Πρόθεση
Πρόθεση είναι ένα άκλιτο μέρος του λόγου που μπαίνει εμπρός από τα ονόματα ή τα επιρρήματα για να φανερώσει μαζί τους τόπο, χρόνο, αιτία, τρόπο, προέλευση, ποσό κλπ. Προθέσεις είναι : με , σε , για , ως , πριν , προς , σαν αντί , από , δίχως, έως , κατά , μετά , μέχρι , παρά , χωρίς
Προθέσεις
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- μονοσύλλαβες: με, σε, για, ως, προς, σαν, πριν
- δισύλλαβες: κατά, μετά, παρά, αντί, από, δίχως, χωρίς, έως, μέχρι
Εκτός από τις παραπάνω προθέσεις υπάρχουν και χρησιμοποιούνται και οι εξής απαρχαιωμένες προθέσεις:
ανά, αμφί, άνευ, διά, εις, εκ, εκτός, εν, ένεκα, εντός, επί, κατόπιν, λόγω, μείον, μέσω, περί, πλην, προ, συν, υπέρ, υπό, χάριν.
Λειτουργία προθέσεων
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Οι προθέσεις ως εκφορά επιρρηματικών σχέσων:
| Με τις προθέσεις φανερώνεται | ||
|---|---|---|
| τόπος | Έρχομαι από το σπίτι | από πού; |
| χρόνος | Είναι άρρωστος από χτες | από πότε; |
| αιτία | Έτρεμε από το θυμό του | γιατί; |
| τόπος | Πηγαίνω προς την αγορά | προς τα πού; |
| χρόνος | Ήρθε κατά το μεσημέρι | πότε; |
| τρόπος | Πήγα με τα πόδια | πώς; |
| ποσό | Απέχει ως χίλια μέτρα | πόσο; |
Προθέσεις που συνθέτονται ή όχι:
| ΠΡΟΘΕΣΕΙΣ | |
|---|---|
| Προθέσεις που δε συνθέτονται | με, σε, για, ως, σαν, πριν, δίχως, χωρίς, έως, μέχρι, ίσαμε |
| Προθέσεις που χρησιμεύουν και ως πρώτα συνθετικά | προς, κατά, μετά, παρά, αντί, από (καθώς και οι αρχαίας προέλευσης αμφι, ανά, διά, εις, εν, επί, περί, προ, συν, υπερ, υπό) |
Οι προθέσεις που συνθέτονται είναι προθέματα, και η σημασία τους είναι[3][4]:
| Πρόθεση | Σημασία | Παράδειγμα |
|---|---|---|
| αμφί | ||
| ανά | ||
| αντί | δεύτερη θέση στην ιεραρχία αντίθεση εναντίωση με τη σειρά μου |
αντιπρόεδρος αντίρρηση αντίπαλος ανταπαντώ |
| από | ||
| διά | ||
| εις | ||
| εν | ||
| επί | ||
| κατά | ||
| μετά | ||
| παρά | ||
| περί | ||
| προ | ||
| προς | ||
| συν | ||
| υπέρ | ||
| υπό |
Επίσης οι προθέσεις αποτελούν μέρος εμπρόθετων προσδιορισμών, οι οποίοι είναι προσδιορισμοί που αποτελούνται από δύο ή παραπάνω λέξεις, εκ των οποίων πρώτη είναι πρόθεση, και συμπληρώνει το νόημα ενός όρου ή άλλου προσδιορισμού της πρότασης[3]:
- Εξαιτίας της κακοκαιρίας δεν πραγματοποιήθηκαν δρομολόγια.
- Κατά τη γνώμη μου , φταις
- Διά ταύτα αποφάσισα να αποχωρήσω
Σύνταξη προθέσεων
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Οι περισσότερες προθέσεις συντάσσονται με αιτιατική πτώση, ενώ με γενική συντάσσονται συνήθως απαρχαιωμένες προθέσεις[5][3].
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ Γραμματική Α΄Γυμνασίου
- ↑ ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Οι προθέσεις στα Νέα Ελληνικά
- ↑ 3,0 3,1 3,2 «Εμπρόθετος προσδιορισμός». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Μαρτίου 2018. Ανακτήθηκε στις 7 Μαρτίου 2018.
- ↑ Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΩΝ ΠΡΟΘΕΣΕΩΝ ΚΑΤΑ ΤΗ ΣΥΝΘΕΣΗ
- ↑ «Θέμα Οι προθέσεις (κατάλογος και γενικές παρατηρήσεις)». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Μαΐου 2011. Ανακτήθηκε στις 7 Μαρτίου 2018.