Μετάβαση στο περιεχόμενο

Μόργκαν Φρίμαν

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Μόργκαν Φρίμαν
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα
Morgan Freeman (Αγγλικά)
Γέννηση1  Ιουνίου 1937[1][2][3]
Μέμφις[4][5]
ΕθνικότηταΑφροαμερικανοί[6]
Χώρα πολιτογράφησηςΗνωμένες Πολιτείες Αμερικής
Θρησκείααγνωστικισμός[7]
Ύψος188 cm Edit this on Wikidata
Βάρος79 kg Edit this on Wikidata
Εκπαίδευση και γλώσσες
Μητρική γλώσσαΑγγλικά
Ομιλούμενες γλώσσεςΑγγλικά[8]
ΣπουδέςGreenwood Public School District[9]
Los Angeles City College
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταπαραγωγός ταινιών
ηθοποιός τηλεόρασης
σκηνοθέτης κινηματογράφου
αεροπόρος
καρατερίστας
ηθοποιός θεάτρου
ηθοποιός[10]
τηλεοπτικός παρουσιαστής
ηθοποιός φωνής[11]
μελισσοκόμος[12]
τηλεοπτικός παραγωγός[13]
ΕργοδότηςΈνοπλες Δυνάμεις των ΗΠΑ (1955–1959)
Καθαρή θέση120.000.000 δολάριο ΗΠΑ[14]
Περίοδος ακμής1964
Πολιτική τοποθέτηση
Πολιτικό κόμμα/ΚίνημαΔημοκρατικό Κόμμα των ΗΠΑ
Οικογένεια
ΤέκναSaifoulaye Freeman
ΣυγγενείςE'Dena Hines (daughter's daughter)
Αξιώματα και βραβεύσεις
ΒραβεύσειςΌσκαρ Β΄ Ανδρικού Ρόλου (2004)
Βραβείο Κένεντι
AFI Life Achievement Award (2011)
Χρυσές Σφαίρες
Αργυρή Άρκτος
Αστέρι στη Λεωφόρο της Δόξας του Χόλιγουντ[15]
Εθνικό Μετάλλιο Τεχνών (2015)[16]
Clarence Derwent Awards
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Ο Μόργκαν Φρίμαν (αγγλικά: Morgan Freeman, 1 Ιουνίου 1937) είναι Αμερικανός ηθοποιός και σκηνοθέτης. Γνωστός για την διακεκριμένη βαθιά φωνή του, Ο Φρίμαν έχει διαδραματίσει πολυποίκιλους ρόλους σε διάφορα είδη ταινιών. Κατά την διάρκεια της πενηντάχρονης καριέρας του έχει λάβει πολλά βραβεία για τις ερμηνείες του. Βραβεύτηκε με Όσκαρ Β΄ Ανδρικού ρόλου για την ερμηνεία του στην ταινία Million Dollar Baby και έχει προταθεί για όσκαρ άλλες τέσσερις φορές, εκ των οποίων τρεις φορές για όσκαρ Α΄ ανδρικού ρόλου για τις ταινίες: Ο σοφέρ της κυρίας Ντέιζι (Driving Miss Daisy, 1989), Τελευταία έξοδος: Ρίτα Χέιγουορθ (The Shawshank Redemption, 1994) και Ανίκητος (Invictus, 2009), καθώς και μια φορά για όσκαρ Β' ανδρικού ρόλου για την ταινία Το δόκανο (Street Smart, 1988).

Γεννημένος στο Μέμφις του Τενεσί, ο Φρίμαν μεγάλωσε στο Μισισίπι όπου άρχισε να παίζει σε σχολικές παραστάσεις. Σπούδασε θέατρο στο Λος Άντζελες και εμφανίστηκε σε σκηνικές παραγωγές στην αρχή της καριέρας του. Έγινε γνωστός στη δεκαετία του 1970 για τον ρόλο του στην παιδική τηλεοπτική σειρά The Electric Company. Στη συνέχεια, ο Φρίμαν εμφανίστηκε στα σαιξπηρικά έργα Κοριολανός and Ιούλιος Καίσαρας, το πρώτο από τα οποία του χάρισε ένα βραβείο Obie. Ο ρόλος που τον έκανε γνωστό ήταν στην ταινία Το δόκανο (1987), υποδυόμενος έναν βομβαρδιστή, κάτι που του χάρισε μια υποψηφιότητα για Όσκαρ Β' Ανδρικού Ρόλου. Γνώρισε ακόμη μεγαλύτερη αναγνώριση στο Glory - Ο δρόμος για τη δόξα (1989), το βιογραφικό δράμα Στηρίξου πάνω μου (1989) και το κωμικό δράμα Ο σοφέρ της κυρίας Ντέιζι (1989), η τελευταία του χάρισε μάλιστα την πρώτη του υποψηφιότητα για Όσκαρ Α' Ανδρικού Ρόλου.

Το 1992, ο Φρίμαν πρωταγωνίστησε μαζί με τον Κλιντ Ίστγουντ στην ταινία γουέστερν Οι ασυγχώρητοι, αυτή θα ήταν η πρώτη από τις πολλές συνεργασίες με τον Ίστγουντ. Το 1994, πρωταγωνίστησε στο δράμα Τελευταία έξοδος: Ρίτα Χέιγουορθ για το οποίο έλαβε άλλη μια υποψηφιότητα για Όσκαρ. Ο Φρίμαν πρωταγωνίστησε επίσης στο αστυνομικό θρίλερ του Ντέιβιντ Φίντσερ Seven (1995) και στο ιστορικό δράμα του Στίβεν Σπίλμπεργκ Amistad (1997). Ο Φρίμαν κέρδισε το Όσκαρ Β' Ανδρικού Ρόλου για την ερμηνεία του στο δράμα του Κλιντ Ίστγουντ το 2004 Million Dollar Baby. Το 2009, έλαβε την πέμπτη του υποψηφιότητα για Όσκαρ για τον ρόλο του πρώην προέδρου της Νότιας Αφρικής Νέλσον Μαντέλα στην ταινία Ανίκητος του Ίστγουντ. Ο Φρίμαν είναι επίσης γνωστός για την ερμηνεία του ως Λούσιους Φοξ στην τριλογία του Σκοτεινού ιππότη του Κρίστοφερ Νόλαν (2005–2012).

Εκτός από την υποκριτική, ο Φρίμαν έχει σκηνοθετήσει το δράμα Παράλογη εξουσία (1993). Ίδρυσε επίσης την εταιρεία παραγωγής ταινιών Revelations Entertainment με τη συνεργάτιδα του, Λόρι Μακ Ρίρι. Έχει τιμηθεί με το Kennedy Center Honor, το AFI Life Achievement Award, το Βραβείο Σεσίλ Ντε Μιλ και το Screen Actors Guild Life Achievement Award. Για τις ερμηνείες του σε θεατρικές παραγωγές, έχει κερδίσει τρία βραβεία Obie, μια από τις πιο σημαντικές διακρίσεις για την αναγνώριση της αριστείας του στο θέατρο.

Ο Μόργκαν Φρίμαν γεννήθηκε την 1η Ιουνίου 1937 στο Μέμφις του Τενεσί. Είναι γιος της Μάμι Έντνα (1912–2000), δασκάλας, και του Μόργκαν Πόρτφιλντ Φρίμαν (6 Ιουλίου 1915 – 27 Απριλίου 1961), ενός κουρέα, ο οποίος πέθανε από κίρρωση το 1961. Έχει τρία μεγαλύτερα αδέρφια. Σύμφωνα με ανάλυση DNA, μερικοί από τους προγόνους του ήταν από τους λαούς Songhai και Tuareg του Νίγηρα. Μερικοί από τους προ-προ παππούδες του Φρίμαν ήταν σκλάβοι που μετανάστευσαν από τη Βόρεια Καρολίνα στο Μισισιπή. Ο Φρίμαν ανακάλυψε αργότερα ότι ο καυκάσιος προ-προπάππος του από τη μητέρα του είχε συγκατοικήσει και θάφτηκε δίπλα στην Αφροαμερικανή προγιαγιά του Φρίμαν στον Νότο, καθώς οι δυο τους δεν μπορούσαν νόμιμα να παντρευτούν εκείνη την εποχή. Το τεστ DNA έδειξε ότι μεταξύ όλων των Αφρικανών προγόνων του, λίγο περισσότερο από το ένα τέταρτο προέρχονταν από την περιοχή που εκτείνεται από τη σημερινή Σενεγάλη έως τη Λιβερία και τα τρία τέταρτα προέρχονταν από την περιοχή Κονγκό-Αγκόλα.

Ως βρέφος, ο Φρίμαν στάλθηκε στη γιαγιά του από τον πατέρα του στο Τσάρλεστον του Μισισιπή. Μετακόμιζε συχνά κατά τη διάρκεια της παιδικής του ηλικίας, ζώντας στο Γκρίνγουντ του Μισισιπή, στο Γκάρι της Ιντιάνα και τέλος στο Σικάγο του Ιλινόις. Όταν ο Φρίμαν ήταν 16 ετών, προσβλήθηκε από πνευμονία. Έκανε το ντεμπούτο του ως ηθοποιός σε ηλικία εννέα ετών, παίζοντας τον πρωταγωνιστικό ρόλο σε μια σχολική παράσταση. Στη συνέχεια πήγε στο λύκειο Broad Street, ένα κτίριο που λειτουργεί σήμερα ως δημοτικό σχολείο, στο Γκρίνγουντ του Μισισιπή. Σε ηλικία 12 ετών, κέρδισε έναν κρατικό διαγωνισμό δράματος, και ενώ εγκαταστάθηκε στο σχολείο, ανακάλυψε τη μουσική και το θέατρο.

Ο Φρίμαν αποφοίτησε από το λύκειο το 1955, αλλά απέρριψε μια μερική υποτροφία για τη δραματική σχολή από το Κρατικό Πανεπιστήμιο του Τζάκσον, επιλέγοντας αντ' αυτού να καταταγεί στην Πολεμική Αεροπορία των Ηνωμένων Πολιτειών. Υπηρέτησε ως επισκευαστής ραντάρ αυτόματης παρακολούθησης, φτάνοντας στο βαθμό του αεροπόρου πρώτης τάξης. Αφού υπηρέτησε από το 1955 έως το 1959, μετακόμισε στο Λος Άντζελες της Καλιφόρνια, και παρακολούθησε μαθήματα υποκριτικής στο Pasadena Playhouse. Σπούδασε επίσης θέατρο στο Los Angeles City College, όπου ένας δάσκαλος τον ενθάρρυνε να ξεκινήσει μια καριέρα χορού.

Χρονιά Πρωτότυπος τίτλος Τίτλος στα ελληνικά Ρόλος
1964 The Pawnbroker Ο ενεχυροδανειστής άνδρας στο δρόμο
1966 A Man Called Adam Ο τραγουδιστής με τη χρυσή τρομπέτα προσκεκλημένος
1968 Where Were You When the Lights Went Out? Τι έκανες όταν έσβησαν τα φώτα; επιβάτης τρένου
1971 Who Says I Can't Ride a Rainbow! Άφρο
1973 Blade Κρις
1980 Brubaker Μπρουμπέικερ, το πιο σκληρό αγκάθι στη ζούγκλα με τα σίδερα Γουόλτερ
Attica Φυλακές Άτικα Χαπ Ρίτσαρντς
1981 Eyewitness Αυτόπτης μάρτυρας Μπλακ
1984 Teachers Κόντρα στο σύστημα Άλαν Λιούις
Harry & Son Χάρι & γιος - Η σύγκρουση Σιμανόβσκι
1985 Marie Μαρί: Μια αληθινή ιστορία Τσαρλς Τράουμπερ
That Was Then... This Is Now Ο απροσάρμοστος Τσάρλι Γουντς
1987 Street Smart Το δόκανο Φαστ Μπλακ
1988 Clean and Sober Ο νικητής Κρεγκ
1989 Glory Γκλόρι: Ο δρόμος για τη δόξα Τζον Ρόλινς
Driving Miss Daisy Ο σοφέρ της κυρίας Ντέιζι Χόουκ Κόλμπερν
Lean on me Στηρίξου πάνω μου διευθυντής Τζο Κλαρκ
Johnny Handsome Ο ωραίος Τζόνι Α. Ζ. Ντρόουνς
1990 The Civil War Βόρειοι και Νότιοι Φρέντερικ Ντάγκλας / Τζον Μπόστον (φωνή)
The Bonfire of the Vanities Η απατηλή λάμψη της ματαιοδοξίας δικαστής Λέοναρντ Γουάιτ
1991 Robin Hood: Prince of Thieves Ρομπέν των Δασών: Ο πρίγκιπας των κλεφτών Αζίμ[17]
The True Story of Glory Continues αφηγητής (φωνή)
1992 Unforgiven Οι ασυγχώρητοι Νεντ Λόγκαν
The Power of One Η δύναμης του ενός Γκιλ Πάιετ
1994 The Shawshank Redemption Τελευταία έξοδος: Ρίτα Χέιγουορθ Έλις Μπόιντ Ρέντινγκ (Ρεντ)[18]
1995 Seven Γουίλιαμ Σόμερσετ
Outbreak Το ξέσπασμα στρατηγός Μπίλι Φορντ
1996 Moll Flanders Η ιστορία μιας γυναίκας Χιμπλ
Chain Reaction Αλυσιδωτή αντίδραση Πολ Σάνον
1997 Kiss the Girls Φιλιά που σκοτώνουν δρ Άλεξ Κρος[19]
Amistad Θίοντορ Τζόντσον
1998 Hard Rain Καταδίωξη μέσα στην καταιγίδα Τζιμ
Deep Impact Ολέθρια σύγκρουση πρόεδρος Μπεκ[20]
2000 Under Suspicion Βασικός ύποπτος για φόνο Βίκτορ Μπένεζετ
Nurse Betty Νοσοκόμα Μπέτι Τσάρλι
2001 Along Came a Spider Η μέθοδος της αράχνης Άλεξ Κρος[21]
2002 High Crimes Υψηλά εγκλήματα[22] Τσαρλς Γ. Γκράιμς
The Sum of All Fears Απόλυτος κίνδυνος Γουίλιαμ Κάμποτ
2003 Levity Η εξιλέωση Μάιλς Έβανς
Dreamcatcher Ονειροπαγίδα συνταγματάρχης Άμπραχαμ Κέρτις
Bruce Almighty Θεός για μια εβδομάδα Θεός[23]
2004 The Big Bounce Το μεγάλο δίλημμα Γουόλτερ Κρους
Million Dollar Baby Έντι Σαρπ
2005 Danny the Dog Σαμ
La marche de l'empereur Το ταξίδι του αυτοκράτορα αφηγητής (φωνή)
War of the Worlds Ο πόλεμος των κόσμων
Batman Begins Λούσιους Φοξ[24]
Edison Άσφορντ
An Unfinished Life Αγεφύρωτες σχέσεις Μιτς Μπράντλεϊ
2006 Lucky Number Slevin Το στοίχημα του Σλέβιν αφεντικό
10 Items or Less Τυχερή συνάντηση αυτός
The Contract Το συμβόλαιο Κάρντεν
2007 Evan Almighty Νώε για μια εβδομάδα Θεός
Gone Baby Gone Χωρίς ίχνη Τζακ Ντόιλ
Feast of Love Πάνω απ' όλα ο έρωτας Χάρι
The Bucket List Επιθυμίες στο παρά πέντε Κάρτερ
2008 A Raisin in the Sun Μια θέση στον ήλιο αφηγητής (φωνή)
Wanted Σλόαν
The Dark Knight Ο σκοτεινός ιππότης Λούσιους Φοξ[25]
2009 Thick as Thieves Εντιμότατοι διαρρήκτες Ρίπλεϊ
The Maiden Heist Τσαρλς Πίτερσον
Invictus Ανίκητος Νέλσον Μαντέλα[26]
2010 RED RED: Πράκτορες παροπλισμένοι αλλά πάντα επικίνδυνοι Τζον Μάθεσον
2011 Conan the Barbarian Κόναν ο βάρβαρος αφηγητής (φωνή)
Dolphin Tale δρ Κάμερον Μακάρθι
2012 The Magic of Belle Isle Ξαναβρίσκοντας τη μαγεία Μόντι Γουάιλντχορν
The Dark Knight Rises Ο σκοτεινός ιππότης: Η επιστροφή Λούσιους Φοξ
2013 Olympus Has Fallen Ο Όλυμπος έπεσε Τράμπουλ
Oblivion[27] Μπιτς
Now You See Me Η συμμορία των μάγων[28] Θάντεους Μπράντλεϊ
Last Vegas Άρτσι
2014 The Lego Movie Η ταινία Lego Βιτρούβιος (φωνή)
Transcendence Κυριαρχία Τζόζεφ Τάγκερ
Lucy καθηγητής Νόρμαν
5 Flights Up Ασανσέρ για δύο Άλεξ Κάρβερ
Dolphin Tale 2 δρ Κάμερον Μακάρθι
2015 Last Knights Οι τελευταίοι ιππότες Μπάρτοκ
Ted 2 Πάτρικ Μέιχαν
Momentum Μομέντουμ γερουσιαστής
2016 London Has Fallen Το Λονδίνο έπεσε Άλαν Τράμπουλ
Now You See Me 2 Η συμμορία των μάγων 2 Θάντεους Μπράντλεϊ
Ben-Hur Μπεν-Χουρ Ίλντεριμ[29]
2017 Going in Style Εκδίκηση με στιλ Γουίλι Ντέιβις
Just Getting Started Ντιουκ
2018 Alpha αφηγητής (φωνή)
Brian Banks Τζερόμ Τζόνσον
The Nutcracker and the Four Realms Ο καρυοθραύστης και τα τέσσερα βασίλεια Ντροσελμάγιερ
2019 The Poison Rose Σκοτεινό αμάρτημα Ντοκ
Angel Has Fallen Ο φύλακας άγγελος έπεσε πρόεδρος Τράμπουλ
2020 The Comeback Trail Πώς να σκοτώσεις τον πρωταγωνιστή σου Ρέτζι Φοντέιν
2021 Coming 2 America Ο πρίγκιπας της Ζαμούντα 2 Μόργκαν Φρίμαν
Vanquish Φύλακας άγγελος Ντέιμον
Hitman's Wife's Bodyguard Ο σωματοφύλακας της γυναίκας του εκτελεστή Μάικλ Μπράις ο πρεσβύτερος
2022 Paradise Highway Παράνομο φορτίο Γκέρικ
The Minute You Wake Up Dead σερίφης Θέρμοντ Φάουλερ
2023 The Ritual Killer Τελετουργία θανάτου δρ Μακλς
A Good Person Μια απροσδόκητη σχέση Ντάνιελ
57 Seconds Άντον Μπάρελ
2024 My Dead Friend Zoe δρ Κόουλ
Gunner Κέντρικ Ράικερ

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. 1,0 1,1 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 9  Απριλίου 2014.
  2. 2,0 2,1 (Αγγλικά) SNAC. w6zc88b4. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  3. 3,0 3,1 (Αγγλικά) Internet Broadway Database. 41296. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  4. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 10  Δεκεμβρίου 2014.
  5. www.imdb.com/name/nm0000151/bio/?ref_=nm_ov_bio_sm.
  6. (Αγγλικά) BlackPast.org.
  7. www.semana.com/gente/articulo/perfil-morgan-freeman-2016/488086/.
  8. CONOR.SI. 22351459.
  9. «New Face: Morgan Freeman». (Αγγλικά) 21  Απριλίου 1978. Ανακτήθηκε στις 8  Μαρτίου 2021.
  10. (Αγγλικά) Internet Movie Database. tt0102798. Ανακτήθηκε στις 29  Ιουλίου 2019.
  11. Ανακτήθηκε στις 22  Μαΐου 2019.
  12. Ανακτήθηκε στις 24  Ιουνίου 2019.
  13. Ανακτήθηκε στις 11  Δεκεμβρίου 2020.
  14. atlantablackstar.com/2014/09/25/54-richest-black-male-celebrities-with-a-collective-net-worth-over-9b/2/.
  15. Ανακτήθηκε στις 6  Ιουνίου 2021.
  16. www.arts.gov/honors/medals/morgan-freeman.
  17. «Ρομπέν των Δασών: Hρωας, τοξότης, εραστής και... δολοφόνος». Έθνος. 1 Ιανουαρίου 1980. Ανακτήθηκε στις 27 Ιανουαρίου 2025. 
  18. Βασιλείου, Γιάννης (23 Σεπτεμβρίου 2019). ««Τελευταία Έξοδος: Ρίτα Χέιγουορθ»: σαν σήμερα, πριν από 25 χρόνια, βγήκε στις αίθουσες». LiFO. Ανακτήθηκε στις 27 Ιανουαρίου 2025. 
  19. «Κινηματογραφικά νέα στο HBO GO που δεν πρέπει να χάσετε τον Νοέμβριο». LSA Magazine. 20 Νοεμβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 27 Ιανουαρίου 2025. 
  20. Χωραφάς, Βαγγέλης (18 Ιανουαρίου 2022). «Η ταινία «Μην Κοιτάτε Πάνω» (Don't Look Up) και η πραγματικότητα». HuffPost Greece. Ανακτήθηκε στις 27 Ιανουαρίου 2025. 
  21. «H μέθοδος της αράχνης – Along Came A Spider». Philenews. 5 Φεβρουαρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 27 Ιανουαρίου 2025. 
  22. «Το vima.gr προτείνει για την tv». Το Βήμα. 4 Δεκεμβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 27 Ιανουαρίου 2025. 
  23. Γανωτής, Σταύρος. «Θεός για μία Εβδομάδα (2003)». Filmy.gr. Ανακτήθηκε στις 27 Ιανουαρίου 2025. 
  24. «Μπάτμαν: Δες όλες τις ταινίες με την σωστή σειρά (trailers)». PatrisNews - Εφημερίδα Πατρίς Ηλείας. 2022-03-03. https://www.patrisnews.com/oles-oi-tainies-poy-prepei-na-echei-dei-enas-latris-toy-mpatman/. Ανακτήθηκε στις 2025-01-27. 
  25. Ιντζεγιάννη, Λίνα (5 Ιανουαρίου 2017). «Υπερδυνάμεις, μαύρο βινύλιο κι έναν Τζόκερ που δεν πιάνεται...». LiFO. Ανακτήθηκε στις 27 Ιανουαρίου 2025. 
  26. «ΑΚΟΜΑ ΚΑΙ ΟΙ «ΑΝΙΚΗΤΟΙ» ΝΙΚΙΟΥΝΤΑΙ». Κέντρο Μελετών & Ερευνών για το Σινεμά. 6 Δεκεμβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 27 Ιανουαρίου 2025. 
  27. «Oblivion – Joseph Kosinski (2013) [Κριτική]». George Roussos. 19 Απριλίου 2013. Ανακτήθηκε στις 27 Ιανουαρίου 2025. 
  28. Ζουμπουλάκης, Γιάννης (6 Ιουνίου 2013). «Μάγοι εναντίον FBI». Το Βήμα. Ανακτήθηκε στις 27 Ιανουαρίου 2025. 
  29. «Νέα εκδοχή του "Μπεν Χουρ" με τους Μόργκαν Φρίμαν και Τομ Χίντλστον». screeneye.gr (στα Αγγλικά). 12 Σεπτεμβρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 27 Ιανουαρίου 2025.