Άνω Βαλσαμόνερο Ρεθύμνου

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Συντεταγμένες: 35°18′4″N 24°25′16″E / 35.30111°N 24.42111°E / 35.30111; 24.42111

Άνω Βαλσαμόνερο
Άνω Βαλσαμόνερο is located in Greece
Άνω Βαλσαμόνερο
Άνω Βαλσαμόνερο
Διοίκηση
ΧώραΕλλάδα
ΠεριφέρειαΚήτης
Περιφερειακή ΕνότηταΡεθύμνης
ΔήμοςΡεθύμνου
Δημοτική ΕνότηταΝικηφόρου Φωκά
Γεωγραφία και Στατιστική
Γεωγραφικό διαμέρισμαΚρήτη
ΝομόςΡεθύμνου
Υψόμετρο380
Πληθυσμός77 (2011)
Πληροφορίες
Παλαιά ονομασίαΆνω Βαρσαμόνερο
Ταχ. κώδικας74100
Τηλ. κωδικός+30 28310

Το Άνω Βαλσαμόνερο ή Βαρσαμόνερο (επίσημο: Άνω Βαλσαμόνερον) είναι χωριό και έδρα ομώνυμης κοινότητας του Δήμου Ρεθύμνης[1] στην Περιφερειακή Ενότητα Ρεθύμνης της Κρήτης. Απέχει 14 χιλιόμετρα από το Ρέθυμνο και είναι κτισμένο σε υψόμετρο 380 μέτρα[2]. Το όνομά του προέρχεται από το αρωματικό φυτό βάλσαμο ή βάρσαμο, όπως ονομάζεται στην Κρήτη.[3]

Ιστορικά στοιχεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στο ύψωμα Μονοπάρι, κοντά στο Βαλσαμόνερο, κτίστηκε στα τέλη του 12ου αιώνα ή στις αρχές του 13ου αιώνα, ένα κάστρο το οποίο αποτέλεσε έδρα Καστελλανίας κατά τους ενετικούς χρόνους. Είναι πιθανό να κτίστηκε στη θέση παλαιότερης, ελληνιστικής οχύρωσης.[4] Το χωριό αναφέρεται από τον Φραντσέσκο Μπαρότσι το 1577 ως Varsamonero Apano στην επαρχία Ρεθύμνου. Στην ενετική απογραφή του 1583 από τον Καστροφύλακα αναφέρεται ως Apano Varsamonero με 141 κατοίκους και 122 οφειλόμενες αγγαρείες.[3] Το 1834, σύμφωνα με την αιγυπτιακή απογραφή εκείνης της χρονιάς, στο Επάνο Βαρσαμόνερο κατοικούσαν 25 οικογένειες, όλες μουσουλμανικές.[3]

Στην απογραφή του 1881 αναφέρεται στον δήμο Ατσιπόπουλου και είχε 201 κατοίκους, όλοι μουσουλμάνοι. Στην απογραφή του 1900 είχε 93 κατοίκους μαζί με το Μονοπάρι και υπαγόταν στον ίδιο δήμο. Στην απογραφή του 1920 αναφέρεται ως έδρα ομώνυμης κοινότητας.[3] Το 1925, το Άνω Βαλσαμόνερο, γραμμένο ως Άνω Βαρσαμόνερο, ορίστηκε έδρα κοινότητας, η οποία παρέμεινε μέχρι την Καποδιστριακή διοικητική διαίρεση, οπότε και το χωριό προσαρτήθηκε στον Δήμο Νικηφόρου Φωκά.[5]

Δείτε Κοινότητα Άνω Βαλσαμονέρου

Απογραφές πληθυσμού[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αναλυτικά η δημογραφική πορεία του χωριού σύμφωνα με τις απογραφές:

Απογραφή 1900 1920 1928 1940 1951 1961 1971 1981 1991 2001 2011
Πληθυσμός[3] - 189 152 147 131 119 122 151 77

Σημεία ενδιαφέροντος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το κτίριο του Δημοτικού Σχολείου Άνω Βαρσαμόνερου έχει χαρακτηριστεί μνημείο, μαζί με τον περιβάλλοντα χώρο του στα όρια της ιδιοκτησίας, διότι είναι αξιόλογο κτίριο ειδικής λειτουργίας (διδακτήριο), σημαντικό για τη μελέτη της ιστορίας της αρχιτεκτονικής των σχολικών κτιρίων στην Κρήτη την Τρίτη δεκαετία του 20ου αιώνα. Επίσης, αποτελεί σημείο αναφοράς για τους κατοίκους της περιοχής και είναι συνδεδεμένο με τις μνήμες τους.[6]

Επώνυμοι ΠανωΒαλσαμονερίτες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Μπουγιούκαλος Εμμανουήλ: Αγωνιστής Κρητικών Επαναστάσεων[7]

Ιστοσελίδα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. «Τοπική Κοινότητα Άνω Βαλσαμονέρου | Άνω Βαλσαμόνερου | Δήμος». www.rethymno.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Μαρτίου 2022. Ανακτήθηκε στις 12 Μαρτίου 2022. 
  2. «Destination ANO VALSAMONERO (Village) NIKIFOROS FOKAS - Greek Travel Pages». www.gtp.gr. Ανακτήθηκε στις 12 Μαρτίου 2022. 
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Σπανάκης, Στέργιος (1993). Πόλεις και χωριά της Κρήτης στο πέρασμα των αιώνων, τόμος Α΄. Ηράκλειο: Γραφικές Τέχνες Γ. Δετοράκης. σελ. 245. 
  4. «ΜΟΝΟΠΑΡΙ - ΚΑΣΤΕΛΛΙ». digitalcrete.ims.forth.gr. Ανακτήθηκε στις 11 Δεκεμβρίου 2019. [νεκρός σύνδεσμος]
  5. «Άνω Βαλσαμόνερον (Ρεθύμνης)». Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών - Αναλυτικά. ΕΕΤΑΑ-Ελληνική Εταιρία Τοπικής Ανάπτυξης και Αυτοδιοίκησης Α.Ε. Ανακτήθηκε στις 21 Οκτωβρίου 2019. 
  6. «ΥΑ ΥΠΠΟ/ΔΙΝΕΣΑΚ/9263/269/4-2-2005 - ΦΕΚ 211/Β/17-2-2005». listedmonuments.culture.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Σεπτεμβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 11 Δεκεμβρίου 2019. 
  7. Δημοκρατία 11/2/1923 σελ.3