamilton. Social Justice and Deuteronomy: the Case of Deuteronomy 15. (Atlanta: Scholar's Press, 1992) p. 145.
  25. ↑ Ambrose of Milan: political letters and speeches / translated with an introduction and notes by J.H.W.G. Liebeschuetz, (Liverpool, England: Liverpool University Press, 2005).
  26. ↑ Rosemary Radford Ruether, "The Left Hand of God in the Theology of Karl Barth--Karl Barth as a Mythopoeic Theologian". (The Journal of Religious Thought: 1968-69).
  27. ↑ Etimología de izquierda, deChile.com. Ανακτήθηκε τον Ιούνιο 2006. (Spanish)
  28. ↑ «Geiriadur Prifysgol Cymru» (PDF). σελ. 1735. Ανακτήθηκε στις 28 Ιουλίου 2008. 
  29. ↑ Nunca haces nada a derechas. - WordReference Forums
  30. ↑ Muhammad Saed Abdul-Rahman (2007).Islam: Questions and Answers - Manners (Part 1) Published by MSA Publication Ltd, London. OCLC 58477120 ISBN 1-86179-336-7.
  31. ↑ Lefthanded scissors explained (dailymotion.com video)
  32. ↑ "How to Succeed at Knife-Sharpening Without Losing a Thumb" New York Times, 23 Σεπτεμβρίου 2006.
  33. ↑ «The First Left-Handed Piano». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Μαΐου 2008. Ανακτήθηκε στις 25 Αυγούστου 2009. 
  34. ↑ Studley, Vance (1991, p. 25). Left-Handed Calligraphy. Published by Van Nostrand Reinhold, New York. OCLC 4933238 ISBN 0-486-26702-4.
  35. ↑ Kanellos, Michael (2005). MIT explains why bad habits are hard to break. CNET News. Retrieved on 31 October 2008.
  36. ↑ Right-Hand, Left-Hand official website
  37. ↑ "Sinister and Rich: The evidence that lefties earn more", του Joel Waldfogel, Slate magazine, 16 Αυγούστου 2006.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αριστεροχειρία&oldid=10535862"