Μετάβαση στο περιεχόμενο

Βραβείο Νόμπελ Φυσικής

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Βραβείο Νόμπελ Φυσικής
Βραβείο Νόμπελ Φυσικής
Απονέμεται γιαΒραβείο για εξαιρετικά επιτεύγματα στον χώρο της Φυσικής.
Πρώτη απονομή1901

Το Βραβείο Νόμπελ Φυσικής (σουηδικά: Nobelpriset i fysik‎‎) απονέμεται κάθε χρόνο από τη Σουηδική Βασιλική Ακαδημία των Επιστημών σε επιστήμονες στους διάφορους τομείς της Φυσικής. Είναι το ένα από τα πέντε Βραβεία Νόμπελ τα οποία καθιερώθηκαν από τη βούληση (διαθήκη) του Άλφρεντ Νόμπελ. Χορηγούνται για την εξαιρετική συμβολή στη φυσική, τη χημεία, τη λογοτεχνία, την ειρήνη και την ιατρική.[1] Όπως προβλέπεται στη διαθήκη του Νόμπελ, το βραβείο υφίσταται διαχείριση από το Ίδρυμα Νόμπελ και απονέμεται από μια επιτροπή που αποτελείται από πέντε μέλη που εκλέγονται από τη Βασιλική Σουηδική Ακαδημία Επιστημών.[2] Το πρώτο Νόμπελ Φυσικής απονεμήθηκε το 1901 στον Γερμανό Βίλχελμ Κόνραντ Ρέντγκεν. Κάθε δικαιούχος λαμβάνει ένα μετάλλιο, ένα δίπλωμα και χρηματικό έπαθλο το οποίο παρουσιάζει διακυμάνσεις με τη πάροδο των χρόνων.[3] Το 1901, ο Ρέντγκεν έλαβε 150.782 SEK, ποσό το οποίο ήταν ίσο με 7.731.004 SEK του Δεκεμβρίου του 2007. Το 2008 το βραβείο απονεμήθηκε στους Μακότο Κομπαγιάσι, Τοσιχίντε Μασκάουα και Γιοϊσίρο Νάμπου οι οποίοι μοιράστηκαν το ποσό των 10,000,000 SEK (Ελαφρώς περισσότερο από € 1 εκατ.)[4][5] Το βραβείο απονέμεται στη Στοκχόλμη, σε ετήσια τελετή στις 10 Δεκεμβρίου, την επέτειο του θανάτου του Νόμπελ.[6][7]

Ο Τζον Μπαρντίν είναι ο μόνος που κέρδισε το βραβείο δύο φορές, το 1956 και το 1972. Η Μαρία Κιουρί κέρδισε το βραβείο σε δύο θέματα στη φυσική το 1903 και στη χημεία το 1911. Ο Ουίλιαμ Λώρενς Μπραγκ είναι ο νεώτερος που πήρε το βραβείο το 1915 σε ηλικία 25 ετών.[8][9] Δυο γυναίκες έχουν κερδίσει το βραβείο, η Μαρία Κιουρί (1903) και Μαρία Γκέπερτ-Μάγιερ (1963).[10] Μέχρι το 2009, το βραβείο έχει απονεμηθεί σε 186 άτομα. Υπήρξαν έξι χρονιές, στις οποίες το βραβείο Νόμπελ Φυσικής δεν απονεμήθηκε (1916, 1931, 1934, 1940, 1941, 1942).

Βραβευθέντες

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Έτος Όνομα Χώρα Θέμα
1901 Βίλχελμ Κόνραντ Ρέντγκεν Πρωσία «για την ανακάλυψη των ακτίνων Χ»[11]
1902 Χέντρικ Αντόον Λόρεντζ Ολλανδία «για τις έρευνές τους πάνω στην επιρροή του μαγνητισμού σε φαινόμενα ακτινοβολίας» (Φαινόμενο Ζέεμαν)[12]
Πιέτερ Ζέεμαν
1903 Ανρί Μπεκερέλ Γαλλία «για την ανακάλυψη της αυθόρμητης ραδιενέργειας»[13]
Πιερ Κιουρί Γαλλία «για τις έρευνές τους πάνω στα φαινόμενα ακτινοβολίας που ανακάλυψε ο Ανρί Μπεκερέλ»[13]
Μαρία Κιουρί Πολωνία
1904 Τζον Ουίλιαμ Στρατ, 3ος Βαρώνος Ράλεϊ Αγγλία «για τις έρευνές του πάνω στις πυκνότητες των πιο σημαντικών αερίων και για την ανακάλυψη του αργού σε συσχέτιση με τις παραπάνω μελέτες»[14]
1905 Φίλιπ Έντουαρντ Άντον φον Λέναρντ Γερμανία «για τις εργασίες του επί των καθοδικών ακτίνων»[15]
1906 Σερ Τζόζεφ Τζον Τόμσον Αγγλία «ως αναγνώριση για τη συμβολή του στις θεωρητικές και πειραματικές εργασίες επί της ηλεκτρικής αγωγιμότητας των αερίων»[16]
1907 Άλμπερτ Έιμπραχαμ Μάικελσον Η.Π.Α. «για τις οπτικές συσκευές ακριβείας (που κατασκεύασε) και τις εργασίες στη Φασματοσκοπία που ακολούθησαν με τη βοήθειά τους». Βλ. και Πείραμα Μάικελσον-Μόρλεϋ[17]
1908 Γκάμπριελ Λίπμαν Λουξεμβούργο «για τη μέθοδο της αναπαραγωγής χρωμάτων φωτογραφικά, βασισμένη στο φαινόμενο της συμβολής»[18]
1909 Γκουλιέλμο Μαρκόνι Ιταλία «για τη συμβολή τους στην ανάπτυξη της ασύρματης τηλεγραφίας»[19]
Καρλ Φέρντιναντ Μπράουν Γερμανία
1910 Γιοχάνες Ντίντερικ Βαν Ντερ Βάαλς Ολλανδία «για την εργασία του στην καταστατική εξίσωση για τα αέρια και τα υγρά» (βλ. Δύναμη Βαν Ντερ Βάαλς)[20]
1911 Βίλχελμ Βιν Γερμανία «για τις ανακαλύψεις του πάνω στους νόμους που διέπουν τη θερμική ακτινοβολία» (βλ. Νόμος του Βίεν)[21]
1912 Νιλς Γκούσταφ Νταλέν Σουηδία «για την εφεύρεση των αυτόματων ρυθμιστών για το φωτισμό σε φάρους και σημαδούρες»[22]
1913 Χάικε Κάμερλιν Ολλανδία «για τις έρευνες στις ιδιότητες της ύλης σε χαμηλές θερμοκρασίες, οι οποίες οδήγησαν στην παραγωγή του υγρού ήλιου»[23]
1914 Μαξ φον Λάουε Γερμανία «για την ανακάλυψη της σκέδασης των ακτίνων Χ από κρυστάλλους»[24]
1915
William Henry Bragg
 Σερ Γουίλιαμ Χένρι Μπραγκ Αγγλία «για τη συμβολή τους στην ανάλυση της κρυσταλλικής δομής με ακτίνες Χ»[25]
Γουίλιαμ Λόρενς Μπραγκ
1916 Δεν δόθηκε
1917 Τσαρλς Γκλόβερ Μπάρκλα Αγγλία «για την ανακάλυψη της χαρακτηριστικής ακτινοβολίας Ρέντγκεν των στοιχείων»[26]
1918 Μαξ Πλανκ Γερμανία «ως αναγνώριση για τη συμβολή του στην εξέλιξη της φυσικής με την ανακάλυψη των κβάντων ενέργειας»[27]
1919 Γιοχάννες Σταρκ Γερμανία «για την ανακάλυψη του φαινομένου Ντόπλερ»[28]
1920 Σαρλ Εντουάρ Γκιγιόμ Ελβετία «για τη συμβολή του σε πειράματα ακριβείας, μέσω της ανακάλυψης ανωμαλιών στα κράματα νικελίου - ατσαλιού»[29]
1921 Άλμπερτ Αινστάιν Γερμανία «για τη συμβολή του στη θεωρητική φυσική, και για την εξήγηση του φωτοηλεκτρικού φαινομένου»[30]
1922 Νιλς Χένρικ Ντάβιντ Μπορ Δανία «για την έρευνά του επί της δομής των ατόμων και της ακτινοβολίας που προέρχεται από αυτά»[31]
1923 Ρόμπερτ Άντριους Μίλλικαν Η.Π.Α. «για την εργασία του πάνω στο στοιχειώδες φορτίο του ηλεκτρικού ρεύματος και στο φωτοηλεκτρικό φαινόμενο»[32]
1924 Καρλ Σίγκμπαν Σουηδία «για την εργασία του πάνω στη στερεοσκοπία ακτίνων Χ»[33]
1925 Τζέημς Φρανκ Γερμανία «για την ανακάλυψη των νόμων που διέπουν την κρούση ενός ηλεκτρονίου με ένα άτομο»[34]
Γκούσταφ Χερτς
1926 Ζαν Μπατίστ Περέν Γαλλία «για την εργασία του επί της ασυνεχούς δομής της ύλης»[35]
1927 Άρθουρ Χόλι Κόμπτον Η.Π.Α. «για την ανακάλυψη του φαινομένου που πήρε το όνομά του, βλ. Φαινόμενο Κόμπτον»[36]
Τσαρλς Τόμσον Ρις Γουίλσον Σκωτία «για τη μέθοδο που κάνει ορατές τις τροχιές φορτισμένων σωματιδίων, μέσω υγροποίησης σταγονιδίων»[36]
1928 Όουεν Γουίλανς Ρίτσαρντσον Αγγλία «για την εργασία του στο θερμιονικό φαινόμενο και ειδικότερα για την ανακάλυψη του νόμου που πήρε το όνομά του»[37]
1929 Πρίγκηπας Λουί-Βικτόρ Πιερ Ραϋμόν, Δούκας του Μπρολί Γαλλία «για την ανακάλυψη της κυματικής φύσης των ηλεκτρονίων»[38]
1930 Τσαντρασεχάρα Βενκάτα Ραμάν Ινδία «για την εργασία του στη διάχυση του φωτός και την ανακάλυψη του φαινομένου που φέρει το όνομά του»[39]
1931 Δεν απονεμήθηκε
1932 Βέρνερ Καρλ Χάιζενμπεργκ Γερμανία «για τη δημιουργία της Κβαντομηχανικής»[40]
1933 Έρβιν Σρέντιγκερ Αυστρία «για την ανακάλυψη νέων, παραγωγικών μορφών της ατομικής θεωρίας»[41]
Πολ Άντριεν Μορίς Ντιράκ Αγγλία
1934 Δεν δόθηκε
1935 Τζέιμς Τσάντγουικ Αγγλία «για την ανακάλυψη του νετρονίου»[42]
1936 Βίκτορ Φραντς Ες Αυστρία «για την ανακάλυψη της κοσμικής ακτινοβολίας»[43]
Καρλ Ντέιβιντ Άντερσον Η.Π.Α. «για την ανακάλυψη του ποζιτρονίου»[43]
1937 Κλίντον Τζόζεφ Ντέιβισον Η.Π.Α. «για την πειραματική ανακάλυψη της σκέδασης ηλεκτρονίων από κρυστάλλους»[44]
Τζορτζ Τόμσον Αγγλία
1938 Ενρίκο Φέρμι Ιταλία «για την απόδειξη ύπαρξης καινούριων ραδιενεργών στοιχείων παραγόμενων με εκπομπή νετρονίου και για τη σχετική ανακάλυψη πυρηνικών αντιδράσεων προκαλούμενων από αργά νετρόνια»[45]
1939 Έρνεστ Ορλάντο Λόρενς Η.Π.Α. «για την εφεύρεση και την εξέλιξη του κυκλότρου και για τα αποτελέσματα που αποκτήθηκαν μέσω αυτού, κυρίως αυτά που αφορούν τεχνητά ραδιενεργά στοιχεία»[46]
1940 Δεν δόθηκε
1941 Δεν δόθηκε
1942 Δεν δόθηκε
1943 Όττο Στερν Γερμανία «για τη συμβολή του στην ανάπτυξη της μεθόδου των μοριακών ακτίνων».[47]
1944 Ίσιντορ Ισαάκ Ράμπι Η.Π.Α. «για τη μέθοδο καταγραφής των μαγνητικών ιδιοτήτων του ατομικού πυρήνα».[48]
1945 Βόλφγκανγκ Πάουλι Αυστρία «για την ανακάλυψη της Απαγορευτικής Αρχής» που φέρει το όνομά του.[49]
1946 Πέρσι Γουίλλιαμς Μπρίντγκμαν Η.Π.Α. «για την εφεύρεση μιας συσκευής ικανής να παράγει εξαιρετικά υψηλές πιέσεις και για τις ανακαλύψεις που έκανε στο πεδίο της Φυσικής υψηλών πιέσεων»[50]
1947 Έντουαρντ Βίκτορ Άπλετον Αγγλία «για τις έρευνές του στη Φυσική της ατμόσφαιρας, και για την ανακάλυψη του λεγόμενου στρώματος Άπλετον»[51]
1948 Πάτρικ Μέιναρντ Στιούαρτ Μπλάκετ Αγγλία «για την εξέλιξη της μεθόδου του θαλάμου Γουίλσον (cloud chamber) και για τις ανακαλύψεις στην Πυρηνική Φυσική και την κοσμική ακτινοβολία»[52]
1949 Χιντέκι Γιουκάουα Ιαπωνία «για την πρόβλεψη της ύπαρξης των μεσονίων, βασισμένη σε θεωρητική εργασία επί των πυρηνικών δυνάμεων» (δείτε Δυναμικό Γιουκάβα)[53]
1950 Σέσιλ Φρανκ Πάουελ Αγγλία «για την ανάπτυξη της φωτογραφικής μεθόδου μελέτης πυρηνικών διεργασιών και για τις ανακαλύψεις σχετικά με μεσόνια που έγιναν με αυτή τη μέθοδο»[54]
1951 Τζον Ντάγκλας Κόκροφτ Αγγλία «για την πρωτότυπη εργασία τους πάνω στη μετατροπή του ατομικού πηρήνα, με τεχνητώς επιταχυνθέντα ατομικά σωματίδια»[55]
Έρνεστ Τόμας Σάιντον Γουόλτον Ιρλανδία
1952 Φέλιξ Μπλοχ Η.Π.Α. «για την ανάπτυξη νέων μεθόδων στα πυρηνικά μαγνητικά πειράματα ακριβείας, και για τις ανακαλύψεις που έγιναν σχετικά με αυτά»[56]
Έντουαρντ Μιλς Πάρσελλ Η.Π.Α.
1953 Φριτς Φρέντερικ Ζερνίκε Ολλανδία [57]
1954 Μαξ Μπορν Αγγλία «για τη θεμελιώδη έρευνα στην Κβαντική μηχανική, ειδικότερα για τη στατιστική ερμηνεία της κυματοσυνάρτησης»[58]
Βάλτερ Μπότε Δυτική Γερμανία «για τη συμπτωτική μέθοδο και τις ανακαλύψεις που έγιναν σχετικά με αυτή»[58]
1955 Γουίλις Γιουτζίν Λαμπ Η.Π.Α. «για τις ανακαλύψεις του σχετικά με τη λεπτή υφή του φάσματος του υδρογόνου»[59]
Πόλυκαρπ Κους Η.Π.Α. «για τον ακριβή προσδιορισμό της μαγνητικής ροπής του ηλεκτρονίου»[59]
1956 Τζον Μπαρντίν Η.Π.Α. «για τις έρευνές τους επί των ημιαγωγών και για την ανακάλυψη του τρανζίστορ»[60]
Γουόλτερ Χάουζερ Μπράταιην Η.Π.Α.
Γουίλλιαμ Μπράντφορντ Σόκλεϋ Η.Π.Α.
1957 Τσουνγκ Ντάο Λι Δημοκρατία της Κίνας «για τη βαθιά έρευνα των λεγόμενων «νόμων ομοτιμίας» (parity laws), η οποία οδήγησε σε πολύ σημαντικές ανακαλύψεις σχετικά με τα στοιχειώδη σωματίδια»[61]
Τσεν Νινγκ Γιανγκ Δημοκρατία της Κίνας
1958 Πάβελ Αλεξέγιεβιτς Τσερενκόφ Σοβιετική Ένωση «για την ανακάλυψη και την ερμηνεία του φαινομένου Τσερενκόφ-Βαβίλοφ»[62]
Ίλια Φρανκ
Ίγκορ Γιεβγκένιεβιτς Ταμ
1959 Όουεν Τσάμπερλεϊν Η.Π.Α. «για την ανακάλυψη του αντιπρωτονίου»[63]
Εμίλιο Τζίνο Σεγκρέ Ιταλία
1960 Ντόναλτ Άρθουρ Γκλέιζερ Η.Π.Α. «για την εφεύρεση του θαλάμου φυσαλίδων»[64]
1961 Ρόμπερτ Χόφσταντερ Η.Π.Α. «για τις πρωτότυπες μελέτες της σκέδασης ηλεκτρονίου από ατομικό πυρήνα, και για τις σχετικές ανακαλύψεις σχετικά με τη δομή των νουκλεονίων»[65]
Ρούντολφ Λούντβιχ Μέσμπαουερ Δυτική Γερμανία «για τις έρευνες σχετικά με την ακτινοβολία γάμμα και την ανακάλυψη του φαινομένου που πήρε το όνομά του». Δείτε: Φαινόμενο Μοσμπάουερ[65]
1962 Λεβ Νταβίντοβιτς Λαντάου Σοβιετική Ένωση «για τις πρωτότυπες θεωρίες του σχετικά με τη συμπυκνωμένη ύλη, και ειδικότερα για το υγρό ήλιο»[66]
1963 Γιουτζίν Γουίγκνερ Ουγγαρία «για τη συμβολή του στη θεωρία του ατομικού πυρήνα και των στοιχειωδών σωματιδίων, ειδικότερα μέσω της ανακάλυψης και εφαρμογής θεμελιωδών αρχών συμμετρίας»[67]
Μαρία Γκέπερτ-Μάγιερ Γερμανία «για τις ανακαλύψεις τους σχετικά με τη δομή των πυρηνικών φλοιών»[67]
Τ. Χανς Ντ. Γιένσεν Γερμανία
1964 Νικολάι Γκεννάντιεβιτς Μπάσοφ Σοβιετική Ένωση «για τη θεμελιώδη εργασία τους στον τομέα της κβαντικής ηλεκτρονικής, η οποία οδήγησε στην κατασκευή ταλαντωτών και ενισχυτών βασισμένων στην αρχή Μέιζερ-λέιζερ»[68]
Αλεξάντρ Πρόχοροφ Σοβιετική Ένωση
Τσαρλς Χαρντ Τάουνς Η.Π.Α.
1965 Ρίτσαρντ Φίλλιπς Φάινμαν Η.Π.Α. «για τη θεμελιώδη τους εργασία στον τομέα της κβαντικής ηλεκτροδυναμικής, με βαθιές συνέπειες στη Σωματιδιακή Φυσική»[69]
Τζούλιαν Σβίνγκερ Η.Π.Α.
Σιν-Ιτίρο Τομονάγκα Ιαπωνία
1966 Αλφρέντ Καστλέρ Γαλλία «για την ανακάλυψη και εξέλιξη οπτικών μεθόδων για τη μελέτη των ερτζιανών συντονισμών των ατόμων»[70]
1967 Χανς Αλμπρεχτ Μπέτε Η.Π.Α. «για τη συμβολή του επί των πυρηνικών διεργασιών, ειδικότερα για τις ανακαλύψεις σχετικά με την παραγωγή ενέργειας στα άστρα»[71]
1968 Λούις Άλβαρεζ Η.Π.Α. «για τη συμβολή του στη Σωματιδιακή Φυσική, ειδικότερα για την ανακάλυψη ενός μεγάλου αριθμού καταστάσεων συντονισμού»[72]
1969 Μάρεϋ Γκελ-Μαν Η.Π.Α. «για τη συμβολή του και τις ανακαλύψεις σχετικά με την κατηγοριοποίηση των στοιχειωδών σωματιδίων και τις αλληλεπιδράσεις τους»[73]
1970 Χανς Όλοφ Γκόστα Αλφβέν Σουηδία «για τη θεμελιώδη εργασία του και τις ανακαλύψεις του στη Μαγνητοϋδροδυναμική, με ποικίλες εφαρμογές σε διαφορετικά πεδία της Φυσικής Πλάσματος»[74]
Λουί Νεέλ Γαλλία «για τη θεμελιώδη εργασία του και τις ανακαλύψεις σχετικά με τον σιδηρομαγνητισμό και τον παραμαγνητισμό, οι οποίες οδήγησαν σε σημαντικές εφαρμογές στη Φυσική στερεάς κατάστασης»[74]
1971 Ντένις Γκέιμπορ Αγγλία «για την εφεύρεση και εξέλιξη της ολογραφικής μεθόδου»[75]
1972 Τζον Μπαρντίν Η.Π.Α. «για την από κοινού εξέλιξη της θεωρίας της υπεραγωγιμότητας, (Θεωρία BCS)».[76]
Λέον Νιλ Κούπερ Η.Π.Α.
Τζον Ρόμπερτ Σρίφερ Η.Π.Α.
1973 Λέο Εσάκι Ιαπωνία «για τις πειραματικές ανακαλύψεις τους σχετικά με το Φαινόμενο Σήραγγας σε ημιαγωγούς και υπεραγωγούς»[77]
Ίβαρ Γκιέβερ Η.Π.Α.
Νορβηγία
Μπράιαν Τζόζεφσον Ουαλία «για τις θεωρητικές προβλέψεις των ιδιοτήτων ενός υπεραγωγού, ειδικότερα για τα φαινόμενα που είναι γνωστά ως φαινόμενα Τζόζεφσον»[77]
1974 Μάρτιν Ράιλ Αγγλία «για την πρωτότυπη εργασία τους στη Ραδιοαστροφυσική: Ο Ράιλ για τις παρατηρήσεις και τις εφευρέσεις του, ο Χιούις για τον σημαντικό ρόλο στην ανακάλυψη των πάλσαρ»[78]
Άντονι Χίουις Αγγλία
1975 Άαγκε Μπορ Δανία «για την ανακάλυψη της συσχέτισης μεταξύ της ολικής και της σωματιδιακής κίνησης στον ατομικό πυρήνα, και για την εξέλιξη της θεωρίας της δομής των ατομικών πυρήνων βασισμένη στην παραπάνω συσχέτιση»[79]
Μπεν Ρόι Μότελσον Δανία
Λέο Τζέιμς Ρέινγουότερ Η.Π.Α.
1976 Μπάρτον Ρίχτερ Η.Π.Α. «για την πρωτότυπη εργασία τους στην ανακάλυψη ενός βαρέος στοιχειώδους σωματίου νέου είδους. Συγκεκριμένα, για την ανακάλυψη του J/Ψ σωματιδίου και για την επιβεβαίωση της ιδέας ότι η βαρυονική ύλη (όπως το πρωτόνιο και το νετρόνιο) είναι φταγμένη από κουάρκ»[80]
Σάμιουελ Τσάο Τσουνγκ Τινγκ Η.Π.Α.
1977 Φίλιπ Γουόρεν Άντερσον Η.Π.Α. «για τις θεμελιώδεις θεωρητικές έρευνες της ηλεκτρονιακής δομής μαγνητικών και διαταραγμένων συστημάτων»[81]
Νέβιλ Φράνσις Μοτ Αγγλία
Τζον Χάσμπρουκ βαν Βλεκ Η.Π.Α.
1978 Πιοτρ Λεονίντοβιτς Καπίτσα Σοβιετική Ένωση «για τις βασικές εφευρέσεις και ανακαλύψεις στον τομέα της Φυσικής χαμηλών θερμοκρασιών»[82]
Άρνο Άλαν Πενζίας Η.Π.Α. «για την ανακάλυψη της ακτινοβολίας υποβάθρου στην περιοχή των μικροκυμάτων»[82]
Ρόμπερτ Γούντροου Γουίλσον Η.Π.Α.
1979 Σέλντον Λι Γκλάσοου Η.Π.Α. «για τη συμβολή τους στη θεωρία των ενοποιημένων ηλεκτρασθενών αλληλεπιδράσεων των στοιχειωδών σωματιδίων, η οποία συμπεριλάμβανε μεταξύ άλλων και την πρόβλεψη των φορέων της ασθενούς αλληλεπίδρασης, τα W και Ζ μποζόνια»[83]
Αμπντούς Σαλάμ Πακιστάν
Στίβεν Βάινμπεργκ Η.Π.Α.
1980 Τζέιμς Γουότσον Κρόνιν Η.Π.Α. «για την ανακάλυψη των παραβιάσεων θεμελιωδών αρχών συμμετρίας στην καταστροφή των ουδέτερωνΚ-μεσονίων»[84]
Βαλ Λόγκτσον Φιτς Η.Π.Α.
1981 Νίκολας Μπλέμπεργκεν Η.Π.Α. «για τη συμβολή τους στην εξέλιξη της Φασματοσκοπίας με λέιζερ»[85]
Άρθουρ Λέοναρντ Σόουλοου Η.Π.Α.
Κάι Μαν Μπέργε Σίγκμπαν Σουηδία «για τη συμβολή του στην εξέλιξη της υψηλής ανάλυσης ηλεκτρονικής φασματοσκοπίας»[85]
1982 Κένεθ Τ. Γουίλσον Η.Π.Α. «για τη θεωρία των κρίσιμων φαινομένων, σε συσχέτιση με τις μετατροπές φάσεων»[86]
1983 Σουμπραμανιάν Τσαντρασεχάρ Ινδία/ Η.Π.Α. «για τις θεωρητικές μελέτες των φυσικών διεργασιών της δομής και της εξέλιξης των άστρων. Δες Όριο Τσαντρασεκάρ»[87]
Γουίλιαμ Άλφρεντ Φάουλερ Η.Π.Α. «για τις θεωρητικές και πειραματικές μελέτες των πυρηνικών διεργασιών στον σχηματισμό των χημικών στοιχείων στο Σύμπαν»[87]
1984 Κάρλο Ρούμπια Ιταλία «για τις σημαντικές συμβολές τους που οδήγησαν στην ανακάλυψη των σωματιδιακών πεδίων W και Ζ, φορέων της ασθενούς αλληλεπίδρασης»[88]
Σιμόν βαν ντερ Μέερ Ολλανδία
1985 Κλάους φον Κλίτσινγκ Δυτική Γερμανία «για την ανακάλυψη του Κβαντικού Φαινόμενου Hall»[89]
1986 Ερνστ Ρούσκα Δυτική Γερμανία «για τη θεμελιώδη εργασία του στην ηλεκτρονική Οπτική και για τον σχεδιασμό του πρώτου ηλεκτρονικού μικροσκοπίου»[90]
Γκερτ Μπίνις Δυτική Γερμανία «για τον σχεδιασμό του μικροσκοπίου σάρωσης σήραγγας (scanning tunneling microscope)»[90]
Χάινριχ Ρόρερ Ελβετία
1987 Γιοχάνες Γκέοργκ Μπέντορτς Δυτική Γερμανία «για τη σημαντική ανακάλυψη της υπεραγωγιμότητας σε κεραμικά υλικά»[91]
Καρλ Αλεξάντερ Μίλερ Ελβετία
1988 Λέον Μαξ Λέντερμαν Η.Π.Α. «για τη μέθοδο ακτινοβολίας νετρίνου και για την αποσαφήνιση της διπλέτας των λεπτονίων μέσω της ανακάλυψης του νετρίνου του μιονίου»[92]
Μέλβιν Σβαρτς Η.Π.Α.
Τζακ Στάινμπεργκερ Η.Π.Α.
1989 Νόρμαν Φόστερ Ράμσεϋ Η.Π.Α. «για την εφεύρεση της μεθόδου απομονωμένων ταλαντωτικών πεδίων και για τη χρήση της σε ατομικά ρολόγια»[93]
Χανς Γκοργκ Ντέμελτ Η.Π.Α. «για την εξέλιξη της τεχνικής της παγίδας ιονισμού»[93]
Βόλφγκανγκ Πάουλ Δυτική Γερμανία
1990 Τζερόμ Ισαάκ Φρίντμαν Η.Π.Α. «για τις πρωτότυπες έρευνες σχετικά με τη βαθιά ανελαστική σκέδαση ηλεκτρονίων σε πρωτόνια και δέσμια νετρόνια, οι οποίες ήταν πολύ σημαντικές για την εξέλιξη του μοντέλου των κουάρκ στη Σωματιδιακή Φυσική»[94]
Χένρι Γουέι Κένταλ Η.Π.Α.
Ρίτσαρντ Έντουαρντ Τέιλορ Καναδάς
1991 Πιερ-Ζιλ ντε Ζεν Γαλλία «για την ανακάλυψη ότι οι μέθοδοι που αναπτύχθηκαν για τη μελέτη φαινομένων σε απλά συστήματα μπορούν να γενικευθούν για πιο πολύπλοκες μορφές της ύλης, ειδικότερα σε υγρούς κρυστάλλους και πολυμερή»[95]
1992 Ζωρζ Σαρπάκ Γαλλία «για την εφεύρεση και την ανάπτυξη των ανιχνευτών σωματιδίων»[96]
1993 Ράσελ Άλαν Χαλς Η.Π.Α. «για την ανακάλυψη ενός νέου τύπου πάλσαρ, η οποία άνοιξε νέες προοπτικές για τη μελέτη της βαρύτητας»[97]
Τζόσεφ Χούτον Τέιλορ. Η.Π.Α.
1994 Μπέρτραμ Νέβιλ Μπρόκχαους Καναδάς «για την ανάπτυξη της φασματοσκοπίας των νετρονίων»[98]
Κλίφορντ Γκλένγουντ Σαλ Η.Π.Α. «για την ανάπτυξη της τεχνικής απορρόφησης νετρονίων (neutron diffraction)»[98]
1995 Μάρτιν Λιούις Περλ Η.Π.Α. «για την ανακάλυψη του λεπτονίου ταυ»[99]
Φρέντερικ Ράινες Η.Π.Α. «για την ανίχνευση του νετρίνου»[99]
1996 Ντέιβιντ Μόρις Λι Η.Π.Α. «για την ανακάλυψη της υπερρευστότητας στο ήλιο-3»[100]
Ντάγκλας Ντιν Όσεροφ Η.Π.Α.
Ρόμπερτ Κόλμαν Ρίτσαρντσον Η.Π.Α.
1997 Στίβεν Τσου Η.Π.Α. «για την ανάπτυξη των μεθόδων ψύξης και παγίδευσης ατόμων με ακτίνες λέιζερ»[101]
Κλοντ Κοέν-Τανούτζι Γαλλία
Γουίλλιαμ Ντάνιελ Φίλιπς Η.Π.Α
1998 Ρόμπερτ Μ. Λόλιν Η.Π.Α «για την ανακάλυψη μιας νέας μορφής κβαντικού ρευστού με ελαφρώς φορτισμένες διεγέρσεις» (βλ. κβαντικό φαινόμενο Χολ)[102]
Χορστ Λούντβιχ Στέρμερ Γερμανία
Ντανιέλ Τσι Τσούι Η.Π.Α
1999 Γκεράρντους Χουφτ Ολλανδία «για την αποσαφήνιση της κβαντικής δομής των ηλεκτρασθενών αλληλεπιδράσεων στη Φυσική»[103]
Μάρτινους Τ.Τ. Φέλτμαν Ολλανδία
2000 Ζόρες Ιβάνοβιτς Αλφέροφ Ρωσία «για την ανάπτυξη των ετεροδομών των ημιαγωγών που χρησιμοποιούνται σε υψηλές ταχύτητες και στην οπτικοηλεκτρονική»[104]
Χέρμπερτ Κρέμερ Γερμανία
Τζακ Κίλμπυ Η.Π.Α «για τη συμμετοχή του στην εφεύρεση του ολοκληρωμένου κυκλώματος»[104]
2001 Έρικ Άλιν Κόρνελ Η.Π.Α «για το επίτευγμα της συμπύκνωσης Bose-Einstein σε αέρια νέφη αλκακικών ατόμων, και για τις πρώιμες θεμελιώδεις μελέτες τους επί των ιδιοτήτων της συμπύκνωσης»[105]
Καρλ Έντουιν Βίμαν Η.Π.Α
Βόλφγκανγκ Κέτερλε Γερμανία
2002 Ρέιμοντ Ντέιβις Η.Π.Α «για την πρωτότυπη συμβολή τους στην αστροφυσική, ειδικότερα στην ανίχνευση των κοσμικών νετρίνων»[106]
Μασατόσι Κοσίμπα Ιαπωνία
Ρικάρντο Τζιακόνι Η.Π.Α «για την πρωτότυπη συμβολή του στην αστροφυσική, η οποία οδήγησε στην ανακάλυψη των πηγών των κοσμικών ακτίνων Χ»[106]
2003 Αλεξέι Αλεξέγιεβιτς Αμπρικόσοφ Ρωσία
Η.Π.Α 		«για την πρωτότυπη συμβολή τους στη θεωρία των ημιαγωγών και των υπερρευστών»[107]
Βίταλι Λαζάρεβιτς Γκίνσμπουργκ Ρωσία
Άντονι Τζέιμς Λέγκετ Η.Π.Α
Αγγλία
2004 Ντέιβιντ Γκρος Η.Π.Α «για την ανακάλυψη της ασυμπτωτικής ελευθερίας στη θεωρία των ισχυρών αλληλεπιδράσεων»[108]
Ντέιβιντ Πόλιτζερ Η.Π.Α
Φρανκ Γουίλτσεκ Η.Π.Α
2005 Ρόυ Τζ. Γκλάουμπερ Η.Π.Α «για τη συνεισφορά του στην κβαντική θεωρία οπτικής συμφωνίας»[109]
Τζον Λ. Χολ Η.Π.Α «για τη συμβολή τους στην ανάπτυξη της φασματοσκοπίας ακριβείας βασισμένης σε λέιζερ, συμπεριλαμβανομένης της τεχνικής συνδυασμού οπτικών συχνοτήτων (optical frequency comb technique)»[109]
Τέοντορ Β. Χενς Γερμανία
2006 Τζον Μέιδερ Η.Π.Α «για την ανακάλυψη της μορφής του μελανού σώματος και της ανισοτροπίας στην κοσμική ακτινοβολία μικροκυμάτων υποβάθρου»[110]
Τζορτζ Σμουτ Η.Π.Α
2007 Αλμπέρ Φερ Γαλλία «για την ανακάλυψη του φαινομένου της γιγάντιας μαγνητοαντίστασης (GRΜ)»[111]
Πέτερ Γκρίνμπεργκ Γερμανία
2008 Μακότο Κομπαγιάσι Ιαπωνία «για την ανακάλυψη της προέλευσης της σπασμένης συμμετρίας, η οποία προβλέπει την ύπαρξη στη φύση τουλάχιστον τριών οικογενειών από κουάρκς»[112]
Τοσιχίντε Μασκάουα Ιαπωνία
Γιοϊσίρο Νάμπου Ιαπωνία «για την ανακάλυψη του μηχανισμού της αυτογενούς σπασμένης συμμετρίας στην υποατομική φυσική»[112]
2009 Τσαρλς Κάο Χονγκ Κονγκ
Αγγλία
Η.Π.Α 		«για τα επιτεύγματα σχετικά με τη μετάδοση του φωτός σε ίνες για την οπτική επικοινωνία»[113]
Γουίλαρντ Μπόυλ Καναδάς
Η.Π.Α 		«για την εφεύρεση ενός κυκλώματος ημιαγωγών απεικόνισης - τον αισθητήρα CCD»[113]
Τζορτζ Σμιθ Η.Π.Α
2010 Αντρέ Γκέιμ Ρωσία
Ολλανδία 		«για τα επαναστατικά τους πειράματα που αφορούν το δισδιάστατο υλικό γραφένιο»[114]
Κονσταντίν Νοβοσέλοφ Ρωσία
Ηνωμένο Βασίλειο
2011 Σαμ Περλμάτερ Η.Π.Α «για την ανακάλυψη της επιταχυνόμενης διαστολής του Σύμπαντος από παρατηρήσεις των μακρινών υπερκαινοφανών»[115]
Μπράιαν Σμιντ Αυστραλία
Η.Π.Α
Άνταμ Ρις Η.Π.Α
2012 Σερζ Αρός Γαλλία «για τις επαναστατικές πειραματικές μεθόδους που επιτρέπουν τη μέτρηση και το χειρισμό μεμονωμένων κβαντικών συστημάτων»[116]
Ντέιβιντ Γουάινλαντ Η.Π.Α
2013 Πίτερ Χιγκς Ηνωμένο Βασίλειο «για τη θεωρητική ανακάλυψη του μηχανισμού που συνεισφέρει στην κατανόησή μας για την προέλευση της μάζας των υποατομικών σωματιδίων, ο οποίος πρόσφατα επιβεβαιώθηκε με την ανακάλυψη του προβλεπόμενου στοιχειώδους σωματιδίου, από τα πειράματα ATLAS και CMS του επιταχυντή LHC του CERΝ»[117]
Φρανσουά Ανγκλέρ Βέλγιο
2014 Ισάμου Ακασάκι Ιαπωνία «για την ανακάλυψη φωτοδιόδων μπλε χρώματος που επιτρέπει την έκλυση λαμπρού φωτός από ενεργειακά οικονομικές πηγές φωτός.»[118]
Χιρόσι Αμάνο Ιαπωνία
Σούτζι Νακαμούρα Ιαπωνία
Η.Π.Α
2015 Τακάκι Κατζίτα Ιαπωνία «για την ανακάλυψη της ταλάντωσης των νετρίνων, η οποία δείχνει ότι τα νετρίνα έχουν μάζα.»[119]
Άρθουρ Μπ. Μακντόναλντ Καναδάς
2016 Ντέιβιντ Θούλες Ηνωμένο Βασίλειο
Η.Π.Α 		«για θεωρητικές ανακαλύψεις τοπολογικών μεταβάσεων φάσης και τοπολογικών φάσεων της ύλης».[120]
Ντάνκαν Χάλντεϊν Ηνωμένο Βασίλειο
Η.Π.Α
Τζον Μ. Κόστερλιτς Ηνωμένο Βασίλειο
2017 Ράινερ Βάις Η.Π.Α «για τις καθοριστικές τους συνεισφορές στον ανιχνευτή LIGO και την παρατήρηση βαρυτικών κυμάτων».[121]
Μπάρι Μπάρις Η.Π.Α
Κιπ Θορν Η.Π.Α
2018 Άρθουρ Άσκιν Η.Π.Α "για τις καινοτόμες εφευρέσεις τους στον τομέα της φυσικής των λέιζερ"[122]
Ζεράρ Μουρού Γαλλία
Ντόνα Στρίκλαντ Καναδάς
2019 Τζέιμς Πιμπλς Καναδάς
Ηνωμένες Πολιτείες 		"για τις θεωρητικές ανακαλύψεις του στη φυσική κοσμολογία" [123]
Μισέλ Μαγιόρ Ελβετία "για την ανακάλυψη ενός εξωπλανήτη που βρίσκεται σε τροχιά γύρω από ένα αστέρι που μοιάζει με τον Ήλιο"
Ντιντιέ Κελόζ Ελβετία
2020 Ρότζερ Πένροοουζ Ηνωμένο Βασίλειο "για την ανακάλυψη ότι ο σχηματισμός μαύρων τρυπών είναι κάτι που προβλέπεται από τη θεωρία της γενικής σχετικότητας".[124]
Ράινχαρτ Γκέντσελ Γερμανία "για την ανακάλυψη ενός συμπαγούς υπερμεγέθους αντικειμένου στο κέντρο του γαλαξία μας"
Άντρεα Γκετς Ηνωμένες Πολιτείες
2021 Σιουκούρο Μανάμπε Ιαπωνία
Ηνωμένες Πολιτείες[125] 		"για τη φυσική μοντελοποίηση του κλίματος της Γης, ποσοτικοποιώντας τη μεταβλητότητα και προβλέποντας αξιόπιστα την θέρμανση του πλανήτη" [126]
Κλάους Χάσελμαν Γερμανία
Τζόρτζιο Παρίζι Ιταλία "για την ανακάλυψη της αλληλεπίδρασης της αταξίας και των διακυμάνσεων στα φυσικά συστήματα από την ατομική στην πλανητική κλίμακα"
2022 Αλέν Ασπέ Γαλλία "για πειράματα με διεμπλεγμένα φωτόνια, την επιβεβαίωση των παραβιάσεων των ανισοτήτων Μπελ και το πρωτοποριακό έργο τους στην επιστήμη της κβαντικής πληροφορικής" [127]
Τζον Κλάουζερ Ηνωμένες Πολιτείες
Άντον Τσάιλινγκερ Αυστρία
2023 Αν Λ'Ουιγιέ Γαλλία "για τις πειραματικές μεθόδους που παράγουν ταχύτατους παλμούς φωτός για τη μελέτη της δυναμικής των ηλεκτρονίων στην ύλη" [128][129]
Φέρεντς Κράους Ουγγαρία
Αυστρία
Πιερ Αγκοστινί Γαλλία
Ηνωμένες Πολιτείες
2024 Τζον Χόπφιλντ ΗΠΑ "για θεμελιώδεις ανακαλύψεις και εφευρέσεις που επιτρέπουν τη μηχανική μάθηση με τεχνητά νευρωνικά δίκτυα” [130]
Τζέφρι Χίντον Ηνωμένο Βασίλειο
Καναδάς

Δείτε επίσης

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ «Alfred Nobel – The Man Behind the Nobel Prize». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 29 Οκτωβρίου 2008. 
  2. ↑ «The Nobel Prize Awarders». Nobel Foundation. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Νοεμβρίου 2008. Ανακτήθηκε στις 29 Οκτωβρίου 2008. CS1 maint: Unfit url (link)
  3. ↑ «The Nobel Prize». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 29 Οκτωβρίου 2008. 
  4. ↑ «The Nobel Prize Amounts». Nobel Foundation. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Νοεμβρίου 2008. Ανακτήθηκε στις 29 Οκτωβρίου 2008. CS1 maint: Unfit url (link)
  5. ↑ «The Nobel Prize Amounts» και ο κατάλογος. Ανακτήθηκε 2 Φεβρ. 2018.
  6. ↑ «The Nobel Prize Award Ceremonies». Nobel Foundation. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Νοεμβρίου 2008. Ανακτήθηκε στις 29 Οκτωβρίου 2008. CS1 maint: Unfit url (link)
  7. ↑ «Nobel Prize Award Ceremonies»από nobelprize.org. Αρχειοθετήθηκε 18 Μαρτίου 2017. Ανακτήθηκε 2 Φεβρ 2018.
  8. ↑ «Nobel Laureates by Age»από nobelprize.org. Αρχειοθέτηση 27 Ιαν. 2018. Ανάκτηση 2 Φεβρ. 2018.
  9. ↑ «Nobel Laureates Facts». Nobel Foundation. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Δεκεμβρίου 2008. Ανακτήθηκε στις 29 Οκτωβρίου 2008. CS1 maint: Unfit url (link)
  10. ↑ «Women Nobel Laureates». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 29 Οκτωβρίου 2008. 
  11. ↑ «The Nobel Prize in Physics 1901». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2008. 
  12. ↑ «The Nobel Prize in Physics 1902». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2008. 
  13. ↑ 13,0 13,1 «The Nobel Prize in Physics 1903». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2008. 
  14. ↑ «The Nobel Prize in Physics 1904». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2008. 
  15. ↑ «The Nobel Prize in Physics 1905». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2008. 
  16. ↑ «The Nobel Prize in Physics 1906». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2008. 
  17. ↑ «The Nobel Prize in Physics 1907». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2008. 
  18. ↑ «The Nobel Prize in Physics 1908». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2008. 
  19. ↑ «The Nobel Prize in Physics 1909». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2008. 
  20. ↑ «The Nobel Prize in Physics 1910». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2008. 
  21. ↑ «The Nobel Prize in Physics 1911». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2008. 
  22. ↑ «The Nobel Prize in Physics 1912». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2008. 
  23. ↑ «The Nobel Prize in Physics 1913». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2008. 
  24. ↑ «The Nobel Prize in Physics 1914». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2008. 
  25. ↑ «The Nobel Prize in Physics 1915». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2008. 
  26. ↑ «The Nobel Prize in Physics 1917». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2008. 
  27. ↑ «The Nobel Prize in Physics 1918». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2008. 
  28. ↑ «The Nobel Prize in Physics 1919». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2008. 
  29. ↑ «The Nobel Prize in Physics 1920». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2008. 
  30. ↑ «The Nobel Prize in Physics 1921». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2008. 
  31. ↑ «The Nobel Prize in Physics 1922». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2008. 
  32. ↑ «The Nobel Prize in Physics 1923». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2008. 
  33. ↑ «The Nobel Prize in Physics 1924». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2008. 
  34. ↑ «The Nobel Prize in Physics 1925». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2008. 
  35. ↑ «The Nobel Prize in Physics 1926». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2008. 
  36. ↑ 36,0 36,1 «The Nobel Prize in Physics 1927». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2008. 
  37. ↑ «The Nobel Prize in Physics 1928». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2008. 
  38. ↑ «The Nobel Prize in Physics 1929». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2008. 
  39. ↑ «The Nobel Prize in Physics 1930». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2008. 
  40. ↑ «The Nobel Prize in Physics 1932». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2008. 
  41. ↑ «The Nobel Prize in Physics 1933». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2008. 
  42. ↑ «The Nobel Prize in Physics 1935». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2008. 
  43. ↑ 43,0 43,1 «The Nobel Prize in Physics 1936». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2008. 
  44. ↑ «The Nobel Prize in Physics 1937». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2008. 
  45. ↑ «The Nobel Prize in Physics 1938». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2008. 
  46. ↑ «The Nobel Prize in Physics 1939». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2008. 
  47. ↑ «The Nobel Prize in Physics 1943». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2008. 
  48. ↑ «The Nobel Prize in Physics 1944». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2008. 
  49. ↑ «The Nobel Prize in Physics 1945». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2008. 
  50. ↑ «The Nobel Prize in Physics 1946». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2008. 
  51. ↑ «The Nobel Prize in Physics 1947». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2008. 
  52. ↑ «The Nobel Prize in Physics 1948». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2008. 
  53. ↑ «The Nobel Prize in Physics 1949». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2008. 
  54. ↑ «The Nobel Prize in Physics 1950». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2008. 
  55. ↑ «The Nobel Prize in Physics 1951». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2008. 
  56. ↑ «The Nobel Prize in Physics 1952». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2008. 
  57. ↑ «The Nobel Prize in Physics 1953». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2008. 
  58. ↑ 58,0 58,1 «The Nobel Prize in Physics 1954». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2008. 
  59. ↑ 59,0 59,1 «The Nobel Prize in Physics 1955». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2008. 
  60. ↑ «The Nobel Prize in Physics 1956». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2008. 
  61. ↑ «The Nobel Prize in Physics 1957». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2008. 
  62. ↑ «The Nobel Prize in Physics 1958». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2008. 
  63. ↑ «The Nobel Prize in Physics 1959». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2008. 
  64. ↑ «The Nobel Prize in Physics 1960». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2008. 
  65. ↑ 65,0 65,1 «The Nobel Prize in Physics 1961». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2008. 
  66. ↑ «The Nobel Prize in Physics 1962». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2008. 
  67. ↑ 67,0 67,1 «The Nobel Prize in Physics 1963». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2008. 
  68. ↑ «The Nobel Prize in Physics 1964». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2008. 
  69. ↑ «The Nobel Prize in Physics 1965». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2008. 
  70. ↑ «The Nobel Prize in Physics 1966». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2008. 
  71. ↑ «The Nobel Prize in Physics 1967». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2008. 
  72. ↑ «The Nobel Prize in Physics 1968». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2008. 
  73. ↑ «The Nobel Prize in Physics 1969». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2008. 
  74. ↑ 74,0 74,1 «The Nobel Prize in Physics 1970». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2008. 
  75. ↑ «The Nobel Prize in Physics 1971». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2008. 
  76. ↑ «The Nobel Prize in Physics 1972». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2008. 
  77. ↑ 77,0 77,1 «The Nobel Prize in Physics 1973». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2008. 
  78. ↑ «The Nobel Prize in Physics 1974». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2008. 
  79. ↑ «The Nobel Prize in Physics 1975». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2008. 
  80. ↑ «The Nobel Prize in Physics 1976». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2008. 
  81. ↑ «The Nobel Prize in Physics 1977». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2008. 
  82. ↑ 82,0 82,1 «The Nobel Prize in Physics 1978». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2008. 
  83. ↑ «The Nobel Prize in Physics 1979». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2008. 
  84. ↑ «The Nobel Prize in Physics 1980». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2008. 
  85. ↑ 85,0 85,1 «The Nobel Prize in Physics 1981». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2008. 
  86. ↑ «The Nobel Prize in Physics 1982». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2008. 
  87. ↑ 87,0 87,1 «The Nobel Prize in Physics 1983». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2008. 
  88. ↑ «The Nobel Prize in Physics 1984». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2008. 
  89. ↑ «The Nobel Prize in Physics 1985». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2008. 
  90. ↑ 90,0 90,1 «The Nobel Prize in Physics 1986». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2008. 
  91. ↑ «The Nobel Prize in Physics 1987». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2008. 
  92. ↑ «The Nobel Prize in Physics 1988». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2008. 
  93. ↑ 93,0 93,1 «The Nobel Prize in Physics 1989». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2008. 
  94. ↑ «The Nobel Prize in Physics 1990». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2008. 
  95. ↑ «The Nobel Prize in Physics 1991». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2008. 
  96. ↑ «The Nobel Prize in Physics 1992». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2008. 
  97. ↑ «The Nobel Prize in Physics 1993». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2008. 
  98. ↑ 98,0 98,1 «The Nobel Prize in Physics 1994». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2008. 
  99. ↑ 99,0 99,1 «The Nobel Prize in Physics 1995». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2008. 
  100. ↑ «The Nobel Prize in Physics 1996». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2008. 
  101. ↑ «The Nobel Prize in Physics 1997». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2008. 
  102. ↑ «The Nobel Prize in Physics 1998». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2008. 
  103. ↑ «The Nobel Prize in Physics 1999». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2008. 
  104. ↑ 104,0 104,1 «The Nobel Prize in Physics 2000». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2008. 
  105. ↑ «The Nobel Prize in Physics 2001». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2008. 
  106. ↑ 106,0 106,1 «The Nobel Prize in Physics 2002». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2008. 
  107. ↑ «The Nobel Prize in Physics 2003». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2008. 
  108. ↑ «The Nobel Prize in Physics 2004». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2008. 
  109. ↑ 109,0 109,1 «The Nobel Prize in Physics 2005». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2008. 
  110. ↑ «The Nobel Prize in Physics 2006». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2008. 
  111. ↑ «The Nobel Prize in Physics 2007». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2008. 
  112. ↑ 112,0 112,1 «The Nobel Prize in Physics 2008». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2008. 
  113. ↑ 113,0 113,1 «The Nobel Prize in Physics 2009». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 6 Οκτωβρίου 2009. 
  114. ↑ «The Nobel Prize in Physics 2010». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 5 Οκτωβρίου 2010. 
  115. ↑ «The Nobel Prize in Physics 2011». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 4 Οκτωβρίου 2011. 
  116. ↑ «The Nobel Prize in Physics 2012». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2012. 
  117. ↑ «The Nobel Prize in Physics 2013 Press Release» (PDF). Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 8 Οκτωβρίου 2013. 
  118. ↑ «The Nobel Prize in Physics 2014 Press Release». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 7 Οκτωβρίου 2014. 
  119. ↑ «The Nobel Prize in Physics 2015 Press Release». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 6 Οκτωβρίου 2015. 
  120. ↑ «The Nobel Prize in Physics 2016 Press Release». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 4 Οκτωβρίου 2016. 
  121. ↑ «The Nobel Prize in Physics 2017 Press Release». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 3 Οκτωβρίου 2017. 
  122. ↑ «The Nobel Prize in Physics 2018». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 2 Οκτωβρίου 2018. 
  123. ↑ «The Nobel Prize in Physics 2019». Nobel Foundation. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Οκτωβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 8 Οκτωβρίου 2019. 
  124. ↑ «The Nobel Prize in Physics 2020». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 6 Οκτωβρίου 2020. 
  125. ↑ Θεωρείται Αμερικανός πολίτης από την Επιτροπή των Νόμπελ.
  126. ↑ «The Nobel Prize in Physics 2021» (PDF). Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 5 Οκτωβρίου 2021. 
  127. ↑ 2022 Nobel Prize in Physics: Press release nobelprize.org. Retrieved 4 Οκτωβρίου 2022
  128. ↑ «The Nobel Prize in Physics 2023». Nobel Foundation. 3 Οκτωβρίου 2023. Ανακτήθηκε στις 3 Οκτωβρίου 2023. 
  129. ↑ «Contributors [Back cover»]. IEEE Journal of Quantum Electronics 6 (12). 1970. https://ieeexplore.ieee.org/xpl/tocresult.jsp?isnumber=23203. 
  130. ↑ «The Nobel Prize in Physics 2024». Nobel Foundation. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Οκτωβρίου 2024. Ανακτήθηκε στις 8 Οκτωβρίου 2024. 
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Βραβείο_Νόμπελ_Φυσικής&oldid=10806332"