Αλέξιος Νούτσος

Προσθήκη συνδέσεων
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Αλέξιος Νούτσος
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση1770
Καπέσοβο Ιωαννίνων, Οθωμανική Αυτοκρατορία
Θάνατος25 Μαΐου 1822
Δρακοσπηλιά , επαναστατημένη Ελλάδα
ΕθνικότηταΕλληνική
Χώρα πολιτογράφησηςΟθωμανική
ΘρησκείαΧριστιανός Ορθόδοξος
Πληροφορίες ασχολίας
ΙδιότηταΠολιτικός
Πολιτική τοποθέτηση
Πολιτικό κόμμα/ΚίνημαΦιλική Εταιρεία
Οικογένεια
Τέκνα1 ( Ελένη )
Αξιώματα και βραβεύσεις
ΑξίωμαΦιλικός
δεδομένα

Ο Αλέξιος Νούτσος (1770 - 25 Μαΐου 1822) ήταν Έλληνας πολιτικός και αγωνιστής της Ελληνικής Επανάστασης του 1821 από την Ήπειρο. Έμεινε γνωστός κυρίως για τη θητεία του στην αυλή του Αλή Πασά. Εκτελέστηκε στις 25 Μαΐου 1822 από τον Οδυσσέα Ανδρούτσο, στο πλαίσιο εμφύλιας έριδας.

Βιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Νεανικά χρόνια[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Νούτσος γεννήθηκε το 1770 στο Καπέσοβο Ζαγορίου και ήταν το πρώτο από τα τέσσερα παιδιά του τραπεζίτη και τοπικού ευεργέτη Γιαννούτσου ή Νούτσου Καραμεσίνη από το Καπέσοβο[1] και της Στασινής από το Τσεπέλοβο[2]. Σε ηλικία 26 ετών έχασε τον πατέρα του αυτό όμως δεν τον εμπόδισε να συνεχίσει τις σπουδές του και να γίνει ικανός γνώστης της αρχαίας ελληνικής και της γαλλικής γλώσσας[3]. Παράλληλα, γνώριζε και αλβανικά[4], τα οποία πιθανόν να έμαθε κατά τη διάρκεια της παραμονής του στην αυλή του Αλή πασά.

Στην υπηρεσία του Αλή πασά[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σε νεαρή ακόμη ηλικία, προσλήφθηκε από τον Αλή πασά (ο οποίος σύμφωνα με μια εκδοχή ήταν υπεύθυνος για τον θάνατο του πατέρα του Νούτσου) στην αυλή του[3] και σταδιακά κατάφερε να αναδειχθεί σε έναν από τους ισχυρότερους συμβούλους του, προσφέροντας σε αυτόν σημαντικές υπηρεσίες[5][6]. Εκμεταλλευόμενος τη θέση του στη διοίκηση του πασαλικίου Ιωαννίνων, τον διορισμό του ως αρχιπροεστός Ζαγορίου και τηνμεγάλη του περιουσία[6], μερίμνησε για την ευημερία των Ζαγοροχωρίων: συγκεκριμένα, συντέλεσε στη διατήρηση των προνομίων που απολάμβανε η περιοχή[1], προέβη στην ίδρυση αρκετών σχολείων[4] και επισκεύασε την πέτρινη γέφυρα που είχε δημιουργήσει το 1768 ο πατέρας του στη γενέτειρά του[7]. Παράλληλα, αναφέρεται πως με δικές του ενέργειες, απέφυγαν τη θανατική ποινή αρκετοί υπήκοοι του Αλή πασά[8]. Για ένα μικρό χρονικό διάστημα, διορίστηκε σύμβουλος του γιου του Αλή, Σαλήχ που είχε τοποθετηθεί διοικητής Αργυροκάστρου, όμως ανακλήθηκε γρήγορα διότι φέρεται να είχε αρνητική επιρροή στον χαρακτήρα του Σαλήχ[6].

Πόλεμος Αλή πασά - Υψηλής Πύλης και Ελληνική Επανάσταση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το 1819, πραγματοποιήθηκε η μύηση του Νούτσου στην Φιλική Εταιρεία[9]. Μάλιστα, το 1820, πρότεινε μαζί με άλλα πρόσωπα (στα οποία συμπεριλαμβανόταν και ο Οδυσσέας Ανδρούτσος) τη σύναψη συμμαχίας μεταξύ του Αλή πασά και της Φιλικής Εταιρείας[10]. Τον Αύγουστο του 1820 και ενώ είχαν ξεκινήσει οι εχθροπραξίες ανάμεσα στον πασά των Ιωαννίνων και την Υψηλή Πύλη, ύστερα από ενέργειες του Οικονόμου, αυτομόλησε μαζί τον Ομέρ Βρυώνη, τον Σιλιχτάρ Μπότα, τον Άγκο Βασιάρη κ.ά. προς τα σουλτανικά στρατεύματα[11], αλλά φαίνεται πως στη συνέχεια κράτησε επαμφοτερίζουσα στάση, καθώς σύμφωνα με τον Ντάγκλας Ντέικιν το 1821 εστάλη από τον Αλή στους επαναστατημένους Έλληνες με σκοπό τη δημιουργία συμμαχίας με επικεφαλής τον Αλβανό πασά[12]. Παράλληλα, συμμετείχε στις διαπραγματεύσεις που οδήγησαν στη βραχύβια συμμαχία μεταξύ Ελλήνων και Αλβανών ενόπλων[13] στην Δυτική Ελλάδα, ενώ κατά τον Μακρυγιάννη ήταν παρών στις πολεμικές επιχειρήσεις στο Σούλι, στη Λαγκάδα και στο Μακρυνόρος[8]. Κατά τον Σεπτέμβριο του 1821 βρισκόταν στο Ξηρόμερο όπου υπέφερε από θέρμη[14]. Έπειτα μετέβη στο Μεσολόγγι και από εκεί στην Κόρινθο, όπου η Προσωρινή Διοίκηση τον έστειλε τον Απρίλιο του 1822 μαζί με τον Χρήστο Παλάσκα στην Ανατολική Στερεά με σκοπό αφενός να πείσει τον Υψηλάντη να επιστρέψει στην Πελοπόννησο και αφετέρου να προετοιμάσει το έδαφος για την αποπομπή του Ανδρούτσου από την αρχηγία της Ανατολικής Στερεάς, καθώς ο δημοφιλής οπλαρχηγός εκείνη την περίοδο βρισκόταν σε ευθεία ρήξη με το πολιτικό σώμα του Αρείου Πάγου[15]. Ο Νούτσος προέβη σε συναντήσεις τόσο με τον Υψηλάντη και τα μέλη του Αρείου Πάγου όσο και με τον ίδιο τον Ανδρούτσο, στο στρατόπεδο του τελευταίου στη θέση Δρακοσπηλιά[15][16].

Κατά τα μέσα Μαΐου, ο Νούτσος στάλθηκε εκ νέου στη Στερεά, αυτή τη φορά διορισμένος στη θέση του πολιτικού διοικητή Ανατολικής Στερεάς Ελλάδας[17]. Τον συνόδευαν ο Χρήστος Παλάσκας ως αντικαταστάτης του Ανδρούτσου καθώς και μια μικρή στρατιωτική δύναμη. Παράλληλα, είχαν επιφορτιστεί την αποστολή να στείλουν αιχμάλωτο τον Ανδρούτσο στην έδρα της κυβέρνησης ή ακόμα και να τον σκοτώσουν αν αυτός αντιστεκόταν. Την 14η Μαΐου μετέβησαν πρώτα στο Δίστομο όπου έγιναν επίσημα δεκτοί και αφού κατέλυσαν την τοπική φρουρά που αποτελείτο από άνδρες του Ανδρούτσου και εγκατέστησαν δική τους[18] κατευθύνθηκαν στη Στυλίδα. Εκεί, ο Νούτσος έλαβε την διαβεβαίωση του Υψηλάντη για επιστροφή του τελευταίου στην Πελοπόννησο και ύστερα από προτροπή του Φαναριώτη αγωνιστή, κινήθηκε προς το Πατρατζίκι όπου βρισκόταν ο Νικηταράς με ισχυρή δύναμη (σύμφωνα με μια εκδοχή, ο Υψηλάντης πρότεινε στους Νούτσο και Παλάσκα αυτό το δρομολόγιο με σκοπό να τους προστατεύσει από τον Ανδρούτσο)[19], καθ' οδόν όμως, μαθαίνοντας πως ο Ανδρούτσος απουσίαζε από το στρατόπεδό του, αποφάσισε να κατευθυνθεί προς τη Δρακοσπηλιά[20]. Εκεί, οι δύο άνδρες και οι στρατιώτες τους κυκλώθηκαν από τις δυνάμεις του Ανδρούτσου, ο οποίος ήταν γνώστης των σχεδίων τους για το πρόσωπό του, και μετά από σύντομη πολιορκία στον, παρακείμενο του στρατοπέδου, ναό του Αγίου Γεωργίου παραδόθηκαν[21].

Έπειτα, μεταφέρθηκαν αιχμάλωτοι στο στρατόπεδο: εκεί, ο Ανδρούτσος διάβασε στους άνδρες του τα έγγραφα που κόμιζε ο Νούτσος και στη συνέχεια, μετά από δική του προτροπή, εκείνοι σκότωσαν τους Νούτσο και Παλάσκα[22][23].

Οικογενειακή κατάσταση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Νούτσος πραγματοποίησε δύο γάμους από τους οποίους απέκτησε ένα παιδί. Αρχικά παντρεύτηκε την Ευφροσύνη Σαϊτσή από το Σκαμνέλι, κόρη κροίσου που ζούσε στη Βεσσαραβία, η οποία πέθανε προσβεβλημένη από φυματίωση. Αργότερα, σύναψε δεύτερο γάμο με την αδελφή του Γεωργίου Σταύρου, με την οποία απέκτησε μια κόρη, ονόματι Ελένη[24].

Υστεροφημία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Από Ευρωπαίους περιηγητές που επισκέφτηκαν τα Ιωάννινα την περίοδο της κυριαρχίας του Αλή πασά, ο Νούτσος παρουσιάζεται ως μεγαλοπρεπής, άσωτος χαρακτήρας, επιρρεπής στις ηδονές και καταπιεστικός όταν ασχολείτο με την είσπραξη των φόρων[6]. Αρνητική είναι η εκτίμηση του Καρόλου Μέντελσον–Μπαρτόλντι[25], ενώ αντιθέτως, ο Μακρυγιάννης εξήρε την τιμιότητα και τον πατριωτισμό του[26].

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ 1,0 1,1 Ιωάννου Λαμπρίδου, Ζαγοριακά οις προσετέθησαν και τινά περί Ηπείρου, Εκ του Τυπογραφείου της Αυγής, Εν Αθήναις, 1870, σελ. 104.
  2. ↑ Αγαπητός Σ. Αγαπητός, Οι Ένδοξοι Έλληνες του 1821 ή Οι Πρωταγωνισταί της Ελλάδος, Τυπογραφείον Α. Σ. Αγαπητού, Εν Πάτραις, 1877, σελ. 472 - 473.
  3. ↑ 3,0 3,1 Αγαπητός, 1877, σελ. 473.
  4. ↑ 4,0 4,1 Αγαπητός, 1877, σελ. 475.
  5. ↑ Ιωάννου Λαμπρίδου, 1870, σελ. 105 - 106.
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 Σπ. Π. Αραβαντινού, Ιστορία Αλή πασά του Τεπελενλή, Εκ του Τυπογραφείου των Καταστημάτων Σπυρίδωνος Κουσουλίνου, Εν Αθήναις, 1895, σελ. 465.
  7. ↑ Argiris Demetriou Demetrakis, The Stone Bridges of Greece - Epirus, Macedonia, Thrace, Thessaly, Central Greece, Peloponnese, Pergamos/Adam Editions, 2002, σελ. 29.
  8. ↑ 8,0 8,1 Απομνημονεύματα Στρατηγού Μακρυγιάννη, κείμενον, εισαγωγή, σημειώσεις Γιάννη Βλαχογιάννη, Βαγιονάκης, τόμος Α', Αθήναι 1947, σελ. 158.
  9. ↑ Ιωάννου Φιλήμονος, Δοκίμιον ιστορικόν περί της ελληνικής Επαναστάσεως, 1859, Α', σελ. 405
  10. ↑ Ιωάννου Φιλήμονος, Δοκίμιον ιστορικόν περί της Φιλικής Εταιρίας, Εκ της τυπογραφίας Θ. Κονταξή και Ν. Λουλάκη, Εν Ναυπλία, 1834, σελ. 208.
  11. ↑ Σπ. Π. Αραβαντινού, 1895, σελ. 295 - 296.
  12. ↑ Douglas Dakin, The unification of Greece - 1770-1923, Benn, London 1972, σελ. 42.
  13. ↑ Αγαπητός, 1877, σελ. 475 - 476.
  14. ↑ Ψηφιακά Αρχεία Ακαδημίας Αθηνών: Αλέξιος Νούτζος προς Ιωάννη Κωλέττη.[νεκρός σύνδεσμος]
  15. ↑ 15,0 15,1 Μιχαήλ Γεωργίου Οικονόμου, Ιστορικά της Ελληνικής Παλιγγενεσίας ή ο ιερός αγώνας των Ελλήνων, Εκ του τυπογραφείου Θ. Παπαλεξανδρή, Αθήναι, 1873, σελ. 308.
  16. ↑ Μακρυγιάννης, 1947, σελ. 159.
  17. ↑ Οικονόμου, 1873, σελ. 308 - 309.
  18. ↑ Μακρυγιάννης, 1947, σελ. 166.
  19. ↑ Οικονόμου, 1873, σελ. 309.
  20. ↑ Οικονόμου, 1873, σελ. 309 - 310.
  21. ↑ Οικονόμου, 1873, σελ. 310.
  22. ↑ Μακρυγιάννης, 1947, σελ. 166.
  23. ↑ Οικονόμου, 1873, σελ. 310 - 311.
  24. ↑ Ειρηναίου Ασωπίου, Αττικόν Ημερολόγιον του έτους 1887, Αθήνησι, 1886, σελ. 310.
  25. ↑ Κωστή Παπαγιώργη, Τα καπάκια. Βαρνακιώτης, Καραϊσκάκης, Ανδρούτσος, Εκδόσεις Καστανιώτη, ζ΄ έκδοση, Αθήνα 2009, σελ. 51.
  26. ↑ Μακρυγιάννης, 1947, σελ 158 και 167.

Βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Αγαπητός Σ. Αγαπητός, Οι Ένδοξοι Έλληνες του 1821, ή Οι Πρωταγωνισταί της Ελλάδος, Τυπογραφείον Α. Σ. Αγαπητού, Εν Πάτραις, 1877.
  • Σπ. Π. Αραβαντινού, Ιστορία Αλή πασά του Τεπελενλή, Εκ του Τυπογραφείου των Καταστημάτων Σπυρίδωνος Κουσουλίνου, Εν Αθήναις, 1895.
  • Ειρηναίου Ασωπίου, Αττικόν Ημερολόγιον του έτους 1887, Αθήνησι, 1886.
  • Γιάννη Βλαχογιάννη, Απομνημονεύματα Στρατηγού Μακρυγιάννη, κείμενον, εισαγωγή, Βαγιονάκης, τόμος Α', Αθήναι 1947.
  • Ιωάννου Λαμπρίδου, Ζαγοριακά οις προσετέθησαν και τινά περί Ηπείρου, Εκ του Τυπογραφείου της Αυγής, Εν Αθήναις, 1870.
  • Μιχαήλ Γεωργίου Οικονόμου, Ιστορικά της Ελληνικής Παλιγγενεσίας ή ο ιερός αγώνας των Ελλήνων, Εκ του τυπογραφείου Θ. Παπαλεξανδρή, Αθήναι, 1873.
  • Ιωάννου Φιλήμονος, Δοκίμιον ιστορικόν περί της ελληνικής Επαναστάσεως, 1859.
  • Ιωάννου Φιλήμονος, Δοκίμιον ιστορικόν περί της Φιλικής Εταιρίας, Εκ της τυπογραφίας Θ. Κονταξή και Ν. Λουλάκη, Εν Ναυπλία, 1834.
  • Σύγχρονος Εγκυκλοπαίδεια Ελευθερουδάκη,τόμος 18ος.
  • Douglas Dakin, The unification of Greece - 1770-1923, Benn, London 1972.
  • Argiris Demetriou Demetrakis, The Stone Bridges of Greece - Epirus, Macedonia, Thrace, Thessaly, Central Greece, Peloponnese, Pergamos/Adam Editions, 2002.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αλέξιος_Νούτσος&oldid=8749256"