Φραντς Λιστ
 |
Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν. |
Ο Φραντς Λιστ (Franz ή Ferenc Liszt, 22 Οκτωβρίου 1811 - 31 Ιουλίου 1886) ήταν Ούγγρος ρομαντικός συνθέτης και πιανίστας. Μαζί με τον Φρεντερίκ Σοπέν, θεωρούνται οι σημαντικότεροι ρομαντικοί συνθέτες για πιάνο και δύο από τους σπουδαιότερους πιανίστες της εποχής.
Ήταν βασικός εκπρόσωπος της Νέας Γερμανικής Σχολής, με επίκεντρο τη Βαϊμάρη, όπου μαζί με τον Ρίχαρντ Βάγκνερ προωθούσαν καινοτομίες στην αρμονία, μουσική δομή και στην θεματική ανάπτυξη. Η μοντερνιστική προσέγγιση του, τον έφερε σε μεγάλη αντιπαράθεση με μουσικούς της πιο παραδοσιακά ρομαντικής παράταξης, όπως η Κλάρα Σούμαν, ο Γιοχάνες Μπραμς και ο Γιόζεφ Γιόακιμ.
Μουσικά ήταν ένας ιδιαίτερα καινοτόμος και παραγωγικός συνθέτης. Ως ένθερμος υποστηρικτής της προγραμματικής μουσικής, καθιέρωσε σαν είδος το συμφωνικό ποίημα, ενώ ένα μεγάλο μέρος του έργου του, είναι εμπνευσμένο από την ποίηση, την λογοτεχνία, αλλά και την θρησκεία.
Αρμονικά επίσης ήταν πρωτοποριακός. Σε πολλά από τα έργα του (ιδίως στην τρίτη περίοδο του) διακρίνονται μοντερνιστικές τάσεις και τεχνικές, όπως η έντονη χρήση χρωματισμού, ασυνήθιστων κλιμάκων και τρόπων (λόγου χάρη οι τσιγγάνικες κλίμακες, οκτατονική, η ολοτονική, η πεντατονική κλπ.), συχνή παρουσία διαφώνων συγχορδίων, ατονικότητας (καθώς και πρώιμων δωδεκαφθογγικών αποσπασμάτων[17]) προβλέποντας στυλιστικά τον Ιμπρεσσιονισμό, την Δεύτερη Βιεννέζικη Σχολή, καθώς και συνθέτες όπως τους Μπέλα Μπάρτοκ, Φερούτσιο Μπουζόνι και Αλεξάντρ Σκριάμπιν.
Βιογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Γεννήθηκε στις 22 Οκτωβρίου 1811 στο Ράιντινγκ της Ουγγαρίας, κοντά στα σύνορα με την Αυστρία. Οι γονείς του ήταν γερμανικής καταγωγής και ο συνθέτης μεγάλωσε με μητρική γλώσσα τα γερμανικά. Από μικρός έδειξε το ταλέντο του στο πιάνο και σύντομα η οικογένειά του μετακόμισε στη Βιέννη για να λάβει συστηματική διδασκαλία. Εκεί πήρε μαθήματα πιάνου από τον συνθέτη Καρλ Τσέρνυ και σύνθεσης από τον συνθέτη Αντόνιο Σαλιέρι. Το 1822 έδωσε την πρώτη του συναυλία και εντυπωσίασε το κοινό. Στη δεύτερη συναυλία του, το 1823, ανάμεσα στους ενθουσιασμένους ακροατές ήταν και ο Λούντβιχ βαν Μπετόβεν.
Τον Δεκέμβριο του 1823 η οικογένεια Λιστ μετακόμισε στο Παρίσι, επίκεντρο τότε της καλλιτεχνικής και πνευματικής ζωής. Εκεί ο Λιστ δεν μπόρεσε να σπουδάσει στο Κονσερβατουάρ, γιατί δεν ήταν δυνατή η εγγραφή αλλοδαπών, αυτό όμως δεν είχε τελικά αρνητικές επιπτώσεις στην εκπαίδευσή του: συνέχισε όμως να μελετά με δασκάλους ή ως αυτοδίδακτος. Παράλληλα με τις σπουδές του έκανε πολλές περιοδείες για ρεσιτάλ στη Γαλλία και την Αγγλία και έγινε σύντομα γνωστός και αγαπητός στα ευρωπαϊκά σαλόνια.
Στο Παρίσι γνώρισε πολλές προσωπικότητες του πνευματικού και καλλιτεχνικού χώρου, όπως τους Βίκτωρ Ουγκό, Λαμαρτίνο, Χάινριχ Χάινε, Βιτσέντζο Μπελίνι, Τζοακίνο Ροσίνι, Φρεντερίκ Σοπέν. Οι συνθέτες που θαύμαζε ήταν ο Εκτόρ Μπερλιόζ, ο Φρεντερίκ Σοπέν και ο Νικολό Παγκανίνι. Εκεί επίσης γνώρισε και δέχθηκε επίδραση από τις σοσιαλιστικές ιδέες του Σαιν-Σιμόν και του Λαμεναί.
Το 1827, κατά τη διάρκεια μιας περιοδείας, ο πατέρας του πέθανε ξαφνικά έπειτα από σύντομη ασθένεια. Ο Λιστ έμεινε τότε χωρίς υποστήριξη και έπρεπε να φροντίσει μόνος για την συνέχιση των σπουδών και της καριέρας του. Άρχισε να παραδίδει μαθήματα πιάνου και μάλιστα ερωτεύτηκε μια μαθήτριά του, αλλά η οικογένειά της απαγόρευσε τη συνέχιση της σχέσης τους. Λίγο καιρό μετά ο συνθέτης πέρασε μια φάση θρησκοληψίας (για δεύτερη φορά, είχε εκδηλώσει και παλαιότερα αυτήν την επιθυμία, αλλά το απέτρεψε ο πατέρας του). Για αρκετό καιρό διέκοψε τις δημόσιες εμφανίσεις και τα ίχνη του χάθηκαν. Λέγεται ότι ο ιερέας Λαμεναί, στενός φίλος της οικογένειας, τον βοήθησε να ξεπεράσει την κρίση.
Το 1833 στο σπίτι του Φρεντερίκ Σοπέν γνωρίστηκε με την κόμισσα Μαρί ντ' Αγκούλτ, η οποία τον ερωτεύτηκε και εγκατέλειψε τον σύζυγό της για να τον ακολουθήσει. Μαζί έζησαν ως το 1844 στην Ελβετία και την Ιταλία και απέκτησαν τρία παιδιά. Εκείνη τη χρονιά το ζευγάρι χώρισε. Αργότερα η κόμισσα έγινε συγγραφέας με το ψευδώνυμο Daniel Stern.
Ως το 1847 ο Λιστ είχε αποκτήσει τεράστια φήμη ως πιανίστας. Αυτός ήταν μάλιστα που καθιέρωσε τον όρο "ρεσιτάλ" και σε αυτόν οφείλεται εν πολλοίς η συνήθεια να ερμηνεύονται τα σολιστικά έργα χωρίς παρτιτούρα στις συναυλίες. Είχε την ικανότητα να συναρπάζει το κοινό με το εξαιρετικά δεξιοτεχνικό και εντυπωσιακό παίξιμό του, όπως έκανε στο βιολί το ίνδαλμά του, ο Νικολό Παγκανίνι.
Από το 1848 ως το 1861 έζησε μόνιμα στη Βαϊμάρη (όπου είχε διοριστεί αρχιμουσικός το 1844), μαζί με τη νέα σύντροφό του Καρολίνα Ιβανόφσκα, εν διαστάσει σύζυγο του Ρώσου πρίγκηπα Ζάιν-Βιτγκενστάιν. Καθώς από το 1847 είχε εγκαταλείψει την καριέρα του πιανίστα για να αφοσιωθεί στη σύνθεση, δραστηριοποιήθηκε πλέον ως αρχιμουσικός δίνοντας πολλές συναυλίες και παράλληλα οργάνωσε την καλλιτεχνική ζωή της πόλης και προσέφερε υποστήριξη σε πολλούς νέους συνθέτες, ένας από τους οποίους ήταν ο Ρίχαρντ Βάγκνερ, ο οποίος παντρεύτηκε την κόρη του Λιστ από την κόμισσα ντ΄ Αγκούλτ, Κόζιμα. Ο Λιστ διηύθυνε τις πρώτες εκτελέσεις έργων του Βάγκνερ, όπως τα Τανχόιζερ και Ιπτάμενος Ολλανδός. Άλλοι συνθέτες τους οποίους υποστήριξε ήταν οι Αλεξάντρ Μποροντίν,Καμίγ Σαιν-Σανς, Μπέντριχ Σμέτανα. Εκείνη την περίοδο ολοκλήρωσε και κάποια από τα σπουδαιότερα έργα του όπως τα δύο κοντσέρτα για πιάνο και ορχήστρα και τη σονάτα για πιάνο.
Το 1861 η σύντροφός του Καρολίνα πήγε στην Ιταλία για να ζητήσει από τον πάπα να εγκρίνει το διαζύγιό της με τον πρίγκηπα Ζάιν-Βιτγκενστάιν ώστε να παντρευτεί με τον συνθέτη. Ο Λιστ την ακολούθησε το 1862, για να εμπνευστεί και να γράψει θρησκευτική μουσική. Το ζευγάρι τελικά δεν παντρεύτηκε ποτέ, επειδή αρχικά το Βατικανό δεν έδινε την έγκριση και έπειτα επειδή μετά τον θάνατο του πρώην συζύγου της Καρολίνας η οικογένειά της είχε αντιρρήσεις. Ο συνθέτης τελικά εντάχθηκε στον ιερατικό κλάδο το 1865.
Το 1869 διορίστηκε σύμβουλος στη βασιλική αυλή της Ουγγαρίας και από τότε ζούσε εναλλάξ στη Ρώμη, στη Βαϊμάρη και τη Βουδαπέστη, ενώ παράλληλα έκανε περιοδείες. Το 1873 οι Ούγγροι τον ανακήρυξαν εθνικό ήρωα και το 1876 του ανέθεσαν τη διεύθυνση της Μουσικής Ακαδημίας της Βουδαπέστης.
Στις 21 Ιουλίου του 1886 έκανε την τελευταία του δημόσια εμφάνιση σε συναυλία στο Λουξεμβούργο. Έπειτα επισκέφθηκε όπως κάθε χρόνο το Φεστιβάλ του Μπαϊρόιτ. Αντιμετώπιζε προβλήματα υγείας σε όλη τη διάρκεια του ταξιδιού και τελικά πέθανε λίγες μέρες μετά την άφιξή του στο Μπαϊρόιτ, στις 31 Ιουλίου.
Έργο
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το έργο του είναι πλούσιο: περιλαμβάνει έργα για ορχήστρα και για πιάνο, χορωδιακά και έργα για σόλο πιάνο. Τα τελευταία είναι και τα πιο δεξιοτεχνικά, αφού ο ίδιος, με την εκπληκτική τεχνική του, εκμεταλλεύτηκε όλες τις δυνατότητες του οργάνου. Στα έργα του εναλλάσσονται στιγμές υπερβολικής δεξιοτεχνίας με στιγμές λυρισμού και ποιητικότητας και εμφανίζονται πολλές αρμονικές και μορφολογικές καινοτομίες. Επιπλέον, σε αυτό το σπουδαίο του έργο, υπάρχει μια σειρά κομματιών, οι 6 Ουγγρικές Ραψωδίες με την 2η και την 6η να είναι οι γνωστότερες και ομορφότερες. Και τα 6 κομμάτια έχουν υπερβολικά υψηλές απαιτήσεις για κάθε πιανίστα, όμως τίποτα δεν μπορεί να συγκριθεί με αυτές τις 2, καθώς οι πολλές και γρήγορες νότες και ο συνδιασμός των οκτάβων (ψηλά-χαμηλά συνέχεια), τις καθηστούν 2 από τα δυσκολότερα κομμάτια για πιάνο, που έχουν γραφτεί.
Καινοτομίες
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ενδεικτικά παραδείγματα των μορφολογικών καινοτομιών του είναι τα 2 κοντσέρτα για πιάνο και ορχήστρα και η σονάτα για πιάνο. Το πρώτο κοντσέρτο, σε μι ύφεση μείζονα, το επεξεργαζόταν από το 1830 αλλά παρουσίασε την τελική μορφή του το 1855. Δεν ακολουθεί την παραδοσιακή δομή του κοντσέρτου, αλλά τα μέρη του ουσιαστικά είναι ενιαία και επεξεργάζεται σ' αυτά το ίδιο θεματικό υλικό. Εξαιρετικά προκλητική για την εποχή ήταν η χρήση του τρίγωνου στο τρίτο μέρος. Το δεύτερο κοντσέρτο, σε λα μείζονα, το επεξεργαζόταν στο διάστημα 1839-1861. Ούτε αυτό ακολουθεί την παραδοσιακή δομή. Το ίδιο συμβαίνει και με τη σονάτα για πιάνο σε σι ελάσσονα, που ολοκληρώθηκε το 1853 και παρουσιάστηκε στο κοινό το 1858. Αυτά τα έργα αντιμετωπίστηκαν με δυσπιστία από τους κριτικούς και μόνο τον 20ο αι. καθιερώθηκαν στο πιανιστικό ρεπερτόριο.
Σε κάποια από τα τελευταία έργα του, όπως τα "Μεφίστο Βαλς", "Μακάβριο Τσάρντας" και "Ατονική Μπαγκατέλλα" υπάρχουν και στοιχεία μοντερνισμού.
Μια άλλη καινοτομία του είναι η επινόηση του "συμφωνικού ποιήματος", έργου "περιγραφικού" εμπνευσμένου από τη λογοτεχνία, τη ζωγραφική ή και προσωπικά βιώματα. Ο Λιστ συνέθεσε 13 συμφωνικά ποιήματα αλλά και σε άλλα έργα του θέλησε να αποδώσει εντυπώσεις και βιώματα. Το πιο χαρακτηριστικό από αυτά είναι το σύνολο έργων για πιάνο "Χρόνια Προσκυνήματος", που διαιρείται σε τρια βιβλία: Ελβετία, Βενετία-Νάπολη και Ρώμη. Σε αυτά περιγράφει μουσικά τις εντυπώσεις του από την παραμονή του σε αυτά τα μέρη, με χαρακτηριστικούς τίτλους όπως Οι καμπάνες της Γενεύης, Τα συντριβάνια της Βίλα ντ' Έστε κ.α.
Έμπνευση από τη λογοτεχνία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Σε πολλές συνθέσεις του εμπνεύστηκε από λογοτεχνικά έργα. Τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι οι συμφωνίες του Φάουστ, της οποίας τα τρία μέρη έχουν τα ονόματα "Φάουστ", "Μαργαρίτα", "Μεφιστοφελής", από τους ήρωες του Γκαίτε και Δάντης, που είναι εμπνευσμένη από την Κόλαση του Δάντη, του αγαπημένου του συγγραφέα. Άλλα έργα εμπνευσμένα από την ποίηση είναι οι 6 Consolations για πιάνο, σε ποίηση του Saint- Beuve, οι Θρησκευτικές και ποιητικές αρμονίες για πιάνο, σε ποίηση του Λαμαρτίνου, τα 3 Όνειρα Αγάπης, σε στίχους των Ludwich Uhland (1787-1862) και Ferdinand Freiligrath (1810-1876), τα Σονέτα του Πετράρχη από τη σειρά Χρόνια Προσκυνήματος.
Έμπνευση από την ουγγρική τσιγγάνικη και λαϊκή μουσική
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Λιστ αγαπούσε πολύ τη μουσική των τσιγγάνων της Ουγγαρίας, τη θεωρούσε συνδεδεμένη με τις αναμνήσεις κάθε Ούγγρου και τις ένδοξες μνήμες της πατρίδας του και βάσισε πολλά έργα του σε μελωδίες από λαϊκά τραγούδια και χορούς. Τα πιο διάσημα απ' αυτά είναι οι 19 Ουγγρικές Ραψωδίες για πιάνο, 6 από τις οποίες μεταγράφηκαν αργότερα για ορχήστρα. Άλλα έργα στα οποία επεξεργάζεται υλικό από λαϊκά τραγούδια είναι: Ιστορικά Ουγγρικά Πορτραίτα, 5 Ουγγρικά Λαϊκά Τραγούδια για πιάνο και το Ουγγρικό εμβατήριο επίθεσης.
Οι Σπουδές για πιάνο
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Λιστ θαύμαζε πολύ τον Νικολό Παγκανίνι για τη δεξιοτεχνία του μελετούσε πολύ (συχνά ως και 12 ώρες την ημέρα) για να βελτιώσει την τεχνική του και να μοιάσει στο ίνδαλμά του. Η εκπληκτική δεξιοτεχνία του αποτυπώνεται στις σπουδές για πιάνο που συνέθεσε, έργα πολύ πάρα πολύ απαιτητικά για τους πιανίστες της εποχής, ακόμα και στις δεύτερες, πιο απλοποιημένες εκδόσεις τους. Οι σπουδές για πιάνο που συνέθεσε είναι οι εξής:
- 3 σπουδές κοντσέρτου με τίτλο Lamento, La leggierezza, Un sospiro (1848)
- 2 σπουδές κοντσέρτου με τίτλο Waldesrauschen, Gnomenreigen (1863)
- Μεγάλη σπουδή σε 12 ασκήσεις, 1826 και 1837. Εξαιρετικής δυσκολίας για τους πιανίστες της εποχής.
- 12 Σπουδές υπερβατικής δεξιοτεχνίας (1852) :Είναι η απλοποιημένη μορφή της Μεγάλης Σπουδής, αυτή που παίζεται από τους περισσότερους πιανίστες σήμερα.
- 6 Σπουδές Παγκανίνι, βασισμένες στα Καπρίτσια για βιολί του Νικολό Παγκανίνι ( La Campanella η οποία είναι βασισμένη στο Δεύτερο Κονσέρτο για βιολί, σε σι ελάσσονα).
Τα κυριότερα έργα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Για ορχήστρα
- Μια Συμφωνία του Φάουστ (σε τρία πορτραίτα χαρακτήρων), S. 108
- Μια Συμφωνία στην Θεία Κωμωδία του Δάντη, S. 109
- Ce qu’on entendres sir la Montagne/ Συμφωνία του Βουνού, συμφωνικό ποίημα βασισμένο στο ομώνυμο ποίημα του Βικτόρ Ουγκό, S. 95
- Τάσσο: Θρήνος & Θρίαμβος, συμφωνικό ποίημα εμπνευσμένο από το ποίημα του Λόρδου Βυρωνα, S. 96
- Les Préludes, συμφωνικό ποίημα βασισμένο σε μια ωδή του Λαμαρτίνου, S. 97
- Ορφέας, συμφωνικό ποίημα, S. 98
- Προμηθέας, συμφωνικό ποίημα, S. 99
- Μαζέππα, συμφωνικό ποίημα βασισμένο στο ομώνυμο ποίημα του Βίκτορ Ουγκό, S. 100
- Festklänge, συμφωνικό ποίημα, S. 101
- Héroïde funèbre, συμφωνικό ποίημα, S. 102
- Ουγγαρία, συμφωνικό ποίημα, S. 103
- Άμλετ, συμφωνικό ποίημα βασισμένο στην ομώνυμη τραγωδία του Γουίλιαμ Σαιξπηρ (και στην ερμηνεία του ηθοποιού Bogumil Dawison), S. 104
- Η Μάχη του Ούννων, συμφωνικό ποίημα εμπνευσμένο από τον ομώνυμο πίνακα του Βίλχελμ φον Κάουλμπαχ, S. 105
- Die Ideale (Το Ιδανικό), συμφωνικό ποίημα μερικώς εμπνευσμένο από το ομώνυμο ποίημα του Φρίντριχ Σίλερ, S. 106
- Από την Κούνια, στον Τάφο, συμφωνικό ποίημα, S. 107
- Τρεις Νεκρικές Ωδές, S. 112
- Δύο Θρύλοι (ενορχήστρωση του S.175), S. 113a
- Επίκληση Στην Καπέλα Σιστίνα (βασισμένο στα Miserere του Γκρεγκόριο Αλλέγκρι & Ave verum corpus του Μότσαρτ), S. 360
- Δυο Επεισόδια από τον Φάουστ του Νικολάους Λενάου, S. 110
Για πιάνο και ορχήστρα
- Κοντσέρτο για πιάνο Νο. 1 σε Μι ♭ Μείζονα, S. 124
- Κοντσέρτο για πιάνο Νο. 2 σε Λα Μείζονα, S. 125
- Χορός των νεκρών (Totentanz), S. 126
- Φαντασία πάνω σε ουγγρικά λαϊκές μελωδίες (μεταγραφή της Ουγγρικής Ραψωδίας Νο. 14), S. 123
- Malediction, για πιάνο και ορχήστρα για έγχορδα, S. 121
Θρησκευτική Μουσική
- Χριστός, ορατόριο, S. 3
- Ο θρύλος της Αγίας Ελισάβετ, ορατόριο, S. 2
- Ο θρύλος του Αγίου Στανισλάους, ορατόριο (ανολοκλήρωτο/περιλαμβάνει και τα έργα: Ψαλμός 129-S. 16, Salve Polonia-S. 113, Δύο Πολονέζες-S. 519), S. 688
- Via Crucis, βασισμένο στις 14 στάσεις από τον Δρόμο του Σταυρού, S. 53
- Οι Καμπάνες του Καθεδρικού του Στρασβούργου, (καντάτα εμπνευσμένη από τον πρόλογο του ποιήματος «Ο Χρυσός Θρύλος» του Χένρι Λονγκφέλοου), S. 6
- 7 Ψαλμοί (13, 18, 20, 23, 125, 129, 137)
- Missa Solemnis, S. 9
- Requiem, S. 12
- Missa choralis, S. 10
- Ουγγρική λειτουργία της στέψης, S. 11
- Septem Sacramenta, S. 52
- Ossa Arida, S. 55
- Salve Regina, S. 66
Για πιάνο
- Σονάτα σε Σι Ελάσσονα, S. 178
- Χρόνια προσκυνήματος-Έτος πρώτο: Ελβετία, S. 160
- Χρόνια προσκυνήματος-Έτος δεύτερο: Ιταλία (μαζί με: Τρία Σοννέτα του Πετράρχη), S. 161
- Χρόνια προσκυνήματος-Έτος δεύτερο: Ιταλία: Παράρτημα: Βενετία & Νάπολη, S. 162
- Χρόνια προσκυνήματος-Έτος τρίτο (μαζί με: Δύο Θρηνωδίες: Στα κυπαρίσσια της Villa d’Este), S. 163
- Ποιητικές & Θρησκευτικές Αρμονίες, κύκλος κομματιών εμπνευσμένος μερικώς από τον Λαμαρτίνο, S. 173
- Γκρίζα Σύννεφα (Nuages Gris), S. 199
- Υπερβατικές Σπουδές , S. 139
- Σκέρτσο & Εμβατήριο, S. 177
- Μπαλάντα Νο. 1 «Το Άσμα του Σταυροφόρου», σε Ρε♭Μείζονα, S. 170
- Μπαλάντα Νο. 2 σε Σι Ελάσσονα, S. 171
- Harmonies poétiques et religieuses (πρώιμη διαφοροποιημένη εκδοχή του Pensée des morts από τον ομώνυμο κύκλο «Ποιητικές και Θρησκευτικές Αρμονίες», S. 173 No. 4) , S. 154
- Δύο Θρύλοι (Άγιος Φραγκίσκος της Ασίζης & Άγιος Φραγκίσκος της Πάολα), S. 175
- Ουγγρικές Ραψωδίες, S. 244
- Ιστορικά Ουγγρικά Πορτραίτα, S. 205
- 5 Ουγγρικά Λαϊκά Τραγούδια, S. 245
- Unstern! Sinistre - Disastro, S. 208
- 4 Μεφίστο Βαλς
- Μεφίστο Πόλκα, S. 217
- Μπαγκατέλα χωρίς Τονικότητα
- Σπουδές Παγκανίνι
- Πρελούδιο βασισμένο στο Weinen, Klagen, Sorgen, Zagen του Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ, S. 179
- Παραλλαγές στο Weinen, Klagen, Sorgen, Zagen του Μπαχ, S. 180
- Πένθιμο Πρελούδιο & Πένθιμο Εμβατήριο (παραλλαγή του μέρους «Λαντισλάους Τελέκι», από τα Ιστορικά Ουγγρικά Πορτραίτα, S. 205 No. 4), S. 206
- Δύο Πολονέζες από το (ανολοκλήρωτο) ορατόριο «Άγιος Στανισλάους», S. 519
- Ελεγίες για τον Ρίχαρντ Βάγκνερ (Πένθιμη Γόνδολα 1 & 2, ΡΒ-Βενετία, Στον Τάφο του Ρίχαρντ Βάγκνερ)
- Χριστουγεννιάτικο Δέντρο, σουίτα, S. 186
Μελόδραματα (με Αφηγητή)
- Λενόρε, βασισμένο στην ομώνυμη μπαλάντα του Γκότφριντ Αουγκούστ Μπούργκερ, S. 346
- Ο Θλιμμένος Μοναχός (Der Traurige Mönch), βασισμένο στο ομώνυμο μελοδράμα του Νικολάους Λενάου, S. 348
- Η αγάπη του νεκρού ποιητή (A holt költó szerelme) (μεταγράφηκε για πιάνο ως «Σαντόρ Πετόφι» από τα Ιστορικά Ουγγρικά Πορτραίτα, S. 205 No. 6)
Μεταγραφές έργων για πιάνο
- 9 συμφωνίες του Λούντβιχ βαν Μπετόβεν
- Φανταστική Συμφωνία του Εκτόρ Μπερλιόζ
- Danse Macabre του Καμίγ Σαιν-Σανς
- Βαλς από την όπερα Φάουστ του Σαρλ Γκουνό
- Δύο Τραγούδια του Άντον Ρουμπινστάιν, S.554
Ακούστε
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Piano Concerto No. 1, μέρος 1 & 2 (αρχείο Ogg)
- Piano Concerto No. 1, μέρος 3 & 4 (αρχείο Ogg)
- Au bord d'une source (αρχείο Ogg)
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ 1,0 1,1 1,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 9 Απριλίου 2014.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data
.bnf .fr /ark: /12148 /cb139773750. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015. - ↑ 3,0 3,1 «Лист» (Ρωσικά)
- ↑ «Лист» (Ρωσικά)
- ↑ Ιστορικό Αρχείο Ρικόρντι. 977. Ανακτήθηκε στις 3 Δεκεμβρίου 2020.
- ↑ Alan Walker: «Franz Liszt» σελ. 1170. ISBN-13 978-2-213-02627-5. ISBN-10 2-213-02627-0.
- ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 30 Δεκεμβρίου 2014.
- ↑ «Лист» (Ρωσικά)
- ↑ Nicolai Soloviev: «Лист, Франц» (Ρωσικά)
- ↑ 10,0 10,1 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data
.bnf .fr /ark: /12148 /cb139773750. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015. - ↑ CONOR.SI. 7760227.
- ↑ «Liszt, Franz Ritter» (Γερμανικά) σελ. 247.
- ↑ The Fine Art Archive. cs
.isabart .org /person /26077. Ανακτήθηκε στις 1 Απριλίου 2021. - ↑ «Library of the World's Best Literature». Library of the World's Best Literature. 1897.
- ↑ 15,0 15,1 «Kindred Britain»
- ↑ Ανακτήθηκε στις 1 Ιουνίου 2021.
- ↑ Walker, Alan (1983–1996). Franz Liszt (1η έκδοση). New York: Knopf. ISBN 0-394-52540-X. 8409274.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]