Μετάβαση στο περιεχόμενο

Ρίτσαρντ Πράιορ

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Ρίτσαρντ Πράιορ
Φωτογραφία του Πράιορ την περίοδο 1968–1969
Όνομα στη
μητρική γλώσσα		Richard Pryor (Αγγλικά)
Γέννηση1  Δεκεμβρίου 1940[1][2][3]
Πεόρια[4]
Θάνατος10  Δεκεμβρίου 2005[1][2][3]
Encino
Αιτία θανάτουέμφραγμα του μυοκαρδίου και πολλαπλή σκλήρυνση
Συνθήκες θανάτουφυσικά αίτια
ΚατοικίαΝέα Υόρκη (από 1963)
Μπέρκλι (από 1969)
Χώρα πολιτογράφησηςΗνωμένες Πολιτείες Αμερικής
ΣπουδέςPeoria High School[5]
Ιδιότηταηθοποιός τηλεόρασης, ηθοποιός ταινιών, κωμικός, σεναριογράφος, δημοσιογράφος, αυτοβιογράφος[6], τηλεοπτικός παραγωγός[7] και σκηνοθέτης κινηματογράφου
ΣύζυγοςDeborah McGuire (1977–1978)[8], Jennifer Lee Pryor (1981–1982)[8], Flynn Belaine (1986–1987)[8], Flynn Belaine (1990–1991)[8] και Jennifer Lee Pryor (2001–2005)[8]
ΣύντροφοςDeanna Richards (1964–1965)[9]
ΤέκναRain Pryor
ΒραβεύσειςΒραβείο Grammy Συνολικής Προσφοράς (2006), Grammy Award for Best Comedy Album (1976), Mark Twain Prize for American Humor (1998), Grammy Award for Best Comedy Album (1982), Grammy Award for Best Comedy Album (1974), Βραβεία Έμμυ Ζώνης Υψηλής Τηλεθέασης, Βραβεία Writers Guild of America και Αστέρι στη Λεωφόρο της Δόξας του Χόλιγουντ[10]
ΙστοσελίδαΕπίσημος ιστότοπος
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε )

Ο Ρίτσαρντ Φράνκλιν Λένοξ Τόμας Πράιορ (1 Δεκεμβρίου 1940 – 10 Δεκεμβρίου 2005) ήταν Αμερικανός stand-up κωμικός και ηθοποιός. Ο Πράιορ κέρδισε ένα Βραβείο Έμμυ Ζώνης Υψηλής Τηλεθέασης και πέντε Βραβεία Grammy.[11] Κέρδισε Βραβείο Writers Guild of America το 1974. Καταγράφηκε στο νούμερο ένα στη λίστα του Comedy Central με τους καλύτερους stand-up κωμικούς όλων των εποχών.[12] Το 2017, το περιοδικό Rolling Stone τον κατέταξε πρώτο στη λίστα των 50 καλύτερων stand-up κωμικών όλων των εποχών.[13]

Ο Πράιορ γύρισε τις εξής τανίες και ηχογραφήσεις λάιβ εμφανίσεων: Richard Pryor: Live & Smokin' (1971), That Nigger's Crazy (1974), Richard Pryor: Is It Something I Said? (1975), Bicentennial Nigger (1976), Richard Pryor: Live in Concert (1979), Richard Pryor: Live on the Sunset Strip (1982) και Richard Pryor: Here and Now (1983). Ως ηθοποιός πρωταγωνίστησε κυρίως σε κωμωδίες. Οι περιστασιακοί ρόλοι του σε δράματα περιελάμβαναν τη Θανάσιμη απειλή (1978) του Πολ Σρέιντερ. Εμφανίστηκε επίσης σε ταινίες δράσης, όπως το Σούπερμαν 3 (1983). Συνεργάστηκε σε πολλά έργα με τον ηθοποιό Τζιν Γουάιλντερ, συμπεριλαμβανομένων των ταινιών Το ασημένιο τρένο (1976), Τώρα δεν μας σταματάει τίποτα (1980), Δεν βλέπω τίποτα, δεν ακούω τίποτα (1989) και Ένας άλλος σαν κι εσένα (1991).

Τα πρώτα χρόνια

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Πράιορ γεννήθηκε την 1η Δεκεμβρίου 1940 στην Πεόρια του Ιλινόι. Μεγάλωσε σε έναν οίκο ανοχής που διηύθυνε η γιαγιά του, Μαρί Κάρτερ, όπου η αλκοολική μητέρα του, Γκέρτρουντ Λ. (το γένος Τόμας), ήταν ιερόδουλη.[14] Ο πατέρας του, Λιρόι "Μπακ Κάρτερ" Πράιορ (7 Ιουνίου 1915 – 27 Σεπτεμβρίου 1968), ήταν πρώην πυγμάχος, αθλητής και μαστροπός.[15] Αφού τον εγκατέλειψε η Γερτρούδη στα 10 του, ο Πράιορ μεγάλωσε κυρίως με τη Μαρί,[16] μια ψηλή, βίαιη γυναίκα που τον χτυπούσε. Ο Πράιορ ήταν ένα από τα τέσσερα παιδιά που μεγάλωσαν στον οίκο ανοχής της γιαγιάς του. Υπέστη σεξουαλική κακοποίηση σε ηλικία επτά ετών[17] και αποβλήθηκε από το σχολείο σε ηλικία 14 ετών Ενώ βρισκόταν στην Πεόρια, έγινε μασόνος σε τοπική στοά.[18]

Ο Πράιορ υπηρέτησε στον στρατό των ΗΠΑ από το 1958 έως το 1960, αλλά πέρασε σχεδόν όλη του τη θητεία σε στρατιωτική φυλακή. Σύμφωνα με ένα αφιέρωμα του 1999 του περιοδικού The New Yorker για τον Πράιορ, ο Πράιορ φυλακίστηκε για ένα συμβάν ενώ βρισκόταν στη Δυτική Γερμανία. Θυμωμένος που ένας λευκός στρατιώτης διασκέδασε υπερβολικά με τις ρατσιστικά φορτισμένες σκηνές της ταινίας Αυτή είναι η ζωή μου, ο Πράιορ και αρκετοί άλλοι μαύροι στρατιώτες τον χτύπησαν και τον μαχαίρωσαν, χωρίς όμως να τον σκοτώσουν.

Καριέρα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Δεκαετία του 1960

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το 1963, ο Πράιορ μετακόμισε στη Νέα Υόρκη και άρχισε να εμφανίζεται τακτικά σε κλαμπ δίπλα σε καλλιτέχνες όπως Μπομπ Ντίλαν και ο Γούντι Άλεν. Σε μια από τις πρώτες του βραδιές, εμφανίστηκε πριν από την τραγουδίστρια και πιανίστρια Νίνα Σιμόν στο Village Gate της Νέας Υόρκης.

Εμπνευσμένος από τον Μπιλ Κόσμπι, ο Πράιορ ξεκίνησε ως κωμικός με υλικό λιγότερο αμφιλεγόμενο από αυτό που θα ακολουθούσε. Άρχισε να εμφανίζεται τακτικά σε τηλεοπτικές εκπομπές όπως The Ed Sullivan Show, Merv Griffin Show, και The Tonight Show. Η δημοτικότητά του οδήγησε στην επιτυχία του ως κωμικού στο Λας Βέγκας. Τα πρώτα πέντε κομμάτια της συλλογής CD του 2005 Evolution/Revolution: The Early Years (1966–1974), που ηχογραφήθηκαν το 1966 και το 1967, αποτυπώνουν τον Πράιορ εκείνης της περιόσου. Το 1966, ο Πράιορ ήταν γκεστ σταρ σε ένα επεισόδιο της τηλεοπτικής σειράς The Wild Wild West.

Τον Σεπτέμβριο του 1967, ο Πράιορ ανέβηκε στη σκηνή του ξενοδοχείου Aladdin στο Λας Βέγκας (ενώ ο Ντιν Μάρτιν ήταν στο κοινό), κοίταξε το πλήθος, αναφώνησε από το μικρόφωνο «Τι διάολο κάνω εδώ;» και έφυγε από τη σκηνή. Στη συνέχεια, ο Πράιορ άρχισε να χρησιμοποιεί βωμολοχίες στο νούμερό του, όπως τη λέξη nigger. Η πρώτη του ηχογράφηση κωμωδίας, το ντεμπούτο του 1968 με τίτλο Richard Pryor από την εταιρεία Dove/Reprise, αποτυπώνει αυτή τη συγκεκριμένη περίοδο. Περίπου αυτή την περίοδο, πέθαναν οι γονείς του —η μητέρα του το 1967 και ο πατέρας του το 1968.[19]

Το 1969, ο Πράιορ μετακόμισε στο Μπέρκλεϊ της Καλιφόρνιας, όπου γνώρισε καλά την αντικουλτούρα της δεκαετίας του 1960.[20]

Δεκαετία του 1970

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στη δεκαετία του 1970, ο Πράιορ έγραψε για τηλεοπτικές εκπομπές όπως Sanford and Son, The Flip Wilson Show, και ένα αφιέρωμα του 1973 στην Λίλι Τόμλιν, για το οποίο μοιράστηκε ένα Βραβείο Έμμυ. [21] Εκείνη την εποχή, ο Πράιορ προσπάθησε να εισχωρήσει στη συμβατική τηλεόραση. Εμφανίστηκε σε πολλές ταινίες, όπως Η κυρία τραγουδά τα μπλουζ (1972), The Mack (1973), Uptown Saturday Night (1974), Το ασημένιο τρένο (1976), Στον ρυθμό των τροχών (1976), Δαίμονες με μοτοσικλέτες ( 1976), What Way Is Up? (1977), Greased Lightning (1977), Θανάσιμη απειλή (1978) και Οι απίθανοι Μάπετ κοντά σας (1979).

Ο Πράιορ έπαιξε σε αφιερώματα στη Λίλι Τόμλιν. Εδώ με την Τόμλιν και τον Άλαν Άλντα στο αφιέρωμα στην Τόμλιν το 1973.

Ο Πράιορ υπέγραψε συμβόλαιο με την ανεξάρτητη δισκογραφική εταιρεία Laff Records, που ήταν προσανατολισμένη στην κωμωδία, το 1970,[22] και το 1971 ηχογράφησε το δεύτερο άλμπουμ του με τίτλο Craps (After Hours). Δύο χρόνια αργότερα, ο Πράιορ, σχετικά άγνωστος ακόμα, εμφανίστηκε στο ντοκιμαντέρ Wattstax (1972). Λίγο αργότερα, ο Πράιορ υπέγραψε συμβόλαιο με τη μεγαλύτερη εταιρεία Stax Records το 1973. Όταν κυκλοφόρησε το τρίτο, πρωτοποριακό άλμπουμ του, That Nigger's Crazy (1974), ο Λαφ, ο οποίος διεκδίκησε την ιδιοκτησία των δικαιωμάτων στις ηχογραφήσεις του Πράιορ, σχεδόν κατάφερε να εμποδίσει νομικά την πώληση του άλμπουμ. Οι διαπραγματεύσεις οδήγησαν στην αποδέσμευση του Πράιορ από το συμβόλαιό του με τον Λαφ. Σε αντάλλαγμα για αυτήν την παραχώρηση, ο Λαφ είχε το δικαίωμα να κυκλοφορήσει υλικό που δεν είχε εκδοθεί προηγουμένως και που ηχογραφήθηκε μεταξύ 1968 και 1973, κατά βούληση. Το Nigger's Crazy ήταν εμπορική και καλλιτεχνική επιτυχία. Τελικά ο δίσκος έγινε χρυσός[23] και κέρδισε βραβείο Grammy καλύτερου κωμικού άλμπουμ στα βραβεία Grammy το 1975.

Ο Πράιορ σε ζωντανή εμφάνιση το 1974

Κατά τη διάρκεια του δικαστικού αγώνα, η Stax έκλεισε για λίγο τις πόρτες της και ο Πράιορ επέστρεψε στη Reprise / Warner Bros. Records, η οποία επανακυκλοφόρησε το That Nigger's Crazy, αμέσως μετά το ...Is It Something I Said?, το πρώτο του άλμπουμ με τη νέα του δισκογραφική. Όπως και το That Nigger's Crazy, το άλμπουμ ήταν καλλιτεχνική επιτυχία. Τελικά έγινε πλατινένιο και κέρδισε βραβείο Grammy καλύτερης ηχογράφησης κωμωδίας στα βραβεία Grammy το 1976.

Η κυκλοφορία του Bicentennial Nigger το 1976 από τον Πράιορ συνέχισε το σερί επιτυχίας του. Έγινε το τρίτο συνεχόμενο χρυσό άλμπουμ του και έλαβε το τρίτο συνεχόμενο Grammy Καλύτερης Ηχογράφησης Κωμωδίας το 1977. Με κάθε επιτυχημένο άλμπουμ που ηχογραφούσε ο Πράιορ για τη Warner, ο Λαφ κυκλοφορούσε ένα άλμπουμ με παλαιότερο υλικό για να αξιοποιήσει την αυξανόμενη φήμη του Πράιορ - μια πρακτική που συνεχίστηκε μέχρι το 1983. Τα εξώφυλλα των άλμπουμ του Λαφ έδεναν θεματικά με ταινίες του Πράιορ, όπως το Are You Serious? με Το ασημένιο τρένο (1976), το The Wizard of Comedy με την εμφάνισή του στην ταινία Ο μάγος του Οζ (1978) και το Insane με το Τώρα δεν μας σταματάει τίποτα (1980).[24]

Ο Πράιορ ήταν ένας από τους σεναριογράφους του Μπότες, σπιρούνια και καυτές σέλες (1974), σε σκηνοθεσία Μελ Μπρουκς με πρωταγωνιστή τον Τζιν Γουάιλντερ . Ο Πράιορ επρόκειτο να παίξει τον πρωταγωνιστικό ρόλο του Μπαρτ, αλλά το στούντιο παραγωγής της ταινίας δεν τον ασφάλιζε και ο Μελ Μπρουκς επέλεξε τον Κλίβον Λιτλ αντ' αυτού. 

Το 1975, ο Πράιορ ήταν παρουσιαστής στον πρώτο κύκλο του Saturday Night Live (SNL) και ο πρώτος μαύρος που παρουσίασε την εκπομπή. Η επί χρόνια φίλη του Πράιορ, ηθοποιός και παρουσιάστρια τοκ σόου Κάθριν Μακί, έκανε μια σύντομη γκεστ εμφάνιση με τον Πράιορ στο SNL. Ένα από τα αλησμόνητα σημεία της βραδιάς ήταν ένα αμφιλεγόμενο νούμερο με τον Τσέβι Τσέις.[25] Αργότερα θα έκανε δική του εκπομπή, με τίτλο The Richard Pryor Show, που έκανε πρεμιέρα στο NBC το 1977. Η εκπομπή σταμάτησε μετά από τέσσερα μόνο επεισόδια πιθανώς επειδή το τηλεοπτικό κοινό δεν ανταποκρίθηκε καλά στην αμφιλεγόμενη θεματολογία της εκπομπής του και ο Πράιορ δεν ήταν διατεθειμένος να αλλάξει το υλικό του όπως ήθελαν οι λογοκριτές του καναλιού. Αργότερα είπε: «Μου πρόσφεραν δέκα επεισόδια, αλλά είπα όλα όσα ήθελα σε τέσσερα». Κατά τη διάρκεια της βραχύβιας σειράς, απεικόνισε τον πρώτο μαύρο Πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών, διακωμώδησε την καντίνα του Star Wars, μίλησε για τη βία των όπλων σε ένα μη κωμικό νούμερο, καταδίκασε τον ρατσισμό στο ναυάγιο του Τιτανικού και χρησιμοποίησε κοστούμια και εφέ για να εμφανιστεί γυμνός.[26]

Το 1979, στο απόγειο της επιτυχίας του, ο Πράιορ επισκέφτηκε την Κένυα. Επιστρέφοντας στις Ηνωμένες Πολιτείες από την Αφρική, ο Πράιορ ορκίστηκε ότι δεν θα χρησιμοποιούσε ποτέ ξανά τη λέξη nigger στα νούμερά του. [27][28]

Δεκαετία του 1980

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Πράιορ το 1986

Το 1980, ο Πράιορ έγινε ο πρώτος μαύρος ηθοποιός που κέρδισε ένα εκατομμύριο δολάρια για μία ταινία, όταν προσλήφθηκε για να πρωταγωνιστήσει στο Τώρα δεν μας σταματάει τίποτα.[29] Ενώ βρισκόταν σε ένα φαγοπότι κατά τα γυρίσματα της ταινίας,[30] ο Πράιορ λούστηκε με ρούμι και αυτοπυρπολήθηκε.[31] Αργότερα, ενσωμάτωσε μια περιγραφή του περιστατικού στην κωμική εκπομπή του Richard Pryor: Live on the Sunset Strip (1982). Αστειευόμενος υποστήριξε ότι το συμβάν προκλήθηκε από το βούτηγμα ενός μπισκότου σε ένα ποτήρι παστεριωμένο γάλα με χαμηλά λιπαρά, προκαλώντας έκρηξη. Στο τέλος του νούμερου, έκανε πλάκα κουνώντας ένα αναμμένο σπίρτο και λέγοντας: «Τι είναι αυτό; Ο Ρίτσαρντ Πράιορ που τρέχει στο δρόμο».

Πριν από το περιστατικό, ο Πράιορ επρόκειτο να ξεκινήσει τα γυρίσματα του Η τρελή ιστορία του κόσμου (1981) του Μελ Μπρουκς, αλλά αντικαταστάθηκε την τελευταία στιγμή από τον Γκρέγκορι Χάινς.  Ομοίως, ο Πράιορ είχε προγραμματίσει μια εμφάνιση στο Muppet Show εκείνη την εποχή, αλλά οι παραγωγοί επέλεξαν τον Βρετανό συγγραφέα Κρις Λάνγχαμ, ως γκεστ σταρ σε εκείνο το επεισόδιο. 

Μετά την «τελική του παράσταση», ο Πράιορ δεν έμεινε για πολύ μακριά από το stand-up comedy. Μέσα σε έναν χρόνο, γύρισε και κυκλοφόρησε μια νέα ταινία και το συνοδευτικό άλμπουμ Richard Pryor: Here and Now (1983), την οποία σκηνοθέτησε ο ίδιος. Έγραψε και σκηνοθέτησε μια φανταστική αφήγηση της ζωής του με τίτλο Jo Jo Dancer, Your Life Is Calling, η οποία περιστρέφεται γύρω από το συμβάν του 1980. 

Το 1983 ο Πράιορ υπέγραψε πενταετές συμβόλαιο με την Columbia Pictures για $40 εκατομμύρια και ίδρυσε δική του εταιρεία παραγωγής, την Indigo Productions.[32][33] Ακολούθησαν πιο τυποποιημένες ταινίες, όπως Σούπερμαν 3 (1983), που απέφερε στον Πράιορ 4 $εκατομμύρια, Το χρήμα φέρνει τρέλα (1985), Moving (1988) και Δεν βλέπω τίποτα, δεν ακούω τίποτα (1989). Το μόνο κινηματογραφικό έργο αυτής της περιόδου που θύμιζε τις ρίζες του ήταν το ημιαυτοβιογραφικό ντεμπούτο του Πράιορ ως συγγραφέα-σκηνοθέτη με τίτλο Jo Jo Dancer, Your Life Is Calling, το οποίο δεν γνώρισε μεγάλη επιτυχία.

Ο Πράιορ αρχικά ήταν υποψήφιος για τον ρόλο του Μπίλι Ρέι Βαλεντάιν στην ταινία Πολυθρόνα για δύο (1983), προτού κερδίσει τον ρόλο ο Έντι Μέρφι. 

Ο Πράιορ τον Φεβρουάριο του 1986

Παρά τη φήμη του ότι χρησιμοποιεί συνεχώς βωμολοχίες εντός και εκτός κάμερας, ο Πράιορ παρουσίασε για λίγο μια παιδική εκπομπή στο CBS με τίτλο Pryor's Place (1984). Όπως το Sesame Street (όπου ο Πράιορ εμφανίστηκε σε μερικά επεισόδια), το Pryor's Place περιλάμβανε ένα καστ από κούκλες (με κινούμενα σχέδια).[34] Η εκπομπή σταμάτησε λίγο μετά τα πρώτα επεισόδια.[35]

Ο Πράιορ ήταν δύο φορές συμπαρουσιαστής των βραβείων Όσκαρ και προτάθηκε για Βραβείο Έμμυ για έναν γκεστ ρόλο στην τηλεοπτική σειρά Chicago Hope. Οι λογοκριτές του δικτύου είχαν προειδοποιήσει τον Πράιορ για τις βωμολοχίες στα Βραβεία Όσκαρ και μετά από ένα ολίσθημα στην αρχή του προγράμματος, έγινε μια καθυστέρηση πέντε δευτερολέπτων με διαφημιστικό διάλειμμα. Ο Πράιορ είναι ένας από τους τρεις παρουσιαστές του Saturday Night Live όπου σημειώθηκε μια σπάνια καθυστέρηση πέντε δευτερολέπτων λόγω της εμφάνισής του το 1975. 

Ο Πράιορ είχε τη φήμη ότι ήταν απαιτητικός και ασεβής στα κινηματογραφικά πλατό και ότι είχε εγωιστικά και δύσκολα αιτήματα. Στην αυτοβιογραφία του με τίτλο Kiss Me Like a Stranger, ο συμπρωταγωνιστής του Τζιν Γουάιλντερ λέει ότι ο Πράιορ αργούσε συχνά στο πλατό στα γυρίσματα του Τώρα δεν μας σταματάει τίποτα και ότι ζήτησε, μεταξύ άλλων, ελικόπτερο για να τον πηγαινοφέρνει στα γυρίσματα επειδή ήταν σταρ. Ο Πράιορ κατηγορήθηκε ότι κατηγορούσε τους παραγωγούς ταινιών για ρατσισμό στα γυρίσματα για να τους αναγκάζει να του δίνουν περισσότερα χρήματα.[36]

Ο Πράιορ εμφανίστηκε στις Νύχτες του Χάρλεμ (1989), μια κωμικο-δραματική αστυνομική ταινία με πρωταγωνιστές τρεις γενιές μαύρων κωμικών (Πράιορ, Έντι Μέρφι και Ρεντ Φοξ). 

Δεκαετίες 1990 και 2000

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τα τελευταία χρόνια, ξεκινώντας από τα μέσα της δεκαετίας του 1990, ο Πράιορ χρησιμοποιούσε μηχανοκίνητο αμαξίδιο λόγω σκλήρυνσης κατά πλάκας (ΣΚΠ).[37] Εμφανίζεται στο αμαξίδιο στην τελευταία του κινηματογραφική εμφάνιση, έναν μικρό ρόλο στη Χαμένη λεωφόρο (1997) του Ντέιβιντ Λιντς, υποδυόμενος έναν μηχανικό αυτοκινήτων ονόματι Άρνι.[38]

Η εταιρεία Rhino Records έκανε remaster όλων των άλμπουμ των Πράιορ για το box set ...And It's Deep Too! The Complete Warner Bros. Recordings (1968–1992) (2000). 

Τον Δεκέμβριο του 1999, ο Πράιορ εμφανίστηκε στην εκπομπή The Norm Show όπου παιξε τον κύριο Τζόνσον, έναν ηλικιωμένο σε αναπηρικό αμαξίδιο. Αυτή ήταν η τελευταία του τηλεοπτική εμφάνιση.[39]

Το 2002, ο Πράιορ και η Τζένιφερ Λι Πράιορ, σύζυγος και μάνατζέρ του, κέρδισαν τα νόμιμα δικαιώματα για όλο το υλικό του Λαφ, το οποίο ανερχόταν σε σχεδόν 40 ώρες αναλογικού φιλμ. Η Τζένιφερ Λι Πράιορ έδωσε πρόσβαση στις κασέτες στη Rhino Records το 2004.[40]

Κληρονομιά

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το αστέρι του Πράιορ στη Λεωφόρο της Δόξας στο Χόλιγουντ, καλυμμένο με αντικείμενα που άφησαν θαυμαστές του

Ο Τζέρι Σάινφελντ αποκάλεσε τον Πράιορ «Πικάσο του επαγγέλματος»[41] και ο Μπομπ Νιούχαρτ τον θεωρούσε «τον σημαντικό κωμικό των τελευταίων 50 ετών».[42] Αυτή η κληρονομιά μπορεί να αποδοθεί, εν μέρει, στον ασυνήθιστο βαθμό οικειότητας που είχε ο Πράιορ στην κωμωδία του. Όπως φέρεται να είπε κάποτε ο Μπιλ Κόσμπι: «Ο Ρίτσαρντ Πράιορ χάραξε τη γραμμή μεταξύ κωμωδίας και τραγωδίας όσο πιο λεπτή θα μπορούσε κανείς να τη χαράξει».[43]

Βραβεία και διακρίσεις

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το 1998, ο Πράιορ κέρδισε το πρώτο βραβείο Μαρκ Τουέιν για το αμερικανικό χιούμορ του John F. Kennedy Center for the Performing Arts.

Το 2004, ο Πράιορ ψηφίστηκε νούμερο ένα στη λίστα του Comedy Central με τους 100 καλύτερους stand-up κωμικούς όλων των εποχών.[12] Σε μια βρετανική δημοσκόπηση του 2005, ο Πράιορ ψηφίστηκε ως ο 10ος καλύτερος κωμικός που έγινε ποτέ από συναδέλφους κωμικούς και γνώστες της κωμωδίας.  Ο Πράιορ βραβεύτηκε μετά θάνατον με το Βραβείο Grammy Συνολικής Προσφοράς το 2006.[44]

Η οργάνωση για τα δικαιώματα των ζώων PETA απονέμει ένα βραβείο στο όνομα του Πράιορ σε ανθρώπους που έχουν κάνει εξαιρετική δουλειά για να ανακουφίσουν τον πόνο των ζώων. Ο Πράιορ δραστηριοποιήθηκε στα δικαιώματα των ζώων και ανησυχούσε βαθιά για τη δεινή κατάσταση των ελεφάντων σε τσίρκα και ζωολογικούς κήπους. Το 1999, του απονεμήθηκε Ανθρωπιστικό Βραβείο από την ομάδα[45] και συνεργάστηκε μαζί τους σε διάφορες εκστρατείες.[46]

Ο καλλιτέχνης Πρέστον Τζάκσον δημιούργησε ένα χάλκινο άγαλμα σε φυσικό μέγεθος αφιερωμένο στον αγαπημένο κωμικό. Το άγαλμα τοποθετήθηκε στη γωνία των οδών State και Washington στο κέντρο της Πεόρια, την 1η Μαΐου 2015, κοντά στη γειτονιά στην οποία μεγάλωσε με τη μητέρα του. Τα αποκαλυπτήρια έγιναν την Κυριακή 3 Μαΐου 2015.[47]

Απεικονίσεις

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στο επεισόδιο της σατιρικής τηλεοπτικής εκπομπής Black Dynamite με τίτλο "Taxes and Death or Get Him to the Sunset Strip"[48] (2012), τη φωνή του Πράιορ υποδύεται ο Έντι Γκρίφιν.

Μια προγραμματισμένη βιογραφική ταινία, με τίτλο Richard Pryor: Is It Something I Said?, ήταν παραγωγή των Κρις Ροκ και Άνταμ Σάντλερ.[49] Στην ταινία θα πρωταγωνιστούσε ο Μάρλον Γουέιανς ως νεαρός Πράιορ.[50]

Η βιογραφική ταινία πέρασε από πολλούς παραγωγούς μέχρι που ανακοινώθηκε τον Ιανουάριο του 2014 ότι υποστηρίζεται από την εταιρεία The Weinstein Company με σκηνοθέτη τον Λι Ντάνιελς.[51] Τον Αύγουστο του 2014, ανακοινώθηκε ότι η βιογραφική ταινία θα έχει ως παραγωγό την Όπρα Γουίνφρεϊ και θα πρωταγωνιστήσει ο Μάικ Επς ως Πράιορ. [52]

Τον Πράιορ υποδύθηκε ο Μπράντον Φορντ Γκριν στον 1ο κύκλο, Επεισόδιο 4 "Sugar and Spice" της σειράς I'm Dying Up Here. 

Επιρροές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τον Πράιορ επηρέασαν οι Τσάρλι Τσάπλιν, Τζάκι Γκλίσον,[53] Ρεντ Σκέλτον, Άμποτ και Κοστέλο, Τζέρι Λιούις, Ντιν Μάρτιν, Τζακ Μπένι, Μπομπ Χόουπ,[54] Γούντι Άλεν,[55] Ντικ Γκρέγκορι, Μπιλ Κόσμπι,[56] Ρεντ Φοξ,[57] και Λένι Μπρους.[58]

Προσωπική ζωή

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Πράιορ γνώρισε την ηθοποιό Παμ Γκρίερ μέσω του κωμικού Φρέντι Πρινζ. Έκαναν σχέση όταν έπαιζαν και οι δύο στο Greased Lightning (1977).[59] Η Γκρίερ βοήθησε τον Πράιορ να μάθει ανάγνωση και προσπάθησε να τον βοηθήσει με τον εθισμό του στα ναρκωτικά.[60] Ο Πράιορ παντρεύτηκε μια άλλη ενώ είχε σχέση με τη Γκρίερ.[31]

Ο Πράιορ έκανε σχέση με την ηθοποιό Μάργκο Κίντερ κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων του Some Kind of Hero (1982). Η Κίντερ δήλωσε ότι «ερωτεύτηκε τον Πράιορ σε δύο δευτερόλεπτα» μετά τη γνωριμία τους.[61]

Γάμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Πράιορ παντρεύτηκε επτά φορές με τις εξής πέντε γυναίκες:[17]

  1. Πατρίτσια Πράις, με την οποία παντρεύτηκε το 1960–1961.[62]
  2. Σέλεϊ Μπόνους, με την οποία παντρεύτηκε το 1967-1969.[62]
  3. Ντέμπορα Μακ Γκουάιαρ, επίδοξο μοντέλο και ηθοποιός με την οποία παντρεύτηκε στις 22 Σεπτεμβρίου 1977. Είχαν σχέσεις επί τέσσερα χρόνια πριν από τον γάμο τους. Χώρισαν τον Ιανουάριο του 1978 και το διαζύγιό τους οριστικοποιήθηκε τον Αύγουστο του 1978.
  4. Τζένιφερ Λι, ηθοποιός και σχεδιάστρια εσωτερικών χώρων την οποία ο Πράιορ είχε προσλάβει για να διακοσμήσει το σπίτι του. Παντρεύτηκαν τον Αύγουστο του 1981 και χώρισαν τον Οκτώβριο του 1982 λόγω του εθισμού του στα ναρκωτικά. Ξαναπαντρεύτηκαν στις 29 Ιουνίου 2001 και παρέμειναν παντρεμένοι μέχρι το θάνατο του Πράιορ το 2005.[31]
  5. Φλιν Μπελέιν, επίδοξη ηθοποιός με την οποία παντρεύτηκε τον Οκτώβριο του 1986. Γνωρίστηκαν όταν ο Πράιορ έπαιζε στην Ουάσιγκτον, το 1984. Δύο μήνες μετά τον γάμο τους, ο Πράιορ υπέβαλε αίτηση διαζυγίου, αλλά απέσυρε την αίτηση την ίδια μέρα. Μια εβδομάδα αργότερα υπέβαλε ξανά αίτηση διαζυγίου. Το διαζύγιό τους οριστικοποιήθηκε τον Ιούλιο του 1987. Ξαναπαντρεύτηκαν την 1η Απριλίου 1990, αλλά χώρισαν ξανά τον Ιούλιο του 1991.

Παιδιά

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Πράιορ απέκτησε επτά παιδιά με έξι διαφορετικές γυναίκες:[63][64] [65]

  1. Ρενέ Πράιορ, γέννηση στις 20 Ιουλίου 1957 από μια κοπέλα του Πράιορ, ονόματι Σούζαν, όταν ο Πράιορ ήταν 16 ετών.
  2. Ρίτσαρντ Πράιορ Τζούνιορ, γέννηση στις 10 Απριλίου 1962 από την πρώτη σύζυγος του Πράιορ, Πατρίτσια Πράις.
  3. Ελίζαμπεθ Αν, γέννηση στις 24 Απριλίου 1967. από την κοπέλα του Πράιορ, Μαξίν Άντερσον.
  4. Ρέιν Πράιορ, γέννηση στις 16 Ιουλίου 1969 από την δεύτερη σύζυγο του Πράιορ, Σέλεϊ Μπόνους.
  5. Στίβεν, γέννηση στις 14 Νοεμβρίου 1984 από τη Φλιν Μπελέιν, η οποία αργότερα έγινε η πέμπτη σύζυγος του Πράιορ.
  6. Φράνκλιν, γέννηση στις 29 Απριλίου 1987 από την κοπέλα του Πράιορ, Τζέραλντιν Μέισον.
  7. Κέλσεϊ, γέννησηστις 25 Οκτωβρίου 1987 από την πέμπτη σύζυγο του Πράιορ, η Φλιν Μπελέιν.

Σεξουαλικότητα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εννέα χρόνια μετά τον θάνατο του Πράιορ, το 2014, το βιογραφικό βιβλίο Becoming Richard Pryor του Σκοτ Σολ ανέφερε ότι ο Πράιορ "αναγνώρισε την αμφιφυλοφιλία του". [66][67] και, το 2018, ο Κουίνσι Τζόουνς και η χήρα του Πράιορ, Τζένιφερ Λι, δήλωσαν ότι ο Πράιορ είχε σεξουαλική σχέση με τον ηθοποιό Μάρλον Μπράντο και ότι ο Πράιορ ήταν ειλικρινής με τους φίλους του σχετικά με την αμφιφυλοφιλία του και το γεγονός ότι κοιμόταν με άντρες.[68] Η κόρη του Πράιορ, Ρέιν, αμφισβήτησε αργότερα τον ισχυρισμό,[69] στο οποίο η Λι απάντησε ότι η Ρέιν αρνιόταν την αμφιφυλοφιλία του πατέρα της.[70]

Στην αυτοβιογραφία του με τίτλο Pryor Convictions, ο Πράιορ μίλησε για τη σχέση δύο εβδομάδων με τη Μιτράσα, μια τρανς γυναίκα, με τον χαρακτηρισμό «δύο εβδομάδες γκέι».[71]

Κατάχρηση ουσιών

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αργά το βράδυ της 9ης Ιουνίου 1980, ο Πράιορ έριξε πάνω του ρούμι και άναψε φωτιά.[72][31] Η αστυνομία του Λος Άντζελες ανέφερε ότι κάηκε από έκρηξη ενώ κατανάλωνε κοκαΐνη.[30] Ο Πράιορ ισχυρίστηκε ότι τα τραύματά του προκλήθηκαν από καύση ρούμι.[73] Ενώ φλεγόταν, βγήκε τρέχοντας από το σπίτι του Λος Άντζελες, μέχρι που τον σταμάτησε η αστυνομία. Μεταφέρθηκε σε νοσοκομείο, όπου νοσηλεύτηκε για εγκαύματα δεύτερου και τρίτου βαθμού που κάλυπταν περισσότερο από το μισό σώμα του.[74] Ο Πράιορ πέρασε έξι εβδομάδες αναρρώνοντας στο νοσοκομείο Sherman Oaks του Λος Άντζελες.[75] Η κόρη του, Ρέιν, δήλωσε ότι το περιστατικό συνέβη ως αποτέλεσμα ψυχωτικής κρίσης που προκαλείται από ναρκωτικά.[76]

Η χήρα του Πράιορ, Τζένιφερ Λι, θυμήθηκε πότε ο Πράιορ άρχισε να χρησιμοποιεί κοκαΐνη: «Μετά από δύο εβδομάδες που τον έβλεπα να εθίζεται σε αυτό το πράγμα, έφυγα. Ήταν ξεκάθαρο ότι το ναρκωτικό είχε έρθει και είχε γίνει ο εραστής του και τα πάντα. Εγώ δεν υπήρχα».[31]

Προβλήματα υγείας

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τον Νοέμβριο του 1977, μετά από πολλά χρόνια έντονου καπνίσματος και αλκοόλ, ο Πράιορ υπέστη ήπια καρδιακή προσβολή σε ηλικία 36 ετών.[73] Ανάρρωσε και συνέχισε τις εμφανίσεις τον Ιανουάριο του επόμενου έτους. Το 1986, διαγνώστηκε με σκλήρυνση κατά πλάκας.[77] Το 1990, ο Πράιορ έπαθε δεύτερο καρδιακό επεισόδιο ενώ βρισκόταν στην Αυστραλία.[78] Υποβλήθηκε σε τριπλό μπαϊπάς το 1991.[79]

Στα τέλη του 2004, η αδερφή του είπε ότι έχασε τη φωνή του ως αποτέλεσμα της σκλήρυνσης κατά πλάκας. Ωστόσο, στις 9 Ιανουαρίου 2005, η σύζυγος του Πράιορ, Τζένιφερ Λι, αντέκρουσε αυτή τη δήλωση σε μια ανάρτηση στον επίσημο ιστότοπο του Πράιορ.[80]

Θάνατος

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στις 10 Δεκεμβρίου 2005, ο Πράιορ υπέστη τρίτη καρδιακή προσβολή στο Λος Άντζελες. Μετά τις αποτυχημένες προσπάθειες της συζύγου του να τον επαναφέρει στη ζωή, μεταφέρθηκε σε τοπικό νοσοκομείο, όπου διαπιστώθηκε ο θάνατός του στις 7:58. Η χήρα του Τζένιφερ φέρεται να είπε: «Στο τέλος, υπήρχε ένα χαμόγελο στο πρόσωπό του».[33]

Αποτεφρώθηκε και η τέφρα του δόθηκε στην οικογένειά του.[81][82] Σκορπίστηκαν στον κόλπο στη Χάνας της Χαβάης από τη χήρα του το 2019.[83] Ο ιατροδικαστής πιστεύει ότι το θανατηφόρο καρδιακό επεισόδιο του Πράιορ προκλήθηκε από στεφανιαία νόσο που τουλάχιστον εν μέρει προκλήθηκε από πολυετές κάπνισμα.[84]

Βιβλία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ 1,0 1,1 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 27  Απριλίου 2014.
  2. ↑ 2,0 2,1 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. 13898711b. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  3. ↑ 3,0 3,1 «Encyclopædia Britannica» (Αγγλικά) biography/Richard-Pryor. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  4. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 13  Δεκεμβρίου 2014.
  5. ↑ Ανακτήθηκε στις 4  Μαρτίου 2021.
  6. ↑ Ανακτήθηκε στις 14  Ιουνίου 2019.
  7. ↑ Ανακτήθηκε στις 11  Δεκεμβρίου 2020.
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 8,4 Ανακτήθηκε στις 20  Σεπτεμβρίου 2021.
  9. ↑ smashinginterviews.com/articles/musicians-articles/nikki-sixx-recalls-richard-pryor-dating-his-mom-in-the-60s.
  10. ↑ Ανακτήθηκε στις 6  Ιουνίου 2021.
  11. ↑ «Richard Pryor». Recording Academy Grammy Awards. 23 Νοεμβρίου 2020. 
  12. ↑ 12,0 12,1 «Why Chappelle is the man». Vox Magazine. 30 Σεπτεμβρίου 2004. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Σεπτεμβρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 1 Σεπτεμβρίου 2016. Pryor was voted No. 1 in Comedy Central's 100 Greatest Stand-Ups of All Time in April. 
  13. ↑ Love, Matthew (14 Φεβρουαρίου 2017). «50 Best Stand-Up Comics of All Time». Rolling Stone (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 3 Ιουλίου 2023. 
  14. ↑ Getlen, Larry (May 28, 2013). «Richard the Great». New York Post (New York City). http://www.nypost.com/p/entertainment/tv/richard_the_great_FmHiNQqrDQ08jcRI576TUI. Ανακτήθηκε στις June 8, 2013. 
  15. ↑ «Richard Pryor's official biography». RichardPryor.com. 
  16. ↑ «Richard Pryor website». Richardpryor.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Μαΐου 2010. Ανακτήθηκε στις 17 Ιουνίου 2010. 
  17. ↑ 17,0 17,1 Jones, Steve (December 10, 2005). «Comedian Richard Pryor dies at 65». USA Today (McLean, Virginia). https://www.usatoday.com/life/people/2005-12-10-richard-pryor-obit_x.htm. 
  18. ↑ «Richard Pryor». freemasonry.bcy.ca. Ανακτήθηκε στις 23 Οκτωβρίου 2014. 
  19. ↑ «Richard Pryor-Personal Life». www.bestcomedyonline.net. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Σεπτεμβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 25 Αυγούστου 2015. 
  20. ↑ Williams, Dana A. (2009). African American humor, irony, and satire : Ishmael Reed, satirically speaking. Newcastle upon Tyne, England: Cambridge Scholars Publishing. σελίδες 110–111. ISBN 9781443806565. 
  21. ↑ «Richard Pryor Emmy Winner». Television Academy. 
  22. ↑ «Soul Sauce». Billboard. 1971-01-09. https://books.google.com/books?id=9AgEAAAAMBAJ&pg=PA28. Ανακτήθηκε στις 2023-07-01. 
  23. ↑ «Paul Green, "Richie Sets Multiplantium Record: Boston Has RIAA Top Debut Album," Billboard, November 15, 1986». books.google.com. 15 Νοεμβρίου 1986. 
  24. ↑ «Richard Pryor Fast Facts». Yourdictionary. Ανακτήθηκε στις 30 Ιουλίου 2016. 
  25. ↑ «SNL Transcripts: Richard Pryor: 12/13/75: Racist Word Association Interview». Snltranscripts.jt.org. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Σεπτεμβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 17 Ιουνίου 2010. 
  26. ↑ Silverman, David S. (2007). You Can't Air That: Four Cases of Controversy and Censorship in American Television Programming. Syracuse, NY: Syracuse University Press. 
  27. ↑ Jackson, Derrick Z. (15 December 2005). «The N-word and Richard Pryor». The New York Times. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 June 2022. https://web.archive.org/web/20220613054115/https://www.nytimes.com/2005/12/15/opinion/the-nwordand-richard-pryor.html. 
  28. ↑ The word 'Nigger' – Richard Pryor & George Carlin στο YouTube [νεκρός σύνδεσμος]
  29. ↑ Harmetz, Aljean (May 5, 1981). «Stir Crazy Grosses $100M». The New York Times. https://www.nytimes.com/1981/05/05/movies/stir-crazy-grosses-100-million-at-the-box-office.html. 
  30. ↑ 30,0 30,1 «Richard Pryor in Critical Condition After Explosion of Drug Mixture». The New York Times. Associated Press 129 (44611): σελ. A20. 11 June 1980. https://www.nytimes.com/1980/06/11/archives/richard-pryor-in-critical-condition-after-explosion-of-drug-mixture.html. 
  31. ↑ 31,0 31,1 31,2 31,3 31,4 Summers, Chris (August 25, 2013). «The demons that drove Richard Pryor to make us laugh». BBC. https://www.bbc.co.uk/news/entertainment-arts-23724276. 
  32. ↑ «Richard Pryor Ouster of Blacks Criticized». The New York Times. Associated Press 133 (45895). December 17, 1983. https://www.nytimes.com/1983/12/17/movies/richard-pryor-ouster-of-blacks-criticized.html. Ανακτήθηκε στις 2015-09-18. «Mr. Pryor announced in May that he had signed a five-year, $40 million production deal with Columbia Pictures and promised to open up opportunities for minorities at his Indigo Productions.» 
  33. ↑ 33,0 33,1 writer (December 10, 2005). «Comedian Richard Pryor Dead at 65 – Groundbreaking Black U.S. Comedian Richard Pryor Has Died after Almost 20 Years with Multiple Sclerosis». BBC News. http://news.bbc.co.uk/1/hi/entertainment/4517714.stm. Ανακτήθηκε στις January 11, 2010. 
  34. ↑ «Retro Junk». www.retrojunk.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 Αυγούστου 2023. Ανακτήθηκε στις 3 Ιουλίου 2023. 
  35. ↑ «Pryor's Place». tvguide.com. TV Guide. Ανακτήθηκε στις 5 Φεβρουαρίου 2023. 
  36. ↑ Wilder, Gene (2005). Kiss Me Like a Stranger: My Search for Love and ArtΑπαιτείται δωρεάν εγγραφή. New York: St. Martin's Press. σελίδες 185–186. ISBN 978-0-312-33706-3. OCLC 475142187. 
  37. ↑ Flamm, Matthew (May 26, 1995). «Richard Pryor is not ready to quit yet». Entertainment Weekly .. https://ew.com/article/1995/05/26/richard-pryor-not-ready-quit-yet/. Ανακτήθηκε στις 31 August 2020. 
  38. ↑ McCarthy, Todd (19 Ιανουαρίου 1997). «Lost Highway». Variety. Ανακτήθηκε στις 18 Φεβρουαρίου 2021. 
  39. ↑ «The Norm Show – Norm vs. the Boxer». IMDb. Δεκεμβρίου 1999. Ανακτήθηκε στις 23 Αυγούστου 2011. 
  40. ↑ «Richard Pryor – Evolution/Revolution: The Early Years (1966–1974) CD». CD Universe. 
  41. ↑ Morton, Bruce (December 21, 2005). «Those We Lost». CNN. http://www.cnn.com/2005/POLITICS/12/21/morton.thosewelost/index.html. Ανακτήθηκε στις January 11, 2010. 
  42. ↑ «Bob Newhart». PBS American Masters. https://www.pbs.org/wnet/americanmasters/database/newhart_b.html. 
  43. ↑ O'Benson, Tambay. «Richard Pryor Retrospective at BAMcinématek, Brooklyn (10 Days, 20 Films, All in 35 mm)». Indiewire. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Δεκεμβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 26 Δεκεμβρίου 2012. 
  44. ↑ «Richard Pryor to Get Posthumous Grammy Award». Voice of America. January 11, 2006. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις September 13, 2008. https://web.archive.org/web/20080913185314/http://voanews.com/english/archive/2006-01/Richard-Pryor-to-Get-Posthumous-Grammy-Award.cfm. Ανακτήθηκε στις January 4, 2009. 
  45. ↑ «PETA Celebrates Black History Month». PETA. 3 Φεβρουαρίου 2010. Ανακτήθηκε στις 7 Ιανουαρίου 2021. 
  46. ↑ «Pryor joins PETA's fight against KFC». The Miami Herald: σελ. 4. 30 January 2004. https://www.newspapers.com/clip/67093883/pryor-joins-petas-fight-against-kfc/. Ανακτήθηκε στις 7 January 2021. 
  47. ↑ Leslie Renken (May 1, 2015). «Long effort to honor Peoria-born comedian Richard Pryor culminates in Sunday unveiling». Peoria Journal Star. http://m.pjstar.com/article/20150429/NEWS/150428947. Ανακτήθηκε στις May 1, 2015. 
  48. ↑ «Watch Black Dynamite - "'Taxes and Death' or 'Get Him to the Sunset Strip!'" on Adult Swim». Adult Swim. 
  49. ↑ «All Voices Article July 5th 2010». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Μαρτίου 2012. 
  50. ↑ «Flick Direct article 10th September 2009». flickdirect.com. 
  51. ↑ «Lee Daniels To Direct Richard Pryor Biopic, Michael B. Jordan, Damon Wayans & Eddie Murphy in the Mix To Lead = The Playlist». 10 Ιανουαρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 10 Δεκεμβρίου 2014. 
  52. ↑ «Lee Daniels' Richard Pryor biopic to star Mike Epps». BBC News. August 27, 2014. https://www.bbc.com/news/entertainment-arts-28953387. Ανακτήθηκε στις August 28, 2014. 
  53. ↑ Biography, com, Richard Pryor - Comedic Influences, https://www.biography.com/video/richard-pryor-comedic-influences-15039043860, ανακτήθηκε στις 2022-03-23 
  54. ↑ Richard Pryor On Eddie Murphy And His Comedy Heroes | The Dick Cavett Show, https://www.youtube.com/watch?v=qZ3D1OlkBHM, ανακτήθηκε στις 2022-03-22 
  55. ↑ «The Official Biography of Richard Pryor». 
  56. ↑ George Carlin & Richard Pryor Carson Tonight Show 1981, https://www.youtube.com/watch?v=3jus-OaJV8E, ανακτήθηκε στις 2022-03-22 
  57. ↑ Pryor, Richard (1995). Pryor Convictions and Other Life Sentences (στα Αγγλικά). Canada: Pantheon Books. σελίδες Chapter 9. ISBN 0-679-43250-7. 
  58. ↑ «Pryor: I Owe It All To Lenny Bruce». Contactmusic.com. 21 Μαΐου 2004. Ανακτήθηκε στις 28 Μαρτίου 2022. 
  59. ↑ Getlen, Larry (18 Απριλίου 2010). «Foxy: my life in three acts». New York Post (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 30 Οκτωβρίου 2019. 
  60. ↑ Lee, Felicia R. (2010-05-04). «Pam Grier Tells What She's Learned in 'Foxy'» (στα αγγλικά). The New York Times. ISSN 0362-4331. https://www.nytimes.com/2010/05/05/books/05grier.html. 
  61. ↑ Rabin, Nathan Rabin (March 3, 2009). «Random Roles: Margot Kidder (interview)». The A.V. Club. https://www.avclub.com/articles/random-roles-margot-kidder,24554/. 
  62. ↑ 62,0 62,1 McCluskey, Audrey Thomas (2008). Richard Pryor: The Life and Legacy of a "Crazy" Black Man. Bloomington: Indiana University Press. ISBN 9780253352026. 
  63. ↑ Heyn, Beth (17 Ιανουαρίου 2020). «Richard Pryor's Kids & Family: 5 Fast Facts You Need to Know». Heavy.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 7 Οκτωβρίου 2021. 
  64. ↑ «Richard Pryor biography». Hollywood.com. 
  65. ↑ Scott Saul (9 Δεκεμβρίου 2014). Becoming Richard Pryor. 
  66. ↑ Janet Maslin (December 4, 2014). «Laughter Along the Path to Oblivion» (στα αγγλικά). The New York Times. https://www.nytimes.com/2014/12/05/books/becoming-richard-pryor-scott-sauls-biography.html. Ανακτήθηκε στις 2019-08-04. 
  67. ↑ Blake, John (20 Οκτωβρίου 2021). «Dave Chappelle insulted another audience no one mentions». CNN. Ανακτήθηκε στις 20 Οκτωβρίου 2021. 
  68. ↑ Quinn, Dave (February 9, 2018). «Richard Pryor's Daughter Slams His Widow as a 'Bottom Feeder' for Marlon Brando Sex Claims» (στα αγγλικά). People. http://people.com/movies/richard-pryors-daughter-refutes-marlon-brando-sexual-affair/. Ανακτήθηκε στις February 9, 2018. 
  69. ↑ Crucchiola, Jordan. «Richard Pryor's Daughter Dismisses Claim He Had Sex With Marlon Brando» (στα αγγλικά). Vulture. https://www.vulture.com/2018/02/richard-pryors-daughter-says-he-didnt-have-sex-with-brando.html. Ανακτήθηκε στις 2018-02-09. 
  70. ↑ «Richard Pryor's Widow Says His Daughter is in Denial About His Bisexuality» (στα αγγλικά). TMZ. 9 April 2018. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις February 15, 2020. https://web.archive.org/web/20200215211811/https://www.youtube.com/watch?v=DTbVihfqPYM&gl=US&hl=en. Ανακτήθηκε στις 2019-08-03. 
  71. ↑ «Richard Pryor's Peoria Was the Devil's Playground» (στα αγγλικά). New York Daily News. http://www.nydailynews.com/archives/gossip/richard-pryor-peoria-devil-playground-article-1.676809. Ανακτήθηκε στις 2018-02-08. 
  72. ↑ Farber, David (2019). Crack: Rock Cocaine, Street Capitalism, and the Decade of Greed. Cambridge University Press. σελ. 41. ISBN 9781108425278. 
  73. ↑ 73,0 73,1 «Richard Pryor's Tragic Accident Spotlights a Dangerous Drug Craze: Freebasing». People. 30 Ιουνίου 1980. 
  74. ↑ «Pryor, Though Still Critically Ill, Is Taken Off Intravenous Feeding». The New York Times. Associated Press 129 (44614): σελ. 6. 14 June 1980. https://www.nytimes.com/1980/06/14/archives/pryor-though-still-critically-ill-is-taken-off-intravenous-feeding.html. 
  75. ↑ «Pryor May Be Discharged Soon». The New York Times. UPI 129 (44651). 24 July 1980. https://www.nytimes.com/1980/07/24/archives/pryor-may-be-discharged-soon.html. 
  76. ↑ «Interview with Rain Pryor». People: σελ. 76. November 6, 2006. 
  77. ↑ «The Official Biography of Richard Pryor». Indigo, Inc. Ανακτήθηκε στις 8 Μαΐου 2016. 
  78. ↑ «Richard Pryor Suffers a Minor Heart Attack in Australia» (στα αγγλικά). Los Angeles Times. 1990-03-23. ISSN 0458-3035. https://articles.latimes.com/1990-03-23/news/mn-756_1_heart-attack. Ανακτήθηκε στις 2017-06-20. 
  79. ↑ «Richard Pryor Cracking Jokes After Triple Bypass» (στα αγγλικά). Orlando Sentinel. http://articles.orlandosentinel.com/1991-06-01/news/9106010694_1_richard-pryor-mcelwaine-cracking-jokes. Ανακτήθηκε στις 2017-06-20. 
  80. ↑ «Richard Pryor». Richard Pryor. Ανακτήθηκε στις 17 Ιουνίου 2010. 
  81. ↑ Benoit, Tod (2015). Where Are They Buried?: How Did They Die? Fitting Ends and Final Resting Places of the Famous, Infamous, and Noteworthy. Hachette Books. ISBN 9780316391962. 
  82. ↑ Scott, Wilson (2016). Resting Places: The Burial Sites of Over 10,000 Famous Persons (3rd έκδοση). Jefferson, NC: McFarland. ISBN 9781476625997. 
  83. ↑ Husband, Andrew. «'I Am Richard Pryor,' Yet Another Documentary About The Comedian, Offers Some Closure». Forbes (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 21 Νοεμβρίου 2021. 
  84. ↑ "Autopsy: The Last Hours Of Richard Pryor". Autopsy. Nar. Eric Meyers. Exec. Prod. Ed Taylor and Michael Kelpie. Reelz, March 25, 2017. Television.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]


Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Ρίτσαρντ_Πράιορ&oldid=10832294"