Αρχιπέλαγος Χουάν Φερνάντες

Ορθογραφική προβολή με επίκεντρο πάνω από το Αρχιπέλαγος Χουάν Φερνάντες

Το Αρχιπέλαγος Χουάν Φερνάντες είναι μια αραιά κατοικημένη νησιωτική ομάδα στον νότιο Ειρηνικό Ωκεανό που βασίζεται στον τουρισμό, βρίσκεται 670 χμ μακριά από τις ακτές της Χιλής, και αποτελείται από μερικά ηφαιστειογεννή νησιά:

• Ροβινσών Κρούσο, (33°38′00″Ν, 78°51′00″Δ)(επίσης γνωστό στα Ισπανικά ως Isla Más a Tierra, Νήσος Περισσότερο στη Γη), που βρίσκεται πλησιέστερα στην ενδοχώρα της Νοτίου Αμερικής, και τις γύρω από αυτό νησίδες:
  • Χουανάνγκα (Islote Juananga)
  • Αγία Κλάρα, (33°42′07″Ν, 79°00′05″Δ)(Isla Santa Clara), μια νησίδα που βρίσκεται 1,5 χμ νοτιοδυτικά του Ροβινσώνα Κρούσο
• Νήσος Αλεξάνδρου Σέλκιρκ, (33°46′00″Ν, 80°47′00″Δ) (επίσης γνωστό στα Ισπανικά ως Isla Más Afuera, Νήσος Πιο Εξωτερική), 150 χμ μακρύτερα προς τα δυτικά.

Τα Ισπανικά ονόματα λογικά δηλώνουν την εγγύτητα του καθενός, από τα 2 κυριότερα, στη Χιλή (Νότιο Αμερική).

Τα νησιά είναι κυρίως γνωστά στο ότι υπήρξαν το σπίτι του ναυτικού Αλεξάντερ Σέλκιρκ για 4 χρόνια, το γεγονός αυτό ενέπνευσε το μυθιστόρημα Ροβινσώνας Κρούσος. Τα νησιά έχουν έκταση 147 χμ², εκ των οποίων 93 χμ² καταλαμβάνει το Ροβινσών Κρούσο (η Σάντα Κλάρα 5 χμ²), και 48 χμ² από το Αλεξάντερ Σέλκιρκ. Ο πληθυσμός είναι 633 άτομα (όλα στο Ροβινσών Κρούσο), από αυτούς 598 κατοικούν στην πρωτεύουσα, Σαν Χουάν Μπαουτίστα που ιδρύθηκε το 1729, στον Κόλπο Κάμπερλαντ στη βόρεια ακτή του νησιού (απογραφή 2002).

Το αρχιπέλαγος διοικητικά ανήκει στη Χιλιανή Περιοχή του Βαλπαραΐσο (που επίσης περιλαμβάνει τη Νήσο του Πάσχα), και ειδικότερα σχηματίζει έναν από τους εννέα δήμους της επαρχίας Βαλπαραΐσο, με το όνομα Δήμος Χουάν Φερνάντες.

Χάρτης του Αρχιπελάγους Χουάν Φερνάντες

Ιστορία

Το αρχιπέλαγος ανακαλύφθηκε κατά τύχη στις 22 Νοεμβρίου 1574 από τον Ισπανό θαλασσοπόρο Χουάν Φερνάντες, που έπλεε από το Περού προς το Βαλπαραΐσο και εξέκλεινε της προγραμματισμένης πορείας του. Ονόμασε τα νησιά Más Afuera, Más a Tierra, και Islote de Santa Clara.

Τον 17ο και 18ο αιώνα χρησιμοποιούταν ως κρυψώνα από πειρατές, και παρείχε μια τοποθεσία για μια αποικία για καταδίκους. Τη δεκαετία του 1740, το επισκέπτηκε ο στολίσκος του Διοικητή Ανσόν κατά τη διάρκεια της αποτυχημένης επιχείρησης του στις Νότιες Θάλασσες.

Στα τέλη του 1914 τα νησιά ήταν ο τόπος συνάντησης του Ανατολικού Ασιατικού Σμήνους του Στόλαρχου Μαξιμίλιαν φον Σπέε καθώς μάζεψε τα πλοία του εκεί προτού νικήσει τους Βρετανούς υπό τον Στόλαρχο Κρίστοφερ Κράντοκ στη Μάχη του Κορονέλ. Ακολούθως της εκδίκησης του Βασιλικού Πολεμικού Ναυτικού στη Μάχη των Νήσων Φώκλαντ έναν μήνα αργότερα, το μόνο εναπομείναν Γερμανικό καταδρομικό, SMS Δρέσδη, τελικά στριμώχτηκε στη Μας α Τιέρρα στις αρχές του 1915, όπου και αυτοβυθίστηκε μετά από μια σύντομη μάχη με Βρετανικά καταδρομικά.

Το 1966 η Χιλιανή κυβέρνηση μετονόμασε τη Νήσο Μας Αφουέρα σε Αλεχάντρο Σέλκιρκ και τη Νήσο Μας α Τιέρρα σε Ροβινσών Κρουσό, σε μια προσπάθεια να προσελκύσει τον τουρισμό. Παρενθετικά, ο Σέλκιρκ ποτέ δεν πάτησε πόδι στη Μας Αφουέρα, παρά μόνο στη Μας α Τιέρρα.

Στις 30 Ιουλίου 2007, μια συνταγματική αναθεώρηση έδωσε στις Νήσους Χουάν Φερνάντες και τη Νήσο του Πάσχα το καθεστώς της Ειδικής Περιοχής της Χιλής. Εν αναμονή της νομοθέτησης μιας ειδικής νομοθετικής πράξης της βουλής για έναν συνταγματικά οργανικό νόμο (στα ισπανικά: ley orgánica constitucional), το αρχιπέλαγος θα συνεχίζει να διοικείται σύμφωνα με το κοινό πρότυπο για τη Χιλιανή πολιτική-διοικητική οργάνωση, ως δήμος της Επαρχίας Βαλπαραΐσο, της Περιοχής Βαλπαραΐσο.

Γεωλογία

Τα νησιά είναι ηφαιστειογεννούς προέλευσης, και δημιουργήθηκαν από ένα θερμό σημείο στο μανδύα της Γης που έσπασε μέσω της Πλάκας Νάζκα και σχημάτισε τα νησιά, που κατόπιν μετακινήθηκαν προς τα ανατολικά του θερμού σημείου καθώς η Πλάκα Νάζκα βυθίζεται κάτω από τη Νοτιοαμερικανική ήπειρο. Η Ραδιομετρική χρονολόγηση υποδεικνύει ότι η Σάντα Κλάρα είναι το παλαιότερο από τα νησιά, 5,8 εκατομμυρίων ετών, ακουλουθείται από το Ροβινσών Κρούσο, 3,8 – 4,2 εκατομμύρια έτη, και το Αλεξάντερ Σέλκιρκ, 1,0 – 2,4 εκατομμύρια έτη. Οι ψηλότερες κορυφές των νησιών είναι του Αλεξάντερ Σέλκιρκ, το Λος Ιννοσέντες στα 1319 μ, του Ροβινσών Κρούσο το Ελ Γιούνκε στα 916 μ και η Σάντα Κλάρα υψώνεται στα 350 μ.

Κλίμα

Τα νησιά έχουν ένα υποτροπικό κλίμα, και επηρεάζεται από το ψυχρό Ρεύμα Χάμπολτ που ρέει προς τα βόρεια κατά μήκος της ακτής της Νοτίου Αμερικής ανατολικά των νησιών και τους νοτιοανατολικούς αλιγείς ανέμους. Η θερμοκρασία ποικίλλει από 3 – 34 °C. Στα μεγαλύτερα υψόμετρα γενικά είναι ψυχρότερο το κλίμα, με σποραδικούς παγετούς στο Ροβινσών Κρούσο. Η βροχόπτωση είναι ψηλότερη τους χειμερινούς μήνες, και ποικίλλει με το υψόμετρο και την έκθεση, τα υψόμετρα πάνω από τα 500 μέτρα έχουν σχεδόν καθημερινά βροχόπτωση, ενώ η δυτική, απήνεμη πλευρά του Ροβινσών Κρούσο και της Σάντα Κλάρα είναι αρκετά στεγνές. Η μέση ετήσια βροχόπτωση είναι 1081 χιλιοστά, και ποικίλλει από τα 318 έως τα 1698 χιλιοστά χρόνο με τον χρόνο. Το μεγαλύτερο μέρος της μεταβλητότητας στη βροχόπτωση εξαρτάται από τη Νότια Περιοδική Μεταβολή του Ελ Νίνιο.

Οικολογία

Τα νησιά Χουάν Φερνάντες είναι το σπίτι ενός ψηλού ποσοστού σπάνιων και ενδημικών φυτών και ζώων, και αναγνωρίζεται σαν ένα ξεχωριστό οικοσύστημα. Η ηφαιστειογεννής προέλευση και απομονωμένη θέση των νησιών σήμαινε ότι η πανίδα και χλωρίδα του νησιού έπρεπε να φτάσει το αρχιπέλαγος από μακριά διασχίζοντας τη θάλασσα, γι’ αυτό, το νησί έχει σχετικά λίγα φυτά και πολύ λίγα ζώα. Οι πλησιέστεροι συγγενείς των φυτών και ζώων του αρχιπελάγους βρίσκονται στα οικοσυστήματα Εύκρατων πλατύφυλλων και μικτών δασών της νότιας Νοτίου Αμερικής, συμπεριλαμβανομένων των Βαλδιβιανών εύκρατων βροχοδασών, των Μαγγελανικών υποπολικών δασών, και των Ατυχών Νήσων (Ντεσβεντουράδας Νήσων).

Χλωρίδα

Υπάρχουν 209 ιθαγενή είδη αγγειωδών φυτών στις Νήσους Χουάν Φερνάντες, περίπου 150 από αυτά είναι ανθοφόρα φυτά, και 50 είναι φτέρες. 126 είδη, ή το 62 %, είναι ενδημικά, με 12 ενδημικά γένη και μία ενδημική οικογένεια, τη Lactoridaceae. Πολλά φυτά είναι χαρακτηριστικά της Ανταρκτικής χλωρίδας, και συγγενεύουν με φυτά που απαντώνται στη νότια Νότιο Αμερική, τη Νέα Ζηλανδία και την Αυστραλία.

Οι ζώνες βλάστησης γενικά ταιριάζουν με το υψόμετρο, με χλόες και θάμνους σε χαμηλό υψόμετρο, ψηλά και ορεινά δάση σε μέσο υψόμετρο, και θάμνους στο ψηλότερο υψόμετρο. Τα 2 κύρια νησιά έχουν κάπως ξεχωριστές φυτικές παροικίες.

Το Αλεξάντερ Σέλκιρκ στο μεγαλύτερο μέρος του καλύπτεται με λιβάδια από τα 0 – 400 μέτρα, διανθισμένα με ξυλώδη λαγκάδια (quebradas), που είναι σπίτι στα ξηρά δάση της Myrceugenia και της Fagara. Από τα 400 έως τα 600 μέτρα είναι χαμηλότερα ορεινά δάση, με ψηλότερα ορεινά δάση από τα 600 έως τα 950 μέτρα. Η δασογραμμή είναι περίπου στα 950 μέτρα, πάνω από την οποία είναι αλπικοί θάμνοι και λιβάδια, με κυρίαρχη τη Μαγγελανική βλάστηση, όπως τα Acaena, Dicksonia, Drimys, Empetrum, Gunnera, Myrteola, Pernettya και Ugni.

Στο Ροβινσών Κρούσο, τα λιβάδια κυριαρχούν από 0 – 100 μέτρα, εισαγμένοι θάμνοι από 100 – 300 μέτρα, ψηλά δάση από 300 – 500 μέτρα, ορεινά δάση από 500 – 700 μέτρα, με πυκνή δεντροκάλυψη από Cuminia, Fagara και Rhaphithamnus,δάση με δένδρα φτέρες από τα 700 – 750 μέτρα, και δάση με θάμνους και χαμηλά δένδρα πάνω από τα 750 μέτρα. Η Σάντα Κλάρα καλύπτεται με λιβάδια.

Τρία ενδημικά είδη κυριαρχούν στα ψηλά και χαμηλά ορεινά δάση του αρχιπελάγους, η Drimys Confertifolia και στα 2 κύρια νησιά, η Myrceugenia fernandeziana στο Ροβινσών Κρούσο και η M. Schulzei στο Αλεξάντερ Σέλκιρκ. Ενδημικά είδη φτέρης του γένους του νοτίου ημισφαιρίου Dicksonia (D. berteriana στο Ροβινσών Κρούσο και D. externa στο Αλεξάντερ Σέλκιρκ) και του ενδημικού γένους Thyrsopteris (T. elegans) είναι τα κυρίαρχα είδη στα δάση φτέρης. Ένα ενδημικό είδος σανδαλόξυλου, το Santalum fernandezianum, το υπερεκμεταλλεύτηκαν για το εύοσμο ξύλο του, και δεν το έχουν δει από το 1908, και πιστεύεται ότι έχει εκλείψει. Το Chonta Palm (Juania australis) κινδυνεύει με εξαφάνιση.

Πανίδα

Τα νησιά Χουάν Φερνάντες έχουν πολύ περιορισμένη πανίδα, με κανένα ιθαγενές θηλαστικό, ερπετό ή αμφίβιο. 17 είδη από χερσαία και θαλάσσια πτηνά αναπαράγονται στα νησιά. Υπάρχουν 3 ενδημικά είδη πτηνών, και 2 ενδημικά υποείδη. Το Ροβινσών Κρούσο είναι το σπίτι για ένα ενδημικό και υπό εξαφάνιση Κολιμπρί της οικογένειας trochilidae, του Firecrown του Χουάν Φερνάντες (Sephanoides fernandensis). Αυτό το μεγάλο κολιμπρί, περίπου 11 εκατοστά σε μήκος, πιστεύεται ότι αριθμεί μόλις 500 πουλιά. Το άλλο ενδημικό είδος πτηνών είναι το Tit-tyrant του Χουάν Φερνάντες (Anairetes fernandezianus) του Ροβινσώνα Κρούσο, και το Masafuera Rayadito (Aphrastura masafuerae) του Αλεξάντερ Σέλκιρκ. Η εισαγμένη πανίδα από τον άνθρωπο περιλαμβάνει αρουραίους και κατσίκες, με τις οποίες ο ναυαγός Αλεξάντερ Σέλκιρκ επιβίωσε κατά την τετραετή παραμονή του από το 1705 έως το 1709, είναι πιθανόν τα πάνδεινα του να παρείχαν την έμπνευση στον Ντάνιελ Ντεφόε για τη νουβέλα του Ροβινσών Κρούσο.

Η Γουνιοφόρος Φώκια του Χουάν Φερνάντες (Arctocephalus philippii) ζει στα νησιά. Αυτό το είδος είχε σχεδόν εξαφανιστεί από τον 16ο έως τον 19ο αιώνα, αλλά ξαναανακαλύφθηκε το 1965. Μια απογραφή το 1970 έδειξε ότι περίπου 750 γουνιοφόρες φώκιες είναι παρούσες στο αρχιπέλαγος. Μόλις 2 θεάθηκαν στις Ατυχείς Νήσους. Ο ακριβής αριθμός στις Ατυχείς Νήσους μπορεί να είναι ψηλότερος, επειδή το είδος τείνει να κρύβεται σε θαλάσσιες σπηλιές. Φαίνεται να υπάρχει μια ετήσια αύξηση του πληθυσμού τους της τάξης του 16 – 17%.