Δρόπολη
Η Δρόπολη (αναφέρεται και ως Δερόπολη·, αλβανικά: Dropull «Ντροπούλ») είναι περιοχή της Βορείου Ηπείρου, που από το 1913 έχει επιδικαστεί στην Αλβανία. Συγκεκριμένα, η περιοχή εκτείνεται από τα ελληνο-αλβανικά σύνορα στο ύψος της Κακαβιάς ως τα νότια της πόλης του Αργυροκάστρου, κατά μήκος της κεντρικής οδού.
Η περιοχή αποτελεί τμήμα της Βορείου Ηπείρου, που έχει αναγνωριστεί από το αλβανικό κράτος ως 'ελληνική μειονοτική ζώνη', που δίνει έτσι το δικαίωμα για την ίδρυση ελληνόγλωσσων σχολείων. Ο πληθυσμός της περιοχής αποτελείται στη συντριπτική του πλειοψηφία από κατοίκους που μιλούν την ελληνική ως μητρική γλώσσα.
Η Δρόπολη θεωρείται η πνευματική πρωτεύουσα των Ελλήνων της Αλβανίας. Κατά την περίοδο της κομμουνιστικής δικτατορίας οι Δροπολίτες συνέβαλλαν στην αναγνώριση της Ελληνικής Μειονότητας, ιδρύοντας στο Αργυρόκαστρο ελληνική εφημερίδα "Λαϊκό Βήμα", ραδιοφωνική εκπομπή στην Ελληνική, Τμήμα Ελληνικής Φιλολογίας του πανεπιστημίου Αργυροκάστρου και σχολείο μέσης εκπαίδευσης δασκάλων Ελληνικής γλώσσας. Στη Δρόπολη ιδρύθηκε το κόμμα των Ελλήνων "Ομόνοια". Η Δρόπολη είναι η πατρίδα του γνωστού συγγραφέα Τηλέμαχου Κώτσια.
Διοικητικά η περιοχή διαιρείται σε Άνω και σε Κάτω Δρόπολη.
Ο συνολικός πληθυσμός το 1990 υπολογίζονταν περίπου 36.000 Έλληνες και 4.000 Αλβανούς.
Πίνακας περιεχομένων
Χωριά[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Στην κοιλάδα της Δρόπολης βρίσκονται 34 χωριά, τα μεγαλύτερα από αυτά είναι τα :
- Δερβιτσάνη
- Γλύνα
- Γεωργουτσάτες
- Ζερβάτι
- Βουλιαράτες
- Βόδριστα
- Σωφράτικα
- Δούβιανη
- Τεριχάτι
- Γοραντζή ή Καλογοραντζή
Και τα 34 χωριά της Δρόπολης: Δερβιτσάνη, Γοραντζή, Βάνιστα, Χάσκοβο, Δούβιανη, Σωφράτικα, Τεραχάτι, Γορίτσα, Φράστανη, Λιούγκαρη, Γράψη, Βραχογοραντζή, Γλύνα, Κάτω Επισκοπή, Ανω Επισκοπή, Ραντάτι, Γεωργουτσάτες, Ζερβάτι, Βουλιαράτες, Βόδριστα, Βοδίνο, Πέπελη, Άγιος Νικόλας, Κουρά (Κρα), Βρυσερά, Κλεισάρι, Σελλιό, Λυκομίλι, Λοβίνα, Λόγγος, Σωτήρα, Κρυονέρι, Κοσσοβίτσα, Κακαβιά
Ενώ ιστορικά στην περιοχή περιλαμβάνονται και τα χωριά Χρυσόδουλη, Μαυρόπουλο και Κτίσματα, που σήμερα βρίσκονται στην Ελλάδα.
Στην απογραφή της Οθωμανικής αυτοκρατορίας του 1431 υπήρχαν και τα εξής χωριά τα οποία στην συνέχεια εγκαταλείφθηκαν και εξαφανίστηκαν: Μπούρνοι, Σιαράταις (ανάμεσα Γράψης και Γεωργουτσάτες) Νόντια, Άγιος Μαρτίνος, Κλαζέζνη, Στόγιανοι (Σώζονταν μέχρι το 1840), Εφταλάρ, Μπόλσανη, Κουνουπίτσα.
Χωριά Δρόπολης | Απ. σε οικίες | Απογραφή
1880[3] |
Απογραφή
1895[4] |
Απογραφή | Απογραφή
1927[3] |
Απογραφή
1989[6] |
---|---|---|---|---|---|---|
Δερβιτσάνη | 68 | 900 | 1023 | 1253 | 1423 | 1818 |
Γοραντζή | 35 | 720 | 705 | 815 | 762 | 820 |
Βάνιστα | 30 | 180 | 325 | 412 | 260 | |
Χάσκοβο | 14 | 240 | 269 | 275 | 356 | 331 |
Δούβιανη | 16 | 420 | 551 | 602 | 771 | 216 |
Σωφράτικα | 14 | 240 | 278 | 284 | 356 | 317 |
Τεριαχάτι | 14 | 600 | 453 | 518 | 567 | 626 |
Γορίτσα | 30 | 120 | 134 | 152 | 139 | 141 |
Φράστανη | 35 | 180 | 198 | 208 | 324 | 505 |
Λιούγκαρη | 180 | 160 | 187 | 207 | 215 | |
Γράψη | 240 | 341 | 406 | 474 | 512 | |
Βραχογορατζή | 13 | 240 | 263 | 220 | 228 | 367 |
Γλύνα | 25 | 120 | 264 | 375 | 372 | 376 |
Κάτω Επισκοπή | 14 | 240 | 218 | 237 | 224 | 327 |
Άνω Επισκοπή | 20 | 240 | 260 | 265 | 334 | 466 |
Ραντάτι | 42 | 99 | 55 | 48 | 113 | |
Απ. σε οικίες
1431 |
Απογραφή
1880 |
Απογραφή
1895 |
Απογραφή
1913 |
Απογραφή
1927 |
Απογραφή
1989 |
|
Γεωργουτσάτι | 360 | 449 | 515 | 657 | 1015 | |
Ζερβάτι | 180 | 165 | 158 | 251 | 603 | |
Βουλιαράτι | 600 | 468 | 865 | 949 | 833 | |
Βόδριστα | 31 | 240 | 153 | 318 | 428 | 902 |
Βοδίνο | 72 | 138 | 123 | 199 | 332 | |
Πέπελη | 20 | 392 | 420 | 557 | 505 | |
Άγιος Νικόλας | 60 | 102 | 163 | 204 | 149 | |
Κουρά (Κρά) | 60 | 99 | 130 | 163 | 314 | |
Βρυσερά | 311 | |||||
Κλεισάρι | 302 | 480 | 294 | |||
Σελλιό | 600 | 683 | 364 | 409 | 285 | |
Λυκομίλι | ||||||
Λοβίνα | 32 | 120 | 120 | 132 | 151 | 329 |
Λόγκος | 480 | 520 | 650 | 695 | 476 | |
Σωτήρα | 420 | 905 | 1050 | 946 | 338 | |
Κρυονέρι | 120 | 176 | 188 | 218 | 302 | |
Κοσοβίτσα | 15 | 600 | 874 | 1050 | 639 | 364 |
Κακαβιά | 180 | 153 | 315 | 409 | 419 |
*Η απογραφή του 1431 έγινε από τον Τούρκο Inalcik, για κάποια χωριά δεν υπάρχουν δεδομένα από φθορά του προτότυπου εγγράφου
Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η Δερόπολη υπήρξε κατα την αρχαιότητα αποικία του αρχαιου Δωρικού Ελληνικου φύλου των Δρυόπων, απο τους οποίους πήρε και το όνομά της στα αρχαία χρονια Δρυοπίς ή Δρυινούπολις. Οι Δρύοπες κυνηγημένοι απο τον μυθικό ήρωα και βασιλιά της Θήβας Ηρακλή κατέφυγαν στην νότια Ελλάδα και οι υπόλοιποι στην σημερινή Δερόπολη. Κατά τα ρωμαϊκά χρόνια στην περιοχή είχε ιδρυθεί οχυρωμένη πόλη με το όνομα Αδριανούπολη, προς τιμή του Ρωμαίου αυτοκράτορα Αδριανού στα πλαίσια στης προσπάθειάς του να κάνει το ρωμαϊκό "χρυσό αιώνα". Ο Ανδριανός ήταν λάτρης του κλασσικού Αθηναϊκού πολιτισμού και φέρεται να δημιούργησε και την συγκεκριμένη Αδριανούπολη μεταφέροντας κατοίκους από την Αττική προκειμένου να κατοικηθεί ξανά η ούτως ή άλλως σχεδόν ακατοίκητη τότε Ήπειρος. Η πόλη είχε χτιστεί σε στρατηγικό σημείο ελέγχοντας την κοιλάδα της περιοχής και τον οδικό άξονα που την διατρέχει, κοντά στο σημερινό χωριό Σωφράτικα, 11 χιλιόμετρα νότια του σημερινού Αργυροκάστρου. Τον 6ο αιώνα ο Ιουστινιανός, στα πλαίσια της οχυρωματικής του δραστηριότητας, μετέφερε την πόλη 4 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά της αρχικής, κοντά στο χωριά Πάνω και Κάτω Επισκοπή. Σε διάφορες πηγές η πόλη φαίνεται να φέρει και το όνομα 'Ιουστινιανούπολη'. Στην πόλη διασώζονται ερείπια των τειχών της, του υδραγωγείου και της παλαιοχριστιανικής βασιλικής, η πόλη υπήρξε τοπικό εμπορικό κέντρο και απέκτησε αξιοσημείωτη οικονομική ευρωστία τους επόμενους αιώνες.
Τον 11ο αιώνα εμφανίζεται στις πηγές με το όνομα "Δρυινούπολις", πιθανότατα από παραφθορά του αρχικού ή από το όνομα του ποταμού Δρίνου που διατρέχει την περιοχή.
Η πόλη αποτέλεσε έδρα επισκοπής και μνημονεύεται στις πηγές από τον 5ο αιώνα, αρχικά υπαγόμενη στην μητρόπολη Νικοπόλεως, μετέπειτα στην Ναυπάκτου και κατόπιν στην Ιωαννίνων.
Γενικά, η ιστορία της Δρόπολης είναι συνυφασμένη με την ιστορία της Ηπείρου και της Βορείου Ηπείρου.
Πολιτισμός[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η λαϊκή παράδοση, τα ηπειρώτικα τραγούδια και η εντυπωσιακή παραδοσιακή γυναικεία στολή είναι τα κύρια αναγνωριστικά χαρακτηριστικά του πολιτισμού της Δρόπολης. Πριν την παραχώρηση της Βόρειας ηπείρου στην Αλβανία, η Δρόπολη ήταν γνωστή για τους πολλούς δασκάλους και για την καθαρότητα της Ελληνικής γλώσσας. Παρότι σε γεωγραφικό άκρο του Ελληνισμού και σχεδόν ποτέ στην ελληνική επικράτεια η Δροπολίτικη διάλεκτος θεωρήθηκε από τις πλέον απαλλαγμένες από τοπικούς ιδιωματισμούς κυρίως γραπτή. Η προφορική διάλεκτος περιέχει παχιά σύμφωνα και είναι λίγο τραγουδιστή.
Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Δεροπολίτισσα, Στης Δερόπολης τον κάμπο: αντιπροσωπευτικά δημοτικά τραγούδια της περιοχής.
Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Μ.Β. Σακελλαρίου (επιμ.), Ήπειρος: 4000 χρόνια ελληνικής ιστορίας και πολιτισμού, Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα 1997 ISBN 960-213-371-6, ISBN-13 978-960-213-371-2 [σειρά: Ιστορικοί Ελληνικοί Χώροι] (ιδίως: σελ. 154)
- ↑ Παπαδόπουλος, Νίκος (1970). Η Δούβιανη της Δροπόλης Β. Ηπείρου. Αθληνα, σελ. ?.
- ↑ Παπαδόπουλος, Νίκος (1976). Η Δρόπολη της Βορείου Ηπείρου κατά την Τουρκοκτρατίαν (1430-1913). Αθήνα, σελ. 23,24,25.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Παπα, Ευτυχία (?). Η Επαρχία Δρυινουπόλεως της Βορείου Ηπείρου κατά την νεότερη περίοδο. Θεσσαλονίκη, σελ. 176-203.
- ↑ Κοκολάκης, Μιχάλης (?). Η Τουρκική στατιστική της Ηπείρου στο σαλναμέ του 1895. ?, σελ. 276-279.
- ↑ ., Γενικό επιτελείο Ελληνικού Στρατού (1913). Χάρτης Εθνογραφικός της Β. Ηπείρου (1913). ?, σελ. 10-12.
- ↑ Καλιβρετάτης, Λεωνίδας (?). Η Ελληνική κοινότητα της Αλβανίας από την σκοπιά της ιστορικής γεωγραφίας και δημογραφίας. ?, σελ. 58.