Μόργκαν Φρίμαν
![]() |
Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
Ο Μόργκαν Φρίμαν (αγγλικά: Morgan Freeman, 1 Ιουνίου 1937) είναι Αμερικανός ηθοποιός και σκηνοθέτης. Γνωστός για την διακεκριμένη βαθιά φωνή του, Ο Φρίμαν έχει διαδραματίσει πολυποίκιλους ρόλους σε διάφορα είδη ταινιών. Κατά την διάρκεια της πενηντάχρονης καριέρας του έχει λάβει πολλά βραβεία για τις ερμηνείες του. Βραβεύτηκε με Όσκαρ Β΄ Ανδρικού ρόλου για την ερμηνεία του στην ταινία Million Dollar Baby και έχει προταθεί για όσκαρ άλλες τέσσερις φορές, εκ των οποίων τρεις φορές για όσκαρ Α΄ ανδρικού ρόλου για τις ταινίες: Ο σοφέρ της κυρίας Ντέιζι (Driving Miss Daisy, 1989), Τελευταία έξοδος: Ρίτα Χέιγουορθ (The Shawshank Redemption, 1994) και Ανίκητος (Invictus, 2009), καθώς και μια φορά για όσκαρ Β' ανδρικού ρόλου για την ταινία Το δόκανο (Street Smart, 1988).
Γεννημένος στο Μέμφις του Τενεσί, ο Φρίμαν μεγάλωσε στο Μισισίπι όπου άρχισε να παίζει σε σχολικές παραστάσεις. Σπούδασε θέατρο στο Λος Άντζελες και εμφανίστηκε σε σκηνικές παραγωγές στην αρχή της καριέρας του. Έγινε γνωστός στη δεκαετία του 1970 για τον ρόλο του στην παιδική τηλεοπτική σειρά The Electric Company. Στη συνέχεια, ο Φρίμαν εμφανίστηκε στα σαιξπηρικά έργα Κοριολανός and Ιούλιος Καίσαρας, το πρώτο από τα οποία του χάρισε ένα βραβείο Obie. Ο ρόλος που τον έκανε γνωστό ήταν στην ταινία Το δόκανο (1987), υποδυόμενος έναν βομβαρδιστή, κάτι που του χάρισε μια υποψηφιότητα για Όσκαρ Β' Ανδρικού Ρόλου. Γνώρισε ακόμη μεγαλύτερη αναγνώριση στο Glory - Ο δρόμος για τη δόξα (1989), το βιογραφικό δράμα Στηρίξου πάνω μου (1989) και το κωμικό δράμα Ο σοφέρ της κυρίας Ντέιζι (1989), η τελευταία του χάρισε μάλιστα την πρώτη του υποψηφιότητα για Όσκαρ Α' Ανδρικού Ρόλου.
Το 1992, ο Φρίμαν πρωταγωνίστησε μαζί με τον Κλιντ Ίστγουντ στην ταινία γουέστερν Οι ασυγχώρητοι, αυτή θα ήταν η πρώτη από τις πολλές συνεργασίες με τον Ίστγουντ. Το 1994, πρωταγωνίστησε στο δράμα Τελευταία έξοδος: Ρίτα Χέιγουορθ για το οποίο έλαβε άλλη μια υποψηφιότητα για Όσκαρ. Ο Φρίμαν πρωταγωνίστησε επίσης στο αστυνομικό θρίλερ του Ντέιβιντ Φίντσερ Seven (1995) και στο ιστορικό δράμα του Στίβεν Σπίλμπεργκ Amistad (1997). Ο Φρίμαν κέρδισε το Όσκαρ Β' Ανδρικού Ρόλου για την ερμηνεία του στο δράμα του Κλιντ Ίστγουντ το 2004 Million Dollar Baby. Το 2009, έλαβε την πέμπτη του υποψηφιότητα για Όσκαρ για τον ρόλο του πρώην προέδρου της Νότιας Αφρικής Νέλσον Μαντέλα στην ταινία Ανίκητος του Ίστγουντ. Ο Φρίμαν είναι επίσης γνωστός για την ερμηνεία του ως Λούσιους Φοξ στην τριλογία του Σκοτεινού ιππότη του Κρίστοφερ Νόλαν (2005–2012).
Εκτός από την υποκριτική, ο Φρίμαν έχει σκηνοθετήσει το δράμα Παράλογη εξουσία (1993). Ίδρυσε επίσης την εταιρεία παραγωγής ταινιών Revelations Entertainment με τη συνεργάτιδα του, Λόρι Μακ Ρίρι. Έχει τιμηθεί με το Kennedy Center Honor, το AFI Life Achievement Award, το Βραβείο Σεσίλ Ντε Μιλ και το Screen Actors Guild Life Achievement Award. Για τις ερμηνείες του σε θεατρικές παραγωγές, έχει κερδίσει τρία βραβεία Obie, μια από τις πιο σημαντικές διακρίσεις για την αναγνώριση της αριστείας του στο θέατρο.
Πρώτα χρόνια
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Μόργκαν Φρίμαν γεννήθηκε την 1η Ιουνίου 1937 στο Μέμφις του Τενεσί. Είναι γιος της Μάμι Έντνα (1912–2000), δασκάλας, και του Μόργκαν Πόρτφιλντ Φρίμαν (6 Ιουλίου 1915 – 27 Απριλίου 1961), ενός κουρέα, ο οποίος πέθανε από κίρρωση το 1961. Έχει τρία μεγαλύτερα αδέρφια. Σύμφωνα με ανάλυση DNA, μερικοί από τους προγόνους του ήταν από τους λαούς Songhai και Tuareg του Νίγηρα. Μερικοί από τους προ-προ παππούδες του Φρίμαν ήταν σκλάβοι που μετανάστευσαν από τη Βόρεια Καρολίνα στο Μισισιπή. Ο Φρίμαν ανακάλυψε αργότερα ότι ο καυκάσιος προ-προπάππος του από τη μητέρα του είχε συγκατοικήσει και θάφτηκε δίπλα στην Αφροαμερικανή προγιαγιά του Φρίμαν στον Νότο, καθώς οι δυο τους δεν μπορούσαν νόμιμα να παντρευτούν εκείνη την εποχή. Το τεστ DNA έδειξε ότι μεταξύ όλων των Αφρικανών προγόνων του, λίγο περισσότερο από το ένα τέταρτο προέρχονταν από την περιοχή που εκτείνεται από τη σημερινή Σενεγάλη έως τη Λιβερία και τα τρία τέταρτα προέρχονταν από την περιοχή Κονγκό-Αγκόλα.
Ως βρέφος, ο Φρίμαν στάλθηκε στη γιαγιά του από τον πατέρα του στο Τσάρλεστον του Μισισιπή. Μετακόμιζε συχνά κατά τη διάρκεια της παιδικής του ηλικίας, ζώντας στο Γκρίνγουντ του Μισισιπή, στο Γκάρι της Ιντιάνα και τέλος στο Σικάγο του Ιλινόις. Όταν ο Φρίμαν ήταν 16 ετών, προσβλήθηκε από πνευμονία. Έκανε το ντεμπούτο του ως ηθοποιός σε ηλικία εννέα ετών, παίζοντας τον πρωταγωνιστικό ρόλο σε μια σχολική παράσταση. Στη συνέχεια πήγε στο λύκειο Broad Street, ένα κτίριο που λειτουργεί σήμερα ως δημοτικό σχολείο, στο Γκρίνγουντ του Μισισιπή. Σε ηλικία 12 ετών, κέρδισε έναν κρατικό διαγωνισμό δράματος, και ενώ εγκαταστάθηκε στο σχολείο, ανακάλυψε τη μουσική και το θέατρο.
Ο Φρίμαν αποφοίτησε από το λύκειο το 1955, αλλά απέρριψε μια μερική υποτροφία για τη δραματική σχολή από το Κρατικό Πανεπιστήμιο του Τζάκσον, επιλέγοντας αντ' αυτού να καταταγεί στην Πολεμική Αεροπορία των Ηνωμένων Πολιτειών. Υπηρέτησε ως επισκευαστής ραντάρ αυτόματης παρακολούθησης, φτάνοντας στο βαθμό του αεροπόρου πρώτης τάξης. Αφού υπηρέτησε από το 1955 έως το 1959, μετακόμισε στο Λος Άντζελες της Καλιφόρνια, και παρακολούθησε μαθήματα υποκριτικής στο Pasadena Playhouse. Σπούδασε επίσης θέατρο στο Los Angeles City College, όπου ένας δάσκαλος τον ενθάρρυνε να ξεκινήσει μια καριέρα χορού.
Φιλμογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Κινηματογράφος
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Χρονιά | Πρωτότυπος τίτλος | Τίτλος στα ελληνικά | Ρόλος |
---|---|---|---|
1964 | The Pawnbroker | Ο ενεχυροδανειστής | άνδρας στο δρόμο |
1966 | A Man Called Adam | Ο τραγουδιστής με τη χρυσή τρομπέτα | προσκεκλημένος |
1968 | Where Were You When the Lights Went Out? | Τι έκανες όταν έσβησαν τα φώτα; | επιβάτης τρένου |
1971 | Who Says I Can't Ride a Rainbow! | Άφρο | |
1973 | Blade | Κρις | |
1980 | Brubaker | Μπρουμπέικερ, το πιο σκληρό αγκάθι στη ζούγκλα με τα σίδερα | Γουόλτερ |
Attica | Φυλακές Άτικα | Χαπ Ρίτσαρντς | |
1981 | Eyewitness | Αυτόπτης μάρτυρας | Μπλακ |
1984 | Teachers | Κόντρα στο σύστημα | Άλαν Λιούις |
Harry & Son | Χάρι & γιος - Η σύγκρουση | Σιμανόβσκι | |
1985 | Marie | Μαρί: Μια αληθινή ιστορία | Τσαρλς Τράουμπερ |
That Was Then... This Is Now | Ο απροσάρμοστος | Τσάρλι Γουντς | |
1987 | Street Smart | Το δόκανο | Φαστ Μπλακ |
1988 | Clean and Sober | Ο νικητής | Κρεγκ |
1989 | Glory | Γκλόρι: Ο δρόμος για τη δόξα | Τζον Ρόλινς |
Driving Miss Daisy | Ο σοφέρ της κυρίας Ντέιζι | Χόουκ Κόλμπερν | |
Lean on me | Στηρίξου πάνω μου | διευθυντής Τζο Κλαρκ | |
Johnny Handsome | Ο ωραίος Τζόνι | Α. Ζ. Ντρόουνς | |
1990 | The Civil War | Βόρειοι και Νότιοι | Φρέντερικ Ντάγκλας / Τζον Μπόστον (φωνή) |
The Bonfire of the Vanities | Η απατηλή λάμψη της ματαιοδοξίας | δικαστής Λέοναρντ Γουάιτ | |
1991 | Robin Hood: Prince of Thieves | Ρομπέν των Δασών: Ο πρίγκιπας των κλεφτών | Αζίμ[17] |
The True Story of Glory Continues | αφηγητής (φωνή) | ||
1992 | Unforgiven | Οι ασυγχώρητοι | Νεντ Λόγκαν |
The Power of One | Η δύναμης του ενός | Γκιλ Πάιετ | |
1994 | The Shawshank Redemption | Τελευταία έξοδος: Ρίτα Χέιγουορθ | Έλις Μπόιντ Ρέντινγκ (Ρεντ)[18] |
1995 | Seven | Γουίλιαμ Σόμερσετ | |
Outbreak | Το ξέσπασμα | στρατηγός Μπίλι Φορντ | |
1996 | Moll Flanders | Η ιστορία μιας γυναίκας | Χιμπλ |
Chain Reaction | Αλυσιδωτή αντίδραση | Πολ Σάνον | |
1997 | Kiss the Girls | Φιλιά που σκοτώνουν | δρ Άλεξ Κρος[19] |
Amistad | Θίοντορ Τζόντσον | ||
1998 | Hard Rain | Καταδίωξη μέσα στην καταιγίδα | Τζιμ |
Deep Impact | Ολέθρια σύγκρουση | πρόεδρος Μπεκ[20] | |
2000 | Under Suspicion | Βασικός ύποπτος για φόνο | Βίκτορ Μπένεζετ |
Nurse Betty | Νοσοκόμα Μπέτι | Τσάρλι | |
2001 | Along Came a Spider | Η μέθοδος της αράχνης | Άλεξ Κρος[21] |
2002 | High Crimes | Υψηλά εγκλήματα[22] | Τσαρλς Γ. Γκράιμς |
The Sum of All Fears | Απόλυτος κίνδυνος | Γουίλιαμ Κάμποτ | |
2003 | Levity | Η εξιλέωση | Μάιλς Έβανς |
Dreamcatcher | Ονειροπαγίδα | συνταγματάρχης Άμπραχαμ Κέρτις | |
Bruce Almighty | Θεός για μια εβδομάδα | Θεός[23] | |
2004 | The Big Bounce | Το μεγάλο δίλημμα | Γουόλτερ Κρους |
Million Dollar Baby | Έντι Σαρπ | ||
2005 | Danny the Dog | Σαμ | |
La marche de l'empereur | Το ταξίδι του αυτοκράτορα | αφηγητής (φωνή) | |
War of the Worlds | Ο πόλεμος των κόσμων | ||
Batman Begins | Λούσιους Φοξ[24] | ||
Edison | Άσφορντ | ||
An Unfinished Life | Αγεφύρωτες σχέσεις | Μιτς Μπράντλεϊ | |
2006 | Lucky Number Slevin | Το στοίχημα του Σλέβιν | αφεντικό |
10 Items or Less | Τυχερή συνάντηση | αυτός | |
The Contract | Το συμβόλαιο | Κάρντεν | |
2007 | Evan Almighty | Νώε για μια εβδομάδα | Θεός |
Gone Baby Gone | Χωρίς ίχνη | Τζακ Ντόιλ | |
Feast of Love | Πάνω απ' όλα ο έρωτας | Χάρι | |
The Bucket List | Επιθυμίες στο παρά πέντε | Κάρτερ | |
2008 | A Raisin in the Sun | Μια θέση στον ήλιο | αφηγητής (φωνή) |
Wanted | Σλόαν | ||
The Dark Knight | Ο σκοτεινός ιππότης | Λούσιους Φοξ[25] | |
2009 | Thick as Thieves | Εντιμότατοι διαρρήκτες | Ρίπλεϊ |
The Maiden Heist | Τσαρλς Πίτερσον | ||
Invictus | Ανίκητος | Νέλσον Μαντέλα[26] | |
2010 | RED | RED: Πράκτορες παροπλισμένοι αλλά πάντα επικίνδυνοι | Τζον Μάθεσον |
2011 | Conan the Barbarian | Κόναν ο βάρβαρος | αφηγητής (φωνή) |
Dolphin Tale | δρ Κάμερον Μακάρθι | ||
2012 | The Magic of Belle Isle | Ξαναβρίσκοντας τη μαγεία | Μόντι Γουάιλντχορν |
The Dark Knight Rises | Ο σκοτεινός ιππότης: Η επιστροφή | Λούσιους Φοξ | |
2013 | Olympus Has Fallen | Ο Όλυμπος έπεσε | Τράμπουλ |
Oblivion[27] | Μπιτς | ||
Now You See Me | Η συμμορία των μάγων[28] | Θάντεους Μπράντλεϊ | |
Last Vegas | Άρτσι | ||
2014 | The Lego Movie | Η ταινία Lego | Βιτρούβιος (φωνή) |
Transcendence | Κυριαρχία | Τζόζεφ Τάγκερ | |
Lucy | καθηγητής Νόρμαν | ||
5 Flights Up | Ασανσέρ για δύο | Άλεξ Κάρβερ | |
Dolphin Tale 2 | δρ Κάμερον Μακάρθι | ||
2015 | Last Knights | Οι τελευταίοι ιππότες | Μπάρτοκ |
Ted 2 | Πάτρικ Μέιχαν | ||
Momentum | Μομέντουμ | γερουσιαστής | |
2016 | London Has Fallen | Το Λονδίνο έπεσε | Άλαν Τράμπουλ |
Now You See Me 2 | Η συμμορία των μάγων 2 | Θάντεους Μπράντλεϊ | |
Ben-Hur | Μπεν-Χουρ | Ίλντεριμ[29] | |
2017 | Going in Style | Εκδίκηση με στιλ | Γουίλι Ντέιβις |
Just Getting Started | Ντιουκ | ||
2018 | Alpha | αφηγητής (φωνή) | |
Brian Banks | Τζερόμ Τζόνσον | ||
The Nutcracker and the Four Realms | Ο καρυοθραύστης και τα τέσσερα βασίλεια | Ντροσελμάγιερ | |
2019 | The Poison Rose | Σκοτεινό αμάρτημα | Ντοκ |
Angel Has Fallen | Ο φύλακας άγγελος έπεσε | πρόεδρος Τράμπουλ | |
2020 | The Comeback Trail | Πώς να σκοτώσεις τον πρωταγωνιστή σου | Ρέτζι Φοντέιν |
2021 | Coming 2 America | Ο πρίγκιπας της Ζαμούντα 2 | Μόργκαν Φρίμαν |
Vanquish | Φύλακας άγγελος | Ντέιμον | |
Hitman's Wife's Bodyguard | Ο σωματοφύλακας της γυναίκας του εκτελεστή | Μάικλ Μπράις ο πρεσβύτερος | |
2022 | Paradise Highway | Παράνομο φορτίο | Γκέρικ |
The Minute You Wake Up Dead | σερίφης Θέρμοντ Φάουλερ | ||
2023 | The Ritual Killer | Τελετουργία θανάτου | δρ Μακλς |
A Good Person | Μια απροσδόκητη σχέση | Ντάνιελ | |
57 Seconds | Άντον Μπάρελ | ||
2024 | My Dead Friend Zoe | δρ Κόουλ | |
Gunner | Κέντρικ Ράικερ |
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Ο Μόργκαν Φρίμαν στην IMDb (Αγγλικά)
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ 1,0 1,1 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 9 Απριλίου 2014.
- ↑ 2,0 2,1 (Αγγλικά) SNAC. w6zc88b4. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ 3,0 3,1 (Αγγλικά) Internet Broadway Database. 41296. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 10 Δεκεμβρίου 2014.
- ↑ www
.imdb .com /name /nm0000151 /bio /?ref _=nm _ov _bio _sm. - ↑ (Αγγλικά) BlackPast.org.
- ↑ www
.semana .com /gente /articulo /perfil-morgan-freeman-2016 /488086 /. - ↑ CONOR.SI. 22351459.
- ↑ «New Face: Morgan Freeman». (Αγγλικά) 21 Απριλίου 1978. Ανακτήθηκε στις 8 Μαρτίου 2021.
- ↑ (Αγγλικά) Internet Movie Database. tt0102798. Ανακτήθηκε στις 29 Ιουλίου 2019.
- ↑ Ανακτήθηκε στις 22 Μαΐου 2019.
- ↑ Ανακτήθηκε στις 24 Ιουνίου 2019.
- ↑ Ανακτήθηκε στις 11 Δεκεμβρίου 2020.
- ↑ atlantablackstar
.com /2014 /09 /25 /54-richest-black-male-celebrities-with-a-collective-net-worth-over-9b /2 /. - ↑ Ανακτήθηκε στις 6 Ιουνίου 2021.
- ↑ www
.arts .gov /honors /medals /morgan-freeman. - ↑ «Ρομπέν των Δασών: Hρωας, τοξότης, εραστής και... δολοφόνος». Έθνος. 1 Ιανουαρίου 1980. Ανακτήθηκε στις 27 Ιανουαρίου 2025.
- ↑ Βασιλείου, Γιάννης (23 Σεπτεμβρίου 2019). ««Τελευταία Έξοδος: Ρίτα Χέιγουορθ»: σαν σήμερα, πριν από 25 χρόνια, βγήκε στις αίθουσες». LiFO. Ανακτήθηκε στις 27 Ιανουαρίου 2025.
- ↑ «Κινηματογραφικά νέα στο HBO GO που δεν πρέπει να χάσετε τον Νοέμβριο». LSA Magazine. 20 Νοεμβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 27 Ιανουαρίου 2025.
- ↑ Χωραφάς, Βαγγέλης (18 Ιανουαρίου 2022). «Η ταινία «Μην Κοιτάτε Πάνω» (Don't Look Up) και η πραγματικότητα». HuffPost Greece. Ανακτήθηκε στις 27 Ιανουαρίου 2025.
- ↑ «H μέθοδος της αράχνης – Along Came A Spider». Philenews. 5 Φεβρουαρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 27 Ιανουαρίου 2025.
- ↑ «Το vima.gr προτείνει για την tv». Το Βήμα. 4 Δεκεμβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 27 Ιανουαρίου 2025.
- ↑ Γανωτής, Σταύρος. «Θεός για μία Εβδομάδα (2003)». Filmy.gr. Ανακτήθηκε στις 27 Ιανουαρίου 2025.
- ↑ «Μπάτμαν: Δες όλες τις ταινίες με την σωστή σειρά (trailers)». PatrisNews - Εφημερίδα Πατρίς Ηλείας. 2022-03-03. https://www.patrisnews.com/oles-oi-tainies-poy-prepei-na-echei-dei-enas-latris-toy-mpatman/. Ανακτήθηκε στις 2025-01-27.
- ↑ Ιντζεγιάννη, Λίνα (5 Ιανουαρίου 2017). «Υπερδυνάμεις, μαύρο βινύλιο κι έναν Τζόκερ που δεν πιάνεται...». LiFO. Ανακτήθηκε στις 27 Ιανουαρίου 2025.
- ↑ «ΑΚΟΜΑ ΚΑΙ ΟΙ «ΑΝΙΚΗΤΟΙ» ΝΙΚΙΟΥΝΤΑΙ». Κέντρο Μελετών & Ερευνών για το Σινεμά. 6 Δεκεμβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 27 Ιανουαρίου 2025.
- ↑ «Oblivion – Joseph Kosinski (2013) [Κριτική]». George Roussos. 19 Απριλίου 2013. Ανακτήθηκε στις 27 Ιανουαρίου 2025.
- ↑ Ζουμπουλάκης, Γιάννης (6 Ιουνίου 2013). «Μάγοι εναντίον FBI». Το Βήμα. Ανακτήθηκε στις 27 Ιανουαρίου 2025.
- ↑ «Νέα εκδοχή του "Μπεν Χουρ" με τους Μόργκαν Φρίμαν και Τομ Χίντλστον». screeneye.gr (στα Αγγλικά). 12 Σεπτεμβρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 27 Ιανουαρίου 2025.
![]() |
Αυτό το λήμμα σχετικά με ένα/μία ηθοποιό χρειάζεται επέκταση. Μπορείτε να βοηθήσετε την Βικιπαίδεια επεκτείνοντάς το. |