Γιούζεφ Πιουσούτσκι

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Γιούζεφ Πιουσούτσκι
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα
Józef Piłsudski (Πολωνικά)
Γέννηση5  Δεκεμβρίου 1867[1][2][3]
Ζαλάβας[4]
Θάνατος12  Μαΐου 1935[1][5][2]
Βαρσοβία[6][5][7]
Αιτία θανάτουκαρκίνος του ήπατος
Συνθήκες θανάτουφυσικά αίτια
Τόπος ταφήςΚαθεδρικός Ναός της Κρακοβίας
ΨευδώνυμοWiktor[8], Z. Mieczysławski[8] και Mieczysław
ΠαρατσούκλιZiuk
Χώρα πολιτογράφησηςΡωσική Αυτοκρατορία (έως 1918)
Δεύτερη Πολωνική Δημοκρατία (από 1918)
ΘρησκείαΛουθηρανισμός (1899–1921)
Καθολικισμός (1867–1899)[9]
Καθολικισμός (από 1921)
Εκπαίδευση και γλώσσες
Μητρική γλώσσαΠολωνικά
Ομιλούμενες γλώσσεςΠολωνικά[10][11]
ΣπουδέςΕθνικό Πανεπιστήμιο του Χάρκοβο (από 1885)
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταπολιτικός
στρατιωτικός
στρατιωτικός ηγέτης
αξιωματικός
κυβερνητικός υπάλληλος
ΕργοδότηςΕθνικό Πανεπιστήμιο του Χάρκοβο
Πολιτική τοποθέτηση
Πολιτικό κόμμα/ΚίνημαΠολωνικό Σοσιαλιστικό Κόμμα
Οικογένεια
ΣύζυγοςΑλεξάντρα Πιουσούτσκα (1921–1935)
Μάρια Πιουσούτσκα (1865-1921) (έως 1921)
ΤέκναΓιαντβίγκα Πιουσούτσκα
Βάντα Πιουσούτσκα
ΓονείςΓιούζεφ Βιντσέντι Πιουσούτσκι και Μάρια Πιουσούτσκα (1842-1884)
ΑδέλφιαΜπρονίσουαφ Πιουσούτσκι
Άνταμ Πιουσούτσκι
Καζίμιες Πιουσούτσκι
Γιαν Πιουσούτσκι
ΟικογένειαΘυρεός Πιουσούτσκι
Στρατιωτική σταδιοδρομία
Βαθμός/στρατόςΣτρατάρχης της Πολωνίας
Πόλεμοι/μάχεςΑ΄ Παγκόσμιος Πόλεμος και Πολωνό-Σοβιετικός Πόλεμος
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμαπρωθυπουργός της Πολωνίας (Αύγουστος 1930 – Δεκέμβριος 1930)
πρωθυπουργός της Πολωνίας (1926–1928)
Γενικός Επιθεωρητής Ενόπλων Δυνάμεων της Πολωνίας (1926–1935)
Αρχηγός Κράτους (Πολωνία) (1918–1922)
ΒραβεύσειςΜεγαλόσταυρος της Λεγεώνας της Τιμής
Τάγμα του Λευκού Αετού (Πολωνία)
Order of Lāčplēsis
Στρατιωτικό μετάλλιο της Γαλλικής Δημοκρατίας
Διοικητής με Αστέρι του Τάγματος της Αναγέννησης της Πολωνίας‎
επίτιμος διδάκτωρ του Πανεπιστημίου της Βαρσοβίας (2  Μαΐου 1921)
Τάγμα του Μιχαήλ του Γενναίου
Μεγαλόσταυρος του Τάγματος του Σταυρού του Νότου
Μεγαλόσταυρος του Τάγματος της Αναγέννησης της Πολωνίας
Grand Cross of the Order of Military Virtue
Σταυρός του Διοικητή του Τάγματος Στρατιωτικής Αξίας της Πολωνίας
Χρυσός Σταυρός του Τάγματος Στρατιωτικής Αξίας της Πολωνίας
Αργυρός Σταυρός του Τάγματος Στρατιωτικής Αξίας της Πολωνίας
Σταυρός της Ανεξαρτησίας με Ξίφη
Σταυρός της Ανδρείας (Πολωνία)
Χρυσός Σταυρός της Αξίας
Army of Central Lithuania Cross of Merit
Μεγαλόσταυρος του Τάγματος του Λεοπόλδου
Μεγαλόσταυρος του Στρατιωτικού Τάγματος της Σαβοΐας
Μεγαλόσταυρος Ιππότης του Τάγματος των Αγίων Μαυρικίου και Λαζάρου
Μεγαλόσταυρος του Τάγματος του Λευκού Ρόδου της Φινλανδίας (Δεκέμβριος 1927)[12]
1st Class of the Military Order of the Cross of the Eagle
Σταυρός της Ελευθερίας
Τσεχοσλοβακικός Πολεμικός Σταυρός 1918
Τάγμα του Ανατέλλοντος Ηλίου με άνθη Παυλώνιας, 1ης τάξης
Τάγμα του Σιδηρού Στέμματος
Τάγμα του Αγίου Αλεξάνδρου
Μεγαλόσταυρος Στρατιωτικής Αξίας - Λευκή Διεμβολή
Μεγαλόσταυρος του Στρατιωτικού Τάγματος του Πύργου και του Σπαθιού[13]
Knight of the Sovereign Military Order of Malta
Μεγαλόσταυρος του Τάγματος της Αξίας της Ουγγαρίας
Τάγμα του Αστέρα του Καραγιώργη
Officer's badge "Parasol"
honorary citizen of Kraków (1933)
Τάγμα του Σιδερένιου Στέμματος (Αυστρία)[14]
Επίτιμος Δημότης της πόλης του Λοτζ[15]
Ιστότοπος
jpilsudski.org
Υπογραφή
Θυρεός
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Ο Γιούζεφ Κλέμενς Πιουσούτσκι (πολωνικά: Józef Klemens Piłsudski) (5 Δεκεμβρίου 1867 - 12 Μαΐου 1935) ήταν Πολωνός στρατιωτικός και πολιτικός, ο οποίος υπηρέτησε ως ο πρώτος Πρόεδρος και ο πρώτος Στρατάρχης της Δεύτερης Πολωνικής Δημοκρατίας (από το 1920). Θεωρήθηκε ο de facto ηγέτης (1926-35) της Δεύτερης Πολωνικής Δημοκρατίας ως Υπουργός Στρατιωτικών Υποθέσεων. Μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, κατείχε μεγάλη δύναμη στην πολωνική πολιτική και ήταν μια διακεκριμένη προσωπικότητα στη διεθνή σκηνή.[16] Θεωρείται ο πατέρας της Δεύτερης Πολωνικής Δημοκρατίας που ιδρύθηκε ξανά το 1918, 123 χρόνια μετά τον τελικό Διαμελισμό της Πολωνίας από την Μοναρχία των Αψβούργων, το Βασίλειο της Πρωσίας και τη Ρωσική Αυτοκρατορία το 1795.[17][18]

Βλέποντας τον εαυτό του ως απόγονο του πολιτισμού και των παραδόσεων της Πολωνικής-Λιθουανικής Κοινοπολιτείας, ο Πιουσούτσκι πίστευε σε μια πολυεθνική Πολωνία - «ένα σπίτι εθνών», συμπεριλαμβανομένων των γηγενών εθνοτικών και θρησκευτικών μειονοτήτων, ελπίζοντας ότι θα δημιουργήσει μια ισχυρή ένωση με τα ανεξάρτητα κράτη της Λιθουανίας και της Ουκρανίας. Ο κύριος πολιτικός αντίπαλος του, ο Ρόμαν Ντμόφσκι, αρχηγός του κόμματος Εθνική Δημοκρατία, αντιθέτως, ήθελε μια Πολωνία να περιορίζεται στο προ των διαμελισμών Βασίλειο της Πολωνίας και να βασίζεται κυρίως σε έναν ομοιογενή εθνοτικά πολωνικό πληθυσμό και στη ρωμαιοκαθολική ταυτότητα.

Στις αρχές της πολιτικής του σταδιοδρομίας, ο Πιουσούτσκι έγινε ηγέτης του Πολωνικού Σοσιαλιστικού Κόμματος. Πιστεύοντας ότι η ανεξαρτησία της Πολωνίας θα κερδιζόταν στρατιωτικά, δημιούργησε τις Πολωνικές Λεγεώνες. Το 1914, προέβλεψε ότι ένας νέος μεγάλος πόλεμος θα νικήσει τη Ρωσική Αυτοκρατορία και τις Κεντρικές Δυνάμεις. Μετά την έναρξη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου το 1914, οι Λεγεώνες του Πιουσούτσκι πολέμησαν μαζί με την Αυστροουγγαρία εναντίον της Ρωσίας. Το 1917, με τη Ρωσία να τα πηγαίνει άσχημα στον πόλεμο, απέσυρε την υποστήριξή του προς τις Κεντρικές Δυνάμεις και φυλακίστηκε στο Μαγδεμβούργο από τους Γερμανούς.

Από τον Νοέμβριο του 1918, όταν η Πολωνία ανέκτησε την ανεξαρτησία της, μέχρι το 1922, ο Πιουσούτσκι ήταν αρχηγός κράτους της Πολωνίας. Το 1919-21, ηγήθηκε των πολωνικών δυνάμεων σε έξι συνοριακούς πολέμους που επαναπροσδιόρισαν τα σύνορα της χώρας. Στα πρόθυρα της ήττας στον Πολωνο-Σοβιετικό Πόλεμο τον Αύγουστο του 1920, οι δυνάμεις του απώθησαν τους εισβολείς Σοβιετικούς Ρώσους στη Μάχη της Βαρσοβίας. Το 1923, με την κυβέρνηση να κυριαρχείται από τους αντιπάλους του, ιδίως τους Εθνικούς Δημοκρατικούς, ο Πιουσούτσκι αποσύρθηκε από την ενεργό πολιτική. Τρία χρόνια αργότερα επέστρεψε στην εξουσία με το Πραξικόπημα του Μαΐου του 1926 και έγινε ο απόλυτος ηγέτης του καθεστώτος Σανάτσια. Από τότε και μέχρι το θάνατό του το 1935, ασχολήθηκε κυρίως με στρατιωτικές και εξωτερικές υποθέσεις. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου αναπτύχθηκε μια λατρεία της προσωπικότητας του που επέζησε μέσα στον 21ο αιώνα.

Ορισμένες πτυχές της διοίκησης του Πιουσούτσκι, όπως η φυλάκιση των πολιτικών αντιπάλων του στην φυλακή Μπερέζα Καρτούσκα, παραμένουν αμφιλεγόμενες. Ωστόσο, είναι ιδιαίτερα σεβαστός στην πολωνική μνήμη και θεωρείται, μαζί με τον κύριο αντίπαλό του, Ρόμαν Ντμόφσκι, ιδρυτή της σύγχρονης ανεξάρτητης Πολωνίας.

Πρώιμος βίος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ανοικοδόμηση της Πολωνίας[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Πολωνο-Σοβιετικός Πόλεμος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Πραξικόπημα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Απόγονοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Και οι δύο κόρες του Στρατάρχη Πιουσούτσκι επέστρεψαν στην Πολωνία το 1990, μετά την πτώση του κομμουνιστικού καθεστώτος. Η κόρη της Γιαντβίγκα Πιουσούτσκα, Γιοάννα Γιαρατσέφσκα, επέστρεψε στην Πολωνία το 1979. Παντρεύτηκε τον Πολωνό ακτιβιστή της «Αλληλεγγύης» Γιάνους Ονισκιέβιτς σε μια πολιτική φυλακή το 1983. Και οι δύο συμμετείχαν ενεργά στον πολωνικό αγώνα κατά του κομμουνισμού μεταξύ 1979 και 1989.[19]

Διακρίσεις και τιμές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. 1,0 1,1 1,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά, Αγγλικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 9  Απριλίου 2014.
  2. 2,0 2,1 2,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb120671599. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  3. 3,0 3,1 (Αγγλικά) SNAC. w6w95bwp. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  4. «Józef Piłsudski». Εγκυκλοπαίδεια Μπριτάνικα.
  5. 5,0 5,1 «Большая советская энциклопедия» (Ρωσικά) Η Μεγάλη Ρωσική Εγκυκλοπαίδεια. Μόσχα. 1969. Ανακτήθηκε στις 28  Σεπτεμβρίου 2015.
  6. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά, Αγγλικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 30  Δεκεμβρίου 2014.
  7. psb.22730.1.
  8. 8,0 8,1 Τσεχική Εθνική Βάση Δεδομένων Καθιερωμένων Όρων. jo20010091949. Ανακτήθηκε στις 30  Αυγούστου 2020.
  9. pnap.ap.edu.pl/index.php/pnap/article/view/49.
  10. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb120671599. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  11. CONOR.SI. 74554467.
  12. Antti Matikkala: «Suomen Valkoisen Ruusun ja Suomen Leijonan ritarikunnat» (Φινλανδικά) Edita. Ελσίνκι. 2017. σελ. 107. ISBN-13 978-951-37-7005-1.
  13. www.ordens.presidencia.pt?idc=154.
  14. Ανακτήθηκε στις 24  Ιανουαρίου 2022.
  15. Ανακτήθηκε στις 6  Απριλίου 2022.
  16. Plach 2006, σελ. 14.
  17. Lerski 1996σελ. 441.
  18. Held 1992σελ. 249.
  19. Λαχόβιτς, Τεόφιλ. Καρκόφσκα, Γιουλίτα, επιμ. «Droga na szczyty». Nowy Dziennik (στα Πολωνικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Ιουλίου 2011. Ανακτήθηκε στις 24 Ιουλίου 2011. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]