Λιμάνι της Καβάλας

Επιβατικός Λιμένας Καβάλας Απόστολος Παύλος
Ο επιβατικός λιμένας
Τοποθεσία
Χώρα	Ελλάδα
Τόπος	Καβάλα
Πληροφορίες
Διαχειριστής	ΟΛΚ
Ιδιοκτήτης	Οργανισμός Λιμένος Καβάλας (100%)
Στατιστικά
Αφίξεις σκαφών	47.900 (2017)
Ετήσια χωρητικότητα φορτίου	23.013.733 τόνοι (2006)
Επιβατική κίνηση	1920 (2017)
Ετήσια έσοδα	€2.724.674,60 (2008)
Ιστοσελίδα www.portkavala.gr

Ο Επιβατικός Λιμένας Καβάλας «Απόστολος Παύλος» είναι από τα μεγαλύτερα ελληνικά λιμάνια. Βρίσκεται μπροστά από τα τείχη.

Ιστορία

Αρχαιότητα

Το λιμάνι της Αρχαίας Νεάπολης ήταν ένας φυσικός όρμος στις δυτικές ακτές της Χερσονήσου της Παναγίας, σήμερα έχει εξαφανισθεί κάτω από τις επιχώσεις. Όπως έδειξαν οι ανασκαφές, η αρχαία ακτογραμμή έφθανε ως τον σημερινό ναό του Αγίου Νικολάου. Σ’ αυτόν τον όρμο άραξαν οι Θάσιοι άποικοι τα καράβια τους πριν ανηφορίσουν για τη βραχώδη χερσόνησο της σημερινής Παναγίας, όπου έκτισαν τη Νέαν Πόλην με τα ισχυρά τείχη και το σεβάσμιο ιερό της Παρθένου, πολιούχου θεότητος της πόλεως που απεικονίζεται και στα νομίσματα τους. Το λιμάνι κράτησε ανοικτούς τους διαύλους επικοινωνίας της Νεαπόλεως με όλο τον ελληνικό κόσμο. Αρκετά από τα αναθήματα που εκθέτονται στο Αρχαιολογικό μουσείο έφθασαν στο λιμάνι με εμπορεύματα από Θάσο, Ρόδο, Κόρινθο, Λήμνο, Λέσβο και ελληνικές μικρασιατικές αποικίες. Επιγραφικά κείμενα αναφέρουν έσοδα της πόλης από λιμενικούς δασμούς. Το 49 μ.Χ. στο λιμάνι της Νεαπόλεως αποβιβάζεται ο Απόστολος Παύλος, μπροστά από τη σημερινή εκκλησία του Αγίου Νικολάου όπου υπάρχει και "Το Βήμα του Αποστόλου Παύλου", κομίζοντας χριστιανικά μηνύματα.

Οθωμανική Αυτοκρατορία

Το καρναγιο

Κατά τα Βυζαντινά χρόνια η Χριστούπολις διαδραματίζει ισχυρό ρόλο στο Βυζαντινό εμπόριο. Ο Άραβας γεωγράφος Idrisi αναφέρεται ήδη από το 1154 στο θαλάσσιο εμπόριο της πόλης. Η Χριστούπολις καταστρέφεται από τους Τούρκους το 1391 μ.Χ. και ερημώνεται για πάνω από 150 χρόνια. Το 1591 αναφέρεται η ναυπήγηση πλοίων στα σημερινά Καλαφατιά πίσω από τις καμάρες. Παρά την ανασφάλεια χερσαίων και θαλασσίων δρόμων εξ αιτίας της πειρατείας και των ληστών, αντιστοίχως, από τις αρχές του 16ου αιώνος η μικρή σκάλα της Καβάλας με το κάστρο της και το καραβανσεράι παρείχε στοιχειώδεις προϋποθέσεις για την ασφαλή στάθμευση ζώων και εμπόρων. Πρωταρχικός σκοπός του λιμανιού είναι η διοίκηση και η φορολογία της ευρύτερης περιοχής. Από το λιμάνι της πόλεως αποστέλλονται στην Κωνσταντινούπολη μπάλες κανονιών που κατασκευάζονται στην Ελευθερούπολη (τότε Πράβι) από τα μεταλλεία της. Το 1564 με Εντολή του Σουλεϊμάν του μεγαλοπρεπούς το λιμάνι ορίζεται ως τόπος πώλησης αγροτικών προϊόντων με προορισμό Κωνσταντινούπολη και ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Τον 16ο αιώνα το εμπόριο βρίσκεται στα χέρια των Ενετών οι οποίοι εξαπολύουν επιδρομές. Τον 17ο αιώνα αραιώνουν την παρουσία τους τα ενετικά καράβια λόγω των ενετοτουρκικών πολέμων. Στο λιμάνι της Καβάλας διεξάγεται αποκλειστικά εξαγωγικό εμπόριο σίτου, βαμβακιού, ρυζιού, κεριού, μελιού, ξυλείας αλλά και δουλεμπορίου. Μαζί με τα εμπορεύματα από το λιμάνι της Καβάλας διακινούνται και αρχαιότητες με προορισμό την δυτική Ευρώπη. Το 1729 το λιμάνι της Καβάλας κατέστη τόπος διαφυγής χειρογράφων τα οποία είχε αγοράσει ο Αββάς Sevin για τον Λουδοβίκο ΙΕ’ όμως το πλοίο ναυάγησε. Στα τέλη του 18ου αιώνα η πόλη απέκτησε ιδιαίτερα προνόμια. Η Καβάλα έχασε την ευκαιρία δημιουργίας τεχνητού λιμανιού καθώς οι κάτοικοι προτίμησαν το Ιμαρέτ για δώρο από τον Μεχμέτ Αλή. Την περίοδο 1836-1876 η αύξηση της γεωργικής παραγωγής καθώς και με την καλλιέργεια καπνού η καθιέρωση της θαλάσσιας συγκοινωνίας συντελούν στην αύξηση του πληθυσμού. Η εμπορική σημασία της πόλης μεγαλώνει. Το ελληνικό στοιχείο πληθαίνει και παίζει ιδιαίτερο ρόλο στην οικονομία του τόπου. Το λιμάνι διαδραματίζει ιδιαίτερα αξιόλογο ρόλο ως κέντρο αλιείας. Με την καθιέρωση των ατμόπλοιων βελτιώνεται το θαλάσσιο δίκτυο με το οποίο συνδέεται η πόλη με τις Κωνσταντινούπολη, Οδησσό, Μασσαλία, Σμύρνη και Αλεξάνδρεια. Η εμπορική κίνηση αυξάνεται και η κατασκευή ενός τεχνητού λιμανιού αυξάνει την ανάγκη κατασκευής του. Το 1912 η Οθωμανική κυβέρνηση συνήψε συμφωνία με τον Γαλλικό όμιλο Κουβρέ για την κατασκευή του, όμως οι βαλκανικοί πόλεμοι ακύρωσαν τα έργα.

Ελλάδα

Ο επιβατικός λιμένας και το τελωνείο

Στις 26 Ιουνίου 1913 στο λιμάνι έφθασε το αντιτορπιλικό "Δόξα" που απελευθέρωσε την πόλη. Την ίδια χρονιά φορτώθηκαν 4800 τόνοι καπνού. Το 1920 η Καβάλα αποκτά Λιμενική Επιτροπή με σκοπό την κατασκευή τεχνητού λιμανιού που ξεκινάει το 1923 με μελέτη του Ιταλού καθηγητή Andruzzil. Το 1928 μετά από μειοδοτικό διαγωνισμό τα έργα κατακυρώθηκαν στην Ανώνυμο Εργοληπτικό Εταιρία Θαλασσίων και Υδραυλικών Έργων. Τα εγκαίνια πραγματοποιήθηκαν τον Νοέμβριο του 1929 με παρουσία του Ελευθερίου Βενιζέλου. Τα ιστορικά γεγονότα (Β Παγκόσμιος Πόλεμος και Εμφύλιος) αλλά και οι εργασιακές κωλυσιεργίες λόγω φυσικών φαινομένων και απεργιών δεν επέτρεψαν την ολοκλήρωση του έργου μέχρι την δεκαετία του 50 που ολοκληρώθηκαν και οι επιχωματώσεις και η παραλία έχει τη σημερινή της μορφή. Με την εξέλιξη των θαλασσίων μεταφορών και την οικιστική επέκταση προέκυψε η δημιουργία νέου λιμανιού έξω από την πόλη. Γενικές και ειδικές μελέτες εκπνοήθηκαν από το 1966 και μετά και κατέληξαν στην πρόταση για τη δημιουργία του λιμανιού στη ΒΙ.ΠΕ έξω από την Καρβάλη. Η μελέτη του έργου συντάχθηκε από τον Καβαλιώτη Ν. Τουφεξή που ξεκίνησαν το 1990 και τελείωσαν τον Δεκέμβριο του 2002. Τον Ιούνιο του 2013 ανεγείρεται ο νέος τερματικός σταθμός και ο λιμένας μετονομάζεται σε "Απόστολος Παύλος". Το 2016 κατεδαφίστηκαν οι παλαιές αποθήκες που βρισκόταν στο λιμάνι και ανήκαν στο τελωνείο ενώ την ίδια χρονιά τοποθετήθηκαν πλωτές εξέδρες για τα σκάφη.

Προορισμοί

Ο παρακάτω πίνακας διαθέτει διάφορους προορισμούς οι οποίοι είναι προσβάσιμοι από το λιμάνι της Καβάλας, ταξινομημένοι ανά την εταιρία που εξυπηρετεί δρομολόγια από και προς αυτούς.

Εταιρίες	Προορισμοί
Blue Star Ferries	Άγιος Κήρυκος, Βαθύ, Καρλόβασι, Λήμνος, Μύκονος, Μυτιλήνη, Οινούσσες, Πειραιάς, Σύρος, Φούρνοι, Χίος
Seajets	Άγιος Ευστράτιος, Λαύριο, Λήμνος

Βιβλιογραφία

• Ευρωπαϊκές Ημέρες Πολιτιστικής Κληρονομιάς-Το λιμάνι της Καβάλας, Χ. Κουκούλη και Φ.Λαζαρίδου, Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Καβάλας

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Επίσημος ιστότοπος