Μαγγάνιο: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Μαγγάνιο
	Χρώμιο ← Μαγγάνιο → Σίδηρος
	Αρχείο:Manganese electrolytic and 1cm3 cube.jpg.jpg;
	Ιστορία
	Ταυτότητα του στοιχείου
Όνομα, σύμβολο	Μαγγάνιο (Mn)
Ατομικός αριθμός (Ζ)	25
Κατηγορία	Μέταλλα
ομάδα, περίοδος,; τομέας	7 ,4, d
Σχετική ατομική; μάζα (Ar)	54,938043(2)[
Ηλεκτρονική; διαμόρφωση	[ Ar ] 3d5 4s2; 2 8 13 2
Αριθμός CAS	7439-96-5
	Ατομικές ιδιότητες
Ατομική ακτίνα	127 pm
Ομοιοπολική ακτίνα	139±5 pm (χαμηλό σπιν); 161±8 pm (υψηλό σπιν)
Ηλεκτραρνητικότητα	1,55
Κυριότεροι αριθμοί; οξείδωσης	-3, -2, -1, +2, +3, +4, +5, +6, +7
Ενέργειες ιονισμού	1η: 717,3 kJ/mol ; 2η: 1.509,0 kJ/mol; 3η: 3.248 kJ/mol
	Φυσικά χαρακτηριστικά
Κρυσταλλικό σύστημα	Κυβικό κέντρου σώματος
Σημείο τήξης	1.246 °C (1.519 K)
Σημείο βρασμού	2.061 °C (2.334 K)
Πυκνότητα	7.210 kg/m³ (κοντά στους 20°C); 5.950 kg/m³ (κοντά στους 1.246°C))
Ενθαλπία τήξης	12,91 kJ/mol
Ενθαλπία εξάτμισης	221 kJ/mol
Ειδική θερμοχωρητικότητα	26,32 J/(mol·K)
Μαγνητική συμπεριφορά	παραμαγνητικό
Ειδική ηλεκτρική; αντίσταση	1,44 μΩ·m (στους 20 °C)
Ειδική θερμική; αγωγιμότητα	7,81 W/(m·K)
Σκληρότητα Mohs	6,0
Σκληρότητα Brinell	196 MPa
Μέτρο ελαστικότητας; (Young's modulus)	4,9 GPa
	Η κατάσταση αναφοράς είναι η πρότυπη κατάσταση (25°C, 1 Atm); εκτός αν σημειώνεται διαφορετικά

Περιήγηση ιστορικού διαδραστικά

← Προηγούμενη διαφορά Επόμενη διαφορά →

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε

ΟπτικήΚώδικας wiki

Ενδογραμμικά

Έκδοση από την 23:37, 11 Ιουλίου 2019

Το μαγγάνιο είναι το χημικό στοιχείο με χημικό σύμβολο Mn και ατομικό αριθμό 25. Δεν έχει βρεθεί ως ελεύθερο στοιχείο στη φύση. Συχνά βρίσκεται σε ορυκτά σε συνδυασμό με σίδηρο. Ανήκει στην ομάδα της 1^ης κύριας σειράς των μετάλλων μετάπτωσης. Χρησιμοποιείται σε σημαντικά βιομηχανικά κράματα, ιδιαίτερα στον ανοξείδωτο χάλυβα.

Ιστορικά, το μαγγάνιο ονομάστηκε έτσι από τον πυρολουσίτη και άλλα μαύρα ορυκτά από τη Μαγνησία της Ελλάδας, που επίσης έδωσε την ονομασία τους στο μαγνήσιο και στο μαγνητίτη. Κατά τα μέσα του 18^ου αιώνα, ο σουηδο γερμανός χημικός Καρλ Βίλχελμ Σχέλε (Carl Wilhelm Scheele) χρησιμοποίησε πυρολουσίτη για την παραγωγή χλωρίου. Ο Σχέλε και άλλοι γνώριζαν ότι ο πυρολουσίτης (που πλέον είναι γνωστό ότι περιέχει διοξείδιο του μαγγανίου, MnO₂) περιείχε ένα νέο (για τότε) χημικό στοιχείο, αλλά δεν κατάφεραν να το απομονόσουν. Όμως, το 1774, ο Γιόχαν Γκότλιεμπ Γκαχν (Johan Gottlieb Gahn) ήταν ο πρώτος που απομόνωσε ένα όχι χημικά καθαρό δείγμα μεταλλικού μαγγανίου, ανάγοντας διοξείδιο του μαγγανίου με άνθρακα.

Η φωσφορική επικάλυψη μαγγανίου χρησιμοποιείται για την αποτροπή διάβρωσης και οξείδωσης σε χάλυβα. Το ιονισμένο μαγγάνιο χρησιμοποιείται βιομηχανικά ως χρωστική σε διάφορα χρώματα, με το χρωματισμό να εξαρτάται από τη βαθμίδα οξείδωσης των ιόντων. Τα υπερμαγγανικά (MnO₄⁻) των αλκαλίων και των αλκαλικών γαιών είναι ισχυρά οξειδωτικά.

Το διοξείδιο του μαγγανίου χρησιμοποιείται ως υλικό καθόδου (δηλαδή δέκτης ηλεκτρονίων) σε αλκαλικές μπαταρίες άνθρακα-ψευδαργύρου.

Στη βιολογία, τα ιόντα Mn²⁺ λειτουργούν ως συμπαράγοντες για μεγάλη ποικιλία ενζύμων με πολλές λειτουργίες.^[2] Τα ένζυμα μαγγανίου είναι ιδιαίτερα ζωτικά για την αποτοξίνωση των ελευθέρων ριζών σουπεροξειδίων σε οργανισμούς που πρέπει να αξιοποιήσουν στοιχειακό οξυγόνο (O₂). Το μαγγάνιο επίσης λειτουργεί (ως συμπαράγοντας) στο σύμπλοκο που δεσμεύει οξυγόνο σε φωτοσυνθετικά φυτά. Αλλά ενώ το μαγνήσιο ανήκει στα μεταλλικά ιχνοστοιχεία για όλλους τους γνωστούς ζώντες οργανισμούς, αποτελέι επίσης νευροτοξίνη σε μεγαλύτερες ποσότητες. Ιδιαίτερα αν εισπευθεί, μπορεί να προκαλέσει μαγγανίαση, μια κατάσταση στην οποία τα θηλαστικ οδηγούνται σε νευρολογική βλάβη που είναι ενίοτε μη αναστρέψιμη.

Προέλευση

Το μαγγάνιο αποτελεί περίπου 1000 ppm (0,1%) της επιφάνειας της Γης, άρα είναι το δωδέκατο πιο συνηθισμένο στοιχείο στην επιφάνειά της. Το χώμα περιέχει 7 ως 9000 ppm μαγγανίου με μέσο όρο 440 ppm. Το θαλασσινό νερό περιέχει μόνο 10 ppm μαγγανίου και η ατμόσφαιρα περιέχει 0,01 μg/m3. Κυριότερα ορυκτά του μαγγανίου είναι ο μαγγανίτης, ο ροδοχρωσίτης, ο πυρολουσίτης και ο κρυπτομέλας.

Ισότοπα

Το φυσικό μαγγάνιο αποτελείται από ένα ισότοπο: Το ⁵⁵Mn. Έχουν βρεθεί 19 ραδιοϊσότοπα μαγγανίου με τα πιο σταθερά από αυτα το ⁵³Mn με διάρκεια ημιζωής 3,7 εκατομμύρια χρόνια, το ⁵⁴Mn με διάρκεια ημιζωής 312,3 μέρες και το ⁵²Mn με διάρκεια ημιζωής 5,591 μέρες. Όλα τα υπόλοιπα ραδιοϊσότοπα έχουν διάρκειες ημιζωής μικρότερες από 3 ώρες και η πλειοψηφία αυτών έχει διάρκεια ημιζωής μικρότερη από ένα λεπτό.

Ενώσεις

Οι πιο συνηθισμένοι αριθμοί οξείδωσης του μαγγανίου είναι +2, +3, +4, +6 και +7, παρόλο που μπορούν να παρατηρηθούν όλοι οι αριθμοί οξείδωσης μεταξύ του 0 και του +7. Το Mn²⁺ συνήθως «συναγωνίζεται» το Mg²⁺ σε βιολογικά συστήματα. Οι ενώσεις του μαγγανίου με αριθμό οξείδωσης +7 περιορίζονται στο οξείδιο του μαγγανίου (VII) (Mn₂O₇) και ενώσεις του έντονα μωβ υπερμαγγανικού ανιόντος MnO₄^-.

Παραπομπές

↑ Meija, Juris; et al. (2016). "Atomic weights of the elements 2013 (IUPAC Technical Report)". Pure and Applied Chemistry. 88 (3): 265–91. doi:10.1515/pac-2015-0305
↑ Roth, Jerome· Ponzoni, Silvia· Aschner, Michael (2013). «Chapter 6 Manganese Homeostasis and Transport». Στο: Banci, Lucia. Metallomics and the Cell. Metal Ions in Life Sciences. 12. Springer. σελίδες 169–201. doi:10.1007/978-94-007-5561-1_6. ISBN 978-94-007-5560-4. PMID 23595673. electronic-book (ISBN 978-94-007-5561-1)

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

wiktionary logo

Το Βικιλεξικό έχει σχετικό λήμμα:
μαγγάνιο

Commons logo

Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα
Μαγγάνιο

International Manganese Institute (Αγγλικά)
NIOSH Manganese Topic Page (Αγγλικά)
Διατροφογνώστης

Στο λήμμα αυτό έχει ενσωματωθεί κείμενο από το λήμμα Manganese της Αγγλικής Βικιπαίδειας, η οποία διανέμεται υπό την GNU FDL και την CC-BY-SA 4.0. (ιστορικό/συντάκτες).

Αυτό το λήμμα σχετικά με ένα χημικό στοιχείο χρειάζεται επέκταση. Μπορείτε να βοηθήσετε την Βικιπαίδεια επεκτείνοντάς το.

[1] Meija, Juris; et al. (2016). "Atomic weights of the elements 2013 (IUPAC Technical Report)". Pure and Applied Chemistry. 88 (3): 265–91. doi:10.1515/pac-2015-0305

[2] Roth, Jerome· Ponzoni, Silvia· Aschner, Michael (2013). «Chapter 6 Manganese Homeostasis and Transport». Στο: Banci, Lucia. Metallomics and the Cell. Metal Ions in Life Sciences. 12. Springer. σελίδες 169–201. doi:10.1007/978-94-007-5561-1_6. ISBN 978-94-007-5560-4. PMID 23595673. electronic-book (ISBN 978-94-007-5561-1)

[1]

[2]

@@ Γραμμή 61: / Γραμμή 61: @@
 Το διοξείδιο του μαγγανίου χρησιμοποιείται ως υλικό καθόδου (δηλαδή δέκτης [[Ηλεκτρόνιο|ηλεκτρονίων]]) σε [[Μπαταρία|αλκαλικές μπαταρίες]] άνθρακα-[[Ψευδάργυρος|ψευδαργύρου]].
+Στη [[βιολογία]], τα ιόντα Mn<sup>2+</sup> λειτουργούν ως [[Συμπαράγοντας|συμπαράγοντες]] για μεγάλη ποικιλία [[Ένζυμο|ενζύμων]] με πολλές λειτουργίες.<ref>{{cite book|title=Metallomics and the Cell|first1=Jerome|last1=Roth|first2=Silvia|last2=Ponzoni|publisher=Springer|isbn=978-94-007-5560-4|date=2013|chapter=Chapter 6 Manganese Homeostasis and Transport|editor1-last=Banci|editor1-first=Lucia|series=Metal Ions in Life Sciences|volume=12|pages=169–201|last3=Aschner|first3=Michael|doi=10.1007/978-94-007-5561-1_6|pmid=23595673}} electronic-book {{ISBN|978-94-007-5561-1}}</ref> Τα ένζυμα μαγγανίου είναι ιδιαίτερα ζωτικά για την αποτοξίνωση των [[Χημική ρίζα|ελευθέρων ριζών]] [[Σουπεροξείδιο|σουπεροξειδίων]] σε [[Οργανισμός (βιολογία)|οργανισμούς]] που πρέπει να αξιοποιήσουν στοιχειακό [[οξυγόνο]] (O<sub>2</sub>). Το μαγγάνιο επίσης λειτουργεί (ως συμπαράγοντας) στο [[σύμπλοκο]] που δεσμεύει οξυγόνο σε [[Φωτοσύνθεση|φωτοσυνθετικά]] [[Φυτό|φυτά]]. Αλλά ενώ το μαγνήσιο ανήκει στα μεταλλικά ιχνοστοιχεία για όλλους τους γνωστούς ζώντες οργανισμούς, αποτελέι επίσης [[νευροτοξίνη]] σε μεγαλύτερες ποσότητες. Ιδιαίτερα αν εισπευθεί, μπορεί να προκαλέσει [[μαγγανίαση]], μια κατάσταση στην οποία τα  [[Θηλαστικό|θηλαστικ]] οδηγούνται σε [[Νευρολογία|νευρολογική]] βλάβη που είναι ενίοτε μη αναστρέψιμη.
 == Προέλευση ==