Μετάβαση στο περιεχόμενο

Ξι

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Αυτό το λήμμα αφορά το γράμμα του ελληνικού αλφαβήτου. Για την παραλία της Κεφαλονιάς, δείτε: Ξι (παραλία).
Καλλιτεχνική γραφή
Μέγα Ετυμολογικόν, 1499
Ελληνικό αλφάβητο
Αα Άλφα Νν Νι
Ββ Βήτα Ξξ Ξι
Γγ Γάμμα Οο Όμικρον
Δδ Δέλτα Ππ Πι
Εε Έψιλον Ρρ Ρω
Ζζ Ζήτα Σσς Σίγμα
Ηη Ήτα Ττ Ταυ
Θθ Θήτα Υυ Ύψιλον
Ιι Ιώτα Φφ Φι
Κκ Κάππα Χχ Χι
Λλ Λάμδα Ψψ Ψι
Μμ Μι Ωω Ωμέγα
Ιστορία
Αρχαϊκές τοπικές παραλλαγές
  • Δίγαμμα
  • Ήτα
  • Σαν
  • Τσαν
  • Κόππα
  • Σαμπί
Σημεία στίξης Συμπλέγματα
Αριθμοί
ϛ (6) ϟ (90) ϡ (900)
Σε άλλες γλώσσες
Σχετικά λήμματα


π  σ  ε

Το γράμμα ξιξει, κεφαλαίο Ξ, πεζό ξ) είναι το δέκατο τέταρτο γράμμα του ελληνικού αλφαβήτου. Αναπαριστά την ακολουθία άηχου υπερωικού κλειστού και φατνιακού τριβόμενου [ks]. [ks]Η παρουσία δύο φθόγγων, ενός υπερωικού /ɣ, k, x/ και του συριστικού /s/, σε περιβάλλοντα όπως τους χρόνους ρημάτων (π.χ. διώκω) γεγονός που οδήγησε στη χρήση ενός γραφήματος για την αναπαράσταση της ακολουθίας.[1]

Στο λατινικό αλφάβητο αντιστοιχεί με το X, x, καθώς σε κάποιες περιοχές κατά την αρχαιότητα το γράμμα Χ, χ του ελληνικού αλφαβήτου συμβόλιζε την παραπάνω ακολουθία /ks/ και όχι το υπερωικό φώνημα /x/.[1] Έτσι, για τη μεταγραφή στο λατινικό αλφάβητο ελληνικών λέξεων που το περιέχουν χρησιμοποιείται παραδοσιακά το X, x, αλλά και το ks (πιο πρόσφατα). Το Ξ υιοθετήθηκε στο πρώιμο κυριλλικό αλφάβητο ως Ѯ, ѯ (ksi ή ксі ή кси), κυρίως για λέξεις δανεισμένες από τα ελληνικά.

Στο ελληνικό σύστημα αρίθμησης έχει αριθμητική αξία ξ´=60.

Το κεφαλαίο Ξ συμβολίζει:

  1. 1,0 1,1 Μπαμπινιώτης, Γ. (2005): Λεξικό της Νέας Ελληνικής γλώσσας. Αθήνα: Κέντρο Λεξικολογίας. s.v. «Ξ».

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Λεξιλογικός ορισμός του ξι στο Βικιλεξικό
  • Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Xi (letter) στο Wikimedia Commons