Μετάβαση στο περιεχόμενο

Ροβινσώνας Κρούσος

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Ροβινσώνας Κρούσος
Προμετωπίδα της πρώτης έκδοσης
ΣυγγραφέαςΝτάνιελ Ντεφόε
ΕικονογράφοςJohn Penebacker
ΤίτλοςThe Life and Strange Surprizing Adventures of Robinson Crusoe, of York, Mariner: Who lived Eight and Twenty Years, all alone in an un-inhabited Island on the Coast of America, near the Mouth of the Great River of Oroonoque; Having been cast on Shore by Shipwreck, wherein all the Men perished but himself. With An Account how he was at last as strangely deliver'd by Pyrates. Written by Himself...
ΓλώσσαΑγγλική
Ημερομηνία δημοσίευσης25  Απριλίου 1719
ΜορφήΜυθιστόρημα
ΧαρακτήρεςFriday και Robinson Crusoe
ΤόποςΟρινόκο
Σαλέ
LC ClassOL17706876W και OL45310W[1]
ΕπόμενοThe Farther Adventures of Robinson Crusoe
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε )

Ο Ροβινσώνας Κρούσος (πρωτότυπος τίτλος: Robinson Crusoe) είναι μυθιστόρημα του Ντάνιελ Ντεφόε, το οποίο εκδόθηκε για πρώτη φορά το 1719. Επιστολικό, εξομολογητικό και διδακτικό στη μορφή του, το βιβλίο είναι μία φανταστική αυτοβιογραφία του ομώνυμου χαρακτήρα -ενός ναυαγού που πέρασε 28 χρόνια σε ένα απομακρυσμένο τροπικό νησί κοντά στο Τρινιντάντ, αντιμετωπίζοντας κανιβάλους, αιχμαλώτους και στασιαστές πριν διασωθεί.

Η ιστορία είναι ίσως επηρεασμένη από τον Αλεξάντερ Σέλκιρκ, έναν Σκωτσέζο ναυαγό που έζησε για τέσσερα χρόνια σ' ένα νησί του Ειρηνικού, το Μας α Τιέρα (το 1966 μετονομάστηκε σε «Ροβινσών Κρούσος»), που βρίσκεται στο αρχιπέλαγος Χουάν Φερνάντες στη Χιλή. Οι λεπτομέρειες του νησιού του Ροβινσώνα Κρούσου κατά πάσα πιθανότητα βασίστηκαν στο νησί Τομπάγκο στην Καραϊβική Θάλασσα, δεδομένου ότι αυτό το νησί βρίσκεται σε μικρή απόσταση βόρεια από τις ακτές της Βενεζουέλας, κοντά στις εκβολές του ποταμού Ορινόκου, και είναι ορατό από το Τρινιντάντ.[2] Ο Ροβινσώνας Κρούσος ήταν το πρώτο σημαντικό λογοτεχνικό έργο του οποίου η ιστορία ήταν ανεξάρτητη από μυθολογίες, θρύλους ή προηγούμενη βιβλιογραφία.[3]

Ο πλήρης τίτλος

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αν και συνήθως αναφέρεται απλά ως Ροβινσώνας Κρούσος, ο πλήρης και αυθεντικός τίτλος του βιβλίου όπως εμφανίζεται στην πρώτη έκδοση είναι Η Ζωή και οι Παράξενες Εκπληκτικές Περιπέτειες του Ροβινσώνα Κρούσου, από την Υόρκη, Ναυτικού: Που Έζησε Οκτώ και Είκοσι Έτη, ολομόναχος σ' ένα ακατοίκητο Νησί στις Ακτές της Αμερικής, κοντά στις Εκβολές του Μεγάλου Ποταμού Ορινόκου, έχοντας βρεθεί στην Ακτή από Ναυάγιο, όπου όλοι οι Άνδρες έχασαν τη ζωή τους εκτός από τον ίδιο. Με Μία Περιγραφή του πώς τελικά παραδόθηκε περιέργως από Πειρατές.

Περίληψη της πλοκής

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Εικαστικός χάρτης του νησιού του Ροβινσώνα Κρούσου, γνωστού και ως «Νησί της Απόγνωσης», που απεικονίζει επεισόδια από το βιβλίο
Ο Ροβινσώνας Κρούσος στέκεται μπροστά στον Παρασκευά αφού τον απελευθέρωσε από τους κανιβάλους.

Ο Ροβινσώνας Κρούσος (το οικογενειακό όνομα αποτελεί παραφθορά του γερμανικού ονόματος «Κρόιτσνερ») ξεκίνησε τον Αύγουστο του 1651 για ένα θαλάσσιο ταξίδι από το Κίνγκστον απόν Χαλ της Αγγλίας, παρά τη θέληση των γονιών του που ήθελαν να μείνει στο σπίτι και να ακολουθήσει μία σταδιοδρομία, πιθανόν στη νομική. Μετά από ένα ταραχώδες ταξίδι, κατά το οποίο το πλοίο του ναυάγησε σε μία καταιγίδα, η σφοδρή επιθυμία του Κρούσου για τη θάλασσα παρέμεινε τόσο ισχυρή ώστε μπαρκάρισε και πάλι. Όμως και αυτό το ταξίδι τελείωσε καταστροφικά, καθώς το πλοίο το κατέλαβαν πειρατές από το Σαλέ του Μαρόκου και ο Κρούσος έγινε σκλάβος ενός Μαυριτανού. Μετά από δύο χρόνια δουλείας, κατάφερε να δραπετεύσει με μία βάρκα. Αργότερα ο Κρούσος διασώθηκε από έναν καπετάνιο ενός πορτογαλικού πλοίου ανοικτά της δυτικής ακτής της Αφρικής. Το πλοίο ήταν καθ' οδόν προς τη Βραζιλία. Εκεί, με τη βοήθεια του καπετάνιου, ο Κρούσος έγινε ιδιοκτήτης μιας φυτείας.

Χρόνια αργότερα, συμμετείχε σε μία αποστολή για να φέρει σκλάβους από την Αφρική αλλά στις 30 Σεπτεμβρίου 1659 ναυάγησε σε μία καταιγίδα περίπου 40 μίλια από ένα νησί (που ο ίδιος αποκαλεί Νησί της Απόγνωσης) κοντά στις εκβολές του ποταμού Ορινόκου. Όλοι οι σύντροφοί του έχασαν τη ζωή τους ενώ ο Κρούσος επέζησε του ναυαγίου μαζί με τρία ζώα: το σκυλί του καπετάνιου και δύο γάτες. Όταν συνήλθε, ο Κρούσος διαπίστωσε ότι είχε ναυαγήσει σε ένα έρημο νησί. Την πρώτη νύχτα την πέρασε ανεβασμένος σ' ένα δέντρο για τον φόβο των θηρίων. Όταν ξημέρωσε είδε πως ανάμεσα σε βράχους και ξέρες είχε κολλήσει το ναυαγισμένο πλοίο.

Κολυμπώντας έφτασε στο πλοίο και αρπάζοντας ένα σκοιvi που κρεμόταν, σκαρφάλωσε πάνω. Έχοντας ξεπεράσει την απελπισία του, από μερικά βαρέλια και δοκάρια έφτιαξε μία σχεδία με την οποία μετέφερε στην ακτή διάφορα χρήσιμα είδη, όπως όπλα, εργαλεία και άλλες προμήθειες, πριν το πλοίο βυθιστεί. Έπρεπε πλέον να φροντίσει για μία σίγουρη κατοικία. Γρήγορα ανακάλυψε μία σπηλιά σ' ένα βράχο όπου έφτιαξε τη νέα και περιφραγμένη κατοικία του. Ο Κρούσος κρατούσε ημερολόγιο κάνοντας σημάδια σ' έναν ξύλινο σταυρό που κατασκεύασε ο ίδιος. Κυνηγούσε, καλλιεργούσε κριθάρι και ρύζι, αποξήραινε σταφύλια για να φτιάξει σταφίδα για τους χειμερινούς μήνες, έμαθε αγγειοπλαστική και μεγάλωνε τις κατσίκες που είχε βρει στο πλοίο κι όλα αυτά χρησιμοποιώντας τα εργαλεία του καθώς και πέτρες και ξύλα που μάζευε από το νησί.

Μια μέρα ανακάλυψε έναν παπαγάλο και τον υιοθέτησε. Συγχρόνως, όμως, κατάλαβε ότι τα λόγια που έλεγε ο παπαγάλος ήταν παράξενες λέξεις που θα τις είχε μάθει ασφαλώς από άγριους, οι οποίοι δεν μπορούσε παρά να βρίσκονται κάπου εκεί κοντά. Ο φόβος αυτός τον έκανε να επιχειρήσει μία προσεχτική εξερεύνηση του νησιού. Έτσι, βρέθηκε σε μία μαγευτική κοιλάδα, γεμάτη φρούτα. Όμως πουθενά δεν συνάντησε άνθρωπο. Τον ελεύθερο χρόνο του ο Κρούσος τον περνούσε διαβάζοντας τη Βίβλο και έγινε θρήσκος, ευχαριστώντας τον Θεό για την τύχη του και για το γεγονός ότι δεν του έλειπε τίποτα εκτός από την ανθρώπινη κοινωνία.

Χρόνια αργότερα, ανακάλυψε κανιβάλους που επισκέπτονταν κατά καιρούς το νησί για να σκοτώσουν και να φάνε κρατούμενους. Στην αρχή σκόπευε να τους σκοτώσει για τις απεχθείς πράξεις τους αλλά αργότερα συνειδητοποίησε ότι δεν είχε το δικαίωμα να το κάνει καθώς οι κανίβαλοι δεν διέπρατταν κάποιο έγκλημα εν γνώσει. Από την άλλη ο Κρούσος σκέφτηκε να αποκτήσει έναν ή δύο δούλους απελευθερώνοντας ορισμένους κρατούμενους των κανιβάλων. Όταν κάποια στιγμή ένας κρατούμενος κατάφερε να ξεφύγει, ο Κρούσος τον βοήθησε και τον ονόμασε «Παρασκευά» από την ημέρα της εβδομάδας που συνέβη το γεγονός. Στη συνέχεια ο Κρούσος τον δίδαξε αγγλικά και τον προσηλύτισε στον Χριστιανισμό.

Όταν έφτασε μία άλλη ομάδα κανιβάλων, ο Κρούσος και ο Παρασκευάς κατάφεραν να σκοτώσουν τους περισσότερους κανιβάλους και να σώσουν δύο κρατούμενους. Ο ένας ήταν ο πατέρας του Παρασκευά και ο άλλος ήταν ένας Ισπανός, ο οποίος ενημέρωσε τον Ροβινσώνα Κρούσο ότι υπήρχαν και άλλοι Ισπανοί που ναυάγησαν. Τότε σκέφτηκαν να στείλουν τον Ισπανό και τον πατέρα του Παρασκευά να φέρουν τους υπόλοιπους, να φτιάξουν όλοι μαζί ένα πλοίο και να σαλπάρουν για ένα ισπανικό λιμάνι.

Όμως, πριν έρθουν οι Ισπανοί, εμφανίστηκε ένα αγγλικό πλοίο, του οποίου τον έλεγχο απέκτησαν στασιαστές που είχαν την πρόθεση να εγκαταλείψουν τον πρώην καπετάνιο στο νησί. Ο Κρούσος και ο πρώην καπετάνιος του πλοίου ήρθαν σε συμφωνία, με την οποία ο Κρούσος θα βοηθούσε τον πρώην καπετάνιο και τους πιστούς του ναυτικούς να ξαναπάρουν το πλοίο από τους στασιαστές και θα άφηναν τους χειρότερους από αυτούς στο νησί. Όπως κι έγινε. Πριν φύγει για την Αγγλία, ο Κρούσος έδειξε στους πρώην στασιαστές πώς έζησε στο νησί και τους είπε πως θα έρθουν κι άλλοι άνδρες. Ο Ροβινσώνας Κρούσος έφυγε από το νησί στις 19 Δεκεμβρίου 1686 και έφτασε στην Αγγλία στις 11 Ιουνίου 1687. Εκεί έμαθε ότι η οικογένειά του πίστευε ότι ήταν νεκρός και πως στη διαθήκη του πατέρα του δεν προέβλεπε τίποτα γι' αυτόν. Έτσι ο Ροβινσώνας Κρούσος αναχώρησε για τη Λισαβόνα προκειμένου να διεκδικήσει τα κέρδη του από το κτήμα του στη Βραζιλία, το οποίο τελικά του απέφερε ένα πολύ μεγάλο ποσό. Στο τέλος, ο Κρούσος μετέφερε τα πλούτη του στην Αγγλία για να αποφύγει τα θαλασσινά ταξίδια. Ο Παρασκευάς ακολούθησε τον Κρούσο και στη συνέχεια πέρασαν μαζί άλλη μία περιπέτεια αντιμετωπίζοντας εκατοντάδες πεινασμένους λύκους ενώ διέσχιζαν τα Πυρηναία.

Αποδοχή και συνέχειες

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Πλάκα στο Κίνγκστον απόν Χαλ, από όπου απέπλευσε ο Ρουβινσώνας Κρούσος, που τον απεικονίζει στο νησί του.

Το βιβλίο εκδόθηκε στις 25 Απριλίου 1719. Πριν το τέλος του έτους, ο πρώτος τόμος εκδόθηκε τέσσερις φορές. Μέχρι το τέλος του 19ου αιώνα, κανένα βιβλίο στην ιστορία της δυτικής λογοτεχνίας δεν είχε περισσότερες εκδόσεις, παραλλαγές και μεταφράσεις (ακόμα και σε γλώσσες όπως η κοπτική και η μαλτεζική) από τον Ροβινσώνα Κρούσο, με περισσότερες από 700 εναλλακτικές εκδόσεις, συμπεριλαμβανομένων και παιδικών εκδόσεων με εικόνες και χωρίς κείμενο.[4]

Ο όρος «Ροβινσωνιάδα» επινοήθηκε για να περιγράψει το είδος των ιστοριών που είναι παρόμοιες με τον Ροβινσώνα Κρούσο.

Ο Ντεφόε προχώρησε γράφοντας μία λιγότερο γνωστή συνέχεια (The Farther Adventures of Robinson Crusoe). Είχε ως στόχο να είναι το τελευταίο μέρος των περιπετειών του Κρούσου, σύμφωνα με τον πρωτότυπο τίτλο της πρώτης έκδοσης, αλλά αργότερα προστέθηκε ένα τρίτο μέρος, Σοβαρές Σκέψεις Κατά τη Διάρκεια της Ζωής και των Εκπληκτικών Περιπετειών του Ρουβινσώνα Κρούσου Με το Όραμά του για έναν Αγγελικό Κόσμο. Πρόκειται κυρίως για μία ξεχασμένη σειρά ηθικών δοκιμίων με το όνομα του Κρούσου να δίδεται για να προσδώσει μεγαλύτερο ενδιαφέρον.

Πραγματικοί ναυαγοί

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Βιβλίο για τον Αλεξάντερ Σέλκιρκ

Την εποχή του Ντεφόε υπήρξαν πολλές ιστορίες πραγματικών ναυαγών. Η αρχική έμπνευση στον Ντεφόε για τον Ροβινσώνα Κρούσο πιστεύεται συνήθως ότι είναι ένας Σκωτσέζος ναυτικός ονόματι Αλεξάντερ Σέλκιρκ, ο οποίος διασώθηκε το 1709 από την αποστολή του Γουντς Ρότζερς, μετά από τέσσερα χρόνια παραμονής στο ακατοίκητο νησί Μας α Τιέρα στο αρχιπέλαγος Χουάν Φερνάντεζ στα ανοικτά των ακτών της Χιλής. Το βιβλίο του Ρότζερς Cruising Voyage εκδόθηκε το 1712 και περιείχε και μία περιγραφή της δοκιμασίας του Αλεξάντερ Σέλκιρκ. Ωστόσο, ο Ροβινσώνας Κρούσος απέχει πολύ από το να θεωρηθεί αντίγραφο της περιγραφής του Γουντς Ρότζερς. Ο Σέλκιρκ εγκαταλείφθηκε κατόπιν δικιάς του απαίτησης, ενώ ο Κρούσος ναυάγησε. Επίσης, τα νησιά είναι διαφορετικά. Ο δε Σέλκιρκ έζησε ολομόναχος στο νησί για τέσσερα χρόνια, ενώ ο Κρούσος έζησε στο νησί του είκοσι οκτώ και βρήκε συντρόφους. Επιπλέον, μεγάλο μέρος της γοητείας του μυθιστορήματος του Ντεφόε είναι η λεπτομερής και γοητευτική περιγραφή των σκέψεων, των ασχολιών και των δραστηριοτήτων του Κρούσου, που υπερβαίνουν κατά πολύ τις βασικές περιγραφές του Σέλκιρκ από τον Ρότζερς, οι οποίες αποτυπώνονται σε μερικές μόνο σελίδες.

Το βιβλίο του Τιμ Σέβεριν Αναζητώντας τον Ρουβινσώνα Κρούσο (2002) ξετυλίγει ένα πολύ ευρύτερο και πιο πειστικό φάσμα πιθανών πηγών έμπνευσης και καταλήγει αναγνωρίζοντας τον χειρουργό και ναυαγό Χένρι Πίτμαν ως την πιο πιθανή πηγή. Ο Πίτμαν ήταν υπάλληλος του Δούκα του Μονμάουθ και έπαιξε ρόλο στην Εξέγερση του Μονμάουθ. Το σύντομο βιβλίο του, σχετικά με την απεγνωσμένη απόδρασή του από μία σωφρονιστική αποικία της Καραϊβικής και το ακολουθούμενο ναυάγιο και τις μετέπειτα περιπέτειές του στο έρημο νησί, εκδόθηκε από τον Τζον Τέιλορ, του οποίου ο γιος, Γουίλιαμ Τέιλορ, εξέδωσε αργότερα το μυθιστόρημα του Ντεφόε. Ο Σέβεριν υποστηρίζει ότι από τη στιγμή που ο Πίτμαν φαίνεται να έχει ζήσει σε κατάλυμα πάνω από τον εκδοτικό οίκο του Τζον Τέιλορ και ο Ντεφόε εργαζόταν στην ίδια περιοχή εκείνη την εποχή, ο Ντεφόε μπορεί να τον είχε γνωρίσει προσωπικά και να έμαθε τις εμπειρίες του από πρώτο χέρι ή, ενδεχομένως, και μέσω της υποβολής ενός γραπτού.

Ο Σέβεριν αναφέρει επίσης άλλη μία δημοσιευμένη περίπτωση ενός εγκαταλελειμμένου άντρα, ονόματι απλώς Γουίλ, της φυλής Μισκίτο της Κεντρικής Αμερικής, ο οποίος μπορεί να οδήγησε στην απεικόνιση του Παρασκευά.[5]

Ερμηνείες

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παρά το απλό αφηγηματικό ύφος του, το βιβλίο είχε θετική υποδοχή από τον λογοτεχνικό κόσμο. Μέχρι σήμερα παραμένει ένα από τα βιβλία με τις περισσότερες εκδόσεις στην ιστορία όντας δημοφιλές από την πρώτη του έκδοση.

Αποικιακή

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο μυθιστοριογράφος Τζέιμς Τζόυς επισήμανε ότι ο Ρουβινσώνας Κρούσος είναι το αληθινό σύμβολο της βρετανικής κατάκτησης: «Είναι το αληθινό πρότυπο του Βρετανού άποικου. (...) Όλο το αγγλοσαξονικό πνεύμα είναι στον Κρούσο: η ανδρική ανεξαρτησία, η ασυνείδητη σκληρότητα, η επιμονή, η αργή αλλά αποτελεσματική νοημοσύνη, η σεξουαλική απάθεια, η υπολογιστική εχεμύθεια».[6]

Κατά μία έννοια ο Κρούσος προσπαθεί να δημιουργήσει ένα αντίγραφο της κοινωνίας του στο νησί. Αυτό επιτυγχάνεται μέσω της χρήσης της ευρωπαϊκής τεχνολογίας, της γεωργίας, ακόμα και της στοιχειώδους πολιτικής ιεραρχίας. Μερικές φορές στο μυθιστόρημα ο Κρούσος αναφέρεται στον εαυτό του ως «βασιλιάς» του νησιού, ενώ ο καπετάνιος τον περιγράφει στους στασιαστές ως «κυβερνήτη». Στο τέλος του μυθιστορήματος, το νησί αναφέρεται ρητά ως «αποικία». Η εξιδανικευμένη σχέση αφέντη-δούλου που απεικονίζει ο Ντεφόε μεταξύ του Κρούσου και του Παρασκευά μπορεί επίσης να εξεταστεί από την άποψη του πολιτιστικού ιμπεριαλισμού. Ο Κρούσος αντιπροσωπεύει τον «φωτισμένο» Ευρωπαίο ενώ ο Παρασκευάς είναι ο «άγριος», που μπορεί να ξεφύγει από τον βάρβαρο τρόπο ζωής του μόνο αφομοιώνοντας την κουλτούρα του Κρούσου. Παρ' όλα αυτά ο Ντεφόε παίρνει επίσης την ευκαιρία να επικρίνει την ισπανική κατάκτηση της Νοτίου Αμερικής.

Θρησκευτική

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σύμφωνα με τον Τζέιμς Πολ Χάντερ, ο Ροβινσώνας δεν είναι ήρωας αλλά ένας καθημερινός άνθρωπος. Ξεκινάει ως ένας άσκοπος περιπλανώμενος σε μία θάλασσα που δεν καταλαβαίνει, και καταλήγει ως προσκυνητής, διασχίζοντας ένα τελευταίο βουνό για να εισέλθει στη γη της επαγγελίας. Το βιβλίο διηγείται την ιστορία για το πώς ο Ροβινσώνας πλησιάζει τον Θεό, όχι ακούγοντας κηρύγματα σε μία εκκλησία αλλά περνώντας χρόνο μονάχος μέσα στη φύση έχοντας να διαβάσει μόνο τη Βίβλο.

Ο Ροβινσώνας Κρούσος είναι γεμάτος με θρησκευτικά θέματα. Ο Ντεφόε ήταν ένας πουριτανός ηθικολόγος που έγραψε οδηγούς για το πως να γίνει κανείς ένας καλός πουριτανός χριστιανός. Ενώ ο Ροβινσώνας Κρούσος είναι πολύ περισσότερο από ένας οδηγός, μοιράζεται πολλές θεολογικές και ηθικές απόψεις του συγγραφέα. Το δε επώνυμο Κρούσος (Crusoe) μπορεί να προέρχεται από τον Τίμοθι Κρούζο (Timothy Cruso), έναν συμμαθητή του Ντεφόε που έγραψε βιβλία-οδηγούς, συμπεριλαμβανομένου του God the Guide of Youth (1695), και πέθανε σε νεαρή ηλικία, μόλις οκτώ χρόνια πριν γράψει ο Ντεφόε τον Ροβινσώνα Κρούσο. Έχει ειπωθεί ότι το God the Guide of Youth ενέπνευσε τον Ροβινσώνα Κρούσο λόγω μίας σειράς αποσπασμάτων σ' αυτό το έργο που είναι στενά συνδεδεμένα με το μυθιστόρημα.[7]

Στο πρώτο μέρος του μυθιστορήματος γίνεται αναφορά στη βιβλική ιστορία του Ιωνά. Όπως ο Ιωνάς, έτσι και ο Ροβινσώνας παραμελεί το «καθήκον» του και τιμωρείται στη θάλασσα.

Ένα από τα κεντρικά μοτίβα του μυθιστορήματος είναι η χριστιανική έννοια της θείας πρόνοιας. Ο Κρούσος αισθάνεται συχνά να καθοδηγείται από κάποια θεϊκή μοίρα, εξηγώντας έτσι την ισχυρή αισιοδοξία του στην αντιμετώπιση της εμφανούς απελπιστικής του θέσης. Οι διάφορες θετικές του διαισθήσεις εκλαμβάνονται ως αποδεικτικό στοιχείο ύπαρξης ενός καλοήθους πνευματικού κόσμου. Ο Ντεφόε θέτει επίσης σε πρώτο πλάνο αυτό το θέμα περιγράφοντας στο μυθιστόρημα εξαιρετικά σημαντικά γεγονότα που συμβαίνουν την ημέρα των γενεθλίων του Ροβινσώνα Κρούσου.

Ηθική

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Όταν έρχεται αντιμέτωπος με τους κανιβάλους, ο Ροβινσώνας Κρούσος βιώνει το πρόβλημα του πολιτισμικού σχετικισμού. Παρά την αποστροφή του, αισθάνεται ότι είναι άδικο να καταστήσει τους ντόπιους ηθικά υπεύθυνους για μία πρακτική τόσο βαθιά ριζωμένη στην κουλτούρα τους. Παρ' όλα αυτά ο ίδιος διατηρεί την πίστη του σε ένα απόλυτο πρότυπο ηθικής. Βλέπει τον κανιβαλισμό ως «εθνικό έγκλημα» και απαγορεύει στον Παρασκευά να τον ασκήσει.

Οικονομική

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στην κλασική, νεοκλασική και αυστριακή οικονομία, ο Ροβινσώνας Κρούσος χρησιμοποιείται τακτικά για να απεικονιστεί η θεωρία της παραγωγής και της επιλογής σε περίπτωση απουσίας του εμπορίου, των χρημάτων και των τιμών.[8] Ο Κρούσος πρέπει να κατανείμει τις προσπάθειές του μεταξύ της παραγωγής και του ελεύθερου χρόνου και πρέπει να επιλέξει μεταξύ των εναλλακτικών δυνατοτήτων παραγωγής για να καλύψει τις ανάγκες του. Στη συνέχεια, η άφιξη του Παρασκευά χρησιμοποιείται για να απεικονιστούν οι δυνατότητες και τα κέρδη από το εμπόριο.

Η κλασική διαχείριση της οικονομίας του Ροβινσώνα Κρούσου έχει συζητηθεί και επικριθεί από διάφορες οπτικές γωνίες.

Ο Καρλ Μαρξ αναλύει τον Ροβινσώνα Κρούσο στο κλασικό του έργο Το κεφάλαιο, χλευάζοντας τη βαριά χρήση της φανταστικής ιστορίας στην κλασική οικονομία. Με μαρξιστικούς όρους, οι εμπειρίες του Κρούσου στο νησί αντιπροσωπεύουν την εγγενή οικονομική αξία της εργασίας σε σχέση με αυτή του κεφαλαίου. Ο Κρούσος συχνά παρατηρεί ότι τα χρήματα που έσωσε από το πλοίο είναι άχρηστα στο νησί, ιδίως σε σύγκριση με τα εργαλεία του.

Το θέμα που θίγει ο Ντεφόε είναι ότι το χρήμα δεν έχει καμία εγγενή αξία και είναι πολύτιμο μόνο στον βαθμό που μπορεί να χρησιμοποιηθεί στο εμπόριο. Υπάρχει επίσης μία αξιοσημείωτη συσχέτιση μεταξύ της πνευματικής και της οικονομικής ανάπτυξης του Ροβινσώνα Κρούσου, η οποία ενδεχομένως συμβολίζει την πίστη του Ντεφόε στην προτεσταντική ηθική της εργασίας.

Το μοντέλο του Κρούσου έχει αξιολογηθεί επίσης και από την άποψη του φεμινισμού.[9]

Ελληνικές μεταφράσεις

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Βιβλία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στα ελληνικά, έχουν κυκλοφορήσει διάφορες εκδόσεις του βιβλίου με διαφορετικούς τίτλους, πολλές από τις οποίες είναι διασκευές για παιδιά. Ενδεικτικά:

  • Τα τεράστια συμβάντα του Ροβινσώνος Κρούσου (1840) Μτφρ. Περικλής Λ. Ραυτόπουλος, Εκδόσεις του Φοίνικα[10]
  • Ροβινσών Κρούσος (1976) Εκδόσεις Δαμιανός[11]
  • Ροβινσών Κρούσο. Μτφρ. Γιώργος Βασδέκης, Εκδόσεις Ατλαντίς[12]
  • Ροβινσών Κρούσος (1986) Μτφρ. Γ. Ανασατασέας, Εκδόσεις Λειψία[13]
  • Ρόμπινσον Κρούζο (1988) Μτφρ. Μάκης Βαϊνάς, Εκδόσεις Αιγόκερως[14]
  • Ροβινσών Κρούσος (1991) Μτφρ. Πιερέττα Διαμαντοπούλου, Εκδόσεις Ύψιλον[13]
  • Ροβινσών Κρούσος (1993) Μτφρ. Ε. Γραμμένος, Εκδόσεις Κυριάκος Παπαδόπουλος[13]
  • Ροβινσόνας Κρούσος (1996) Μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής, Εκδόσεις Πατάκη[15]
  • Ροβινσών Κρούσος (1997) Μτφρ. Μάια Ρούτσου, Εκδόσεις Άγκυρα[13]
  • Ροβινσόνας Κρούσος (1998) Μτφρ. Λευκή Γιαννοπούλου, Εκδόσεις Ρέκος[15]
  • Ροβινσώνας Κρούσος (1998) Μτφρ. Τατιάνα Γαλάτουλα, Εκδόσεις Modern Times[16]
  • Ροβινσώνας Κρούσος (1999) Μτφρ. Θωμάς Καλύβας Εκδόσεις Μάτι[16]
  • Ροβινσών Κρούσος (2001) Μτφρ. Στέλλα Βαρελά, Εκδόσεις Μίνωας[13]
  • Η ζωή και οι εκπληκτικές περιπέτειες του Ροβινσόνα Κρούσου (2002) Μτφρ. Μαρία Πάππα, Εκδόσεις Κυριάκος Παπαδόπουλος[17]
  • Ροβινσών Κρούσος (2002) Μτφρ. Γιώτα Κατσίδου, Εκδόσεις DeAgostini Hellas[13]
  • Ροβινσώνας Κρούσος (2004) Μτφρ. Δανάη Σουμίλα, Εκδόσεις Αλκυών[16]
  • Ροβινσώνας Κρούσος (2004) Μτφρ. Αννίκα Φερτάκη, Εκδόσεις Άγκυρα[13]
  • Ροβινσόνας Κρούσος (2007) Μτφρ. Σωτήρης Τανιμανίδης, Εκδόσεις Ελεύθερος Τύπος[15]
  • Ροβινσώνας Κρούσος (2008) Μτφρ. Αθανασία Μπίρη, Εκδόσεις Καλοκάθη[16]
  • Ροβινσώνας Κρούσος (2009) Μτφρ. Άννα Αστρινάκη, Εκδόσεις Άλτερ Εγκο Μ.Μ.Ε. Α.Ε.[16]
  • Ροβινσώνας Κρούσος (2009) Μτφρ. Θεοδώρα Δαρβίρη, Εκδόσεις Susaeta[16]
  • Ροβινσόνας Κρούσος (2010) Μτφρ. Λυδία Πολυζοπούλου, Εκδόσεις Σύγχρονοι Ορίζοντες[15]
  • Ροβινσώνας Κρούσος (2010) Μτφρ. Άννα Παπασταύρου, Εκδόσεις Σαββάλας[16]
  • Ροβινσώνας Κρούσος (2015) Μτφρ. Αργυρώ Πιπίνη, Εκδόσεις Πατάκη[16]
  • Ο Ροβινσώνας Κρούσος (2017) Μτφρ. Κατερίνα Μουρίκη, Εκδόσεις Διάπλαση[18]
  • Ροβινσόνας Κρούσος (2023) Μτφρ. Γιώργος Μπαρουξής, Εκδόσεις Μεταίχμιο[15]

Κόμικς

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το 2018, κυκλοφόρησε ο Ροβινσώνας Κρούσος από τη σειρά Classics Illustrated σε μετάφραση Γιώργου-Ίκαρου Μπαμπασάκη και εικονογράφηση Sam Citron από τις εκδόσεις Οξύ - Brainfood.[16]

Επιρροή

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το βιβλίο αποδείχθηκε τόσο δημοφιλές ώστε τα ονόματα των δύο βασικών πρωταγωνιστών έχουν εισέλθει στη γλώσσα. Κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, οι άνθρωποι που αποφάσισαν να μείνουν και να κρυφτούν στα ερείπια τής υπό γερμανική κατοχή Βαρσοβίας για τρεις χειμερινούς μήνες, από τον Οκτώβριο μέχρι τον Ιανουάριο του 1945 που διασώθηκαν από τον Κόκκινο Στρατό, ονομάστηκαν αργότερα Ροβινσώνες Κρούσοι της Βαρσοβίας.[19] Ο Ροβινσώνας Κρούσος συνήθως αποκαλούσε τον δούλο του «my man Friday», απ' όπου προέρχεται και ο όρος Man Friday (ή Girl Friday). Ο όρος χρησιμοποιήθηκε στην ταινία του Γκρέγκορι Λα Κάβα My Man Godfrey (στην Ελλάδα προβλήθηκε με τον τίτλο Ο άντρας μου ο αλήτης), όπου μία πλούσια και κοσμική γυναίκα βρίσκει σε έναν σκουπιδότοπο τον Γκόντφρεϊ Σμιθ, τον οποίο προσλαμβάνει ως μπάτλερ της και τον ερωτεύεται. Ο όρος χρησιμοποιήθηκε επίσης σε μία ιστορία του Ποπάι, με τίτλο «Island Fling», και σε μία ταινία με τίτλο His Girl Friday (στην Ελλάδα προβλήθηκε με τον τίτλο Ξαναπαντρεύομαι τη γυναίκα μου). Η πόλη Χάρισμπεργκ στο Ιλινόι των Η.Π.Α. ονομαζόταν κατά τις αποικιακές ημέρες «Νησί του Κρούσου», πολύ πριν την επίσημη ίδρυσή της το 1847, λόγω της θέσης της πάνω σ' ένα λόφο περιτριγυρισμένο από βάλτους.

Γλώσσα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η λέξη "ροβινσώνας", από το όνομα του κεντρικού χαρακτήρα του βιβλίου, έχει επικρατήσει σε διάφορες γλώσσες (όπως και στα ελληνικά) να σημαίνει τόσο τον ναυαγό σε κάποια έρημη ακτή όσο και τον άνθρωπο που μένει κάπου απόμερα, αποτραβηγμένος από τον πολιτισμό.[20]

Λογοτεχνία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Ροβινσώνας Κρούσος σηματοδότησε την έναρξη της ρεαλιστικής μυθοπλασίας ως λογοτεχνικό είδος.[21] Η επιτυχία του οδήγησε σε πολλούς μιμητές και τα μυθιστορήματα με ναυαγούς έγιναν αρκετά δημοφιλή στην Ευρώπη κατά τον 18ο και στις αρχές του 19ου αιώνα. Τα περισσότερα από αυτά έχουν πέσει στην αφάνεια αλλά κάποια καθιερώθηκαν, συμπεριλαμβανομένης και της Οικογένειας Ελβετών Ροβινσώνων.

Τα Ταξίδια του Γκιούλιβερ του Τζόναθαν Σουίφτ, τα οποία εκδόθηκαν επτά χρόνια μετά τον Ροβινσώνα Κρούσο, μπορούν να διαβαστούν ως μία συστηματική διάψευση στην αισιόδοξη άποψη του Ντεφόε για τις ανθρώπινες δυνατότητες. Ο Γουόρεν Μόνταγκ στο βιβλίο του The Unthinkable Swift: The Spontaneous Philosophy of a Church of England Man υποστηρίζει ότι ο Σουίφτ ήθελε ν' αντικρούσει την άποψη ότι το άτομο προηγείται της κοινωνίας, όπως φαίνεται να υποστηρίζει ο Ντεφόε. Ο Σουίφτ θεωρούσε μία τέτοια σκέψη ως επικίνδυνο υπερθεματισμό της ριζοσπαστικής πολιτικής φιλοσοφίας του Τόμας Χομπς και γι' αυτό τον λόγο ο Γκιούλιβερ επανειλημμένα συναντά οργανωμένες κοινωνίες και όχι έρημα νησιά. Ο καπετάνιος που προσκαλεί τον Γκιούλιβερ να υπηρετήσει στο πλοίο ως χειρουργός, στο καταστροφικό τρίτο ταξίδι, ονομάζεται Ρόμπινσον (Ροβινσώνας).

Στο έργο του Ζαν Ζακ Ρουσσώ Αιμίλιος, ή Περί αγωγής, το μοναδικό βιβλίο που επιτράπηκε στον πρωταγωνιστή, Αιμίλιο, να διαβάσει πριν την ηλικία των δώδεκα είναι ο Ροβινσώνας Κρούσος. Ο Ρουσσώ θέλει τον Αιμίλιο να αναγνωρίσει τον εαυτό του στον Κρούσο ώστε να μπορεί να βασιστεί μόνο στον ίδιο για όλες του τις ανάγκες. Κατά την άποψη του Ρουσσώ, ο Αιμίλιος πρέπει να μιμηθεί την εμπειρία του Κρούσου επιτρέποντας την αναγκαιότητα να καθορίσει τι πρέπει να μάθει και ποιους στόχους πρέπει να επιτύχει. Αυτό είναι ένα από τα κύρια θέματα του εκπαιδευτικού μοντέλου του Ρουσσώ.

Το Βιβλιοπωλείο «Ροβινσώνας Κρούσος» στη Λεωφόρο Ιστικλάλ στην Κωνσταντινούπολη

Η Μπέατριξ Πότερ στο βιβλίο The Tale of Little Pig Robinson κατευθύνει τον αναγνώστη στο Ροβινσώνα Κρούσο για μία λεπτομερή περιγραφή του νησιού στο οποίο μεταφέρεται ο ομώνυμος ήρωάς της. Η Πότερ περιγράφει το νησί ως παρόμοιο με του Ροβινσώνα Κρούσου «αλλά χωρίς τα μειονεκτήματά του».

Στο πιο δημοφιλές μυθιστόρημα του Γουίλκι Κόλινς, Η φεγγαρόπετρα, ένας από τους βασικούς χαρακτήρες και αφηγητές, ο Γκάμπριελ Μπέτερετζ, έχει πίστη σε όλα όσα λέει ο Ροβινσώνας Κρούσος και χρησιμοποιεί το βιβλίο σαν ένα είδος προφητείας εμπνευσμένης από τον Θεό. Θεωρεί τις Περιπέτειες του Ροβινσώνα Κρούσου ως το καλύτερο βιβλίο που γράφτηκε ποτέ και θεωρεί μη διαβασμένο τον άνθρωπο που δεν το διάβασε ποτέ.

Στο βραβευμένο μυθιστόρημα του Κένεθ Γκάρντερ Rich Man's Coffin, εξιστορείται η αληθινή ιστορία ενός μαύρου Αμερικανού σκλάβου που δραπετεύει σε ένα φαλαινοθηρικό πλοίο στη Νέα Ζηλανδία και γίνεται αρχηγός μίας από τις φυλές κανιβάλων των Μαορί. Πρόκειται για αντιστροφή των φυλετικών ρόλων, με τον μαύρο άνδρα να παίρνει τον ηγετικό ρόλο της προσωπικότητας του Ροβινσώνα Κρούσου.

Ο Γάλλος μυθιστοριογράφος Μισέλ Τουρνιέ έγραψε το Παρασκευάς ή Στις μονές του Ειρηνικού που εκδόθηκε το 1967. Το μυθιστόρημά του διερευνά θέματα όπως τον πολιτισμό σε σχέση με τη φύση, την ψυχολογία της μοναξιάς, τον θάνατο και τη σεξουαλικότητα σε μία νέα αφήγηση της ιστορίας του Ροβινσώνα Κρούσου. Ο Ροβινσώνας του Τουρνιέ επιλέγει να μείνει στο νησί, απορρίπτοντας τον πολιτισμό όταν του δόθηκε η ευκαιρία να διαφύγει 28 χρόνια αφότου ναυάγησε.

Στο 183 στίχων ποίημα «Ο Κρούσος στην Αγγλία», η Ελίζαμπεθ Μπίσοπ φαντάζεται τον Κρούσο κοντά στο τέλος της ζωής του, ανακαλώντας την εποχή της εξορίας με ένα μίγμα σύγχυσης και λύπης. Χωρίς να είναι πια πολιτιστικά ρατσιστής, ο Κρούσος θυμάται με βαθιά νοσταλγία και αγάπη τον Παρασκευά, ο οποίος έχει πεθάνει.

Το μυθιστόρημα του Τζον Μάξγουελ Κούτσι Μια γυναίκα στο νησί του Ροβινσώνα (Foe, 1986) αφηγείται την ιστορία του Ροβινσώνα Κρούσου από την πλευρά της Σούζαν Μπάρτον, η οποία ναυαγεί στο ίδιο νησί. Σε αυτό το μυθιστόρημα ο Κρούσος παρουσιάζεται με λιγότερο ενθουσιασμό ενώ ο Παρασκευάς είναι βουβός.

Θέατρο

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Ζακ Όφενμπαχ έγραψε μία όπερα με τίτλο Ροβινσώνας Κρούσος, η οποία έκανε πρεμιέρα στο Παρίσι, στην Οπερά Κομίκ, στις 23 Νοεμβρίου 1867. Το έργο βασίστηκε περισσότερο στη βρετανική εκδοχή παντομίμας παρά στο ίδιο το μυθιστόρημα και περιλαμβάνει ένα ντουέτο με τον Ροβινσώνα Κρούσο και τον Παρασκευά.

Στην Ελλάδα, ανέβηκε το θεατρικό έργο "Ροβινσώνας Κρούσος" στην παιδική σκηνή "Αλκυονίς" τη σεζόν 1998-99 από το "Μοντέρνο Θέατρο" με εναλλαγή μεταξύ Γιώργου Μεσσάλα και Σωτήρη Βάγια στον πρωταγωνιστικό ρόλο.[22]

Κινηματογράφος

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το 1902, ο ήρωας του Ντεφόε εμφανίστηκε στην 11λεπτη ταινία Ροβινσώνας Κρούσος του Γάλλου Ζωρζ Μελιέ.

Το 1927 έκανε πρεμιέρα η βουβή ταινία Ροβινσώνας Κρούσος.

Το 1932 προβλήθηκε η ταινία Ροβινσώνας Κρούσος (Mr. Robinson Crusoe) του Έντουαρντ Σάδερλαντ. Πρόκειται για μία ελεύθερη διασκευή, με τον Ντάγκλας Φέρμπανκς στον πρωταγωνιστικό ρόλο να στοιχηματίζει ότι μπορεί να ζήσει μόνος για ένα ολόκληρο χρόνο σ' ένα έρημο νησί. Εκεί, αντί για τον Παρασκευά θα βρει μία κοπέλα, την οποία βαπτίζει Saturday (Σάββατο).

Ο Λουίς Μπουνιουέλ σκηνοθέτησε την ταινία Ροβινσώνας Κρούσος (Robinson Crusoe, 1954), με πρωταγωνιστή τον Νταν Ο'Χέρλιχι.

Το 1964 προβλήθηκε η ταινία επιστημονικής φαντασίας Βήματα στο διάστημα (Robinson Crusoe on Mars), η ιστορία της οποίας μεταφέρεται στο μέλλον, όπου ο «Ροβινσώνας» είναι αστροναύτης και έχει αποκλειστεί στον Άρη.

Αργότερα ο Γουώλτ Ντίσνεϋ εκσυγχρόνισε το μυθιστόρημα σε μία ταινία με τίτλο Ένας μοντέρνος Ροβινσώνας (Lt. Robin Crusoe, U.S.N.) σε σκηνοθεσία του Μπάιρον Πολ και με πρωταγωνιστή τον Ντικ Βαν Ντάικ. Στην ταινία αυτή, ο Ροβινσώνας είναι πιλότος του ναυτικού και βρίσκεται ναυαγός σ' ένα νησί του Ειρηνικού, με συντροφιά ένα χιμπαντζή, ώσπου συναντά ένα ντόπιο κορίτσι (Νάνσι Κουάν), εξόριστη στο νησί από τον πατέρα της, αρχηγό ενός γειτονικού νησιού, επειδή δεν θέλησε να παντρευτεί τον άντρα που εκείνος της επέλεξε. Εκεί θα μαζευτούν και άλλες καταπιεσμένες γυναίκες, που με τη βοήθεια του Ροβινσώνα και της συντρόφου του, θα επαναστατήσουν ζητώντας τα δικαιώματά τους και την ελευθερία τους.

Στην ταινία Ρόμπι (Robby, 1968) του Ραλφ Μπλούμκε, ο Ροβινσώνας είναι ένα λευκό, πλούσιο αγοράκι, ναυαγός σ' ένα νησί με ένα μαύρο αγόρι, τον Παρασκευά. Η φιλία που αναπτύσσεται ανάμεσά τους τερματίζεται όταν, επιστρέφοντας στην Αμερική, ο μικρός Ροβινσώνας παραδίδεται στην πλούσια οικογένειά του και ο μικρός Παρασκευάς σε ορφανοτροφείο.

Την ίδια χρονιά, η ιστορία του Ντεφόε χρησιμοποιήθηκε για τη δημιουργία ενός ελαφρού πορνό, στην ταινία Η Ρόμπιν Κρούσου (Robin Crusoe), όπου η ηρωίδα μαζί με άλλες τρεις γυναίκες, και οι τέσσερις ομοφυλόφιλες, καταφθάνουν σ' ένα έρημο νησί.

Η ισπανόφωνη ταινία Ροβινσών Κρούσος (Robinson Crusoe and the Tiger) γυρίστηκε στο Μεξικό το 1970 με πρωταγωνιστή τον Χιούγκο Στίγκλιτς.[23]

Ερωτική είναι η ταινία Ερωτικές νύχτες στο νησί του Ροβινσώνος (1971) του Ισπανού σκηνοθέτη Χεσούς Φράνκο.

Μια σοβιετική εκδοχή του έργου με τίτλο Ροβινσών Κρούσος (Zhizn i udivitelnye priklyucheniya Robinzona Kruzo) κυκλοφόρησε το 1973 με πρωταγωνιστή τον Λέονιντ Κουράβλιοφ.[24]

Αρκετά πιστή διασκευή στο έργο του Ντεφόε θεωρείται η ταινία Ο Παρασκευάς (Man Friday, 1975) που σκηνοθέτησε ο Άγγλος Τζακ Γκολντ. Ο Πήτερ Ο' Τουλ υποδύεται τον Ροβινσώνα και η σχέση του με τον μαύρο Παρασκευά (στον ρόλο ο Ρίτσαρντ Ράουντρι) χρησιμοποιείται για να φέρει στο προσκήνιο το θέμα του ρατσισμού και του ιμπεριαλισμού.

Το 1988, ο Άινταν Κουίν υποδύθηκε τον Ροβινσώνα Κρούσο στην ταινία Ροβινσώνας Κρούσος (Crusoe) του Κέιλεμπ Ντεσανέλ. Ο Ροβινσώνας είναι έμπορος σκλάβων, που γρήγορα χάνει τον Παρασκευά του και αναγκάζεται να παίξει τον ρόλο του σκλάβου, οπότε αλλάζει στάση απέναντι στον ρατσισμό.

Το 1997 ο Πιρς Μπρόσναν πρωταγωνίστησε στην ταινία Ροβινσώνας Κρούσος (Robinson Crusoe), η οποία γνώρισε περιορισμένη εμπορική επιτυχία.[25]

Στη γαλλόφωνη ταινία κινουμένων σχεδίων του 2016 Ροβινσώνας Κρούσος (Robinson Crusoé), την ιστορία του ναυαγού αφηγείται ένας παπαγάλος. Στην Ελλάδα, ο κεντρικός ρόλος μεταγλωττίστηκε από τον Φοίβο Ριμένα.[26]

Επίσης, είναι πολλές οι ταινίες που εμπνέονται ελεύθερα από το θέμα του βιβλίου του Ντεφόε. Ανάμεσά τους Η γαλάζια λίμνη (τόσο η αγγλική εκδοχή του 1949 όσο και η αμερικανική του 1980 με την Μπρουκ Σιλντς) και η συνέχειά της, Επιστροφή στη Γαλάζια Λίμνη (1991), καθώς και η αγγλική ταινία Κασταγουέι: Το Νησί των Ναυαγών (1986) του Νίκολας Ρεγκ, με τον Όλιβερ Ριντ να παντρεύεται μίαν άγνωστη (Αμάντα Ντόνοχιου), με τη συμφωνία να ζήσει μαζί του για ένα ολόκληρο χρόνο σε ένα έρημο νησί, συμβίωση που θα περάσει όλα τα αρνητικά στάδια της συζυγικής ζωής. Ελεύθερη έμπνευση είναι και ο Ναυαγός του Ρόμπερτ Ζεμέκις με πρωταγωνιστή τον Τομ Χανκς.

Τηλεόραση

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το 1964 μία ομάδα Γάλλων παραγωγών γύρισε την ασπρόμαυρη σειρά Les aventures de Robinson Crusoë (13 επεισοδίων) με πρωταγωνιστή τον Ρόμπερτ Χόφμαν. Η σειρά μεταγλωττίστηκε στα αγγλικά και τα γερμανικά. Στη Μεγάλη Βρετανία, το BBC τη μετέδωσε πολλές φορές από το 1965 έως το 1977.

Το 1994 προβλήθηκε ένα χιουμοριστικό γαλλικό καρτούν με τίτλο Robinson Sucroë, όπου ο Ροβινσώνας είναι ένας αποτυχημένος δημοσιογράφος της New York Herald. Αναζητώντας μία περιπετειώδη ζωή, ο Ροβινσώνας εξέφρασε την επιθυμία του να εγκατασταθεί σε ένα νησί και να γράφει από εκεί ένα εβδομαδιαίο ημερολόγιο. Αφού συμφώνησε το αφεντικό του, σαλπάρισε και αφέθηκε σε ένα όπως νόμιζε ακατοίκητο νησί, όπου ανακαλύπτει ότι κατοικείται από Γάλλους και Βρετανούς πειρατές και έναν επιζώντα από ναυάγιο, οι οποίοι αποκαλούνταν «Touléjours» (στα αγγλικά «Everydays»). Ο Ροβινσώνας γίνεται φίλος με έναν συνάδελφό του, ονόματι Mercredi (Τετάρτη), και προσπαθεί να γράψει το εβδομαδιαίο ημερολόγιο αλλά είναι ανίκανος να το κάνει. Αντιθέτως, ο Μερκρεντί γράφει φανταστικές ιστορίες γι' αυτόν που γνωρίζουν μεγάλη επιτυχία, αλλά δημιουργούν και υποψίες για την αυθεντικότητά τους.[27]

Το 2003 προβλήθηκε στη Γαλλία μία τηλεοπτική ταινία όπου τον Ροβινσώνα τον υποδύθηκε ο Πιέρ Ρισάρ.

Το 2008 προβλήθηκε στις Η.Π.Α. η τηλεοπτική σειρά Ροβινσώνας Κρούσος (Crusoe), 12 επεισοδίων, με τους Φίλιπ Γουίντσεστερ, Σαμ Νιλ, Άννα Γουόλτον, Σον Μπιν κ.ά.[28]

Εκδόσεις

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ «Life and adventures of Robinson Crusoe. by Daniel Defoe | Open Library». Ανακτήθηκε στις 18  Ιουλίου 2023.
  2. ↑ Ροβινσώνας Κρούσος, κεφάλαιο 23
  3. ↑ The Novel
  4. ↑ Ian Watt, Robinson Crusoe as a Myth, Essays in Criticism (Απρίλιος 1951)
  5. ↑ Γουίλιαμ Ντάμπιερ, New Voyage round the World[νεκρός σύνδεσμος] (1697)
  6. ↑ James Joyce, Daniel Defoe σελ.24-25, μεταφρασμένο από ιταλικό χειρόγραφο και επεξεργασμένο από τον Τζόζεφ Πρέσκοτ, Buffalo Studies (1964)
  7. ↑ J. Paul Hunter, The Reluctant Pilgrim (1966)
  8. ↑ Hal R. Varian: Intermediate microeconomics: a modern approach, W.W. Norton, Νέα Υόρκη 1990, ISBN 0-393-95924-4
  9. ↑ Grapard, Ulla (1995-03). «Robinson Crusoe: The quintessential economic man?» (στα αγγλικά). Feminist Economics 1 (1): 33–52. doi:10.1080/714042213. ISSN 1354-5701. http://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/714042213. 
  10. ↑ «Τα τεράστια συμβάντα του Ροβινσώνος Κρούσου». Ανακτήθηκε στις 24 Απριλίου 2024. 
  11. ↑ «Ροβινσών Κρούσος». metabook.gr. 
  12. ↑ ΡΟΒΙΝΣΩΝ ΚΡΟΥΣΟ. 
  13. ↑ 13,0 13,1 13,2 13,3 13,4 13,5 13,6 «Ροβινσών Κρούσος». Ανακτήθηκε στις 24 Απριλίου 2024. 
  14. ↑ «Ρόμπινσον Κρούζο». Ανακτήθηκε στις 24 Απριλίου 2024. 
  15. ↑ 15,0 15,1 15,2 15,3 15,4 «Ροβινσόνας Κρούσος». Ανακτήθηκε στις 24 Απριλίου 2024. 
  16. ↑ 16,0 16,1 16,2 16,3 16,4 16,5 16,6 16,7 16,8 «Ροβινσώνας Κρούσος». Ανακτήθηκε στις 24 Απριλίου 2024. 
  17. ↑ «Η ζωή και οι εκπληκτικές περιπέτειες του Ροβινσόνα Κρούσου». Ανακτήθηκε στις 24 Απριλίου 2024. 
  18. ↑ «Ο Ροβινσώνας Κρούσος». Ανακτήθηκε στις 24 Απριλίου 2024. 
  19. ↑ Barbara Engelking, Dariusz Libionka, Żydzi w Powstańczej Warszawie σελ.260-293, Βαρσοβία: Stowarzyszenie Centrum Badań nad Zagładą Żydów (2009)
  20. ↑ «ροβινσώνας». Χρηστικό Λεξικό της Νεοελληνικής Γλώσσας. Ακαδημία Αθηνών. Ανακτήθηκε στις 24 Απριλίου 2024. 
  21. ↑ Buss, Kathleen· Karnowski, Lee (2000). Reading and Writing Literary Genres. International Reading Association. ISBN 978-0-87207-257-2. 
  22. ↑ «Ροβινσώνας Κρούσος - retroDB». retrodb.gr. Ανακτήθηκε στις 24 Απριλίου 2024. 
  23. ↑ «The Indianapolis Star from Indianapolis, Indiana». Newspapers.com (στα Αγγλικά). 4 Μαΐου 1973. Ανακτήθηκε στις 24 Απριλίου 2024. 
  24. ↑ «Фото: Жизнь и удивительные приключения Робинзона Крузо (Zhizn i udivitelnye priklyucheniya Robinzona Kruzo) | Фото 18». lostfilm.info. Ανακτήθηκε στις 24 Απριλίου 2024. 
  25. ↑ «ΨΥΧΑΓΩΓΙΑ | ΕΙΔΗΣΕΙΣ». in.gr. Ανακτήθηκε στις 24 Απριλίου 2024. 
  26. ↑ «Ροβινσώνας Κρούσος (2016) (Robinson Crusoé) - Greek Dub DB». www.greekdubdb.com. Ανακτήθηκε στις 24 Απριλίου 2024. 
  27. ↑ «Robinson Sucroë». krinein.com (στα Γαλλικά). Ανακτήθηκε στις 24 Απριλίου 2024. 
  28. ↑ «Alpha TV: Ροβινσώνας Κρούσος». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 Νοεμβρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 25 Δεκεμβρίου 2011. 

Αναφορές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Ροβινσώνας_Κρούσος&oldid=10711728"