Μετάβαση στο περιεχόμενο

Ορμονοθεραπεία επιβεβαίωσης φύλου

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Αυτό το λήμμα αφορά την χρήση ορμονοθεραπείας σε διεμφυλικά άτομα. Για χρήση στην αντιμετώπιση καρκίνου, δείτε: Ορμονοθεραπεία.

Ορμονοθεραπεία Επιβεβαίωσης Φύλου (αγγλ. GAHT), επίσης γνωστή ως Θεραπεία Ορμονικής Υποκατάστατης  (αγγλ. HRT), είναι μια μορφή ορμονοθεραπείας η οποία χρησιμοποιείται σε διεμφυλικά και non-binary άτομα με στόχο την ευθυγράμμιση της εξωτερικής εμφάνισης –κυρίως των δευτερευόντων σεξουαλικών χαρακτηριστικών–  με την ταυτότητα φύλου του ατόμου. Η διαδικασία επιτυγχάνεται με την χορήγηση ορμονών και άλλων ορμονικών φαρμάκων.

Η θεραπεία μπορεί να είναι αρρενοποιητική –να έχει δηλαδή ως στόχο την τροποποίηση της εξωτερικής εμφάνισης ώστε αυτή να είναι πιο ταυτίσιμη με την ανδρική– ή θηλυκοποιητική, που είναι το ακριβώς αντίστροφο. Με βάση την επιλογή, λαμβάνεται διαφορετική αγωγή:

Η ορμονοθεραπεία επιβεβαίωσης φύλου αναγνωρίζεται από τους περισσότερους ιατρικούς και ψυχολογικούς οργανισμούς ως ασφαλής και αποτελεσματική στην καταπολέμηση της δυσφορίας φύλου υπό την κατάλληλη ιατρική επίβλεψη.[3][4][5][6][7]

Οι φυσικές αλλαγές που ακολουθούν την ορμονοθεραπεία επιβεβαίωσης φύλου βασίζονται στο αν η πρακτική είναι αρρενοποιητική ή θηλυκοποιητική. Σε αρρενοποιητικές εφαρμόσεις, οι αλλαγές περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων: ανάπτυξη τριχοφυΐας στο πρόσωπο, αλλαγές στη φωνή, ανακατανομή του υποδόριου λίπους του προσώπου και του σώματος, αυξημένη μυϊκή μάζα, και αυξημένη σωματική τριχοφυΐα.[1] Σε θηλυκοποιητικές εφαρμόσεις, οι αλλαγές περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων: διόγκωση του στήθους, ανακατανομή του υποδόριου λίπους του προσώπου και του σώματος, μείωση της μυϊκής μάζας, μείωση της τριχοφυΐας του σώματος και του προσώπου, και διακοπή ή πιθανή αναστροφή της τριχόπτωσης στο κεφάλι.[2]

Ο απαιτούμενος χρόνος για την εμφάνιση αλλαγών διαφέρει βάσει την αλλαγή, αλλά κυμαίνεται από μερικούς μήνες έως περίπου έναν χρόνο.[1][2] Ορισμένες αλλαγές είναι αναστρέψιμες μέσω της διακοπής της θεραπείας, αν και αυτό εξαρτάται κατά μεγάλο βαθμό από τη διάρκεια λήψης των ορμονών, καθώς και γενετικούς ή άλλους παράγοντες.[8] Κύρια παραδείγματα μη-αναστρέψιμων αλλαγών μέσω απλής διακοπής αποτελούν: η μειωμένη γονιμότητα, η διόγκωση των μαστών και της κλειτορίδας, και οι αλλαγές στην φωνή.[8]

Ψυχολογική Επίδραση

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η υπάρχουσα έρευνα συνδέει την ορμονοθεραπεία επιβεβαίωσης φύλου με κυρίως θετικά αποτελέσματα ψυχικής υγείας. Πιο συγκεκριμένα, έχουν παρατηρηθεί βελτιωμένα ποσοστά ποιότητας ζωής και σωματικής ευχαρίστησης, καθώς και μειωμένα επίπεδα κατάθλιψης, άγχους, αυτοκτονικού ιδεασμού, και δυστυχίας λόγω δυσφορίας φύλου.[9][10][11][12]

Η έρευνα πάνω σε αυτό το θέμα, ωστόσο, είναι κατά μεγάλο βαθμό περιορισμένη, λόγω, μεταξύ άλλων, του ενδεχόμενου αμεροληψίας, της σύγχυσης άλλων παραγόντων (κοινωνικοοικονομικό στάτους, εκτέλεση χειρουργικής επέμβασης, παράλληλη ψυχοθεραπεία, κ.α.), και των δυσκολιών στην συγκέντρωση και διατήρηση επαρκών μεγεθών δειγμάτων.[9][13] Αξιοσημείωτα είναι επίσης τα ηθικά και μεθοδολογικά κωλύματα που εμποδίζουν την διεξαγωγή τυχαιοποιημένων ελεγχόμενων δοκιμών, οι οποίες θεωρούνται το «χρυσό στάνταρ» στην δοκιμή φαρμάκων.[14]

Τα ποσοστά και οι αιτίες της μετάνοιας και απομετάβασης ύστερα από μια περίοδο ορμονοθεραπείας επιβεβαίωσης φύλου είναι επίσης δύσκολο να εκτιμηθούν, καθώς η έρευνα πάνω σε αυτό το θέμα συχνά φέρει παρόμοια ελαττώματα.[15]

Σύμφωνα με μία ανάλυση 15 μελετών του 2024, τα ποσοστά διακοπής της θεραπείας είναι 1,6% με 9,8% για την θεραπεία με ορμόνες του αντίθετου φύλου και 1% με 7,6% για θεραπεία με αναστολείς εφηβείας. Επισημαίνεται ότι η διακοπή της θεραπείας «φαίνεται σπάνια», καθώς και ότι τα ποσοστά όσων διακόπτουν την θεραπεία λόγω αλλαγής ταυτότητας φύλου είναι μάλλον υπερεκτιμημένα, διότι πολλές περιπτώσεις στην πραγματικότητα ευθύνονται σε «οικονομικούς φραγμούς, παρενέργειες, κακή συμμόρφωση, κοινωνικά ζητήματα ή στόχους θεραπείας που δεν επιτεύχθηκαν».[15]

Η αναφορά των πρώιμων αποτελεσμάτων της ανερχόμενης Transgender Έρευνας των ΗΠΑ του 2022 διατυπώνει πως το 98% όσων από τους ερωτηθέντες (συνολικά 92,329 άτομα) λάμβαναν ορμονοθεραπεία επιβεβαίωσης φύλου αναφέρει μεγαλύτερη ικανοποίηση με την ζωή του εξαιτίας της,[16] αν και προκαταρκτικά δεδομένα σαν αυτό θα πρέπει να λαμβάνονται με επιφύλαξη.

Ασφάλεια και ρίσκα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

H ορμονοθεραπεία επιβεβαίωσης φύλου θεωρείται γενικότερα ασφαλής υπό την κατάλληλη ιατρική επίβλεψη.[17] Κύριος κίνδυνος στην αρρενοποιητική θεραπεία θεωρείται το ρίσκο πολυκυτταραιμίας, που σχετίζεται με ελάχιστες αυξήσεις του αιματοκρίτη.[17][18] Στην θηλυκοποιητική θεραπεία, κύριος κίνδυνος θεωρείται το ρίσκο ανάπτυξης θρόμβων στο αίμα.[17][18]

Ο κίνδυνος καρδιακής προσβολής, εγκεφαλικού επεισοδίου, και διαβήτη θεωρείται ελάχιστος σε υγιή, νέα άτομα υπό την κατάλληλη επίβλεψη, αλλά μπορεί να αυξηθεί, ειδικά σε άτομα με συνυπάρχουσες παθήσεις υγείας ή που ξεκινούν την θεραπεία μετά την ηλικία των 50 ετών.[19] Δεν υπάρχουν επαρκή στοιχεία που να υποδεικνύουν σημαντική αύξηση στον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου εξαιτίας της θεραπείας.[17]

Λόγω της δυνατότητας της πρακτικής να οδηγήσει σε μειωμένη γονιμότητα,[20] συνιστάται προτού το άτομο προβεί σε ορμονοθεραπεία επιβεβαίωσης φύλου να θεωρήσει την αξιοποίηση μέσων διατήρησης γονιμότητας, όπως η κρυοσυντήρηση σπερματοζωαρίων, ωαρίων, ωοθηκικού ιστού, ή και γονιμοποιημένων ωαρίων.[20][21]

Δεν παρατηρείται επιβλαβής επίδραση στην ψυχική υγεία,[9][10][11][12] με εξαίρεση πιθανές διακυμάνσεις στη διάθεση λόγω ορμονικών αλλαγών (παρόμοιες με αυτές της εφηβείας), οι οποίες συνήθως υποχωρούν με την πάροδο του χρόνου.[19]

  1. 1,0 1,1 1,2 «Overview of masculinizing hormone therapy | Gender Affirming Health Program». transcare.ucsf.edu (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 26 Δεκεμβρίου 2024. 
  2. 2,0 2,1 2,2 «Overview of feminizing hormone therapy | Gender Affirming Health Program». transcare.ucsf.edu (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 26 Δεκεμβρίου 2024. 
  3. «Position Statement on Access to Care for Transgender and Gender Diverse Individuals»(PDF). American Psychiatric Association (στα Αγγλικά).
  4. «Position Statement On Transgender Health» (PDF). Endocrine Society (στα Αγγλικά).
  5. «LGBTQIA+ Health - The AMA Position» (PDF). Australian Medical Association (στα Αγγλικά).
  6. Brezin, François; Busiah, Kanetee; Leroy, Clara; Fiot, Elodie; Bensignor, Candace; Amouroux, Cyril; Caquard, Marylène; Cartault, Audrey και άλλοι. (2024-11-17). «Endocrine management of transgender adolescents: Expert consensus of the french society of pediatric endocrinology and diabetology working group». Archives de Pédiatrie. doi:10.1016/j.arcped.2024.08.003. ISSN 0929-693X. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0929693X24001763. 
  7. «Geschlechtsinkongruenz und Geschlechtsdysphorie im Kindes- und Jugendalter – Diagnostik und Behandlung (S2k)» (PDF) (στα Γερμανικά). AWMF. 
  8. 8,0 8,1 MD, Raj Singh (27 Αυγούστου 2023). «Can Transgender Hormone Transition Therapy Be Reversed? - Healor». healor.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 26 Δεκεμβρίου 2024. 
  9. 9,0 9,1 9,2 Baker, Kellan E; Wilson, Lisa M; Sharma, Ritu; Dukhanin, Vadim; McArthur, Kristen; Robinson, Karen A (2021-04-01). «Hormone Therapy, Mental Health, and Quality of Life Among Transgender People: A Systematic Review». Journal of the Endocrine Society 5 (4): bvab011. doi:10.1210/jendso/bvab011. ISSN 2472-1972. PMID 33644622. PMC PMC7894249. https://academic.oup.com/jes/article/5/4/bvab011/6126016. 
  10. 10,0 10,1 Costa, Rosalia; Colizzi, Marco (2016-08-04). «The effect of cross-sex hormonal treatment on gender dysphoria individuals' mental health: a systematic review» (στα English). Neuropsychiatric Disease and Treatment 12: 1953–1966. doi:10.2147/NDT.S95310. PMID 27536118. PMC PMC4977075. https://www.dovepress.com/the-effect-of-cross-sex-hormonal-treatment-on-gender-dysphoria-individ-peer-reviewed-fulltext-article-NDT. 
  11. 11,0 11,1 Nguyen, Hillary B.; Chavez, Alexis M.; Lipner, Emily; Hantsoo, Liisa; Kornfield, Sara L.; Davies, Robert D.; Epperson, C. Neill (2018-10-11). «Gender-Affirming Hormone Use in Transgender Individuals: Impact on Behavioral Health and Cognition» (στα αγγλικά). Current Psychiatry Reports 20 (12): 110. doi:10.1007/s11920-018-0973-0. ISSN 1535-1645. PMID 30306351. PMC PMC6354936. https://link.springer.com/article/10.1007/s11920-018-0973-0. 
  12. 12,0 12,1 White Hughto, Jaclyn M.; Reisner, Sari L. (2016-12). «A Systematic Review of the Effects of Hormone Therapy on Psychological Functioning and Quality of Life in Transgender Individuals». Transgender Health 1 (1): 21–31. doi:10.1089/trgh.2015.0008. ISSN 2688-4887. PMID 27595141. PMC PMC5010234. https://www.liebertpub.com/doi/10.1089/trgh.2015.0008. 
  13. Shelemy, Lucas; Cotton, Sue; Crane, Catherine; Knight, Matthew. «Systematic review of prospective adult mental health outcomes following affirmative interventions for gender dysphoria». International Journal of Transgender Health 0 (0): 1–21. doi:10.1080/26895269.2024.2333525. ISSN 2689-5269. https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/26895269.2024.2333525. 
  14. Schall, Theodore E.; Jaffe, Kaitlyn; Moses, Jacob D. (2024-09-01). «Roles of Randomized Controlled Trials in Establishing Evidence-Based Gender-Affirming Care and Advancing Health Equity» (στα αγγλικά). AMA Journal of Ethics 26 (9): 684–689. doi:10.1001/amajethics.2024.684. ISSN 2376-6980. https://journalofethics.ama-assn.org/article/roles-randomized-controlled-trials-establishing-evidence-based-gender-affirming-care-and-advancing/2024-09. 
  15. 15,0 15,1 Feigerlova, Eva (2025-02-01). «Prevalence of detransition in persons seeking gender-affirming hormonal treatments: a systematic review». The Journal of Sexual Medicine 22 (2): 356–368. doi:10.1093/jsxmed/qdae186. ISSN 1743-6095. https://academic.oup.com/jsm/advance-article-abstract/doi/10.1093/jsxmed/qdae186/7933251?redirectedFrom=fulltext&login=false. 
  16. «2022 USTS Early Insights Report» (PDF). transequality.org. National Center for Transgender Equality. 
  17. 17,0 17,1 17,2 17,3 Weinand, Jamie D.; Safer, Joshua D. (2015-06-01). «Hormone therapy in transgender adults is safe with provider supervision; A review of hormone therapy sequelae for transgender individuals». Journal of Clinical & Translational Endocrinology 2 (2): 55–60. doi:10.1016/j.jcte.2015.02.003. ISSN 2214-6237. PMID 28090436. PMC PMC5226129. https://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/S2214623715000496. 
  18. 18,0 18,1 Coleman, E.; Bockting, W.; Botzer, M.; Cohen-Kettenis, P.; DeCuypere, G.; Feldman, J.; Fraser, L.; Green, J. και άλλοι. (2012-08-01). «Standards of Care for the Health of Transsexual, Transgender, and Gender-Nonconforming People, Version 7». International Journal of Transgenderism 13 (4): 165–232. doi:10.1080/15532739.2011.700873. ISSN 1553-2739. https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/15532739.2011.700873. 
  19. 19,0 19,1 «Information on Estrogen Hormone Therapy | Gender Affirming Health Program». transcare.ucsf.edu (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 26 Δεκεμβρίου 2024. 
  20. 20,0 20,1 T'Sjoen, Guy; Van Caenegem, Eva; Wierckx, Katrien (2013-12). «Transgenderism and reproduction» (στα αγγλικά). Current Opinion in Endocrinology, Diabetes and Obesity 20 (6): 575. doi:10.1097/01.med.0000436184.42554.b7. ISSN 1752-296X. https://journals.lww.com/co-endocrinology/abstract/2013/12000/transgenderism_and_reproduction.13.aspx. 
  21. «Masculinizing hormone therapy - Mayo Clinic». www.mayoclinic.org (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 26 Δεκεμβρίου 2024.