Τίτος Λίβιος

Τίτος Λίβιος
Όνομα	Τίτος Λίβιος
Γέννηση	59 π.Χ. Πάντοβα, Ιταλία
Θάνατος	17 (75 ετών) Πάντοβα, Ιταλία
Επάγγελμα/ ιδιότητες	Ιστορικός
Είδη	Ιστορία
Θέματα	Ιστορία, βιογραφία, ρητορική
Πολυμέσα σχετικά με τoν συγγραφέα
δεδομένα ()

Ο Τίτος Λίβιος (Titus Livius, 59 π.Χ. - 17 μ.Χ) ήταν Ρωμαίος ιστορικός, ο οποίος έγραψε μία μνημειώδη ιστορία της Ρώμης και του ρωμαϊκού λαού -Ab Urbe Condita Libri- που καλύπτει την περίοδο από τους πρώτους θρύλους της Ρώμης πριν την παραδοσιακή ίδρυσή της το 753 π.Χ. και μέσω της βασιλείας του Οκταβιανού Αυγούστου μέχρι την εποχή του Λίβιου. Το έργο αυτό σώθηκε αποσπασματικά (35 βιβλία από τα 142). Ήταν ο σημαντικότερος εκπρόσωπος της ιστορίας αυτής της εποχής. Ο Δάντης τον χαρακτήρισε ως «ο άνθρωπος Λίβιος». Ωστόσο έκανε λάθος σε αυτό το χαρακτηρισμό του. Παρά τις αδυναμίες του στην έρευνα και στην αναζήτηση της αλήθειας, λίγοι κατάφεραν να σχεδιάσουν τόσο τέλεια μία εντυπωσιακή εικόνα του χτες ή να βγάλουν από αυτή διδακτικά συμπεράσματα για τις ηθικές ελλείψεις του σήμερα. Ο Λίβιος ήταν περισσότερο ένας επικός που χρησιμοποίησε τον πεζό λόγο παρά ένας ιστορικός. Θεωρήθηκε μεγάλος τεχνίτης του λόγου. Στην γλώσσα του αναγνωρίζουμε απηχήσεις από τον Έννιο και τον Βιργίλιο. Γεννήθηκε στην Πάντοβα, πέρασε ένα διάστημα της ζωής του στην Ρώμη. Γνωρίστηκε με τον Αύγουστο και τον μελλοντικό αυτοκράτορα Κλαύδιο. Ήταν άνθρωπος τίμιος, δίκαιος και πατριώτης. Χαρακτηριζόταν για την πλήρη συνέπεια ανάμεσα στην ζωή και το έργο του. Στο έργο του αφθονεί και το πνεύμα του διδακτισμού.

Ab Urbe Condita (Από την ίδρυση της πόλης)

Ab Urbe condita, 1714

Δεν γνωρίζουμε τι τον έκανε να γράψει αυτό το ιστορικό έργο. Ο ίδιος δηλώνει πόσο χαίρεται την δουλειά του και πόσο τον ευχαριστούν οι εικόνες της αρχαίας αρετής που περιέχονται σε αυτήν. Επιθυμούσε να γράψει την ιστορία της Ρώμης από τις μυθικές αρχές της για τις οποίες δεν ασκεί καμία κριτική μέχρι τις μέρες του. Όσο προχωράει, η διήγηση του γίνεται όλο και πιο λεπτομερής καθώς το υλικό του γίνεται αφθονότερο και πιο αξιόπιστο. Το έργο απαρτίζεται από 142 βιβλία. Οι αναλογίες στα διάφορα μέρη του έργου ποικίλουν. Άλλοτε πολλά έτη απασχολούν ένα βιβλίο. Ενώ μπορεί η ιστορία ενός έτους να αναπτύσσεται σε πολλά βιβλία. Αυτό οφείλεται και στο πλήθος των γραπτών πηγών που έχει στην διάθεσή του. Η έρευνα του αποδεικνύεται ότι δεν ήταν βαθιά. Γνώριζε όλους τους προηγούμενους ιστορικούς και άσχετα από το ποιον ακολουθούσε, φρόντιζε να παρουσιάζει και την διαφορετική θεώρηση απλού συγγραφέα εκφράζοντας αμφιβολία ή δυσπιστία, ειδικά όταν επρόκειτο για απομακρυσμένες χρονικά περιόδους. Δεν είχε σαφή γνώση των τόπων όπου διαδραματίζονταν τα γεγονότα που ιστορούσε ωστόσο η πρόθεσή του να πει την αλήθεια ήταν αδιαμφισβήτητη. Οι προσωπικότητες του ήταν σαφείς και ζωντανές μορφές. Χωρίς να είναι ακριβής στις λεπτομέρειες, είναι ζωντανός και πειστικός.

Με δύο μέσα καταφέρνει να κάνει ζωντανούς τους ήρωες του:

1. Με την σκιαγράφηση των χαρακτήρων του και
2. Με τις αγορεύσεις. Αυτές δεν είναι ψεύτικες αλλά είναι ένας συμβατικός τρόπος

για να ερμηνευτεί η εξέλιξη των γεγονότων. Έτσι ο αναγνώστης κατατοπίζεται χωρίς να προβάλλεται το πρόσωπο του αφηγητή. Το ύφος του χαρακτηρίστηκε “lactea ubertas” (έρρεε σαν το γάλα). Αυτό σήμαινε ότι ήταν πλούσιο, λείο και αδιατάραχτο. Θα λέγαμε ότι είναι εξίσου καλό με τον Κικέρωνα ωστόσο τελείως διαφορετικό κυρίως ως προς την ποιητικότητα του. Κοινό χαρακτηριστικό και των δύο ήταν το να προσαρμόζει η τέχνη το ύφος στο θέμα. Το ύφος του Λίβιου ποικίλει από περίτεχνες, λεκτικές και φραστικές κατασκευές. Μέχρι την στεγνή απλότητα, ανάλογα με τα γεγονότα που έχει να αφηγηθεί. Σώζονται τα πρώτα 10 βιβλία και από το 21ο μέχρι το 45ο. Για τα χαμένα βιβλία γνωρίζουμε ελάχιστα από μια επιτομή που μας έχει διασωθεί.

Αναφορές

Ὁ Νικολό Μακιαβέλι έχει γράψει τις Διατριβές πάνω στην πρώτη Δεκάδα του Τίτου Λίβιου, το δεύτερο μετά τον Ηγεμόνα δημοφιλέστερο βιβλίο του και χαρακτηριστικό της δημοκρατικής πλευράς του Μακιαβέλι.

Πηγές

• Livy, P.G. Walsh (Οξφόρδη 1974)