Μετάβαση στο περιεχόμενο

Αλταϊκές γλώσσες

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
 Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. Βοηθήστε συνδέοντας το κείμενο με τις πηγές χρησιμοποιώντας παραπομπές, ώστε να είναι επαληθεύσιμο.
Το πρότυπο τοποθετήθηκε χωρίς ημερομηνία. Για τη σημερινή ημερομηνία χρησιμοποιήστε: {{χωρίς παραπομπές|21|11|2024}}
Η μακροαλταϊκή γλωσσική οικογένεια

Οι αλταϊκές γλώσσες είναι μια ομάδα γλωσσών που είναι ευρύτατα διαδεδομένη στην Ασία και περιλαμβάνει γύρω στις 60 γλώσσες με περίπου 160 εκατομμύρια ομιλητές (περίπου 185 εκ. με αυτούς που την έχουν για δεύτερη γλώσσα).

Πολλοί γλωσσολόγοι θεωρούν ότι οι γλώσσες αυτές αποτελούν μια γλωσσική οικογένεια. Αρκετοί όμως πιστεύουν ότι δεν πρόκειται στην πραγματικότητα για γλωσσική οικογένεια, αλλά για γλωσσικό δεσμό. Σύμφωνα με τη θεωρία αυτήν οι γλώσσες αυτές δεν έχουν κοινό πρόγονο (την πρωτοαλταϊκή), αλλά αποτελούν τρεις διακριτές γλωσσικές οικογένειες, τις τουρκικές γλώσσες, τις μογγολικές γλώσσες και τις τουνγκουζικές γλώσσες.·Τα αναμφισβήτητα κοινά χαρακτηριστικά των τριών αυτών οικογενειών τόσο στη δομή όσο και στο λεξιλόγιο οφείλονται στη μακροχρόνια επαφή των λαών.

Ορισμένοι πάλι συγκαταλέγουν στις Αλταϊκές γλώσσες και την κορεατική και την ιαπωνική γλώσσα, καθώς και τη γλώσσα αϊνού. Η προτεινόμενη αυτή διευρυμένη ομάδα ονομάζεται μακροαλταϊκή. Από το 2003 που αποδείχτηκε από την Μπάρμπαρα Ρίλεϊ η γενετική συγγένεια της αρχαίας κορεατικής Κόγκουριο και της αρχαίας ιαπωνικής, γίνεται δεκτό ότι τα ιαπωνικά συγγενεύουν με τα κορεατικά. Σε τι βάθος χρόνου όμως θα πρέπει να αναζητηθεί η πρωτογλώσσα και ποια είναι η συγγένεια με τις αλταϊκές γλώσσες παραμένουν άγνωστα.

Η διάδοση των αλταϊκών γλωσσών

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η ομάδα των αλταϊκών γλωσσών, η οποία περιλαμβάνει 60 γλώσσες και 160 εκατομμύρια ομιλητές, διακρίνεται σε τρεις χωριστές ανισομεγέθεις οικογένειες:

Οι τουρκικές γλώσσες ομιλούνται σε μια ζώνη που εκτείνεται από τη νοτιοανατολική Ευρώπη και την Τουρκία, το Αζερμπαϊτζάν, το Ιράν, το Τουρκμενιστάν, το Ουζμπεκιστάν, το Καζακστάν, την Κιργιζία ως τη δυτική Κίνα και τη Σιβηρία. Οι μογγολικές γλώσσες ομιλούνται ανατολικά από αυτήν τη ζώνη στη Ρωσία, στη Μογγολία και στην κινεζική Εσωτερική Μογγολία. Οι τουνγκουζικές γλώσσες ομιλούνται από μικρές διεσπαρμένες ομάδες στα βορειοανατολικά, στη βόρεια Κίνα και στην ανατολική Σιβηρία.

Οι τουρκικές και οι μογγολικές γλώσσες αποτελούν οικογένειες γλωσσών με κοντινή συγγένεια μεταξύ τους, οπότε οι διακρίσεις εντός της κάθε οικογένειας είναι δύσκολο να γίνουν. Οι τουνγκουζικές έχουν μεγαλύτερη διαφοροποίηση, χωρίς όμως να τίθεται εν αμφιβόλω η γενετική συγγένειά τους. Πιο προβληματική είναι η γενετική ενότητα των τριών γλωσσικών οικογενειών και η κατάταξή τους στην ενιαία αλταϊκή οικογένεια.

Οι σημαντικότερες αλταϊκές γλώσσες

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι πιο σημαντικές γλώσσες είναι:

Εκτός από την ταταρική, την ουιγουρική και την κασκάι, οι υπόλοιπες γλώσσες αποτελούν τις επίσημες γλώσσες των αντίστοιχων κρατών, που είναι, πλην της Τουρκίας, πρώην Σοβιετικές Δημοκρατίες.

Η μόνη μογγολική γλώσσα με πάνω από ένα εκατομμύριο ομιλητές είναι η Μογγολική (Χάλχα) με 6 εκ., η οποία είναι και η επίσημη γλώσσα της Μογγολίας και η οποία από τη σκοπιά των ομιλητών αντιστοιχεί στο 80% των μογγολικών γλωσσών. Άλλες σχετικά διαδεδομένες μογγολικές γλώσσες είναι η Μπουριατική (400.000), η Οϊράτι (350.000) και η Σάντα (250.000).

Η τουνγκουζική οικογένεια περιέχει μόνο «μικρές» γλώσσες, οι οποίες απειλούνται με εξαφάνιση. Στο παρελθόν ευρέως διαδεδομένη ήταν η μαντσού στη Μαντζουρία στη βορειοανατολική Κίνα. Μετά την κατάκτηση της Κίνας από τους Μαντσού το 17ο αι., η γλώσσα τους έγινε επίσημη γλώσσα της κινεζικής αυτοκρατορίας μαζί με τα κινεζικά. Στη συνέχεια όμως μειώθηκε η διάδοσή της και σταμάτησε να ομιλείται στην αυτοκρατορική αυλή ήδη πριν την επανάσταση του 1911.

Ταξινόμηση

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η οροσειρά Αλτάι στην κεντρική Ασία, από όπου εικάζεται ότι ξεκίνησαν οι αλταϊκές γλώσσες
  • Μογγολικές γλώσσες
    • Βορειοανατολικές μογγολικές
      • Νταγκούρ
    • Βόρειες μογγολικές
      • Μπουριατική
    • Κέντρικές μογγολικές
    • Νοτιοκεντρικές μογγολικές
      • Σίρα Γιουγκούρ
    • Νοτιοανατολικές μογγολικές
      • Σάντα
    • Νοτιοδυτικές μογγολικές
      • Μογόλ
  • Τουνγκουζικές γλώσσες
    • Βόρειες τουνγκουζικές
      • Έβεν
      • Εβένκι, Όροτς
    • Νοτιοδυτικές τουνγκουζικές / Μαντζουρικές
      • Μαντσού, Σίμπε
    • Νοτιοανατολικές τουνγκουζικές
      • Νανάι
      • Ουντέγκε

Τυπολογικά χαρακτηριστικά των αλταϊκών γλωσσών

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Από τυπολογικής άποψης οι τρεις ομάδες των αλταϊκών γλωσσών παρουσιάζουν πολλές ομοιότητες. Μερικές από αυτές είναι:

  • Απλά φωνήματα, ελάχιστα συμφωνικά συμπλέγματα, απλή δομή των συλλαβών.
  • Φωνηεντική αρμονία, με βάση διάφορους τύπους φωνηέντων. Σε μια λέξη υπάρχει ένας συγκεκριμένος τύπος φωνηέντων και τα επιθήματα αλλάζουν για να προσαρμοστούν στο φωνήεν της ρίζας της λέξης: πρόσθια-οπίσθια, στρογγύλα-μη στρογγύλα κλπ. Για παράδειγμα στην τουρκική γλώσσα: "ev.de" «στο σπίτι», αλλά "orman.da" «στο δάσος». Η φωνηεντική αρμονία απαντά σε όλες τις αλταϊκές γλώσσες, τουλάχιστον στον προφορικό λόγο, ενώ σε ορισμένες δεν είναι τόσο εμφανής πλέον στο γραπτό, όπως στην ουζμπεκική.
  • Συγκολλητικός σχηματισμός των λέξεων και κλίση τους με την προσθήκη ασυγχώνευτων επιθημάτων. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε μεγάλες και σύνθετες κατασκευές. Στην πράξη βέβαια σπάνια χρησιμοποιούνται πάνω από τρία έως τέσσερα επιθήματα. Το κάθε μόρφημα έχει ιδιαίτερη σημασία και γραμματική λειτουργία και δεν αλλάζει πέραν των απαιτήσεων της φωνηεντικής αρμονίας. Παράδειγμα από τα καζακικά (γλώσσα της τουρκικής οικογένειας):
jaz απαρέμφατο του ρ. γράφω
jaz.u: η γραφή
jaz.u.šı: ο γραφέας
jaz.u.šı.lar: οι γραφείς
jaz.u.šı.lar.ım: οι γραφείς μου
jaz.u.šı.lar.ım.ız: οι γραφείς μας
jaz.u.šı.lar.ım.ız.da: των γραφέων μας
jaz.u.šı.lar.ım.ız.da.γı: αυτό που ανήκει στους γραφείς μας
jaz.u.šı.lar.ım.ız.da.γı.lar: αυτά που ανήκουν στους γραφείς μας
jaz.u.šı.lar.ım.ız.da.γı.lar.dan: αυτών που ανήκουν στους γραφείς μας
Η συγκολλητική κλίση των ουσιαστικών και των ρημάτων είναι πολύπλοκη αλλά πολύ συνηθισμένη. Τα επίθετα από την άλλη σπάνια κλίνονται ούτε συμφωνούν (προσαρμόζονται) με το ουσιαστικό που προσδιορίζουν.
  • Δεν υπάρχουν άρθρα. Το αριθμητικό «ένας» αντικαθιστά συνήθως το αόριστο άρθρο.
  • Δεν υπάρχει γραμματικό γένος. Δεν υπάρχουν ούτε καν διαφορετικές προσωπικές αντωνυμίες για το αρσενικό και το θηλυκό (αυτός-αυτή).
  • Οι μεταθέσεις είναι προτιμότερες από τις προθέσεις.
  • Οι αναφορικές προτάσεις αντικαθιστώνται από μετοχικές και γερουνδιακές δομές (στο ανωτέρω παράδειγμα το επίθημα γı).
  • Το ρήμα πηγαίνει στο τέλος της πρότασης. Η σειρά των όρων της πρότασης είναι υποκείμενο-αντικείμενο-ρήμα (Υ-Α-Ρ).
  • Τα μέρη του λόγου είναι μεταβλητά. Η μογγολική λέξη dundaa μπορεί να είναι ουσιαστικό (η μέση), επίθετο (μεσαίος), επίρρημα και μετά-θεση (αντίθετο της πρόθεσης) (στη μέση).
  • Οι αλταϊκές γλώσσες διαφέρουν από άλλες ασιατικές γλώσσες σε δύο σημεία: δε διαθέτουν τύπους ευγενείας (αντίθετα από την Κορεατική, όπου είναι πολύ διαδεδομένοι) ούτε γυναικεία γλώσσα (όπως η ιαπωνική, όπου οι γυναίκες χρησιμοποιούν διαφορετικές εκφράσεις από τους άνδρες).

Οι τυπολογικές ομοιότητες αυτές όμως δεν αρκούν κατά τη γνώμη πολλών γλωσσολόγων για να θεμελιώσουν γενετική συγγένεια. Πολλά από αυτά τα χαρακτηριστικά απαντούν και στις ουραλικές και στις παλαιοσιβηρικές γλώσσες, ενώ οι τύποι ευγενείας και η γυναικεία γλώσσα συνδέονται περισσότερο με πολιτιστικά χαρακτηριστικά (ιεραρχικά δομημένες κοινωνίες εγκατεστημένες μόνιμα σε έναν τόπο).

Πάντως οι τυπολογικές ομοιότητες των αλταϊκών με τις ουραλικές γλώσσες είχαν οδηγήσει στο παρελθόν τους επιστήμονες στη διατύπωση της ουραλοαλταϊκής θεωρίας, σύμφωνα με την οποία ουραλικές και αλταϊκές γλώσσες ανήκαν στην ίδια γλωσσική οικογένεια, την ουραλοαλταϊκή. Η θεωρία αυτή υποστηριζόταν κατά τον 19ο αι., στη συνέχεια όμως ήδη από τις αρχές του 20ου αι. εγκαταλείφθηκε από τους περισσότερους ελλείψει ισχυρότερων ενδείξεων πέρα από τις τυπολογικές ομοιότητες και οι τελευταίες αποδόθηκαν στην ύπαρξη γλωσσικού δεσμού (ομοιοτήτων που προέρχονται από γειτνίαση και όχι από κοινή καταγωγή) μεταξύ των δύο οικογενειών. Παρ' όλα αυτά ο όρος «ουραλοαλταϊκή οικογένεια» και η σχετική θεωρία παρέμειναν έκτοτε σε αρκετά εκλαϊκευτικά κυρίως έργα.

Διαφωνίες περί την αλταϊκή οικογένεια

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Πολλοί επιστήμονες υποστηρίζουν ότι οι λεξιλογικές, μορφολογικές, συντακτικές και φωνολογικές ομοιότητες οδηγούν στο συμπέρασμα ότι οι τουρκικές, μογγολικές και τουνγκουζικές γλώσσες έχουν γενετική συγγένεια και αποτελούν την αλταϊκή οικογένεια. Καταβάλλονται μάλιστα προσπάθειες αποκατάστασης της αλταϊκής πρωτογλώσσας. Κάποιοι (λιγότεροι) συγκαταλέγουν στην ίδια οικογένεια και την κορεατική. Ακόμα λιγότεροι συγκαταλέγουν και την ιαπωνική.

Δε θα πρέπει να παραβλεφθεί όμως και η ομάδα των γλωσσολόγων που θεωρούν ότι η γενετική συγγένεια δεν έχει αποδειχθεί ακόμα ή ότι έχει αποδειχθεί η μη ύπαρξή της.

Σύμφωνα με αυτά υπάρχουν δύο εκδοχές για την εξέλιξη των γλωσσών αυτών. Κατά την πρώτη εκδοχή υπήρξε κάποτε η κοινή αλταϊκή πρωτογλώσσα, η οποία ομιλούνταν στις στέπες της κεντρικής Ασίας γύρω από την οροσειρά Αλτάι. Ήδη σε εκείνη τη γεωγραφική περιοχή διασπάστηκε πριν 3.000-4.000 χρόνια σε τουρκική ομάδα στη Δύση, μογγολική στο κέντρο και τουνγκουζική στην Ανατολή. Για αυτούς που δέχονται τη συγγένεια με την κορεατική και την ιαπωνική, μια άλλη ομάδα είχε διασπαστεί νωρίτερα στην Ανατολή και είχε μετακινηθεί προς τη Μαντζουρία, όπου σχηματίστηκε η αρχαία κορεατική Goguryeo, και μετά την εποίκηση των νησιών της Ιαπωνίας η αρχαία ιαπωνική, όπου ο αλταϊκής προέλευσης πολιτισμός Γιαγιόι αντικατέστησε τον πολιτισμό Τζόμον (πρβλ. και Ιαπωνική ιστορία).

Κατά την άλλη εκδοχή οι τουρκικές, μογγολικές και τουνγκουζικές γλωσσικές οικογένειες (και ενδεχομένως και τα κορεατικά και τα ιαπωνικά) προήλθαν από διαφορετικές πρωτογλώσσες, οι οποίες ομιλούνταν σε κοντινές γεωγραφικά περιοχές με αποτέλεσμα να αλληλοεπηρεαστούν λεξιλογικά, μορφολογικά και φωνολογικά. Από την κεντρική Ασία οι λαοί που τις μιλούσαν μετακινήθηκαν στη συνέχεια προς τις περιοχές όπου ζουν σήμερα.

Λεξιλογικές ομοιότητες

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι αλταϊκές γλώσσες παρουσιάζουν κάποιες ομοιότητες στο λεξιλόγιο, αλλά οι κοινές λέξεις και στις τρεις ομάδες είναι λίγες. Περισσότερες είναι οι κοινές ρίζες στις ομάδες ανά ζεύγη (τουρκικές-μογγολικές και μογγολικές-τουνγκουζικές). Ως κάποιες από τις λίγες κοινές και στις τρεις γλώσσες λέξεις προτείνονται τα ονόματα για μέρη του σώματος, όπως έχουν επανασυντεθεί και εικάζεται ότι ονομάζονταν στις αντίστοιχες πρωτογλώσσες (παραδείγματα από Starostin, S.A., Dybo, A., Mudrak, O., Etymological Dictionary of the Altaic Languages, Brill Academic Publishers, 2003)

Σημασία Πρωτο
τουρκική 		Πρωτο
μογγολική 		Πρωτο
τουνγκουζική
Στήθος *gokur *koko'u *kukun
Ώμος *jagyr *dajira *daga
Κλείδα *egin *egem *emuge
Εντόσθια *kurg-sak *kurkag *xurke
Χέρι *kary *gar .
Καρπός *bilek *begelej *bilen
Κεφάλι *tum *tom *tum-nu
Γλώσσα/Γλείφω *so:r *soru *sori
Γόνατο *topyk *tojig *topug

Ο ακόλουθος πίνακας διευρύνει το πεδίο έρευνας σε μεγαλύτερο τμήμα του βασικού λεξιλογίου. Επιπλέον συμπεριλαμβάνει εκτός από τους τουρκικούς, μογγολικούς και τουνγκουζικούς τύπους και κορεατικούς και ιαπωνικούς (μακροαλταϊκή θεωρία). Οι σημασίες όμως που συγκρίνονται είναι αρκετά ευρείες. Η πρώτη σειρά περιλαμβάνει τη μορφή στις πρωτογλώσσες και στην υποθετική πρωτοαλταϊκή, ενώ η δεύτερη έχει παραδείγματα από μια σύγχρονη γλώσσα της κάθε οικογένειας: τουρκική για τις τουρκικές, μογγολική (χάλχα) για τις μογγολικές, μαντσού ή εβένκι για τις τουνγκουζικές και κορεατική και ιαπωνική. Επειδή πολλά στοιχεία είναι υποθετικά (πρωτογλώσσες) ή κατά προσέγγιση (σημασίες), οι ομοιότητες δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως απόλυτη απόδειξη για τη συγγένεια των γλωσσών. Δεν αποκλείεται οι ομοιότητες να οφείλονται σε επαφή ή σε δανεισμό μεταξύ των γλωσσών. Δείχνει όμως από την άλλη ότι μια γενετική σχέση μεταξύ των γλωσσών (τουλάχιστον της αλταϊκής οικογένειας εν στενή εννοία) δεν μπορεί ευκολα να απορριφθεί με βεβαιότητα. (Στοιχεία από S. Starostin, A.V. Dybo, O.A. Mudrak, διαδικτυακή βάση δεδομένων για την αλταϊκή ετυμολογία, 2005 [1]).

Σημασιακό πεδίο Πρωτο
τουρκική 		Πρωτο
μογγολική 		Πρωτο
τουνγκουζική 		Αρχαία
κορεατική 		Αρχαία
ιαπωνική 		Πρωτο
αλταϊκή
Τουρκική Μογγολική Τουνγκουζική Κορεατική Ιαπωνική .
στήθος, καρδιά, ρουφώ *gökür *kökön *kukun *kokai *kəkərə **koke
göğüs χöχ oχo kogäŋi kokoro .
πλευρά, στήθος *bokana *bogoni *boka . *baki **boka
boqono bogino boqšon . waki .
ώμος *jagır *dajira *daga . . **dagV
jağrı dajr daγana . . .
κλείδα *egin *egem *emuge . . **egemV
eğin egem emuge . . .
έντερα, κοιλιά *kurg-sak *kurkag *χurke *kurəi . **kurgo
kursak χurχag χuike kurgi . .
μπράτσο, πόδι, φτερό, πτερύγιο *kajnat *kai *kene . *kanai **kena
kanat χa'a kenete . kane .
χέρι *karı *gar . . *kata (?) **gara
kar-uža gar . . kata ? .
καρπός χεριού, γάντι *bilek *begelej *bilen . . **bili
bilek belij bilen . . .
κεφάλι, καπέλο, αρχηγός *tum *tom *tumŋu . *tum ? **tumu
tomšuk tumlaj tuŋun . tsumuri ? .
λάρυγγας *boguŕ *bagalžur *bukse . *pukum **boku
boğaz bagalžur buχe . fukum ? .
γλώσσα *kele *kele *χilŋü . . **kiali
kelam χele ileŋu . . .
γόνατο *topık *tojig *topVg . *tu(m)pu **topu
topuk tojg tobga . tumpu .
δέρμα, φύλλο *kapuk *kawda *χabda *kaph- *kapa **kapa
kabuk χudas χabdata kaphar kawa .
αίμα, υγεία, όμορφος, κόκκινος *sag *sajin *segu *sa'o- . **segu
sağ sajn seŋi sanap . .
φλέβα, νεύρο *siŋir . *sire *siur . **siŋrir
sinir . sirge siwi . .
όνειρο *dül *tölge *tolkin . . **tulke
düš tölög tolgin . . .
γυναίκα (μεγάλη) *eme *eme *emV *amh *mia ? **eme
eme em emi(le) am me(-su) ? .
είδος πουλιού *torgaj *turagu *turaki *tark *təri **toro
turgaj turaγu turaki tark (M) tori .
ψείρα *sirke *sirke *sire . *siramu **siajri
sirke širχ sirikte . sirami .
σκόνη, χιόνι, καπνός *buruk *burgi *bureki . . *boru
buruq-su burgi buraki . . .
βροχή, χιόνι, ομίχλη . *siγurga *sig . *sigure **sig-ur
. šurga sigan . shigure .
Καλοκαίρι, Άνοιξη *jaj *nažir . *nač . **nažV
jaj-la nažir . nač . .
άμμος, σκόνη, έρημος *kum *kumaki *küme . . **kiume
kum χumag kumi . . .
χώμα, σκόνη, πίσσα *toŕ *tor *tur *tırı . **tore
toz tortog tur tırı . .
πέτρα *dial *čilaγu *žola torh . **tioli
taš čulu žolo tol . .
δίκτυο *tor *towr *turku *tarachi *turi **tobru
tor tor tur-ku tar-äki tsuri .
ξινόγαλο, αϊράνι *ajran *ajirag *ajara . . **ajira
ajran ajrag ajara . . .
αλάτι, πικρός *duŕ *dabusu *žujar *čjer *tsura **čiober
tuz davs žušu čel tsura .
ολοκληρώνω, αρκετός *büt *möči *mute *mota *muta **muti
büt (AT) möčis mute- modu muta ? .
δαγκώνω, ροκανίζω *gemür *kemeli *kemki . *kam **kema
gemir χimle kemki . kam .
επιτυγχάνω, εισέρχομαι *gir *kür *χür . . **kiure
gir-iš χüre χuru . . .
πλέκω, υφαίνω *ör *ör . *or *ər **ore
ör- örmög . ol or .
λιπαρός *semir *semži *semesi . . **seme
. semiz semš semsu . . .
μακρύς, αργά (χρονικά) *uŕun *urtu *χür *ora . **iuŕo
uzun urt irekte ? orä . .
αδύναμος, άρρωστος, υπηρέτης-πολεμιστής *alp *alban *alba *arpha *apar **alpa
alp alba alba aphı aware .
ένα, σύνολο *bir *büri . *piri . **biuri
bir büri . pir-oso . .
ποιος *kem,ka *ken,ka *χia *ka *ka **ka(j)
kim χen ai, ja -ka -ka .
εγώ, εμείς *be- *bi,min *bi,mün . *ba **bi
ben bi bi . wa .

Προσωπικές αντωνυμίες

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι προσωπικές αντωνυμίες αποτελούν πολύ σπάνια αντικείμενο δανεισμού από μια γλώσσα σε άλλη. Αυτό ισχύει ακόμα περισσότερο για ολόκληρο σύστημα προσωπικών αντωνυμιών. Οι ομοιότητες σε προσωπικές αντωνυμίες συνηγορούν σε γενετική σχέση (κοινό πρόγονο) μεταξύ των συγκρινόμενων γλωσσών. Οι Starostin et al. (2003) και Blažek (2006) επανασυνέθεσαν τις προσωπικές αντωνυμίες των πρωτογλωσσών της αλταϊκής ομάδας και τις απέδωσαν με το διεθνές φωνητικό αλφάβητο. Οι ομοιότητες που παρατηρούνται ενισχύουν τη θεωρία περί αλταϊκής γλωσσικής οικογένειας και εξασθενίζουν αντίστοιχα τη θεωρία περί γλωσσικού δεσμού. Το κοινό χαρακτηριστικό είναι το χειλικό σύμφωνο στο πρώτο πρόσωπο και το οδοντικό στο δεύτερο πρόσωπο.

Ο χαρακτήρας /V/ συμβολίζει ένα απροσδιόριστο φωνήεν. Ο αστερίσκος συμβολίζει επίθημα, το οποίο ανασυντέθηκε για την Πρωτομογγολική και την Πρωτοκορεατική χωρίς να απαντά στην Κλασική Μογγολική και στη Μέση Κορεατική αντίστοιχα.

Πρωτοαλταϊκή Πρωτοτουρκική Πρωτομογγολική (*), Κλασική Μογγολική Πρωτοτουνγκουζική Πρωτοκορεατική (*), Μέση Κορεατική Πρωτοϊαπωνική
"Εγώ" (Ονομαστική) [/bi/] [/be/] *[/bi/] [/bi/] [/ba/]
"εμένα" (Πλάγιες πτώσεις) [/mine/-] [/men/] *[/min/-] [/min/-]
"Εγώ" [/ŋa/] *[/nad/-, -/m/-] (Πλάγιες πτ.) [/na/] [/a/-]
"Εσύ" (Ονομαστική) [/si/ και/ή /tʰi/] [/se/] *[/t͡ʃi/] [/si/] [/si/]
"Εσένα" (Πλάγιες πτ.) [/sin/- και/ή /tʰin/-] [/sen/] ?*[/t͡ʃin/-]
"Εσύ" [/na/] [-/ŋ/] *[/nə/] [/na/]
"Εμείς" (Ονομαστική) [/ba/] [/birʲ/] *[/ba/] [/bue/] [/uri/] [/ba/]
"Εμάς" (Πλάγιες πτ.) [/myn/-] *[/man/-] [/myn/-]
"Εσείς" (Ονομαστική) [/sV/ και/ή /tʰV/] [/s/] *[/ta/] [/suː/]
"Εσάς" (Πλάγιες πτ.) [/sVn/-] [/sun/-]

Βιβλιογραφία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]


Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αλταϊκές_γλώσσες&oldid=9284883"