Γάλλος Ρεθύμνου

Γάλλος Ρεθύμνης
Γάλλος Ρεθύμνης 35°20′49″N 24°27′7″E
Χώρα	Ελλάδα
Διοικητική υπαγωγή	Δήμος Ρεθύμνης
Υψόμετρο	200 μέτρα
Πληθυσμός	889 (2021)

Ο Γάλλος ή Γάλλου είναι χωριό του δήμου Ρεθύμνης, της περιφερειακής ενότητα Ρεθύμνης της Κρήτης. Σύμφωνα με την απογραφή του 2011 έχει 922 κατοίκους. Βρίσκεται 4,5 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά του Ρεθύμνου, σε υψόμετρο 200 μ. Το χωριό είναι κτισμένο σε βραχώδες έξαρμα και περιβάλλεται από βελανιδιές. Έχει χαρακτηριστεί παραδοσιακός οικισμός της Ελλάδας.

Κοντά στο χωριό προς βορρά βρίσκονται οι εγκαταστάσεις του Πανεπιστημίου Κρήτης.

Ιστορικά στοιχεία

Η ετυμολογία του ονόματος δεν είναι γνωστή. Έχει προταθεί ότι προέρχεται από το εθνικό Γάλλος (και στην γενική του Γάλλου). Ο Εμμανουήλ Λαμπρινάκης στο έργο του Γεωγραφία της Κρήτης (1890) πρότεινε ότι προέρχεται από το όνομα του βυζαντινού ναού Παναγία η Γαλού, ο οποίος, σύμφωνα με την παράδοση, κτίστηκε με ασβέστη στον οποίο είχε προστεθεί γάλα αντί για νερό. Ο Στέργιος Σπανάκης αναφέρει ότι το όνομα πιθανότατα προέρχεται από το επώνυμο ή κύριο όνομα Gallo, το οποίο θεωρεί ότι ανήκει στον πρώτο οικιστή.

Το χωριό αναφέρεται από τον Φραντσέσκο Μπαρότσι το 1577 ως Galu και στην ενετική απογραφή του 1583 από Καστροφύλακα αναφέρεται ως Galu ή Gallu με 62 κατοίκους και 172 οφειλόμενες αγγαρείες. Στην απογραφή του Βασιλικάτα το 1630 αναφέρεται ως Galù. Στην απογραφή του 1881 αναφέρεται ως Γάλλου, με 199 Χριστιανούς και 34 Τούρκους κατοίκους και υπαγόταν στον δήμο Ατσιπόπουλου, στον οποίον υπαγόταν και στην απογραφή του 1900. Στην απογραφή του 1920 αναφέρεται στον δήμο Ρεθύμνου, στον οποίο και υπάγεται έκτοτε.

Απογραφές πληθυσμού

Αναλυτικά η δημογραφική πορεία του χωριού σύμφωνα με τις απογραφές:

Απογραφή	1900	1920	1928	1940	1951	1961	1971	1981	1991	2001	2011
Πληθυσμός	258	216	270	315	274	252	180	146		430	922

Αξιοθέατα

Η Μονή Πέτρου και Παύλου

Στην πλατεία του χωριού βρίσκεται το σχολείο, το οποίο άρχισε να λειτουργεί το 1926. Δυτικά του χωριού υπάρχει η Μονή Πέτρου και Παύλου, μετόχι της μονής Αρκαδίου. Δεν είναι γνωστό πότε ιδρύθηκε, καθώς δε σώζεται κτητορική επιγραφή ή κάποιο σχετικό έγγραφο. Θεωρείται ότι ιδρύθηκε τον 16ο αιώνα. Η παλαιότερη μνεία στη μονή γίνεται σε νοταριανή πράξη του 1643 και συγκεκριμένα στο πρωτόκολλο του Μαρίνου Αρκολέου, όπου καταγράφεται ως μοναστήρι Αγίου Παύλου του Γάλλου, με εφημέριο του τo Νικάνορα Βιδάλη. Επισης, ο Γ. Γρυντάκης το έχει ταυτίσει με τη μονή του Άγιου Παύλου της Μονάβρας, η οποία αναφέρεται σε πράξη του 1644. Κατά τη διάρκεια των οθωμανικών χρόνων η μονή έγινε μετόχι της μονής Αρκαδίου. Το μετόχι διέθετε σημαντική ακίνητη περιουσία, η οποία εκποιήθηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1920. Το δημοτικό σχολείο Γάλλου αλλά και το Πανεπιστήμιο Κρήτης έχουν κτιστεί σε κτήματα τα οποία ανήκαν στη μονή. Η μονή χρησιμοποιήθηκε ως κοιμητήριο του χωριού. Αναστηλώθηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1990 και επαναλειτούργησε ως μονή το 2004.

Ανατολικά του χωριού περνάει το φαράγγι του Γάλλου. Το φαράγγι έχει μήκος 5,5 χιλιόμετρα και παροχετεύει τα νερά από την περιοχή των Αρμένων και εκβάλλει στην παραλία του Κουμπέ στο Ρέθυμνο. Εντός του φαραγγιού σώζεται ο μύλος των Σαουνάτσιδων, που χρησιμοποιούνταν ως τον 20ό αιώνα, και ο ναός του Αγίου Αντωνίου, λίγα μέτρα νότια του μύλου.