Ζωρζ Σαρπάκ

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Ζωρζ Σαρπάκ
Όνομα στη
μητρική γλώσσα
Hersz Georges Charpak (Γαλλικά)[1]
Γέννηση1  Αυγούστου 1924[2][3][4]
Ντουμπροβίτσα[5]
Θάνατος29  Σεπτεμβρίου 2010[2][6][7]
5ο δημοτικό διαμέρισμα του Παρισιού[1]
ΥπηκοότηταΓαλλία (1946) και Πολωνία
ΣπουδέςΛύκειο Σαν-Λουί, Εθνική Ανώτατη Σχολή Μηχανικών Μεταλλειολόγων του Παρισιού, École de Physique des Houches και Πανεπιστήμιο του Παρισιού
ΣύζυγοςΝτομινίκ Βιντάλ (από το 1953)
Τέκνα3
ΒραβεύσειςΙππότης της Λεγεώνας της Τιμής (1993), Αξιωματικός της Λεγεώνας της Τιμής (2007), Αξιωματούχος του Εθνικού Τάγματος της Αξίας (10  Νοεμβρίου 1997), Βραβείο Νόμπελ Φυσικής (1992), Βραβείο Ζαν Ρικάρ (1973), Βραβείο Υψηλής Ενέργειας και Σωματιδιακής Φυσικής (1989), Βραβείο Νεσίμ-Χαμπίφ (2013), αργυρό μετάλλιο του CNRS (1971), επίτιμος διδάκτωρ του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (1993), επίτιμος διδάκτωρ του Ελεύθερου Πανεπιστημίου Βρυξελλών (1994), επίτιμος διδάκτωρ του Πανεπιστημίου της Γενεύης (1977), επίτιμος διδάκτωρ του Πανεπιστημίου της Κόιμπρα (1994) και Επίτιμος διδάκτωρ του Πανεπιστημίου της Οττάβας (1995)
Επιστημονική σταδιοδρομία
Ερευνητικός τομέαςσωματιδιακή φυσική
Ιδιότηταφυσικός, αγωνιστής της Γαλλικής αντίστασης και ερευνητής
Ακαδημαϊκός τίτλοςδιδακτορικό δίπλωμα και Μπακαλορεά

O Ζωρζ Σαρπάκ (γαλλ.: Georges Charpak, γεννηθείς Jerzy Charpak, 8 Μαρτίου[8] 1924 - 29 Σεπτεμβρίου 2010), ήταν γεννημένος στην Πολωνία σε οικογένεια Εβραίων Γάλλος φυσικός, ο οποίος το 1992 τιμήθηκε με το Βραβείο Νόμπελ Φυσικής.[9][10][11]

Βιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Ζωρζ Σαρπάκ γεννήθηκε με το όνομα Γέρζι Σαρπάκ στην Εβραϊκή οικογένεια των Άννα (Σάπιρο) και Μορίς Σαρπάκ, στο χωριό Ντουμπρόβιτσα της Πολωνίας (σήμερα ανήκει στην Ουκρανία). Η οικογένεια του Σαρπάκ μετακόμισε από την Πολωνία στο Παρίσι όταν αυτός ήταν 7 ετών, και το 1941 άρχισε να μελετά μαθηματικά στο Λύκειο Σαν Λουί.[12] Ο ηθοποιός και σκηνοθέτης ταινιών Αντρέ Σαρπάκ ήταν αδελφός του.

Στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο ο Σαρπάκ υπηρέτησε στην αντίσταση και το 1943 φυλακίστηκε από τις αρχές του Βισύ. Το 1944 εγκλείστηκε στο στρατόπεδο συγκέντρωσης των Ναζί Νταχάου, όπου παρέμεινε μέχρι το 1945 οπότε και απελευθερώθηκε το στρατόπεδο.

Μετά τις προκαταρκτικές σπουδές του πρώτα στο Λύκειο Σαν Λουί στο Παρίσι και μετά στο Λύκειο Ζοφρ στο Μοντπελιέ[13], το 1945 εισήχθηκε στην Εθνική Ανώτατη Σχολή Ορυχείων (γαλλικά: École des Mines) στο Παρίσι, μία από τις πιο αναγνωρισμένες σχολές μηχανικών στη Γαλλία. Τον επόμενο χρόνο πολιτογραφήθηκε Γάλλος. Το 1948 έλαβε το Γαλλικό πτυχίο Πολιτικού Μηχανικού Ορυχείων (ισοδύναμο με μάστερ) και το 1949 ξεκίνησε μαθητεία στο εργαστήριο του Φρεντερίκ Ζολιό-Κιουρί στο Κολέγιο της Γαλλίας. [12][14] Ήταν ένας χρόνο μετά την κατασκευή του πρώτου πυρηνικού αντιδραστήρα στη Γαλλική επικράτεια, με επικεφαλής τον Κιουρί. Όσο ήταν στο Κολέγιο ο Ζωρζ εξασφάλισε μια θέση ερευνητή στο Εθνικό Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών της Γαλλίας (CNRS). Το 1954 έλαβε το διδακτορικό του[15] στην πυρηνική φυσική από το Κολέγιο της Γαλλίας, παρουσιάζοντας τη διατριβή του με θέμα την εκπομπή πολύ χαμηλής ακτινοβολίας από πυρηνική διάσπαση (Σαρπάκ & Σούζορ). [16] [17]

Το 1959 εντάχθηκε στο προσωπικό του CERN ( Ευρωπαϊκός Οργανισμός Πυρηνικών Ερευνών ) στη Γενεύη, όπου εφηύρε και ανέπτυξε[18] τον αναλογικό θάλαμο πολλαπλών συρμάτων (MWPC).[19] Ο θάλαμος κατοχυρώθηκε με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας και γρήγορα αντικατέστησε τους παλιούς θαλάμους φυσαλίδων, επιτρέποντας καλύτερη επεξεργασία δεδομένων.[20][21] Η νέα συσκευή δημοσιοποιήθηκε το 1968.[22] Στα τέλη της δεκαετίας του '70 ο Ζωρζ εφηύρε από κοινού με τους Νλολκ και Πολίκαρπο τον θάλαμο διακύμανσης σπινθηρισμών.[23] Εργάστηκε στο CERN μέχρι το 1991, που αποσύρθηκε. Το 1980 ο Ζωρζ Σαρπάκ έγινε καθηγητής στο Ανώτατο εκπαιδευτικό ίδρυμα βιομηχανικής χημείας και φυσικής στο Παρίσι (ESPCI) και από το 1984 κατείχε την έδρα Ζολιό-Κιουρί. Εκεί ανέπτυξε και παρουσίασε τις ισχυρές εφαρμογές των ανιχνευτών σωματιδίων, ιδίως στον τομέα διάγνωσης της υγείας. Ήταν ο συνιδρυτής μιας σειράς νεοσύστατων επιχειρήσεων που αναδύθηκαν στην αρένα των βιολογικών εργαστηρίων, με συμπεριλαμβανόμενα τα Molecular Engines Laboratories (Εργαστήρια Μοριακής Μηχανικής), Biospace Instruments (Συσκευές Διαστημικής Βιολογίας) και SuperSonic Imagine (Υπερηχητική Απεικόνιση) - μαζί με τον Ματθίας Φινκ. Την 20 Μαΐου 1985 εκλέχθηκε μέλος της Γαλλικής Ακαδημίας Επιστημών.

Το 1992 του απονεμήθηκε το Βραβείο Νόμπελ Φυσικής «για την εφεύρεσή του και την ανάπτυξη ανιχνευτών σωματιδίων, ιδιαίτερα του αναλογικού θαλάμου πολλαπλών συρμάτων», με ευχαριστίες στα ιδρύματα ESPCI και CERN.

Στη Γαλλία, ο Ζωρζ ήταν ένθερμος υποστηρικτής της πυρηνικής ενέργειας. Ήταν, επίσης, μέλος στο Διοικητικό Συμβούλιο των Χορηγών του Δελτίου των Ατομικών Επιστημόνων.

Το 1953 ο Σαρπάκ παντρεύτηκε την Ντομινίκ Βιντάλ και απέκτησαν τρία παιδιά.[24]

Δημοσιεύσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Βιβλία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • La vie à fil tendu, συν-συγγραφή με τον Dominique Saudinos (1993 Odile Jacob, (ISBN 2-7381-0214-X))
  • Devenez sorciers, devenez savants, συν-συγγραφή με τον Henri Broch (Odile Jacob, (ISBN 90-5814-005-9)). Δημοσιεύθηκε στα αγγλικά ως "Debunked!" από το Johns Hopkins University Press.

Τεχνικές αναφορές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. 1,0 1,1 1,2 «Fichier des personnes décédées». Fichier des personnes décédées. Ανακτήθηκε στις 29  Νοεμβρίου 2023.
  2. 2,0 2,1 «Georges Charpak, Physics Nobel Winner, Dies at 86». 2  Οκτωβρίου 2010.
  3. (Αγγλικά) Find A Grave. 59643973. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  4. (Γερμανικά) Εγκυκλοπαίδεια Μπρόκχαους. charpak-georges.
  5. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: «BnF catalogue général». (Γαλλικά) general catalog of BnF. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας. Παρίσι. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  6. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 26  Απριλίου 2014.
  7. «Encyclopædia Britannica» (Αγγλικά) biography/Georges-Charpak. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  8. Martin, Douglas (2 October 2010). «Georges Charpak, Physics Nobel Winner, Dies at 86». New York Times. https://www.nytimes.com/2010/10/03/science/03charpak.html. «In a speech last year, Dr. Charpak (pronounced shahr-PUCK) said he was born on March 8, 1924, not Aug. 1 as officially recorded.» 
  9. French Nobel physics laureate Georges Charpak dies at 86 Αρχειοθετήθηκε 2019-12-10 στο Wayback Machine. Earthtimes. 30 September 2010. Retrieved 30 September 2010
  10. Giomataris, I. (2010). «Georges Charpak (1924–2010)». Nature 467 (7319): 1048. doi:10.1038/4671048a. PMID 20981084. Bibcode2010Natur.467.1048G. 
  11. «Georges Charpak: Nobel Physics Prize 1992». CERN Courier 32 (10): 1–6. December 1992. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2015-03-10. https://archive.today/20150310002943/http://cds.cern.ch/record/1731985?ln=el. 
  12. 12,0 12,1 CERN Scientific Information Service - Archive. CERN. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Φεβρουαρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 29 Ιανουαρίου 2012. 
  13. "Tribulations d’un immigré d’Europe centrale, Georges Charpak" Αρχειοθετήθηκε 2012-03-24 στο Wayback Machine. on Lycée Joffre website (Γαλλικά)
  14. Georges Charpak - Research on particle imaging detectors - 650 pages Volume 6 of World Scientific series in 20th century physics World Scientific, 1995 29 Jan 2012 (ISBN 981-02-1902-4)
  15. Charpak, G.; Suzor, F. - 1954 May 01 Retrieved 2012-01-29
  16. See : 228Ac = (Actinium 228)
  17. F.Suzor et G.Charpak 1959 (June) Study of the electrons and X-rays of autoionisation with Beta radiation of Prometheum 147 - archive
  18. Bouclier, R.; Charpak, G.; Dimčovski, Z.; Fischer, G.; Sauli, F.; Coignet, G.; Flügge, G. (1970). «Investigation of some properties of multiwire proportional chambers». Nuclear Instruments and Methods 88 (1): 149–161. doi:10.1016/0029-554X(70)90872-4. Bibcode1970NucIM..88..149B. 
  19. «Χημεία: Σαν σήμερα στη ΧΗΜΕΊΑ : 29 Σεπτεμβρίου». Χημεία. 29 Σεπτεμβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 10 Σεπτεμβρίου 2019. 
  20. Giomataris, Ioannis (December 2010). «Georges Charpak-a true man of science». CERN Courier 50 (10): 33–36. https://cds.cern.ch/record/1734475. 
  21. Catapano, Paola (March 2009). «Georges Charpak: hardwired for science». CERN Courier 42 (2): 24–28. https://cds.cern.ch/record/1734347. 
  22. IEEEieeeghn Retrieved 2012-01-29
  23. Elena Aprile, Aleksey E. Bolotnikov, Alexander I. Bolozdynya, Tadayoshi Doke - Noble Gas Detectors - 362 pages John Wiley & Sons, 28 May 2007 (Google eBook) Retrieved 2012-01-29 (ISBN 3-527-60963-6)
  24. Maugh II, Thomas H. (October 8, 2010). «Georges Charpak dies at 86; French physicist won Nobel Prize». Los Angeles Times. http://articles.latimes.com/2010/oct/08/local/la-me-georges-charpak-20101008.