Αφροδίτη (πλανήτης)

**Αφροδίτη**
	Φωτογραφία της Αφροδίτης σε φυσικά χρώματα, από τη διαστημοσυσκευή Μάρινερ 10, τον Φεβρουάριο του 1974.
Ονομασία
Άλλες ονόμασίες	Έσπερος και Εωσφόρος από τους αρχαίους Έλληνες. Επίσης λέγεται Αυγερινός και Αποσπερίτης.
Χαρακτηριστικά τροχιάς
Αφήλιο	108.942.109 χλμ.,; (0,72823128 AU)
Περιήλιο	107.476.259 χλμ.,; (0,7184327 AU)
Ημιάξονας τροχιάς	108.208.930 χλμ.,; (0,723332 AU)
Εκκεντρότητα	0,0068
Περίοδος περιφοράς	224,700 ημέρες,; (0,6152 έτη)
Συνοδική περ. Περιφοράς	583,92 ημέρες
Μέση τροχιακή ταχύτητα	35,02 χλμ./δευτ.,; 126.072 χλμ./ώρα
Μέση ανωμαλία	50,44675°
Κλίση τροχιάς	3,39471°(ως προς την Εκλειπτική),; 3,86°(ως προς τον Ηλιακό ισημερινό)
Δορυφόροι	–
Φυσικά χαρακτηριστικά
Ακτίνα ισημερινού	6.051,8 ± 1,0 χλμ.
Πλάτυνση	0
Περιφέρεια ισημερινού	38.024,6 χλμ.
Εμβαδόν επιφάνειας	460.200.000 χλμ.2
Όγκος	9,38·1011 χλμ.3
Μάζα	4,8685·1024 χλγρ.
Μέση πυκνότητα	5,204 γρμ./εκ.3
Βαρύτητα επιφάνειας	8,87 μ./δευτ.2,; 0,904 g
Ταχύτητα διαφυγής	10,46 χλμ./δευτ.
Αστρονομική περίοδος περιστροφής	-243,018 ημέρες
Κλίση άξονα	177,3°
Λευκαύγεια	0,67
Θερμοκρασία επιφάνειας	735 K,; (460 °C)
Φαινόμενο μέγεθος	-3,8 έως -4,89
Γωνιακή διάμετρος	9,7"–66,0"
Ατμόσφαιρα
Ατμοσφαιρική πίεση επιφανείας	9,3·106 Νιούτον/μ.2
Ατμοσφαιρική σύσταση	96,50% Διοξείδιο του άνθρακα; 3,50% Άζωτο; 0,0015% Διοξείδιο του θείου; 0,007% Αργό; 0,002% υδρατμοί; 0,0017% Μονοξείδιο του άνθρακα; 0,0012% Ήλιο; 0,0007% Νέον

Η Αφροδίτη είναι ο δεύτερος σε απόσταση από τον Ήλιο πλανήτης του Ηλιακού Συστήματος. Είναι το πιο λαμπρό αντικείμενο στον νυχτερινό ουρανό μετά τη Σελήνη. Ονομάζεται από το λαό Αυγερινός ή Αποσπερίτης. Είναι παρόμοια στη Γη σε μέγεθος (μόλις οριακά μικρότερη από τη Γη), αλλά πολύ διαφορετική σε φυσικά χαρακτηριστικά, καθώς καλύπτεται από πυκνά νέφη διοξειδίου του άνθρακα και διοξειδίου του θείου και η πίεση και θερμοκρασία στην επιφάνεια της είναι πολύ μεγαλύτερες από τις αντίστοιχες της Γης. Η Αφροδίτη ονομάζεται και «αδελφή της Γης», ως προς την ομοιότητα στο μέγεθός της με τη Γη.

Η Αφροδίτη ήταν γνωστή από τους αρχαίους χρόνους, καθώς είναι εύκολα ορατή στον ουρανό. Στην αρχαιότητα ονομάζονταν Εωσφόρος ("αυτός που φέρνει την αυγή") όταν εμφανίζονταν το πρωί και Έσπερος το βράδυ. Η θεά Αφροδίτη κατά τη μυθολογία ήταν θεά της ομορφιάς και η προστάτιδα του έρωτα. Έτσι είναι προφανής ο λόγος που δόθηκε το όνομα της πιο λαμπερής θεάς στο συγκεκριμένο πλανήτη.

Θέση στο ηλιακό σύστημα

Η Αφροδίτη είναι ένας από τους τέσσερις εσωτερικούς, γαιώδεις πλανήτες του Ηλιακού Συστήματος. Απέχει κατά μέσο όρο 108 εκατομμύρια χιλιόμετρα από τον Ήλιο. Η τροχιά της περιφοράς της Αφροδίτης γύρω από τον Ήλιο είναι σχεδόν κυκλική, αντίθετα με τους άλλους πλανήτες των οποίων οι ελλειπτικές τροχιές παρουσιάζουν μεγαλύτερη εκκεντρότητα. Η περίοδος της περιφοράς γύρω από τον Ήλιο είναι 0,62 γήινα έτη. Η ελάχιστη απόσταση από τη Γη είναι 38 εκατομμύρια χιλιόμετρα, ενώ η μέγιστη είναι 257 εκατομμύρια χιλιόμετρα. Κατά συνέπεια, η Αφροδίτη είναι ο πλανήτης που πλησιάζει πιο κοντά στη Γη όταν βρίσκεται στο αντίστοιχο σημείο της τροχιάς της Γης.

Φυσικά χαρακτηριστικά

Η Αφροδίτη έχει μάζα 4,87·10²⁴ kg (81,5% της Γης και έκτη στο Ηλιακό Σύστημα). Η μέση πυκνότητά της είναι 5,243 kg/m³. Η διάμετρός της είναι 12.104 χιλιόμετρα ή το 0,95 της διαμέτρου της Γης, μόλις 650 χιλιόμετρα μικρότερη από τη Γη. Λόγω της ομοιότητας σε μάζα και μέγεθος, χαρακτηρίζεται μερικές φορές και αδελφός πλανήτης ή δίδυμος πλανήτης της Γης. Ωστόσο, οι συνθήκες στην επιφάνεια της Αφροδίτης διαφέρουν σημαντικά από αυτές της Γης, λόγω της εξαιρετικά πυκνής ατμόσφαιράς της και της σύστασής της.

Συγκεκριμένα, η ατμοσφαιρική πίεση στην επιφάνεια της Αφροδίτης είναι 92 ατμόσφαιρες. Μια τέτοια πυκνή ατμόσφαιρα προκαλεί έντονη διάθλαση στο ηλιακό φως και κάποιος παρατηρητής στην επιφάνεια του πλανήτη θα έβλεπε τα αντικείμενα καμπυλωμένα. Επιπλέον, η ατμόσφαιρα αποτελείται κατά 96,5% από διοξείδιο του άνθρακα και κατά 3,5% από άζωτο. Το βασικό συστατικό των νεφώσεων πάνω από το στρώμα του διοξειδίου του άνθρακα, είναι θειικό οξύ. Το διοξείδιο του άνθρακα και το θειικό οξύ, συνδυασμένα στην ατμόσφαιρα της Αφροδίτης συντηρούν ένα ακραίο φαινόμενο του θερμοκηπίου. Για αυτό το λόγο, σε συνδυασμό και με την ιδιαίτερα μεγάλη πυκνότητα της ατμόσφαιρας, η Αφροδίτη έχει μία εξαιρετικά υψηλή μέση επιφανειακή θερμοκρασία, που διατηρείται σχεδόν σταθερή στους 460 ^oC (αρκετή για να λιώσει ένα κομμάτι μόλυβδο), υψηλότερη ακόμα και από τον πλησιέστερο στον Ήλιο πλανήτη, τον Ερμή.

Η σύσταση της Αφροδίτης είναι παρόμοια με αυτή της Γης. Η επιφάνειά της έχει πάρα πολλά (πάνω από 1.600) ηφαίστεια, ηφαιστειακούς κρατήρες, όρη και πεδιάδες λάβας. Το ψηλότερο όρος της είναι το όρος Σκάδι με ύψος 10.700 μέτρα^[4] και βρίσκεται στην οροσειρά Μάξγουελ. Όμως αυτό δεν σημαίνει ότι η Αφροδίτη είναι σήμερα γεωλογικά ενεργή. Η δραστηριότητα των ηφαιστείων της Αφροδίτης έχει τερματιστεί εδώ και 500 εκατομμύρια χρόνια, σύμφωνα με τις ενδείξεις. Δεν υπάρχει επίσης ούτε τεκτονική δραστηριότητα.

Η περίοδος περιστροφής γύρω από τον άξονά της (η «ημέρα» της Αφροδίτης) διαρκεί 243 γήινες ημέρες, με διαφορά η πλέον αργή περιστροφή μεταξύ των 8 μεγάλων πλανητών του Ηλιακού Συστήματος. Επιπλέον, περιστρέφεται κατά την ανάδρομη φορά, δηλαδή από τα ανατολικά προς τα δυτικά. Λόγω της «ανάποδης» περιστροφής της, ωστόσο, το μήκος της ηλιακής ημέρας στην επιφάνειά της είναι σημαντικά μικρότερο - για έναν παρατηρητή στην επιφάνεια της Αφροδίτης, το χρονικό διάστημα από την μία ανατολή Ηλίου μέχρι την επόμενη θα ήταν 116,75 γήινες ημέρες. Ακόμα και έτσι πάντως, το ένα ημισφαίριο είναι στο απόλυτο σκοτάδι επί 58 μέρες, ενώ το άλλο δέχεται όλη την ηλιακή ακτινοβολία επί άλλες 58. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα την εμφάνιση στην ανώτερη ατμόσφαιρά της σφοδρών ανέμων. Αυτοί, σε συνδυασμό με την μεγάλη πυκνότητα της ατμόσφαιρας και το έντονο φαινόμενο του θερμοκηπίου, ισοκατανέμουν τη θερμοκρασία και έτσι δεν υπάρχει μεγάλη θερμοκρασιακή διαφορά ανάμεσα στα δυο ημισφαίρια.

Η Αφροδίτη δεν έχει φυσικούς δορυφόρους, ούτε δακτύλιους.

Ο πλανήτης διαθέτει μαγνητικό πεδίο, το οποίο όμως είναι πολύ πιο αδύναμο από αυτό της Γης. Από αυτό το γεγονός προκύπτει το συμπέρασμα ότι η Αφροδίτη δεν διαθέτει ρευστό πυρήνα.

Θέση στον ουρανό

Η Αφροδίτη είναι ορατή με γυμνό μάτι από τη Γη. Μπορεί κανείς να τη δει είτε νωρίς το πρωί, πριν την ανατολή του Ηλίου, ή λίγο μετά τη δύση του Ηλίου. Το επίπεδο της τροχιάς της Αφροδίτης γύρω από τον Ήλιο είναι σχεδόν ίδιο με αυτό της Γης· έτσι, παρατηρούνται από τη Γη διαβάσεις της Αφροδίτης μπροστά από τον ηλιακό δίσκο. Αυτές συμβαίνουν κάθε 120 έτη, σε ζευγάρια δυο διαβάσεων με διαφορά οκτώ χρόνων η μία από την άλλη. Το πιο πρόσφατο ζεύγος έγινε το 2004 και το 2012. Η επόμενη θα λάβει χώρα τον Δεκέμβριο του έτους 2117. Εκτός από εντυπωσιακά φαινόμενα, όταν παρατηρούνται με τηλεσκόπιο, οι διαβάσεις της Αφροδίτης αποτέλεσαν και τη βάση για πολύ χρήσιμα αστρονομικά πειράματα, καθώς επέτρεψαν τη μέτρηση της απόστασης της Γης από τον Ήλιο με σχετικά μεγάλη ακρίβεια.

Τροχιά και περιστροφή

Η Αφροδίτη βρίσκεται σε τροχιά γύρω από τον Ήλιο σε μια μέση απόσταση 108 εκατομμύρια χιλιόμετρα, και ολοκληρώνει μία ηλιακή τροχιά κάθε 224,65 ημέρες. Αν και όλες οι πλανητικές τροχιές είναι ελλειπτικές, η τροχιά της Αφροδίτης είναι η πιο «στρογγυλή», με εκκεντρότητα μόλις 0,068.

Όταν η Αφροδίτη βρίσκεται μεταξύ της Γης και του Ήλιου, σε θέση που ονομάζεται κατώτερη σύνοδος, πλησιάζει τη Γη περισσότερο από οποιονδήποτε άλλο πλανήτη, και βρίσκεται σε απόσταση μόλις 38 εκατομμύρια χιλιόμετρα. Αυτό συμβαίνει κάθε 584 ημέρες κατά μέσον όρο.

Η Αφροδίτη περιστρέφεται γύρω από τον άξονά της μία φορά κάθε 243 ημέρες, εκτελώντας έτσι την πιο αργή περιστροφή από οποιονδήποτε άλλο πλανήτη. Λόγω του ότι η περιφορά της γύρω από τον Ήλιο διαρκεί κάπως λιγότερο, 224,65 γήινες μέρες, παρουσιάζει το παράδοξο ότι μία αστρική ημέρα στην Αφροδίτη διαρκεί περισσότερο από ένα έτος (243 και 224,7 γήινων ημερών αντίστοιχα, κοινώς η «ημέρα» της Αφροδίτης είναι μεγαλύτερη από το «έτος» της)). Εντούτοις, η διάρκεια της ηλιακής ημέρας στην Αφροδίτη είναι σημαντικά πιο μικρή από την αστρική ημέρα. Για έναν παρατηρητή στην επιφάνεια της Αφροδίτης ο χρόνος από μία ανατολή στην επόμενη θα ήταν 116,75 μέρες, ενώ η κατεύθυνση της κίνησης του ήλιου στον ουρανό θα ήταν από την δύση προς την ανατολή. Στον ισημερινό, η Αφροδίτη περιστρέφεται με μόλις 6,5 km/h, ενώ στη Γη η αντίστοιχη ταχύτητα περιστροφής στον ισημερινό είναι 1.600 km/h.

Εξερεύνηση

Η Αφροδίτη είναι ο πιο εύκολα προσεγγίσιμος πλανήτης του ηλιακού συστήματος για αποστολές από τη Γη· ένα ταξίδι έως αυτήν απαιτεί, με τη σημερινή τεχνολογία, λίγο λιγότερο από τέσσερις μήνες. Έτσι, υπήρξε στόχος πολλών μη επανδρωμένων εξερευνητικών διαστημικών αποστολών κυρίως από τις ΗΠΑ και τη Σοβιετική Ένωση, όμως το ενδιαφέρον ατόνησε κάπως, όταν διαπιστώθηκαν οι ακραίες συνθήκες που επικρατούν στην επιφάνειά της. Προηγουμένως, πιστευόταν ότι κάτω από τα πυκνά της σύννεφα μπορεί να υπήρχαν ωκεανοί και ενδεχομένως ζωή, κάτι εντελώς αντίθετο από αυτό που συμβαίνει πραγματικά.

Η πρώτη επιτυχημένη αποστολή ήταν ο Mariner 2 των Αμερικανών, που μας έστειλε τις πρώτες κοντινές φωτογραφίες από τον πλανήτη το 1962. Ακολούθησε η σειρά Venera των Σοβιετικών, που κατάφερε την πρώτη προσεδάφιση με το Venera 3 του 1966 -την πρώτη προσεδάφιση ανθρώπινης κατασκευής σε άλλο πλανήτη- που ακολούθησαν τον επόμενο χρόνο τα Venera 4 και Mariner 5. Η πρώτη "μαλακή" προσεδάφιση στον πλανήτη έγινε με το Venera 7 του 1970, ενώ πριν από αυτή την αποστολή, όλες οι υπόλοιπες είτε παρατήρησαν τον πλανήτη από τροχιάς, είτε συντρίφτηκαν από την υψηλή πίεση της ατμόσφαιρας. Οι Σοβιετικοί συνέχισαν να στέλνουν διαστημοσυσκευές της σειράς Venera στην Αφροδίτη έως και το 1983, κάνοντας αναλύσεις του εδάφους και της ατμόσφαιρας και παίρνοντας φωτογραφίες της επιφάνειας (για πρώτη φορά με το Venera 9 του 1975).

Το επόμενο βήμα στην εξερεύνηση του πλανήτη έγινε με τη διαστημοσυσκευή Magellan της NASA που έφτασε στην Αφροδίτη το 1989 και χαρτογράφησε για τέσσερα χρόνια με ραντάρ το μεγαλύτερο μέρος του πλανήτη, αποκαλύπτοντας τα χαρακτηριστικά της επιφάνειας, τους μηχανισμούς που τη διαμορφώνουν, καθώς και το μαγνητικό πεδίο του πλανήτη.

Το Νοέμβριο του 2005 εκτοξεύτηκε η πρώτη Ευρωπαϊκή αποστολή προς την Αφροδίτη, το Venus Express, που είχε προγραμματιστεί να μείνει σε τροχιά γύρω της για ενάμισι χρόνο, έτσι ώστε να μελετήσει κυρίως την ατμόσφαιρά της σε διάφορα μήκη κύματος, καθώς και το κλίμα και την επιφανειακή θερμοκρασία. Η αποστολή έφτασε σε τροχιά γύρω από τον πλανήτη τον Απρίλιο του 2006.

Η Αφροδίτη είναι ο μοναδικός πλανήτης του ηλιακού μας συστήματος που έχει γυναικείο όνομα.^[5] Κάποια στιγμή, η Διεθνής Αστρονομική Ένωση αποφάσισε να δώσει αποκλειστικά γυναικεία ονόματα στα διάφορα τοπογραφικά χαρακτηριστικά του πλανήτη (π.χ. κρατήρες, όρη, χάσματα, κ.λ.π.) και έτσι σήμερα σχεδόν όλα τα σημεία του πλανήτη έχουν ονομαστεί προς τιμήν ιστορικών, αλλά κυρίως μυθολογικών γυναικών.^[5]

Αποίκιση

Για την αποίκιση της Αφροδίτης, έχει προταθεί μία ιπτάμενη βάση με αερόπλοια, σε υψόμετρο 50 χλμ. από την επιφάνειά της, με όνομα HAVOC. Σε αυτά τα ύψη η θερμοκρασία πέφτει στους 27C.

Παραπομπές

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 Williams, David R. (15 Απριλίου 2005). «Venus Fact Sheet». NASA. Ανακτήθηκε στις 12 Οκτωβρίου 2007.
↑ ^2,0 ^2,1 Seidelmann, P. Kenneth; Archinal, B. A.; A'hearn, M. F.; et al. (2007). «Έκθεση της Ομάδα Εργασίας IAU / IAG για χαρτογραφικές συντεταγμένες και ταχύτητες περιστροφής στοιχεία: 2006». Ουράνια Μηχανική και Δυναμική Αστρονομία 98 (3): 155–180. doi:10.1007/s10569-007-9072-y. ISSN 0923-2958. Bibcode: 2007CeMDA..98..155S.
↑ «Nasa Venus: By the Numbers». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 2 Ιανουαρίου 2018.
↑ (Αγγλικά) Lunar and Planetary Institute «Venus tesserae and mountains – Ishtar Terra.»
↑ ^5,0 ^5,1 «A Visual Guide to the Women Venus's Geography Is Named For». mentalfloss.com (στα Αγγλικά). 9 Μαρτίου 2017. Ανακτήθηκε στις 14 Φεβρουαρίου 2019.

Πηγές

W.H. Smith World Atlas, εκδόσεις W.H. Smith, Λονδίνο 1979.
http://www.solarviews.com
Windows to the Universe team. Venus. Boulder, CO: (c) 2000-04 University Corporation of Atmospheric Research (UCAR), (c) 1995-1999, 2000 The Regents of the University of Michigan, Τελευταία τροποποίηση 12/01/2005. Διαδικτυακή πηγή: https://web.archive.org/web/20100413105049/http://www.windows.ucar.edu/. Ανακτήθηκε στις 22/04/2006.
Μεγάλος άτλας του διαστήματος, σελ. 19, εκδόσεις susaeta.

Δείτε επίσης

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Commons logo

Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα
Αφροδίτη (πλανήτης)

Venus Profile Σελίδα για την Αφροδίτη στη σελίδα της Εξερεύνησης του Ηλιακού Συστήματος της NASA.
Βίντεο της διάβασης του 2004 από την Ελληνική Αστρονομική Εταιρία (real streaming).
Krümmt die Sonne den Raum? Ένα πείραμα με την τροχιά της Αφροδίτης και το πεδίο βαρύτητας του Ήλιου.

[factsheet-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 Williams, David R. (15 Απριλίου 2005). «Venus Fact Sheet». NASA. Ανακτήθηκε στις 12 Οκτωβρίου 2007.

[Seidelmann2007-2] 2,0 ^2,1 Seidelmann, P. Kenneth; Archinal, B. A.; A'hearn, M. F.; et al. (2007). «Έκθεση της Ομάδα Εργασίας IAU / IAG για χαρτογραφικές συντεταγμένες και ταχύτητες περιστροφής στοιχεία: 2006». Ουράνια Μηχανική και Δυναμική Αστρονομία 98 (3): 155–180. doi:10.1007/s10569-007-9072-y. ISSN 0923-2958. Bibcode: 2007CeMDA..98..155S.

[3] «Nasa Venus: By the Numbers». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 2 Ιανουαρίου 2018.

[LPI-4] (Αγγλικά) Lunar and Planetary Institute «Venus tesserae and mountains – Ishtar Terra.»

[:0-5] 5,0 ^5,1 «A Visual Guide to the Women Venus's Geography Is Named For». mentalfloss.com (στα Αγγλικά). 9 Μαρτίου 2017. Ανακτήθηκε στις 14 Φεβρουαρίου 2019.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]