Τσεπέλοβο Ιωαννίνων
Συντεταγμένες: 39°54′19.472″N 20°49′13.346″E / 39.90540889°N 20.82037389°E
| Τσεπέλοβο | |
|---|---|
 | |
| Διοίκηση | |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Περιφέρεια | Ηπείρου |
| Δημοτική Ενότητα | Τύμφης |
| Δημοτική Κοινότητα | Τσεπελόβου |
| Γεωγραφία | |
| Νομός | Ιωαννίνων |
| Υψόμετρο | 1.080 μέτρα |
| Πληθυσμός | |
| Μόνιμος | 220 |
| Έτος απογραφής | 2021 |
| Πληροφορίες | |
| Ταχ. κώδικας | 440 10 |
| Τηλ. κωδικός | 2653 |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Το Τσεπέλοβο είναι το μεγαλύτερο χωριό σε πληθυσμό της περιοχής του Ζαγορίου και έδρα του πρώην Δήμου Τύμφης. Απέχει 51 χιλιόμετρα από την πρωτεύουσα του Νομού, τα Ιωάννινα.[1]
Παραδοσιακή αρχιτεκτονική
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η παραδοσιακή πετρόκτιστη αρχιτεκτονική είναι παρούσα σε όλες τις κατοικίες, στα μονοπάτια και στις εκκλησίες του χωριού. Ξεχωρίζουν το πολιτιστικό κέντρο της «Εστίας», ο Ιερός Ναός του Αγίου Νικολάου που χτίστηκε το 18ο αιώνα σαν τρίκλιτη βασιλική με τρούλο και αγιογραφήθηκε το 1786 από τους δεξιοτέχνες αγιογράφους από το Καπέσοβο[2], οι Ναοί Κοιμήσεως της Θεοτόκου, Κάτω Παναγιάς και διάφορα αρχοντικά ιστορικών οικογενειών του χωριού. Στο Τσεπέλοβο διατηρείται η περισπούδαστη παλαιά "γέφυρα του Κοκκόρη" που αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα της ζαγορίτικης γεφυροποιίας.
Ιστορική αναδρομή
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το Τσεπέλοβο υπήρξε το διοικητικό κέντρο του Ζαγορίου από τον 18ο αιώνα και ήκμασε εμπορικά κατά τα οθωμανικά χρόνια ιδιαίτερα λόγω του εμπορίου ξυλείας. Το 1700 λειτούργησε το πρώτο σχολείο του χωριού[1]. Στο χωριό κατέφυγαν πριν την πτώση του Αλή Πασά και το ξέσπασμα της Επανάστασης (1820) ο Γιαννιώτης ποιητής Ιωάννης Βηλαράς και ο δάσκαλος του Γένους Αθανάσιος Ψαλίδας και συγκρότησαν κεντρική επαναστατική οργάνωση που ανέλαβε την καθοδήγηση του Αγώνα κατά την πρώτη του φάση[3]. Ο Α. Ψαλίδας, μάλιστα δίδαξε για μικρό χρονικό διάστημα στο σχολείο του χωριού.
Στις 7-8 Οκτωβρίου του 1943, στο Τσεπέλοβο πραγματοποιήθηκε εμφύλια μάχη ανάμεσα στις αντιστασιακές οργανώσεις του ΕΛΑΣ και του ΕΔΕΣ[4].
Αξιοθέατα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο ναός του Αγίου Νικολάου του 18ου αιώνα κοντά στην κεντρική πλατεία του οικισμού.[5]
Το Τσούφλειο φαρμακείο του 1874 με το ταφικό μνημείο του Ιωάννη Βηλαρά.[5][6]
Το Αρχοντικό Ιωαννίδη, ένα σπίτι-μουσείο του 1876[7]
Στην κεντρική πλατεία του χωριού υπάρχει ένας αιωνόβιος πλάτανος και είναι σημείο αναφοράς όλου του χωριού.
Σήμερα, το χωριό αποτελεί τουριστικό προορισμό κατά τους χειμερινούς μήνες. Έχει χαρακτηριστεί παραδοσιακός οικισμός, με πολλά από τα κτίρια του διατηρητέα [8].
Δύο χιλιόμετρα έξω από το χωριό, πάνω από το λεγόμενο φαράγγι «Βικάκι», βρίσκεται η πέτρινη Μονή Ρογκοβού, χτισμένη τα χρόνια 1028-1034 και ανακαινισμένη το 1745[1]. Οι καλοδιατηρημένες αγιογραφίες και τα ξυλόγλυπτα της εκκλησίας έγιναν σταδιακά κατά τον 18ο και 19ο αιώνα. Εκεί, ο Νεόφυτος Δούκας ήθελε να ιδρύσει ανώτερο εκπαιδευτικό ίδρυμα («Ανωτέρα Σχολή»), όμως το όραμά του τελικά δεν πραγματοποιήθηκε με τις αναταραχές κατά την πτώση του Αλή Πασά.
Αξιομνημόνευτοι Τσεπελοβίτες
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Αλέξιος Νούτσος, Έλληνας σύμβουλος του Αλή Πασά και Φιλικός που έλαβε μέρος στην Ελληνική Επανάσταση.
- Κωνσταντίνος Ράδος, έμπορος και μέλος της Φιλικής Εταιρείας (19ος αιώνας).
- Γεώργιος Βίκας, έμπορος στην Οδησσό και τοπικός ευεργέτης.
- Αρίστιππος Κουσίδης (1868 - 1937), πανεπιστημιακός και τοπικός ευεργέτης[9].
- Δημήτριος Κοτοπούλης, ηθοποιός.
- Μαρίκα Κοτοπούλη, ηθοποιός.
- Αναστάσιος Τσούφλης, ευεργέτης[10].
Φωτοθήκη
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]-
Το Τσούφλειο φαρμακείο και ο τάφος του Ι. Βηλαρά στο Τσεπέλοβο. -
Μερική άποψη του χωριού. -
Λιθόστρωτος δρόμος στο χωριό. -
Παραδοσιακό παντοπωλείο στο Τσεπέλοβο -
Μερική άποψη του χωριού. -
Άποψη της πλατείας στο Τσεπέλοβο. -
Κατοικία στο Τσεπέλοβο -
Καμινάδα σε παραδοσιακή οικία στο Τσεπέλοβο. -
Άποψη από τις παραδοσιακές οικίες στο χωριό. -
-
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ 1,0 1,1 1,2 «Δήμος Τύμφης». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Ιουνίου 2008. Ανακτήθηκε στις 16 Ιουνίου 2008.
- ↑ «Αρχειοθετημένο αντίγραφο» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 19 Ιουλίου 2011. Ανακτήθηκε στις 19 Ιουλίου 2011.
- ↑ Ήπειρος. Ιστορικοί Ελληνικοί Χρόνοι. Εκδοτική Αθηνών, σελ. 274. ISBN 960-213-371-6.
- ↑ Χάγκεν Φλάισερ, Στέμμα και σβάστικα, εκδόσεις Παπαζήση, Αθήνα 1995, τόμος 2, σελ. 225.
- ↑ 5,0 5,1 https://izagori.gr/xoria/94-items/xoria/1179-%CF%84%CF%83%CE%B5%CF%80%CE%AD%CE%BB%CE%BF%CE%B2%CE%BF.html
- ↑ http://5a.arch.ntua.gr/project/17227/17830
- ↑ https://www.travel.gr/hotels_and_villas/archontiko-ioannidi-ena-spiti-moyseio/
- ↑ «ΥΑ 7828/7-5-1965 - ΦΕΚ 404/Β/6-7-1965». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Σεπτεμβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 24 Ιανουαρίου 2011.
- ↑ Βασίλη Κραψίτη, Σύγχρονοι Ηπειρώτες ευεργέτες (1913-1986), εκδόσεις του συλλόγου «Οι φίλοι του Σουλίου», Αθήνα, 1987, σελ. 134 - 135.
- ↑ Κωνσταντίνου Α. Βακαλόπουλου, Ιστορία του Βόρειου Ελληνισμού, Ήπειρος, εκδοτικός οίκος Αδελφών Κυριακίδη, Θεσσαλονίκη 1992, σελ. 768.
Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- "Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Larousse Britannica" τομ.25ος,σελ.294.
- "Γεωτρόπιο", τεύχος 141 (21-12-2002) "Γεω-οδοιπορικό: πέτρινη γοητεία", σελ.27-38.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Πληροφορίες για το Τσεπέλοβο από την επίσημη ιστοσελίδα Αρχειοθετήθηκε 2020-12-30 στο Wayback Machine.
- Γενικές πληροφορίες για το χωριό και το Ζαγόρι Αρχειοθετήθηκε 2008-11-05 στο Wayback Machine.
- ΕΜΠ - Δήμος Τύμφης, Δ.δ. Τσεπέλοβου
- ΕΜΠ - Αρχιτεκτονική Ανάλυση Ιστορικών Κτηρίων και Συνόλων - Τσεπέλοβο
- Κωσταράς, Μ. (26-03-2005). «Τσεπέλοβο: Πέτρινη αρχοντιά». Ελευθεροτυπία. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2009-06-15. https://web.archive.org/web/20090615014717/http://archive.enet.gr/online/online_text/c=113,dt=26.03.2005,id=78761744. Ανακτήθηκε στις 24-01-2011.
- Εκκλησίες και μοναστήρια στο Ζαγόρι