Ομοιοπαθητική: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Περιήγηση ιστορικού διαδραστικά
← Προηγούμενη διαφοράΕπόμενη διαφορά →
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
ΟπτικήΚώδικας wiki
Dada (συζήτηση | συνεισφορές)
18.047 επεξεργασίες
μ επαναφ.
Mg009 (συζήτηση | συνεισφορές)
242 επεξεργασίες
Μετάφραση του αγγλικού άρθρου
Γραμμή 1: Γραμμή 1:
{{Κουτί πληροφοριών εναλλακτικής ιατρικής
[[File:Hahnemann.jpg|right|thumb|220 px|Ο Σάμουελ Χάνεμαν, ιδρυτής της ομοιοπαθητικής]]
| όνομα = Ομοιοπαθητική
| εικόνα = Hahnemann.jpg
| μέγ εικόνας = 300px
| alt = Samuel Hahnemann
| λεζάντα = Ο Σάμουελ Χάνεμαν, δημιουργός της ομοιοπαθητικής
| ισχυρισμοί = "τα όμοια θεραπεύονται με τα όμοια", η αραίωση αυξάνει τη δραστικότητα, τα μιάσματα προκαλούν τις ασθένειες.
| σχετικά πεδία = [[Χημεία]], [[Ιατρική]]
| έτος πρότασης = 1796
| αρχ υποστηρικτές = [[Σάμουελ Χάνεμαν]]
| μετ υποστηρικτές = Τζέϊμς Ταϊλερ Κεντ, Ρόϋαλ Κόπλαντ, Γιώργος Βυθούλκας
| δείτε επίσης = [[Χυμοπαθολογία]]
| MeshID = D006705
}}
H '''Ομοιοπαθητική''' ('''homeopathy''', '''homoeopathy''' ή '''homœopathy''', από τις λέξεις ''όμοιον'' και ''πάθος''), είναι μια μέθοδος [[εναλλακτική ιατρική|εναλλακτικής ιατρικής]] που επινοήθηκε το 1796 από τον [[Σάμουελ Χάνεμαν]] (Samuel Hahnemann), με βάση το αξίωμά του πως "τα όμοια θεραπεύονται με τα όμοια" (''similia similibus curantur''), σύμφωνα με το οποίο η θεραπεία μιας ασθένειας μπορεί να επιτευχθεί με χρήση φαρμακευτικών ουσιών που είναι ικανές να προκαλέσουν τα συμπτώματα αυτής της ασθένειας, όταν χορηγηθούν σε έναν υγιή οργανισμό.<ref name="Hahnemann"/> Η oμοιοπαθητική θεωρείται [[ψευδοεπιστήμη]],<ref name=Tuomela/><ref name=Smith2012/><ref name=Baran2014/> ενώ έχει βρεθεί πως η επίδραση των φαρμάκων της δεν είναι πιο αποτελεσματική από την επίδραση των [[εικονικό φάρμακο|εικονικών φαρμάκων]] (''placebo'').<ref name=pmid12492603/><ref name="shang"/><ref name=inquiry_4504/>


Ο Χάνεμαν πίστευε πως η υποκείμενη αιτία των ασθενειών ήταν τα φαινόμενα που εκείνος αποκαλούσε ''μιάσματα'', τα οποία μπορούν να αντιμετωπιστούν με τα ομοιοπαθητικά ''φάρμακα''. Τα φάρμακα παρασκευάζονται με σταδιακή αραίωση μιας ουσίας σε οινόπνευμα ή απεσταγμένο νερό, την οποία ακολουθεί βίαιο χτύπημα πάνω σε ένα ελαστικό σώμα.<ref name="Organon_6th_128"/> Η αραίωση συνήθως συνεχίζεται ακόμα και όταν πλέον δεν απομένει ούτε ένα μόριο της αρχικής ουσίας.<ref name="Dynamization and Dilution">{{citation |contribution=Dynamization and Dilution |title=Complementary and Alternative Medicine |publisher=[[Creighton University]] Department of Pharmacology |url=http://altmed.creighton.edu/Homeopathy/philosophy/dilution.htm |archiveurl=https://web.archive.org/web/20020826082134/http://altmed.creighton.edu/Homeopathy/philosophy/dilution.htm |archivedate=2002-08-26 |deadurl=yes |accessdate=2009-03-24}}</ref><!-- Also: <ref name=SmithHM /><ref name="homsim" /> --> Οι Ομοιοπαθητικοί επιλέγουν φάρμακα συμβουλεύοντας βιβλία γνωστά ως ''ευρετηριολόγια'' (αγγλ. repertory), με βάση μια διάγνωση που λαμβάνει υπόψη τα συμπτώματα του ασθενή, τα προσωπικά του χαρακτηριστικά, τη φυσική και ψυχολογική του κατάσταση, και την ιστορία της ζωής του.<ref name="Organon_5th_5+217">{{citation |author=[[Samuel Hahnemann|Hahnemann S]]|title =[[The Organon of the Healing Art]] |year =1833 |edition=5th |at=aphorisms 5 and 217 |isbn=0-87983-228-2}}</ref>
Η '''Ομοιοπαθητική''', από τις λέξεις ''όμοιον'' και ''πάθος'', είναι μια μέθοδος [[εναλλακτική ιατρική|εναλλακτικής ή συμπληρωματικής ιατρικής]] που βασίζεται στην ''αρχή των ομοίων'' και τον ''κανόνα της απειροελάχιστης δόσης''<ref>Οι όροι ''νόμος'', ''αρχή'' ή ''κανόνας'' χρησιμοποιούνται με την ίδια περίπου συχνότητα.</ref>, έχοντας ως κεντρικό αξίωμα πως «τα όμοια θεραπεύονται με τα όμοια» (''similia similibus curantur''). Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την Ομοιοπαθητική (''European Committee for Homeopathy''), που αποτελείται από εκπροσώπους οργανώσεων ομοιοπαθητικών γιατρών, ορίζεται ως «ένα σύστημα πρακτικής ιατρικής, με σκοπό τη μεθοδολογική βελτίωση της υγείας ενός οργανισμού, μέσω της χορήγησης φαρμακολογικά δοκιμασμένων και κατάλληλα επεξεργασμένων<ref>Εννοείται η διαδικασία αραίωσης των φαρμάκων σύμφωνα με την αρχή της απειροελάχιστης δόσης και της «δυναμοποίησής» τους.</ref> ουσιών που επιλέγονται ανά περίπτωση, σύμφωνα με το νόμο των ομοίων»<ref>[http://www.homeopathyeurope.org/pdf/medhomeduc.pdf "Medical Homeopathic Education in Europe"], European Committee for Homeopathy, 2001</ref>. To Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Κλασικής Ομοιοπαθητικής ορίζει την ομοιοπαθητική ως «θεραπευτική τέχνη και ιατρική επιστήμη»<ref name="ecch">[http://www.homeopathy-ecch.org/images/stories/pdf/the%20legal%20situation%20for%20the%20practice%20of%20homeopathy%20in%20europe%20may%202006%202.pdf "The legal situation for the practice of homeopathy in Europe"], European Council for Classical Homeopathy Report, Μάιος 2006, σελ. 7</ref>. Οι βασικές αρχές της ομοιoπαθητικής προτάθηκαν για πρώτη φορά το 1796, από τον Γερμανό γιατρό [[Σάμουελ Χάνεμαν]] (1755-1843) και η πρώτη χρήση του όρου ''ομοιοπαθητική'', από τον ίδιο, χρονολογείται το [[1807]]<ref>Hahnemann, S. Fingerzeige auf den homöopathischen Gebrauch der Arzneien in der bisherigen Praxis. [Hufeland's] N. J. d. pract. Arzkd. (1807) 26:5-43)</ref>. O όρος αποδίδεται επίσης στον [[Ιπποκράτης|Ιπποκράτη]]<ref>''Legal Status of Traditional Medicine and Complementary/Alternative Medicine: A Worldwide Review'', WHO Unit on Traditional Medicine, σελ. 3</ref>.


Η ομοιοπαθητική δεν έχει καμία στήριξη από το πεδίο της βιολογίας<ref name="ernst-skeptical-inquirer">{{cite journal | url=http://www.csicop.org/si/show/homeopathy_a_critique_of_current_clinical_research | title=Homeopathy: A Critique of Current Clinical Research | author=Ernst, Edzard | journal=[[Skeptical Inquirer]] |date=December 2012 | volume=36 | issue=6}}</ref> και τα αξιώματά της έχουν διαψευστεί εδώ και αρκετό καιρό.<ref name="back-to-the-future-2">{{cite web | url=http://www.sciencebasedmedicine.org/homeopathy-and-evidence-based-medicine-back-to-the-future-part-ii/ | title=Homeopathy and Evidence-Based Medicine: Back to the Future – Part II | publisher=[[Science Based Medicine]] | date=January 11, 2008 | accessdate=September 18, 2013 | author=Atwood, Kimball}}</ref> Οι προτεινόμενοι μηχανισμοί λειτουργίας των ομοιοπαθητικών φαρμάκων είναι επιστημονικά αβάσιμοι<ref name="shang"/><ref name=inquiry_cfm>UK Parliamentary Committee Science and Technology Committee - [http://www.parliament.uk/business/committees/committees-a-z/commons-select/science-and-technology-committee/inquiries/homeopathy-/ "Evidence Check 2: Homeopathy"]</ref> και φυσικά αδύνατοι.<ref name=GrimesFACT>{{Citation |author=Grimes D R |title=Proposed mechanisms for homeopathy are physically impossible |journal=FACT |volume=17 |issue=3 |page=149 |year=2012 |doi=10.1111/j.2042-7166.2012.01162.x}}</ref> Ενώ μερικές [[κλινική δοκιμή|κλινικές δοκιμές]] παρουσιάζουν θετικά αποτελέσματα,<ref name="pmid10853874"/><ref name="Caulfield2005" /> οι συστηματικές ανασκοπήσεις τους αποκαλύπτουν πως αυτό οφείλεται στην τύχη, ελαττωματικές ερευνητικές μεθόδους και [[μεροληπτική αναφορά]]. Η συνεχιζόμενη πρακτική της ομοιοπαθητικής, παρά τις αποδείξεις που δείχνουν ότι αυτή δεν δουλεύει, έχει χαρακτηριστεί ως ανήθικη καθώς επιδεινώνει την ταλαιπωρία των ασθενών αποθαρρύνοντάς τους από τη χρήση των πραγματικών φαρμάκων.<ref name="unethical"/> Ο [[Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας]] προειδοποιεί κατά της χρήσης της ομοιοπαθητικής για τη θεραπεία σοβαρών νοσημάτων όπως το HIV και ελονοσία.<ref>{{cite journal|last=Mashta|first=O.|title=WHO warns against using homoeopathy to treat serious diseases|journal=BMJ|date=24 August 2009|volume=339|issue=aug24 2|pages=b3447–b3447|doi=10.1136/bmj.b3447}}</ref> Η συνεχιζόμενη πρακτική, παρά την έλλειψη αποδείξεων για την αποτελεσματικότητά της,<ref name=pmid12492603/><ref name="shang"/><ref name="pmid1825800"/> οδήγησε στον χαρακτηρισμό της εντός της επιστημονικής και ιατρικής κοινότητας ως ανοησίας,<ref name="Walport-Nonsense">{{cite web | url=http://www.telegraph.co.uk/health/healthnews/10003680/Homeopathy-is-nonsense-says-new-chief-scientist.html | title=Homeopathy is nonsense, says new chief scientist | work=[[Daily Telegraph]] | date=18 Apr 2013 | accessdate=September 9, 2013}}</ref> ψευτοϊατρικής,<ref name="Baran2014"/><ref name=oxcompus>{{cite book |title=The Oxford Companion to United States History |isbn=9780195082098 |url=http://books.google.com/books?id=SgtyKzBes6QC&lpg=PA630&pg=PA630#v=snippet&f=false |author=Paul S. Boyer |accessdate=January 15, 2013 |quote=After 1847, when regular doctors organized the American Medical Association (AMA), that body led the war on "quackery," especially targeting dissenting medical groups such as homeopaths, who prescribed infinitesimally small doses of medicine. Ironically, even as the AMA attacked all homeopathy as quackery, educated homeopathic physicians were expelling untrained "quacks" from their ranks.}}</ref><ref name=randi>{{cite book|isbn=9780312109745 |title=An encyclopedia of claims, frauds, and hoaxes of the occult and supernatural |author=James Randi |publisher=St. Martin's Press |year=1995 |accessdate=January 15, 2013|url=http://books.google.co.uk/books?id=_uFuQgAACAAJ}}</ref> ή απάτης.<ref name=aaci>{{cite web|url=http://www.aacijournal.com/content/7/1/14 |accessdate=January 15, 2013 |quote=Within the non-CAM scientific community, homeopathy has long been viewed as a sham |title=Supported by science?: What Canadian naturopaths advertise to the public}}</ref>
Κατά τις αρχές του [[19ος αιώνας|19ου αιώνα]], η ομοιοπαθητική αντιμετωπίστηκε ως ένα εναλλακτικό και συχνά προτιμότερο θεραπευτικό σύστημα, σε σύγκριση με άλλες επίπονες και επικίνδυνες ιατρικές πρακτικές που εφαρμόζονταν, ωστόσο από τα τέλη του 19ου αιώνα και μετά από σημαντικές ανακαλύψεις που σημειώθηκαν στον τομέα της [[ιατρική|ιατρικής]], έχει υποστεί έντονη κριτική και αμφισβήτηση, χαρακτηριζόμενη από τους επικριτές της ως [[ψευδοεπιστήμη]]<ref name="pseudo">βλ. ενδεικτικά Arthur William Wiggins, Charles M. Wynn, ''Quantum Leaps in the Wrong Direction: Where Real Science Ends and Pseudoscience Begins'', National Academy Press, 2001, σελ. 2, <br>Mario Augusto Bunge, ''Treatise on Basic Philosophy: Epistemology and Methodology II, Vol. 6'', Springer, 1983, σελ. 225, <br>Kenneth R. Foster, ''Judging Science: scientific knowledge and the federal courts'', MIT Press, σελ. 62<br>Joseph C. Pitt, Marcello Pera, ''Rational Changes in Science: Essays on Scientific Reasoning'', Springer, 1987, σελ. 94, 99</ref>. Υποστηρίζεται πως βασικές αρχές της δεν μπορούν να επαληθευτούν στα πλαίσια της [[επιστημονική μέθοδος|επιστημονικής μεθοδολογίας]], ενώ ορισμένες από τις υποθέσεις της παραβιάζουν γνωστούς φυσικούς νόμους. Οι επικριτές της ομοιοπαθητικής υποστηρίζουν πως τα αποτελέσματά της δεν διαφοροποιούνται από τη γνωστή επίδραση των [[εικονικό φάρμακο|εικονικών φαρμάκων]] (''placebo'') ενώ πολυάριθμες συστηματικές ανασκοπήσεις κλινικών δοκιμών της έχουν πραγματοποιηθεί, συχνά με αντικρουόμενα αποτελέσματα, χωρίς να επιβεβαιώνεται με οριστικό τρόπο πως αποτελεί αποτελεσματική θεραπεία για κάποια ιατρική πάθηση<ref name="NCCAM">[http://nccam.nih.gov/health/homeopathy/#q8 National Center For Complementary and Alternative Medicine]</ref>. Ο Χάνεμαν έθεσε τα θεμέλια της ομοιοπαθητικής, υποστηρίζοντας πως όλες οι ασθένειες αντιμετωπίζονταν αποτελεσματικότερα εφόσον οι ασθενείς έκαναν χρήση φαρμάκων που προκαλούσαν ''όμοια'' συμπτώματα με αυτά των ασθενειών, όταν χορηγούνταν σε υγιείς οργανισμούς. Αργότερα, διατύπωσε την «αρχή της απειροελάχιστης δόσης», θεωρώντας πως η μείωση της συγκέντρωσης ενός φαρμάκου δεν προκαλεί ανάλογη εξασθένιση της επίδρασής του, εφόσον κατά την σταδιακή αραίωση του «δυναμοποιείται» μέσα από μία διαδικασία σταδιακής αραίωσης και βίαιης δόνησης του διαλύματος. Οι βασικές αρχές της ομοιοπαθητικής, όπως διατυπώθηκαν από τον Χάνεμαν, αναφέρονται συχνά ως «Κλασσική Ομοιοπαθητική», στα πλαίσια της οποίας ο ασθενής λαμβάνει ένα μόνο φάρμακο, και δίδεται ικανός χρόνος στον οργανισμό του ασθενούς να ανταποκριθεί. Υπό τον όρο ''ομοιοπαθητική'' συμπεριλαμβάνονται και άλλοι τρόποι εφαρμογής των ομοιοπαθητικών φαρμάκων, όπως για παράδειγμα η Ισοπαθητική, η Πλουραλιστική ομοιοπαθητική, η Πολυφαρμακία, κ.α.


Η Επιστημονική και Τεχνολογική Επιτροπή της [[Βουλή των Κοινοτήτων του Ηνωμένου Βασιλείου|Βουλής των Κοινοτήτων του Ηνωμένου Βασιλείου]] δήλωσε: "Κατά την άποψή μας, οι συστηματικές ανασκοπήσεις και μετα-αναλύσεις οριστικά δείχνουν πως τα ομοιοπαθητικά προϊόντα δεν λειτουργούν πιο αποτελεσματικά από τα εικονικά φάρμακα. Η Κυβέρνηση συμφωνεί με τη δική μας ερμηνεία των αποδείξεων."<ref name=inquiry_4504/>
Η ομοιοπαθητική παραμένει δημοφιλής σε αρκετές χώρες της [[Ευρώπη|Ευρώπης]] και στην [[Ινδία]]<ref>[http://indianmedicine.nic.in/html/homoeopathy/homoe.htm Υπουργείο Υγείας Ινδίας]</ref><ref name="Fisher">Fisher, P. Ward, A., [http://bmj.bmjjournals.com/cgi/content/full/309/6947/107 "Medicine in Europe: Complementary medicine in Europe"], ''BMJ'' 1994;309:107-111</ref>, ενώ λιγότεροι είναι οι υποστηρικτές της στις [[ΗΠΑ]]<ref>Tindle HA, Davis RB, Phillips RS, Eisenberg DM "Trends in use of complementary and alternative medicine by US adults: 1997-2002" ''Altern. Ther. Health Med.'' 2005 Jan-Feb;11(1):42-9.</ref>. Στη [[Γαλλία]], στην [[Ολλανδία]] και στο [[Βέλγιο]], καταγράφονται τα υψηλότερα ποσοστά του πληθυσμού που χρησιμοποιεί συμπληρωματικά την ομοιοπαθητική<ref name="Fisher"/>. Το [[1997]], το 29% του πληθυσμού της Ευρώπης χρησιμοποιούσε ομοιοπαθητικές θεραπείες, ενώ τα ομοιοπαθητικά φάρμακα κάλυπταν περίπου το 1% των πωλήσεων της Ευρωπαϊκής φαρμακοβιομηχανίας<ref>Homeopathic medicinal products. Commission report to the European Parliament and the Council on the application of Directives 92/73 and 92/74. COM (97) 362 final, 14.07.1997</ref>. Xώρες της κεντρικής και βόρειας Αμερικής, της [[Ασία|Ασίας]] και της Ευρώπης έχουν αναγνωρίσει επίσημα την ομοιοπαθητική, ως σύστημα υγείας ή διακριτή ειδικότητα της ιατρικής. Ορισμένες από αυτές έχουν ενσωματώσει πλήρως την ομοιοπαθητική στο εθνικό σύστημα υγείας τους (κυρίως η Βραζιλία, η Ινδία, το Μεξικό, το Πακιστάν, η Σρι Λάνκα και το Ηνωμένο Βασίλειο), ενώ σε αρκετές χώρες ισχύουν νομικοί περιορισμοί, επιτρέποντας την πρακτική εφαρμογή της μόνο από αλλοπαθητικούς γιατρούς<ref>[http://www.homeopathyeurope.org/official_status.html "The Official Status of Homeopathy"], από τον ιστότοπο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Ομοιοπαθητική, http://www.homeopathyeurope.org</ref><ref>[http://www.homeopathy-ecch.org/images/stories/pdf/the%20legal%20situation%20for%20the%20practice%20of%20homeopathy%20in%20europe%20may%202006%202.pdf "The legal situation for the practice of homeopathy in Europe"], European Council for Classical Homeopathy Report, Μάιος 2006</ref>.
{{TOC limit|2}}
==Ιστορία==
[[File:Beydeman Gomeopatiya vzir.jpg|thumb|left|Πίνακας του Αλέξανδρου Μπέϊντεμαν (Alexander Beydeman), 1857, που δείχνει ιστορικές προσωπικότητες και προσωποποιήσεις της ομοιοπαθητικής να παρατηρούν την βαναυσότητα της ιατρικής του 19του αιώνα]]


===Ιστορικό πλαίσιο===
== Ιστορία ==
Οι oμοιοπαθητικοί ισχυρίζονται πως ο [[Ιπποκράτης]] πιθανόν έχει θεμελιώσει την ομοιοπαθητική περίπου το 400 π.Χ., όταν υπαγόρευε τη χρήση μιας μικρής δόσης [[Μανδραγόρας|μανδραγόρα]]ς για θεραπεία μανίας, γνωρίζοντας πως αυτό προκαλεί μανία σε πολύ μεγαλύτερες δόσεις.<ref>{{Citation|doi=10.1001/jama.1894.02420900001001|title=Modern Homeopathy and Medical Science|year=1894|last1=Hemenway|first1=Henry Bixby|journal=JAMA: the Journal of the American Medical Association|issue=11|pages=367}}</ref> Το 16ο αιώνα, ο πρωτοπόρος της φαρμακολογίας [[Παράκελσος]] κήρυξε, πως σε μικρές δόσεις "αυτό που προκαλεί αρρώστια στον άνθρωπο, επίσης τον θεραπεύει."<ref>
Η ομοιοπαθητική αναπτύχθηκε ως μία εναλλακτική θεραπευτική πρακτική έναντι των συχνά επικίνδυνων εφαρμογών της [[ιατρική|Ιατρικής]] της εποχής, οι οποίες στηρίζονταν ακόμα στις ιδέες του [[Ιπποκράτης|Ιπποκράτη]] περί των τεσσάρων χυμών ([[αίμα]], φλέγμα, κίτρινη και μαύρη χολή) που ρυθμίζουν την ανθρώπινη υγεία. Οι πρακτικές της κλασικής ιατρικής, περίπου μέχρι το 19ο αιώνα, επεδίωκαν την εξισορρόπηση των τεσσάρων χυμών, με μεθόδους που προκαλούσαν για παράδειγμα αιμορραγία, [[διάρροια]] ή εμετούς του ασθενούς για την αποβολή του θεμελιώδους υγρού που βρισκόταν εκτός ισορροπίας. Η ομοιοπαθητική επινοήθηκε από τον Γερμανό γιατρό [[Σάμουελ Χάνεμαν]] (Samuel Hahnemann) στα τέλη του [[18ος αιώνας|18ου αιώνα]]. Οι απαρχές της χρονολογούνται περίπου το 1790, σε μία περίοδο κατά την οποία ο Χάνεμαν ανέλαβε τη μετάφραση της ''Materia medica'' του William Cullen. Διαφωνώντας με την περιγραφή των θεραπευτικών ιδιοτήτων της [[κινίνη|κινίνης]], όπως παρουσιάζονταν στο έργο του Cullen, επιχείρησε να την επαληθεύσει χορηγώντας την ουσία στον εαυτό του. Παρατήρησε πως τα συμπτώματα που προκαλούσε σε υγιείς οργανισμούς, ήταν όμοια με τις διαταραχές για τις οποίες χορηγούνταν ως θεραπεία, καταλήγοντας στην «αρχή των ομοίων», σύμφωνα με την οποία τα όμοια θεραπεύονται με όμοια (''similia similibus curantur''). Μαζί με άλλους γιατρούς που ασπάζονταν τις απόψεις του, ο Χάνεμαν προχώρησε σε μία συστηματική καταγραφή των επιδράσεων διαφορετικών ουσιών σε υγιείς οργανισμούς, προκειμένου να είναι σε θέση να καθορίσει το φάρμακο που χρειαζόταν να χορηγηθεί ανά περίπτωση. H πρώτη δημοσίευση πάνω στην αρχή των ομοίων καταγράφεται το 1796<ref>Hahnemann, S. Versuch über ein neues Prinzip zur Auffindung der Heilkräfte der Arzneisubstanzen, nebst einigen Blicken auf die bisherigen. [Hufeland's] J. d. pract. Arzkd. (1796) 2(3):391-439) και 2(4):465-561 Μετάφραση του άρθρου στην Αγγλική γλώσσα: [http://www.minutus.org/library/article_read.asp?id=6 Essay on a New Principle, 1796]</ref> στα πλαίσια μίας &mdash; κυρίως θεωρητικής &mdash; πραγματείας του Χάνεμαν. Η πρώτη ολοκληρωμένη δημοσίευση των θεωριών του, υπήρξε το σύγγραμμα με τίτλο ''Όργανο της ορθολογικής θεραπευτικής τέχνης'' (''Organon der rationellen Heikunst'', 1810), στο οποίο περιέχονται 294 αφορισμοί μέσα από τους οποίους ανέπτυξε βασικές αρχές του συστήματος της ομοιοπαθητικής. Τον επόμενο χρόνο δημοσίευσε το σύγγραμμα ''Καθαρή ιατρική ύλη'' (''Materia Medica Pura''), στο οποίο περιέλαβε όλες τις ουσίες που ο ίδιος και οι οπαδοί του είχαν επαληθεύσει στον εαυτό τους ή σε άλλους.
{{citation
|url =http://www.britannica.com/EBchecked/topic/442424/Paracelsus
|contribution=Paracelsus (German-Swiss physician)
|title =Britannica Online Encyclopedia
|publisher =Encyclopædia Britannica
|accessdate =2009-03-24
}}</ref> Ο Σάμουελ Χάνεμαν (Samuel Hahnemann) (1755–1843) έχει δώσει στην ομοιοπαθητική το όνομά της και έχει διευρύνει τις αρχές της στα τέλη του 18ου αιώνα. Εκείνη την εποχή, η κλασική ιατρική χρησιμοποιούσε μεθόδους όπως αφαίμαξη και κάθαρση, καθώς και πολύπλοκα μείγματα όπως η θερακή (ή θεριακή) Βενετίας, η οποία αποτελούνταν από 64 ουσίες περιλαμβάνοντας όπιο, μύρο και σάρκα οχιάς.<ref>
*{{citation
|author =Hodgson B
|title =In the Arms of Morpheus: The Tragic History of Morphine, Laudanum and Patent Medicines
|publisher =Firefly Books
|year =2001
|isbn =1-55297-540-1
|page =18
}}
*{{Citation |last1=Griffin |first1=J. P. |title=Venetian treacle and the foundation of medicines regulation |journal=British Journal of Clinical Pharmacology |volume=58 |issue=3 |pages=317–25 |year=2004 |pmid=15327592 |pmc=1884566 |doi=10.1111/j.1365-2125.2004.02147.x}}</ref> Αυτές οι θεραπείες συχνά προκαλούσαν την επιδείνωση των συμπτωμάτων, με ενίοτε μοιραία αποτελέσματα.<ref>{{Citation |title=British Medical Journal |journal=BMJ |volume=1 |pages=283–4 |year=1871 |doi=10.1136/bmj.1.533.283 |issue=533}}</ref><ref name="kaufmanm"/> Ο Χάνεμαν απέρριψε αυτές τις πρακτικές&nbsp;– οι οποίες εκθειάζονταν για πολλούς αιώνες<ref name="isbn0-393-06661-4">{{Citation |author=Edzard Ernst; Singh, Simon |title=[[Trick or Treatment: The Undeniable Facts about Alternative Medicine]] |publisher=W. W. Norton |location=New York |year=2008 |pages= |isbn=0-393-06661-4 |oclc= |doi= |accessdate=}}</ref>&nbsp;– ως παράλογες και μη συνιστώμενες.<ref name=Lasagna>
{{citation
|author =Lasagna L
|title =The doctors' dilemmas
|location =New York
|publisher =Collier Books
|year =1970
|origyear =1962
|page =33
|isbn =978-0-8369-1669-0
}}</ref> Αντί γι'αυτές, υποστήριζε τη χρήση μεμονωμένων φαρμάκων σε μικρότερες δόσεις και προωθούσε μια άϋλη, [[Βιταλισμός|βιταλιστική]] προσέγγιση της λειτουργίας των ζωντανών οργανισμών, πιστεύοντας πως οι ασθένειες έχουν πνευματικά, όπως και φυσικά αίτια.<ref name="Pray2003">{{cite book|author=W. Steven Pray|title=a History of Nonprescription Product Regulation|url=http://books.google.com/books?id=uadgq04eLr0C&pg=PA192|accessdate=21 January 2013|date=1 August 2003|publisher=Psychology Press|isbn=978-0-7890-1538-9|page=192}}</ref>


===Ο έννοιες του Χάνεμαν===
[[Image:Organon-cover-french 3e edition 1845.jpg|right|thumb|250px|''Exposition de la doctrine médicale homoeopathique, ou Organon de l'art de guérir'', Paris: J.-B. Baillière, 1845. Εξώφυλλο γαλλικής έκδοσης του ''Οργάνου''.]]
{{See also|Σάμουελ Χάνεμαν}}
Τα επόμενα χρόνια, ο Χάνεμαν εξέλιξε τη θεωρία του εισάγοντας την ιδέα πως χρησιμοποιώντας τις φαρμακευτικές ουσίες σε πολύ μικρές έως απειροελάχιστες δόσεις, ήταν δυνατό να ενισχυθεί η δραστικότητά τους μέσα από μια διαδικασία «δυναμοποίησής» τους, κατά την οποία οι ουσίες σταδιακά αραιώνονταν, ενώ το διάλυμα αναταρασσόταν μετά από κάθε αραίωση. Ο Χάνεμαν στράφηκε στη μείωση των δόσεων προκειμένου να αποφευχθούν ανεπιθύμητες επενέργειές τους μέσω της μείωσης της τοξικότητάς τους. Αρχικά δεν υποστήριζε πως ενισχυόταν η δράση των ουσιών, αντιθέτως πίστευε πως εξασθενούσε, λιγότερο ωστόσο από το αναμενόμενο. Σε κάθε περίπτωση, ισχυρίστηκε πως οι ασθενείς οργανισμοί χαρακτηρίζονταν από μία ανώμαλη ευαισθησία στα φάρμακα, ώστε να χρειάζονται μικρότερες δόσεις<ref>Anthony Campbell, ''[http://www.acampbell.ukfsn.org/homeopathy/homeopathy-pdf/index.html Homeopathy in Perspective. Myth and Reality]'', σελ. 23</ref>. H ιδέα της δυναμοποίησης προτάθηκε περίπου το 1825 και καθώς φαίνεται υπήρξε άρηκτα συνδεδεμένη με το διαδεδομένο δόγμα του [[βιταλισμός|βιταλισμού]] (ή της «ζωτικής δύναμης»), της πεποίθησης δηλαδή πως οι λειτουργίες ενός ζωντανού οργανισμού καθορίζονται από μία μη φυσική εσωτερική δύναμη. Ήδη από την εποχή της έκδοσης του ''Οργάνου'', ο Χάνεμαν ασπαζόταν την πεποίθηση πως οι ασθένειες οφείλονταν σε «διαταραχές της άυλης δύναμης (η ζωτική αρχή) που προσδίδει ζωή στο ανθρώπινο σώμα» και πως για την ομοιοπαθητική, η θεραπεία είναι αποτέλεσμα της αντίδρασης της ζωτικής δύναμης στο κατάλληλα επιλεγμένο φάρμακο<ref>[http://homeoint.org/books/hahorgan/orgapref.htm Organon], 1818, πρόλογος του Χάνεμαν στη δεύτερη έκδοση του ''Οργάνου''.</ref>. Ισχυρίστηκε πως η «δυναμοποίηση» μπορούσε να απελευθερώσει ένας είδος ενέργειας, που ο ίδιος θεωρούσε άυλη και πνευματική<ref>Campbell ό.π., 24</ref> και τελικά ερμηνεύτηκε ως εκείνο το χαρακτηριστικό που διαχωρίζει τα ομοιοπαθητικά φάρμακα από συνήθη διαλύματα.
Ο όρος "ομοιοπαθητική" επινοήθηκε από τον Χάνεμαν και για πρώτη φορά εμφανίστηκε στον τύπο το 1807.<ref>
{{citation
|title =Homeopathy and "the progress of science"
|journal =Hist Sci
|year =2001
|author =Dean ME
|volume =39
|issue =125 Pt 3
|pages =255–83
|pmid =11712570
|url =http://www.shpltd.co.uk/dean-homeopathy.pdf
|format =PDF
|accessdate =2009-03-31
|archiveurl = http://web.archive.org/web/20080407183345/http://www.shpltd.co.uk/dean-homeopathy.pdf |archivedate = April 7, 2008}}
</ref>


Ο Χάνεμαν επινόησε την ομοιοπαθητική ενώ μετέφραζε μια ιατρική διατριβή του Σκωτσέζου γιατρού και χημικού Ουίλιαμ Κάλλεν (William Cullen) στα Γερμανικά. Μιας και ήταν σκεπτικός απέναντι στη θεωρία του Κάλλεν, που αφορούσε τη χρήση της [[κιγχόνη]]ς για τη θεραπεία της [[ελονοσία]]ς, ο Χάνεμαν κατάπιε μια ποσότητα του φλοιού της προκειμένου να ερευνήσει τι θα συνέβαινε. Ως αποτέλεσμα, εμφάνισε πυρετό, ρίγος και αρθραλγία: συμπτώματα παρόμοια με αυτά της ελονοσίας. Μετά από αυτό το πείραμα, ο Χάνεμαν έφτασε στην πεποίθηση πως όλα τα αποτελεσματικά φάρμακα προκαλούν συμπτώματα σε υγιείς οργανισμούς, όμοια με αυτά των ασθενειών που θεραπεύουν, σύμφωνα με το "νόμο των ομοίων" που είχαν προτείνει οι γιατροί της αρχαιότητας.<ref name="UllmanReichenberg-Ullman1994">{{cite book|author1=Robert W. Ullman|author2=Judyth Reichenberg-Ullman|title=The Patient's Guide to Homeopathic Medicine|url=http://books.google.com/books?id=LColT6LtubcC&pg=PA1|accessdate=24 January 2013|date=1 October 1994|publisher=Picnic Point Press|isbn=978-0-9640654-2-0|pages=1–2}}</ref> Μια καταγραφή των αποτελεσμάτων της κατάποσης φλοιού κιγχόνης από τον Όλιβερ Ουέντελ Χόλμς (Oliver Wendell Holmes, Sr.), που έχει δημοσιευτεί το 1861, απέτυχε να αναπαράγει τα συμπτώματα που ανέφερε ο Χάνεμαν.<ref name=Holmes />{{rp|128}} Ο νόμος των ομοίων του Χάνεμαν αποτελεί ένα [[αξίωμα]], και όχι ένα [[Φυσικός νόμος|φυσικό νόμο]].<ref name=Kirk>[http://books.google.com/books?id=BygxAAAAIAAJ&pg=PA1031&lpg=PA1031&dq=%22law+of+similars%22+axiom+%22not+a+law%22&source=bl&ots=8tRZ1Vveex&sig=AZXZoUCNpFR6vgrtiPU0HYl6D24&hl=en&ei=1ci3S62MDpSuswOO65XpDA&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=1&ved=0CAsQ6AEwAA#v=onepage&q=%22law%20of%20similars%22%20axiom%20%22not%20a%20law%22&f=false The Dental Cosmos: A Monthly Record of Dental Science], Editor Edward C. Kirk, D.D.S., Vol. XXXVI, p. 1031-1032</ref>
Την περίοδο του θανάτου του Χάνεμαν, η ομοιοπαθητική είχε ήδη γνωρίσει σημαντική διάδοση, τόσο στη [[Γερμανία]] και στη [[Γαλλία]], όπου εφαρμόστηκε από τον ίδιο, όσο και σε χώρες όπως η [[Αγγλία]], η [[Ιταλία]], η [[Ισπανία]] και η [[Ρωσία]]. Από νωρίς διαδόθηκε επίσης στην [[Αμερική]], όπου για πρώτη φορά παρουσιάστηκε στις [[Ηνωμένες Πολιτείες]] από τον Δανό γιατρό Χανς Γκραμ το 1825, γνωρίζοντας γρήγορη εξάπλωση. Από τα τέλη του 19ου αιώνα η ομοιοπαθητική περιθωριοποιήθηκε, κυρίως εξαιτίας των σημαντικών ανακαλύψεων που σημειώνονταν στον τομέα της ιατρικής και ειδικότερα σε σχέση με το ρόλο των [[μικρόβιο|μικροβίων]], ωστόσο η εφαρμογή της διαδόθηκε εκ νέου από τα μέσα του αιώνα. Από την εποχή του Χάνεμαν, η ομοιοπαθητική υπέστη ελάχιστες τροποποιήσεις στην πορεία του χρόνου. Σημαντική συνεισφορά στη διαμόρφωση της είχε επίσης ο Αμερικανός γιατρός [[Τζέιμς Τάιλερ Κεντ]] (1849-1916), γνωστός για τα τρία σημαντικότερα συγγράμματά του, ''Διαλέξεις πάνω στη φιλοσοφία της Ομοιοπαθητικής'', ''Διαλέξεις για την Ομοιοπαθητική Φαρμακολογία (Materia Medica)'' και ''Συμπτωματολόγιο της Ομοιοπαθητικής Φαρμακολογίας'' (''Repertory of the Homeopathic Materia Medica'').


Μεταγενέστερη επιστημονική έρευνα δείχνει πως η κιγχόνη θεραπεύει την ελονοσία επειδή περιέχει [[κινίνη]], η οποία καταστρέφει το παράσιτο ''Plasmodium falciparum'' που προκαλεί τη νόσο, λειτουργία που δεν σχετίζεται με τα συμπτώματα του κιγχονισμού.<ref name="Atwood-BTTF1">{{cite web | url=http://www.sciencebasedmedicine.org/homeopathy-and-evidence-based-medicine-back-to-the-future-part-i/ | title=Homeopathy and Evidence-Based Medicine: Back to the Future | publisher=[[Science Based Medicine]] | date=January 4, 2008 | accessdate=September 9, 2013 | author=Atwood, Kimball}}</ref>
==Αρχές της ομοιοπαθητικής==
Η ομοιοπαθητική, ως σύστημα υγείας, βασίζεται στην υπόθεση πως η θεραπεία μιας ασθένειας μπορεί να επιτευχθεί με χρήση φαρμακευτικών ουσιών που είναι ικανές να προκαλέσουν τα συμπτώματα της ασθένειας, όταν χορηγηθούν σε έναν υγιή οργανισμό. Η αρχή αυτή ονομάζεται «νόμος των ομοίων» ή «κανόνας των ομοίων» και κατά τους ομοιοπαθητικούς γιατρούς επαληθεύεται εμπειρικά. Η σύνδεση ενός φαρμάκου με ένα ευρύ φάσμα συμπτωμάτων, επιτυγχάνεται μέσα από μία διαδικασία «απόδειξής» του (ή «επαλήθευσης», αγγλ. ''proving''), που συνίσταται στη χορήγησή του σε υγιείς οργανισμούς, καταγράφοντας εμπειρικά όλα τα συμπτώματά που επιφέρει. Ενδεικτικά, σύμφωνα με τον κανόνα των ομοίων, εφόσον ο [[καφές]] έχει ''επαληθευτεί'' πως προκαλεί συμπτώματα αϋπνίας, μπορεί υπό προϋποθέσεις να χορηγηθεί για τη θεραπεία προβλημάτων αϋπνίας. Μία ''απόδειξη'' θεωρείται πλήρης όταν οι ουσίες έχουν το εν λόγω αποτέλεσμα χορηγούμενες σε ολόκληρο το φάσμα των δόσεων (τόσο τοξικές όσο και απειροελάχιστες), ενώ κρίνεται αναγκαία η καταγραφή όλων των παρατηρούμενων συμπτωμάτων, σε πνευματικό, ψυχικό και φυσικό επίπεδο, συνεπώς για την ομοιοπαθητική η κλασική [[τοξικολογία]] δεν είναι πλήρης<ref name="vithoulkas">George Vithoulkas, Shashi Kant Tiwari, ''The Science of Homoeopathy'', B. Jain Publishers, 2002, σελ. 97, 98</ref>. Εφαρμόζεται αποκλειστικά σε υγιείς οργανισμούς, προκειμένου να μην συνδυαστούν συμπτώματα μίας ασθένειας με την επενέργεια του φαρμάκου. Με αυτό τον τρόπο, πιστεύεται ότι εξασφαλίζεται η γνώση της δράσης κάθε ουσίας στη συνολική υγεία του οργανισμού.


===="Ομοιοπαθητική επαλήθευση"====
Δεύτερη βασική και αμφιλεγόμενη αρχή της ομοιοπαθητικής είναι η υπόθεση πως μία ουσία μπορεί να έχει ισχυρά θεραπευτικά αποτελέσματα όταν αραιωθεί σταδιακά σε απειροελάχιστες δόσεις και εφόσον μεταξύ κάθε αραίωσης το διάλυμα αναταράσσεται βίαια, διαδικασία που στην ομοιοπαθητική ορολογία απαντάται ως «δυναμοποίηση» (''potentization'' ή ''dynamization''). Ο Χάνεμαν επιχείρησε να την εξηγήσει, συγκρίνοντάς τη με την παραγωγή [[θερμότητα|θερμότητας]] ή τη μαγνήτιση υλικών μέσω της [[τριβή|τριβής]], διαδικασίες που δεν ήταν τότε πλήρως κατανοητές<ref>Campbell, ό.π., 24</ref>. Οι υποστηρικτές της ομοιοπαθητικής πρεσβεύουν πως όσο μεγαλύτερη είναι η δυναμοποίηση, δηλαδή η αραίωση συνοδευόμενη από τη βίαιη ανατάραξη του διαλύματος, τόσο αυξάνει η θεραπευτική δύναμη της διαλυμένης ουσίας<ref>Vithoulkas, S.K. Tiwari, ό.π, 103</ref>. H επιλογή του ποσοστού αραίωσης δεν ακολουθεί κάποιον αυστηρό κανόνα και η εμπειρία ή η παρατήρηση διαδραματίζει σημαντικό ρόλο<ref>George Vithoulkas, Shashi Kant Tiwari, ό.π., 213</ref>.
Ο Χάνεμαν άρχισε να ερευνά την επίδραση που έχουν διάφορες ουσίες στον ανθρώπινο οργανισμό, η διαδικασία που αργότερα έγινε γνωστή ως "ομοιοπαθητική επαλήθευση" (αγγλ. "homeopathic proving"). Σε αυτά τα πειράματα οι εθελοντές καλούνταν να ερευνούν τις ενέργειες που προκαλούνται από την κατάποση διαφόρων ουσιών, με ακριβή καταγραφή συμπτωμάτων καθώς και των προϋποθέσεων υπό τις οποίες αυτά εμφανίζονταν.<ref name="Haehl1922">{{cite book|author=Richard Haehl|title=Samuel Hahnemann: His Life and Work : Based on Recently Discovered State Papers, Documents, Letters, Etc|url=http://books.google.com/books?id=Q80gR6OxDVsC&pg=PA101|accessdate=24 January 2013|year=1922|publisher=B. Jain Publishers|isbn=978-81-7021-693-3|page=101}}</ref> Μια συλλογή επαληθεύσεων δημοσιεύτηκε το 1805, και μια δεύτερη συλλογή των 65 φαρμάκων εμφανίστηκε στο βιβλίο του, ''Materia Medica Pura'', το 1810.<ref name="Kirschmann2004">{{cite book|author=Anne Taylor Kirschmann|title=A Vital Force: Women in American Homeopathy|url=http://books.google.com/books?id=VSoIGDKsVosC&pg=PA11|accessdate=28 January 2013|year=2004|publisher=Rutgers University Press|isbn=978-0-8135-3320-9|page=11}}</ref>


Ο Χάνεμαν είχε την πεποίθηση πως οι μεγάλες δόσεις φαρμάκων που προκαλούσαν όμοια συμπτώματα θα οδηγούσαν στην επιδείνωση της ασθένειας, και συνιστούσε την ισχυρή αραίωση αυτών των ουσιών. Πίστευε πως η τεχνική που επινόησε για την παρασκευή των διαλυμάτων θα μπορούσε να συντηρήσει τις θεραπευτικές ιδιοτητες μιας ουσίας, αφαιρώντας ταυτόχρονα τις επιβλαβείς.<ref name="Dynamization and Dilution" /> Κατά την άποψή του, αυτή η διαδικασία αφύπνιζε και ενίσχυε τις "πνευματοειδείς θεραπευτικές δυνάμεις των ακατέργαστων ουσιών".<ref name="Organon_5th_269">
Σύμφωνα με ένα τρίτο αξίωμα της ομοιοπαθητικής, οι θεραπείες είναι αποτελεσματικότερες όταν επιλέγονται με βάση τα συνολικά χαρακτηριστικά συμπτώματα και όχι αποκλειστικά εκείνα της ασθένειας<ref name="overview">Wayne B. Jonas, Ted J. Kaptchuk, and Klaus Linde, [http://www.annals.org/cgi/content/full/138/5/393 ''A Critical Overview of Homeopathy''], Ann Intern Med. 2003;138:393-399</ref>. Αυτή η ολιστική και συγχρόνως εξατομικευμένη αντιμετώπιση συνεπάγεται πως ακόμα και αν σε δύο ασθενείς γίνεται η ίδια διάγνωση, ενδέχεται να χορηγηθεί διαφορετικό ομοιοπαθητικό φάρμακο που θα ανταποκρίνεται στα ιδιαίτερα διανοητικά, ψυχικά και σωματικά συμπτώματα του κάθε οργανισμού. Ουσιώδες σημείο της ομοιοπαθητικής είναι η πεποίθηση πως η θεραπευτική αγωγή οφείλει να αποσκοπεί στην ίαση του ατόμου μάλλον παρά της νόσου, δηλαδή δεν αναγνωρίζονται ασθένειες αλλά ασθενείς οργανισμοί.
{{citation
|author =Hahnemann S
|title =The Organon of the Healing Art
|year =1833
|edition =5th
|at =aphorism 269
|isbn =0-87983-228-2
}}.


{{citation
==Κριτική και επιστημονική έρευνα==
|author =Hahnemann S
H κριτική της κλασικής ιατρικής απέναντι στην ομοιοπαθητική υπήρξε σταθερή και σκληρή<ref name="overview"/>. Εστιάζει εν γένει στο γεγονός πως καμία από τις βασικές αρχές της δεν αποτελεί έναν αυστηρό [[Επιστημονικός νόμος|επιστημονικό νόμο]], ικανό να ελεγχθεί στα πλαίσια της [[επιστημονική μέθοδος|επιστημονικής μεθοδολογίας]] που υπακούουν η κλασική ιατρική και άλλες [[επιστήμη|επιστήμες]] ή στην απουσία ενός καλά ορισμένου μηχανισμού που να εξηγεί τη θεραπευτική δύναμη που της αναγνωρίζουν οι υποστηρικτές της. Επιπλέον, οι αρχές της δεν εμφανίζουν λογική συνάφεια μεταξύ τους<ref>Campbell, ό.π., 83</ref>. Για αυτούς τους λόγους, η ομοιοπαθητική χαρακτηρίζεται ενίοτε ως [[ψευδοεπιστήμη]]<ref name="pseudo"/> ή «[[παθολογική επιστήμη]]»<ref>Ο όρος ανήκει στον [[Ίρβινγκ Λάνκγμουιρ]], στην προσπάθειά του να χαρακτηρίσει περιπτώσεις επιστημονικών ερευνών στις οποίες όμως οι εμπλεκόμενοι καταλήγουν σε εσφαλμένα συμπεράσματα εξαιτίας υποκειμενισμού, ευσεβών πόθων ή προκαταλήψεων. Κατά τον Λάνγκμουιρ, χαρακτηριστικά της παθολογικής επιστήμης είναι η πρόταση φανταστικών θεωριών που είναι αντίθετες με την εμπειρία, η κατασκευή ''ad hoc'' εξηγήσεων πάνω στην κριτική που της ασκείται ή ακόμα υποτιθέμενα αποτελέσματα που βρίσκονται στο όριο της δυνατότητας παρατήρησής τους (βλ. ειδικότερα Irving Langmuir, "Colloquium on Pathological Science", The Knolls Research Laboratory, December 18, 1953, [http://www.cs.princeton.edu/~ken/Langmuir/langmuir.htm διάλεξη του Λάνγκμουιρ])</ref>. Ο νόμος των ομοίων αποτελεί μία υπόθεση της ομοιοπαθητικής, κατά μία άποψη [[ανακολουθία|ανακόλουθη]], η οποία σύμφωνα με τους υποστηρικτές της μπορεί να επαληθευτεί εμπειρικά. Εγγενής αδυναμία της ομοιοπαθητικής θεωρείται εν γένει η αοριστία των προβλέψεών της<ref name="campbell84">Campbell, ό.π., 84</ref>. Η εξατομίκευσή της δεν επιτρέπει πάντα την ίδια αντιμετώπιση μίας ασθένειας αγνοώντας τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάθε οργανισμού, γεγονός που συνεπάγεται ένα βαθμό υποκειμενικότητας εκείνου που εφαρμόζει την ομοιοπαθητική θεραπεία<ref name="campbell84"/>. Για τον ίδιο λόγο εκφράζεται αμφισβήτηση ως προς την αξιοπιστία των κλινικών δοκιμών της ομοιοπαθητικής, καθώς η δοκιμή ενός συγκεκριμένου ομοιοπαθητικού φαρμάκου για μία δεδομένη ασθένεια δε συμβαδίζει με την εξατομίκευση της ομοιοπαθητικής πρακτικής<ref name="campbell92">Campbell, ό.π., 92</ref>. Αμφισβήτηση έχει εκφραστεί όχι μόνο σε ό,τι αφορά το θεωρητικό περιεχόμενο και τις αρχές της ομοιοπαθητικής, αλλά και στα αποτελέσματά της, τα οποία ερμηνεύονται στα πλαίσια της τυπικής επενέργειας των εικονικών φαρμάκων ([[φαινόμενο placebo]]). Κριτική ασκείται επίσης στο γεγονός πως η ομοιοπαθητική εστιάζει μάλλον στα συμπτώματα μίας ασθένειας παρά στις βαθύτερες αιτίες της<ref>homeopathy. (2007). ''Encyclopædia Britannica''.</ref>.
|title =The Organon of the Healing Art
|publication-date=1921
|year =1842
|edition =6th
|at =aphorism 270
|isbn =0-87983-228-2
}}</ref>
Το 1810 ο Χάνεμαν ολοκλήρωσε και δημοσίευσε μια πλήρη επισκόπηση του νέου ιατρικού συστήματός του στο σύγγραμμα ''Όργανο της ορθολογικής θεραπευτικής τέχνης'' (Organon der rationellen Heikunst, 1810). Η 6η έκδοση του συγγράμματος, που δημοσιεύτηκε το 1921, χρησιμοποιείται από τους ομοιοπαθητικούς ακόμα και σήμερα.<ref name=homhist1>
{{citation
|contribution=History of Homeopathy
|publisher =Creighton University Department of Pharmacology
|url =http://altmed.creighton.edu/Homeopathy/history.htm
|accessdate =2007-07-23
|archiveurl= https://web.archive.org/web/20070705095116/http://altmed.creighton.edu/Homeopathy/history.htm
|archivedate= 2007-07-05
}}</ref>
[[File:LedumPalustre15CH.jpg|thumb|right|Ομοιοπαθητικό φάρμακο παρασκευασμένο από το ''Rhododendron tomentosum'': η "15C" αραίωση που φαίνεται εδώ σημαίνει πως το αρχικό διάλυμα αραιώθηκε στο 1/10<sup>-30</sup> της αρχικής του ισχύος. Δεδομένου ότι αυτό το μικρό δείγμα περιέχει κλάσεις λιγότερα από τα 10<sup>30</sup> μόρια, η πιθανότητά του να περιέχει έστω και ένα μόριο του αρχικού φυτού είναι ιδιαίτερα μικρή.]]


====Μιάσματα και νοσήματα====
Συνολικά, η έρευνα για την αποτελεσματικότητα της ομοιοπαθητικής εκτείνεται σε τρεις διακριτούς τομείς: σύγκριση μεταξύ ομοιοπαθητικών και εικονικών φαρμάκων, μελέτες για την αποτελεσματικότητα της ομοιοπαθητικής με συγκεκριμένες κλινικές δοκιμές και μελέτες για τη διερεύνηση βιολογικών αποτελεσμάτων ουσιών σε εξαιρετικά υψηλές αραιώσεις.
Στο ''Όργανο της ορθολογικής θεραπευτικής τέχνης'', ο Χάνεμαν Hahnemann εισήγαγε την έννοια των "μιασμάτων" ως "μολυσματικών στοιχείων" που αποτελούν τη βάση των χρόνιων παθήσεων.<ref name="ClarkeClarke2001">{{cite book|author1=J. H. Clarke|author2=John Henry Clarke|title=Homeopathy Explained|url=http://books.google.com/books?id=ZUGIWuo4qc8C&pg=PA22|accessdate=12 January 2013|date=1 January 2001|publisher=Nanopathy|pages=22–|id=GGKEY:JWCD56EF80T}}</ref> Ο Χάνεμαν είχε συνδέσει το κάθε μίασμα με συγκεκριμένα νοσήματα, και νόμιζε πως η αρχική έκθεση στα μιάσματα προκαλεί τοπικά συμπτώματα, όπως δερματοπάθειες ή αφροδισιακά νοσήματα. Όταν όμως αυτά τα συμπτώματα καταπιέζονται με τη χρήση φαρμάκων, η πραγματική αιτία προχωράει πιο βαθιά και αρχίζει να εκδηλώνεται ως παθήσεις των εσωτερικών οργάνων.<ref name="miasms"/> Σύμφωνα με τις αρχές της ομοιοπαθητικής, η θεραπεία των ασθενειών που γίνεται με την απευθείας αντιμετώπιση των συμπτωμάτων τους, όπως μερικές φορές συμβαίνει στη συμβατική ιατρική, δεν είναι αποτελεσματική επειδή όλα τα "νοσήματα συνήθως συνδέονται με κάποια κρυμμένη, βαθιά ριζωμένη, υποκείμενη χρόνια, ή κληρονομική τάση".<ref>
{{citation
|url =http://homeoint.org/cazalet/ward/historycase.htm
|author =Ward JW
|contribution=Taking the History of the Case
|publisher =Pacific Coast Jnl of Homeopathy, July 1937
|accessdate =2007-10-22
}}</ref> Το αντίστοιχο υποκείμενο μίασμα παραμένει, και τα βαθιά ριζωμένα νοσήματα μπορούν να θεραπευτούν μόνο με την αφαίρεση της βαθύτερης διατάραξης της ζωτικής δύναμης.<ref name=homphilo>
{{citation
|contribution=Cause of Disease in homeopathy
|publisher =Creighton University Department of Pharmacology
|url =http://altmed.creighton.edu/Homeopathy/philosophy/cause.htm
|accessdate =2007-07-23
}}</ref>


Ο Χάνεμαν αρχικά παρουσίασε μόνο τρία μιάσματα, από τα οποία το πιο σημαντικό ήταν η ''ψώρα'', την οποία ο Χάνεμαν συσχέτιζε με κάθε είδους δερματοπάθεια που εμπεριέχει το στοιχείο της φαγούρας. Σύμφωνα με τον Χάνεμαν, η ψώρα υποτίθεται ότι προέρχεται από την καταπιεσμένη [[ψωρίαση]], και αποτελεί ένα θεμέλιο για πολύ περισσότερα νοσήματα. Ο Χάνεμαν πίστευε πως η ψώρα ήταν η αιτία νοσημάτων όπως η [[επιληψία]], [[καρκίνος]], [[ίκτερος]], [[κώφωση]] και [[Καταρράκτης (πάθηση)|καταρράκτης]].<ref name="Hahnemann_Chronic">
===Κλινικές δοκιμές και μετα-αναλύσεις===
{{citation
Έχουν δημοσιευτεί πολυάριθμες ανασκοπήσεις κλινικών δοκιμών που έχουν πραγματοποιηθεί για τη μελέτη της αποτελεσματικότητας της ομοιοπαθητικής στη θεραπεία συγκεκριμένων ασθενειών, ορισμένες από τις οποίες επιβεβαιώνουν με επιφύλαξη ενδείξεις θετικών αποτελεσμάτων της ομοιοπαθητικής ενώ άλλες δεν διαχωρίζουν την επενέργειά της από αυτή που παρατηρείται με [[εικονικό φάρμακο|εικονικά φάρμακα]]. Ενδεικτικά, μετα-αναλύσεις<ref>Με τον όρο μετα-ανάλυση εννοούνται έρευνες με στόχο την ποσοτική σύνθεση των δεδομένων από διαφορετικές μελέτες που ασχολούνται με το ίδιο θέμα. Αποβλέπουν στον υπολογισμό ενός συνολικού αποτελέσματος από όλες τις μελέτες, καθώς και στη διεξοδική διερεύνηση των παραμέτρων ως προς τις οποίες οι μελέτες αυτές διαφέρουν μεταξύ τους.</ref> δοκιμών αναφέρουν ισχυρές ενδείξεις πως η κλασική ομοιοπαθητική δεν προφυλάσσει από τις [[ημικρανία|ημικρανίες]] και τις κεφαλαλγίες<ref>Ernst E., ''Homeopathic prophylaxis of headaches and migraine? A systematic review'', J Pain Symptom Manage. 1999 Nov;18(5):353-7</ref>, όπως υποστηριζόταν, και πως το ομοιοπαθητικό φάρμακο ''Arnica montana'' δεν προσφέρει ανακούφιση από μυϊκούς πόνους<ref>Ernst E., ''Does homeopathic Arnica montana reduce delayed onset muscle soreness? A meta-analysis'', Perfusion. 1997;11:29-35</ref>. Άλλες αναφέρουν ενδείξεις θετικών αποτελεσμάτων της ομοιοπαθητικής στη θεραπεία της [[αλλεργική ρινίτιδα|αλλεργικής ρινίτιδας]]<ref>Lüdtke R, Wiesenauer M., ''A meta-analysis of homeopathic treatment of pollinosis with Galphimia glauca'', Wien Med Wochenschr. 1997;147(14):323-7</ref>, ενώ ανάλογες ενδείξεις για τη [[γρίπη]] θεωρούνται λιγότερο ισχυρές<ref>Vickers AJ, Smith C, ''Homoeopathic Oscillococcinum for preventing and treating influenza and influenza-like syndromes'', Cochrane Database Syst Rev. 2004;(1):CD001957</ref>. Αρκετές ανασκοπήσεις, όπως αυτές για τις περιπτώσεις του [[άσθμα|άσθματος]], της [[αρθρίτιδα|αρθρίτιδας]] ή ρευματικών ασθενειών δεν καταλήγουν σε σαφή συμπεράσματα, θεωρώντας τα ευρήματα ανεπαρκή<ref name="overview"/>. Υποστηρικτές της ομοιοπαθητικής ισχυρίζονται πως απαιτείται μεγαλύτερο βάθος χρόνου για τις δοκιμές ομοιοπαθητικών φαρμάκων<ref name="campbell92"/>. Μία ''διπλά τυφλή'' δοκιμή που πραγματοποιήθηκε σε βάθος χρόνου δώδεκα μηνών, εξετάζοντας τα αποτελέσματα της ομοιοπαθητικής σε περιπτώσεις χρόνιας κεφαλαλγίας, κατέληξε στο συμπέρασμα πως δεν υπάρχει ένδειξη οποιασδήποτε επενέργειάς της<ref>Walach H, Lowes T, Mussbach D, Schamell U, Springer W, Stritzl G, Haag G., ''The long-term effects of homeopathic treatment of chronic headaches: one year follow-up and single case time series analysis'', Br Homeopath J. 2001 Apr;90(2):61-2 [PMID: 11341459]</ref>.
|author =Hahnemann S
|title =Die chronischen Krankheiten, ihre eigenthümliche Natur und homöopathische Heilung [The chronic diseases, their specific nature and homoeopathic treatment]
|url =http://books.google.com/?id=Xfk3AAAAMAAJ
|location =[[Dresden]] and [[Leipzig]]
|publisher =Arnoldische Buchhandlung
|year =1828
}}{{Page needed|date=March 2011}}</ref> Έκτοτε, έχουν προταθεί και άλλα μιάσματα, μερικά από τα οποία αντικαθιστούν μια ή παραπάνω από τις προτεινόμενες λειτουργίες της ψώρας, όπως μιάσματα [[φυματίωση]]ς και [[καρκίνος|καρκίνου]].<ref name=miasms>
{{citation
|title=Classical homeopathy
|contribution=Miasms in homeopathy
|url=http://homepage.ntlworld.com/homeopathy_advice/Theory/Intermediate/miasm.html
|author=King S
|accessdate=2009-03-25
|archiveurl=http://web.archive.org/web/20090307120146/http://homepage.ntlworld.com/homeopathy_advice/Theory/Intermediate/miasm.html <!--Added by H3llBot-->
|archivedate=2009-03-07
}}</ref>


Ο νόμος της επιδεκτικότητας συνεπάγεται ότι η αρνητική κατάσταση του νου μπορεί να προσελκύσει υποθετικές οντότητες που ονομάζονται "μιάσματα", οι οποίες μπορούν να εισβάλλουν στο σώμα και να προκαλέσουν συμπτώματα ασθενειών.<ref>
Το [[2005]], μετα-ανάλυση διαφόρων κλινικών ερευνών που πραγματοποιήθηκε &mdash; τα ευρήματα της οποίας δημοσιεύτηκαν στην ιατρική επιθεώρηση ''Lancet'' &mdash; κατέληξε στο συμπέρασμα πως τα αποτελέσματα της ομοιοπαθητικής δεν διαχωρίζονται από εκείνα εικονικών φαρμάκων (''placebo'')<ref name="lancet2005">{{cite journal | author=Shang A, Huwiler-Muntener K, Nartey L, Juni P, Dorig S, Sterne JA, Pewsner D, Egger M | title=Are the clinical effects of homoeopathy placebo effects? Comparative study of placebo-controlled trials of homoeopathy and allopathy | journal=Lancet | year=2005 | pages=726-32 | volume=366 | issue=9487 | id=PMID 16125589}}</ref>, ενώ ανάλογες ενδείξεις έχουν παρουσιάσει και άλλες προγενέστερες μελέτες. Υποστηρικτές της ομοιοπαθητικής αμφισβητούν συχνά την ποιότητα των μετα-αναλύσεων<ref>ενδεικτικά Peter Fisher, [http://ecam.oxfordjournals.org/cgi/reprint/3/1/145 "Homeopathy and The Lancet"], Evidence-based Compl. and Alt. Medicine, Volume 3, Number 1, pp. 145-147. Κριτική στη δημοσίευση του ''Lancet''.</ref>, επισημαίνοντας μεταξύ άλλων πως οι κλινικές μελέτες, όπως πραγματοποιούνται στα πλαίσια της κλασικής ιατρικής, είναι ακατάλληλες για τον έλεγχο της ομοιοπαθητικής, εξαιτίας της εξατομίκευσης της ομοιοπαθητικής θεραπείας. Παρόλα αυτά, ορισμένες έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα πως υπάρχουν ενδείξεις για αποτελέσματα της ομοιοπαθητικής πάνω από το επίπεδο των ''placebo''<ref>ενδεικτικά βλ. J. Kleijnen, P. Knipschild, G. ter Riet, "Clinical Trials of Homoeopathy," British Medical Journal, February 9, 1991, 302:316-323 και K. Linde, N. Clausius, G. Ramirez, et al., ''Are the Clinical Effects of Homeopathy Placebo Effects? A Meta-analysis of Placebo-Controlled Trials'', Lancet, September 20, 1997, 350:834-843</ref>. Σύμφωνα με τον δρ. Peter Fisher, διευθυντή έρευνας του Βασιλικού Νοσοκομείου Ομοιοπαθητικής του Λονδίνου, «αν και είναι εμφανή [τα θετικά αποτελέσματα της ομοιοπαθητικής], η επίδρασή της ήταν συχνά μικρή»<ref>Fisher P., ''Clinical Verification: What is it? Why do we need it?'', Conference Report, Improving the Success of Homeopathy 1997;5-10, όπως παρατίθεται στο Anthony Campbell, ''[http://www.acampbell.ukfsn.org/homeopathy/homeopathy-pdf/index.html Homeopathy in Perspective. Myth and Reality]'', σελ. 93</ref>.
{{citation
|url =http://altmed.creighton.edu/Homeopathy/philosophy/cause.htm
|accessdate =2009-07-31
|author =
|contribution=Cause of disease
|publisher =Creighton University School of Medicine
|archiveurl= https://web.archive.org/web/20091231160035/http://altmed.creighton.edu/Homeopathy/philosophy/cause.htm
|archivedate= 2009-12-31
}} {{dead link|date=January 2013}}</ref> Ο Χάνεμαν απέρριψε την ιδέα της αρρώστιας ως ξεχωριστής ή ξένης οντότητας,<!-- This was referenced to "Outline of the Organon", which makes no apparent sense.--> και επέμενε πως ήταν πάντα μέρος του "ζωτικού συνόλου".<ref name="Organon_5th+6th">
{{citation
|author =Hahnemann S
|title =The Organon of the Healing Art
|year =1833/1921
|edition =5th/6th
|isbn =0-87983-228-2
}}{{Page needed|date=March 2011}}</ref> Ο Χάνεμαν επινόησε την έκφραση "[[αλλοπαθητική ιατρική]]", η χρήση της οποίας αποτελούσε υποτιμητική αναφορά στην παραδοσιακή Δυτική ιατρική.<ref name=Whorton2004>{{Citation|title = Nature Cures: The History of Alternative Medicine in America|author=Whorton JC|publisher=[[Oxford University Press US]]|year=2004|isbn=0-19-517162-4|pages = 18, 52|url=http://books.google.com/?id=RU0DndWVSPoC&pg=PA18|publisher=Oxford University Press|location=New York}}</ref>


Η μιασματική θεωρία του Χάνεμαν παραμένει αντικείμενο διαμάχης στους κύκλους των ομοιοπαθητικών ακόμα και στη σύγχρονη εποχή. Η θεωρία των μιασμάτων έχει χαρακτηριστεί ως εξήγηση την οποία ο Χάνεμαν ανέπτυξε προκειμένου να προστατέψει το σύστημα της ομοιοπαθητικής όταν ήρθε αντιμέτωπος με τις αποτυχίες των θεραπειών του, καθώς και την αδυναμία του να καλύψει τους εκατοντάδες τύπους νοσημάτων, να εξηγήσει την προδιάθεση σε ασθένειες, τους [[Γενετική|γενετικούς]] και περιβαλλοντικούς παράγοντες, και το μοναδικο ιατρικό ιστορικό του κάθε ασθενή.<ref name=Shelton>{{citation |author=Shelton, Jay W. |year=2004 |title=Homeopathy: How it Really Works |location=Amherst, New York |publisher=[[Prometheus Books]] |isbn=978-1-59102-109-4}}</ref>{{rp|148–9|date=November 2012}}
Συνολικά, οι ενδείξεις για την αποτελεσματικότητα της ομοιοπαθητικής σε συγκεκριμένες κλινικές περιπτώσεις κρίνονται ανεπαρκείς, άνισης ποιότητας και γενικά λιγότερο ποιοτικές σε σχέση με τις αντίστοιχες έρευνες της κλασικής ιατρικής<ref name="overview"/>. Το [[2002]], μία συστηματική ανασκόπηση των διαθέσιμων μετά-αναλύσεων κατέληξε στο συμπέρασμα πως συνολικά αποτυγχάνουν να προσφέρουν ισχυρές ενδείξεις υπέρ της ομοιοπαθητικής<ref>E. Ernst (2002), [http://www.blackwell-synergy.com/doi/abs/10.1046/j.1365-2125.2002.01699.x A systematic review of systematic reviews of homeopathy], British Journal of Clinical Pharmacology 54 (6), 577–582. doi:10.1046/j.1365-2125.2002.01699.x</ref>. Παρά τις πολυάριθμες δοκιμές, έχει αποδειχθεί δύσκολο να εξαχθεί μία ξεκάθαρη κλινική ένδειξη για την αποτελεσματικότητά της<ref>[http://www.nhsdirect.nhs.uk/articles/article.aspx?articleId=197&sectionId=27 Homeopathy: Results], Health Encyclopedia, UK National Health Service, NHS Direct</ref>. Σύμφωνα με το Εθνικό Κέντρο Συμπληρωματικής και Εναλλακτικής Ιατρικής των ΗΠΑ, δεν επιβεβαιώνεται με οριστικό τρόπο πως αποτελεί αποτελεσματική θεραπεία για κάποια ιατρική πάθηση, ενώ αποτελεί κοινή αναφορά των περισσότερων ανασκοπήσεων πως είναι δύσκολο ή αδύνατο να αντληθούν σαφή συμπεράσματα σχετικά με την αποτελεσματικότητα της ομοιοπαθητικής<ref name="NCCAM"/>.


===19ος αιώνας: αύξηση της δημοτικότητας και πρώιμη κριτική===
{|class="wikitable" style="width:100%; font-size:90%"
Στον 19ο αιώνα η ομοιοπαθητική έφτασε το αποκορύφωμα της δημοτικότητάς της. Η εισαγωγή της στις Ηνωμένες Πολιτείες έγινε το 1825 χάρη στον Χανς Μπιρτς Γκραμ (Hans Birch Gram), μαθητή του Χάνεμαν.<ref name=Miller>{{cite book | last = Miller | first = Timothy | authorlink = Timothy Miller | title = America's alternative religions | publisher = State University of New York Press, Albany | date = 1995 | pages = 80 | isbn = 978-0-7914-2397-4}}</ref> Η πρώτη σχολή της ομοιοπαθητικής των Η.Π.Α. άνοιξε το 1835, ενώ το 1844 ιδρύθηκε η πρώτη εθνική ιατρική ένωση των Ηνωμένων Πολιτειών, το Αμερικανικό Ινστιτούτο της Ομοιοπαθητικής (American Institute of Homeopathy). Κατά τη διάρκεια του 19ου αιώνα, δεκάδες ομοιοπαθητικά ιδρύματα εμφανίστηκαν στην Ευρώπη και στις Ηνωμένες Πολιτείες.<ref name=Julian>
|+'''Συστηματικές ανασκοπήσεις κλινικών δοκιμών της ομοιοπαθητικής<ref>Πηγή: Wayne B. Jonas, Ted J. Kaptchuk, and Klaus Linde, [http://www.annals.org/cgi/content/full/138/5/393/ ''A Critical Overview of Homeopathy''], Ann Intern Med. 2003;138:393-399</ref>
{{citation
!width="150"|Συγγραφείς
|url =http://www.wholehealthnow.com/homeopathy_pro/homeopathy_1825_1849.html
!width="220"|Τύποι ομοιοπαθητικής<ref>Περιλαμβάνονται η κλασική, σύνθετη και κλινική ομοιοπαθητική, σε ορισμένες περιπτώσεις και η ισοπαθητική.</ref>/σύγκριση με
|contribution=Homeopathy Timeline
!width="100"|Σύνολο δοκιμών
|accessdate =2007-07-23
!width="350"|Συμπεράσματα
|author =Winston J
|-align="center"
|year =2006
|Kleijnen et al.<ref>Kleijnen J, Knipschild P, ter Riet G. Clinical trials of homoeopathy. BMJ. 1991;302:316-23. [http://www.ncbi.nlm.nih.gov/sites/entrez?Db=pubmed&Cmd=ShowDetailView&TermToSearch=1825800&ordinalpos=2&itool=EntrezSystem2.PEntrez.Pubmed.Pubmed_ResultsPanel.Pubmed_RVDocSum [PMID: 1825800]]</ref> (1991)||Όλοι/placebo, κλασική ιατρική||107 CCTs||Τα ευρήματα είναι θετικά αλλά ανεπαρκή για την εξαγωγή οριστικών συμπερασμάτων.
|title =The Faces of Homoeopathy
|-align="center"
|publisher =Whole Health Now
|Linde et al.<ref>Linde K, Clausius N, Ramirez G, Melchart D, Eitel F, Hedges LV, et al. Are the clinical effects of homeopathy placebo effects? A meta-analysis of placebocontrolled trials. Lancet. 1997;350:834-43. [http://www.ncbi.nlm.nih.gov/sites/entrez?Db=pubmed&Cmd=ShowDetailView&TermToSearch=9310601&ordinalpos=4&itool=EntrezSystem2.PEntrez.Pubmed.Pubmed_ResultsPanel.Pubmed_RVDocSum [PMID: 9310601]]</ref> (1997)||Όλοι/placebo||89 RCTs||Τα αποτελέσματα δεν είναι συμβατά με την υπόθεση πως η ομοιοπαθητική είναι στο σύνολό της φαινόμενο placebo, ωστόσο προέκυψαν ανεπαρκείς ενδείξεις από τη μελέτη σχετικά με το αν η ομοιοπαθητική είναι αποτελεσματική για οποιαδήποτε μεμονωμένη κλινική περίπτωση. Περαιτέρω μελέτη είναι αναγκαία.
|isbn =0-473-05607-0
|-align="center"
}}</ref> Μέχρι το 1900, τα ομοιοπαθητικά κολλέγια στις Ηνωμένες Πολιτείες έφτασαν τον αριθμό των 22, με 15,000 εξασκώντες της πρακτικής.<ref name=Time19951125 /> Καθώς η ιατρική πρακτική της εποχής βασιζόταν σε αναποτελεσματικές, και συχνά επικίνδυνες θεραπείες, οι πελάτες των ομοιοπαθητικών συχνά παρατηρούσαν καλύτερα αποτελέσματα από τους ασθενείς των γιατρών της εποχής.<ref name="pmid8885813">{{Citation |last1=Ernst |first1=E. |last2=Kaptchuk |first2=TJ |title=Homeopathy revisited |journal=Archives of Internal Medicine |volume=156 |issue=19 |pages=2162–4 |year=1996 |pmid=8885813 |doi=10.1001/archinte.156.19.2162}}</ref> Τα ομοιοπαθητικά φάρμακα, έστω και αναποτελεσματικά, ήταν σχεδόν απίθανο να προκαλέσουν ζημιά, με συνέπεια την χαμηλότερη πιθανότητα θανάτου λόγω της θεραπείας σε ασθενείς που τα χρησιμοποιούσαν.<ref name="homhist1"/> Η σχετικά μεγάλη επιτυχία της ομοιοπαθητικής στον 19ο αιώνα μπορεί να οδήγησε στην εγκατάλειψη των μη αποτελεσματικών και βλαβερών θεραπειών της αφαίμαξης και κάθαρσης, και στη μετάβαση σε πιο αποτελεσματική ιατρική που βασίζεται στις επιστημονικές αρχές.<ref name=kaufmanm>
|Walach<ref>Walach H. Unspezifische Therapie-Effekte. Das Beispiel Homo¨opathie [PhD thesis]. Freiburg, Germany: Psychologische Institut, Albert-Ludwigs-Universita¨t Freiburg; 1997</ref> (1997)||Όλοι/placebo, κλασική ιατρική||41 RCTs||Τα αποτελέσματα της ομοιοπαθητικής δεν είναι σημαντικά διαφορετικά από το φαινόμενο placebo.
{{citation
|-align="center"
|author =Kaufman M
|Linde and Melchart<ref>Linde K, Melchart D. Randomized controlled trials of individualized homeopathy: a state-of-the-art review. J Altern Complement Med. 1998;4:371-88. [http://www.ncbi.nlm.nih.gov/sites/entrez?cmd=Retrieve&db=PubMed&list_uids=9884175&dopt=Citation [PMID: 9884175]]</ref> (1998)||Κλασική/placebo, κλασική ιατρική||32 RCTs||Τα αποτελέσματα τυχαίων ελέγχων υποδεικνύουν πως η εξατομικευμένη ομοιοπαθητική υπερβαίνει τη δράση των εικονικών φαρμάκων. Η ένδειξη ωστόσο δεν είναι πειστική εξαιτίας μεθοδολογικής ανεπάρκειας και ασυνεπειών.
|title =Homeopathy in America: The rise and fall of a medical heresy
|-align="center"
|publisher =[[The Johns Hopkins University Press]]
|Cucherat et al.<ref>Cucherat M, Haugh MC, Gooch M, Boissel JP. Evidence of clinical efficacy of homeopathy. A meta-analysis of clinical trials. HMRAG. Homeopathic Medicines Research Advisory Group. Eur J Clin Pharmacol. 2000;56:27-33. [http://www.ncbi.nlm.nih.gov/sites/entrez?Db=pubmed&Cmd=ShowDetailView&TermToSearch=10853874&ordinalpos=4&itool=EntrezSystem2.PEntrez.Pubmed.Pubmed_ResultsPanel.Pubmed_RVDocSum [PMID: 10853874]]</ref> (2000)||Όλοι/placebo||17 RCTs|| Υπάρχει ένδειξη πως οι ομοιοπαθητικές θεραπείες είναι περισσότερο αποτελεσματικές από τα placebo, ωστόσο η αξία της ένδειξης είναι μικρή εξαιτίας της κακής ποιότητας στη μεθοδολογία των δοκιμών. Οι μελέτες υψηλότερης μεθοδολογικής ποιότητας ήταν πιθανότερο να είναι αρνητικές.
|year =1971
|-align="center"
|isbn =978-0-8018-1238-5
|Shang A et al.<ref name="lancet2005"/> (2005)||Όλοι/placebo||110 RCTs||Πόλωση είναι εμφανής σε placebo-ελεγχόμενες δοκιμές τόσο στην ομοιοπαθητική όσο και στη συμβατική ιατρική. Όταν αυτή λήφθηκε υπόψη στην ανάλυση, υπήρχε ασθενής ένδειξη για συγκεκριμένη επενέργεια των ομοιοπαθητικών φαρμάκων, αλλά ισχυρή ένδειξη για την επενέργεια των συμβατικών παρεμβάσεων. Το αποτέλεσμα αυτό είναι συνεπές με την υπόθεση πως τα κλινικά αποτελέσματα της ομοιοπαθητικής είναι φαινόμενα placebo.
}}{{Page needed|date=March 2011}}</ref> Μία από τις αιτίες της αυξανόμενης δημοτικότητας της ομοιοπαθητική ήταν η φαινομενική της επιτυχία στη θεραπεία μολυσματικών επιδημικών νοσημάτων.<ref>
|}
{{citation
*<small>CCT = Μη τυχαιοποιημένες ελεγχόμενες δοκιμές, RCT = Τυχαιοποιημένες ελεγχόμενες δοκιμές</small>
|author =Coulter HL
|year =1973
|title =Divided Legacy
|pages =II:544–6; III:267–70, 298–305
|location =Berkeley
|publisher =North Atlantic
|oclc =9538442
}}</ref> Κατά τη διάρκεια των επιδημικών ασθενειών του 19ου αιώνα, όπως της [[χολέρα]]ς, τα ομοιοπαθητικά νοσοκομεία συχνά παρουσίαζαν χαμηλότερα ποσοστά θνησιμότητας από τα συμβατικά νοσοκομεία, στα οποία χρησιμοποιούνταν θεραπείες που συχνά ήταν επιβλαβείς και είχαν ελάχιστη ή καμία αποτελεσματικότητα στην καταπολέμηση των ασθενειών.<ref>Death rates in conventional hospitals were typically two- to eight-fold higher than in homeopathic hospitals for patients with these infectious diseases; see
{{citation
|title =The logic of figures or comparative results of homeopathic and other treatments
|author =Bradford TL
|publisher =Kessinger
|year =2007
|origyear =1900
|isbn =1-4304-8892-1
}}{{Page needed|date=March 2011}}</ref>


Από τη στιγμή της δημιουργίας της, η ομοιοπαθητική ήταν στόχος κριτικής από την επιστημονική κοινότητα. Ο Τζον Φόρμπς (Sir John Forbes), προσωπικός γιατρός της [[Βασίλισσα Βικτωρία|Βασίλισσας Βικτωρίας]], το 1843 ανέφερε πως οι εξαιρετικά μικρές δόσεις της ομοιοπαθητικής συχνά χλευάζονταν ως άχρηστες, "μια προσβολή στην ανθρώπινη λογική".<ref name=John_Forbes>
===Δυναμοποίηση και ομοιοπαθητικά φάρμακα===
{{citation
Οι υψηλές αραιώσεις των ομοιοπαθητικών φαρμάκων, πάνω από το όριο που θέτει ο αριθμός του Αβογκάντρο<ref>Ο [[νόμος του Αβογκάντρο]] θέτει ένα όριο μέχρι το οποίο μπορούμε να αραιώσουμε μια ουσία. Συγκεκριμένα εφόσον μπορούν να υπάρχουν 6.022 × 10<sup>23</sup> μόρια/mole, είναι πλέον άχρηστο να αραιώνεται το διάλυμα σε συγκεντρώσεις της τάξης των 30 C, δηλαδή 1:10<sup>60</sup>, καθώς η πιθανότητα σε τέτοιες αραιώσεις να υπάρχει έστω και ένα μόριο ουσίας είναι μηδενική. Συγκεντρώσεις 18 C ισοδυναμούν με αραίωση μιας σταγόνας ουσίας σε όλο το νερό της Γης.</ref>, αποτελούν κεντρικό σημείο στο οποίο εστιάζει η κριτική απέναντι στην ομοιοπαθητική, καθώς σε πολύ υψηλές αραιώσεις, όπως αυτές που εφαρμόζονται σε πολλά ομοιοπαθητικά φάρμακα, δεν αναμένεται να υπάρχουν μόρια της αρχικής δραστικής ουσίας<ref>Βλ. Richard Grossinger, ''Homeopathy: The Great Riddle'', North Atlantic Books, 1998, σελ. 68</ref><ref>Robert L. Park, ''Alternative medicine and the laws of physics'', Skeptical Inquirer, Sept-Oct 1997</ref>.
|author =Forbes J
Ήδη από το 1846, ο γιατρός Σερ [[Τζον Φορμπς]] διατύπωσε τη θέση πως οι απειροελάχιστες δόσεις της ομοιοπαθητικής θεραπείας &mdash; τις οποίες ο ίδιος χαρακτήριζε «παράλογες» &mdash; είναι αδύνατο να έχουν οποιοδήποτε αποτέλεσμα στην αντιμετώπιση μιας ασθένειας, ενώ υπήρξε επίσης από τους πρώτους που υπέδειξε το ενδεχόμενο η δράση της ομοιοπαθητικής να μην διαφέρει από εκείνη που προέρχεται από την απουσία οποιασδήποτε θεραπευτικής αγωγής<ref>Forbes J (1846). ''Homoeopathy, allopathy and “young physic”''. British and Foreign Medical Review, 225-265.</ref>. Κατά την ομοιοπαθητική δεν υπάρχει όριο στη δυναμοποίηση ενός φαρμάκου, συνεπώς η δραστικότητά του μπορεί να αυξηθεί απεριόριστα<ref name="vithoulkas103">G. Vithoulkas, S. K. Tiwari, ό.π, σελ. 103</ref> παρά την απουσία μορίων της αρχικής διαλυμένης ουσίας. Η υπόθεση αυτή παραβιάζει τον τρόπο με τον οποίο κατανοούμε σήμερα τις επιστήμες της [[φυσική|φυσικής]] και της [[χημεία|χημείας]]<ref name="vithoulkas103"/>. Εφόσον τα ομοιοπαθητικά φάρμακα πολύ υψηλών αραιώσεων δεν περιέχουν οποιαδήποτε ποσότητα της αρχικής δραστικής ουσίας, θεωρείται αδύνατο να διαθέτουν οποιαδήποτε θεραπευτική ιδιότητα, αποδίδοντας κατ' επέκταση οποιαδήποτε επενέργεια τους σε γνωστά φαινόμενα, όπως η αυθυποβολή ([[φαινόμενο placebo]]), ή σε φυσιολογικές διεργασίες όπως η αυτόματη ύφεση των συμπτωμάτων μετά την πάροδο ενός χρονικού διαστήματος (παλινδρόμηση). Σύμφωνα με την Αμερικανική Ιατρική Ένωση, η αποτελεσματικότητα των περισσότερων ομοιοπαθητικών φαρμάκων δεν έχει αποδειχθεί, ενώ φαίνεται πως δεν έχουν βλαπτική επενέργεια, πιθανώς εξαιτίας των απειροελάχιστων δόσεων<ref>[http://www.ama-assn.org/ama/pub/category/13638.html Report 12 of the Council on Scientific Affairs (A-97)]</ref>.
|title =Homeopathy, allopathy and young physic
|location =London
|year =1846
}}</ref> Ο Τζέϊμς Γιάνγκ Σίμψον (James Young Simpson) το 1853 είχε σχολιάσει τα φάρμακα υψηλής αραίωσης: "Ουδέν δηλητήριο, όσο ισχυρό και να είναι, το δισεκατομμυριοστό ή δεκάκις εκατομμυριοστό του οποίου θα επηρέαζε ελάχιστα τον άνθρωπο ή θα έβλαπτε μια μύγα."<ref>
{{citation
|author =Simpson JY
|title =Homoeopathy, its tenets and tendencies, theoretical, theological and therapeutical
|location =Edinburgh
|publisher =Sutherland & Knox
|year =1853
|page =11
}}</ref> Ο Αμερικανός γιατρός και συγγραφέας του 19ου αιώνα Όλιβερ Ουέντελ Χόλμς (Oliver Wendell Holmes, Sr.) υπήρξε επίσης έντονος κριτής της ομοιοπαθητικής και το 1842 δημοσίευσε μια έκθεση με τον τίτλο ''Η Ομοιοπαθητική και οι Συγγενικές της Αυταπάτες'' (Homœopathy and Its Kindred Delusions).<ref name=Holmes/> Τα μέλη του Γαλλικού Ομοιοπαθητικού Συλλόγου (French Homeopathic Society) το 1867 παρατήρησαν πως μερικοί από τους κυριότερους ομοιοπαθητικούς της Ευρώπης όχι μόνο εγκατέλειπαν την πρακτική της παροχής απειροελάχιστων δόσεων αλλά και πλέον δεν την υπερασπίζονταν.<ref>
{{citation
|title =Homœopathists vs homœopathy
|editor =Allen JA
|journal =Chic Med J
|pages =268–269
|year =1867
|volume =24
|url =http://books.google.com/?id=R08VAAAAYAAJ&pg=PA268&vq=leading+europe+abandoning
|publisher =A.B. Case.
}}</ref> Η τελευταία αμερικανική σχολή που δίδασκε αποκλειστικά ομοιοπαθητική έκλεισε το 1920.<ref name="homhist1"/>


===Η αναβίωση στον 20ο αιώνα===
Η υπόθεση πως η απειροελάχιστη δόση μίας ουσίας είναι σε θέση να διατηρεί τη δραστικότητά της χαρακτηρίζεται επίσης παράδοξη, καθώς αν αληθεύει, το υπάρχον [[νερό]] της [[Γη|Γης]] που έχει έρθει σε επαφή με άλλες ουσίες, λειτουργεί υποχρεωτικά ως ομοιοπαθητικό φάρμακο. Κατά την ομοιοπαθητική ωστόσο, τα ομοιοπαθητικά διαλύματα χάνουν πλήρως τη δραστικότητά τους (''αντιδότηση'') όταν έρθουν σε άμεση επαφή με τον [[ήλιος|ήλιο]] ή βρεθούν σε υψηλή [[θερμοκρασία]] (>100-120<sup>o</sup>F) και πιθανώς σε επαφή με ορισμένες αρωματικές ουσίες<ref>George Vithoulkas, Shashi Kant Tiwari, ''The Science of Homoeopathy'', B. Jain Publishers, 2002, σελ. 105</ref>, υπόθεση που θεωρείται ότι επαληθεύεται εμπειρικά χωρίς όμως να εξηγείται με ποιον τρόπο υλοποιείται. Οι υποστηρικτές της ομοιοπαθητικής αντικρούουν συνολικά το παράδοξο των απειροελάχιστων δόσεων, καθώς πιστεύουν πως τα ομοιοπαθητικά φάρμακα διαφέρουν ως προς ένα κοινό αραιωμένο διάλυμα, οποιασδήποτε συγκέντρωσης, εξαιτίας της «δυναμοποίησης» που υφίστανται. Ισχυρίζονται πως μέσω της διαδικασίας των αραιώσεων και αναταράξεων του διαλύματος, η δραστικότητα της ουσίας διατηρείται ακόμα όταν δεν υπάρχουν μόρια της ουσίας στο διάλυμα. Δεν έχει αποδειχθεί η ύπαρξη ενός μηχανισμού που να εξηγεί ικανοποιητικά την υπόθεση αυτή. Η υπεράσπισή της συνίσταται κυρίως στην ιδέα πως υφίσταται ένα αφηρημένο είδος «μνήμης του νερού», ώστε με κάποιον άγνωστο τρόπο η αρχική ουσία «εντυπώνεται» στο [[νερό]] κατά τη δυναμοποίηση. Για περισσότερο από εκατό χρόνια, ερευνητές της ομοιοπαθητικής έχουν επιχειρήσει να εξηγήσουν επιστημονικά την υπόθεση αυτή, χωρίς επιτυχία. Αξιοσημείωτη εργασία υπήρξε αυτή του Γάλλου νοσολόγου [[Ζακ Μπενβενίστ]], ο οποίος μελέτησε πειραματικά τη συμπεριφορά ενός τύπου λευκοκυττάρου (''βασεόφιλο'') στην επίδραση ενός συγκεκριμένου αντισώματος σε διαφορετικές συγκεντρώσεις. H έρευνα της ομάδας του Μπενβενίστ κατέληγε στο συμπέρασμα πως εφόσον το διάλυμα είχε υποστεί δυναμοποίηση, εξακολουθούσε να δρα ακόμα και σε εξαιρετικά μεγάλες αραιώσεις στις οποίες δεν αναμένεται να περιέχεται κανένα μόριο αντισώματος<ref>{{cite journal
{{Main|Κανονισμοί και επικράτηση της ομοιοπαθητικής}}
| journal = Nature
| title = Human basophil degranulization triggered by very dilute antiserum against IgE
| volume = 333
| date = 30 Ιουνίου 1988
| pages = 816-818
| author = J. Benveniste
| coauthors = E. Dayenas, F. Beauvais, J. Amara ''et al.''
| url = http://br.geocities.com/criticandokardec/benveniste01.pdf
|archiveurl=http://web.archive.org/20060526044138/br.geocities.com/criticandokardec/benveniste01.pdf|archivedate=2006-05-26}}</ref>. Δημοσιεύτηκε τo 1988 στο περιοδικό ''Nature'', υπό τον όρο πως μία εξειδικευμένη ομάδα θα επαναλάμβανε τα αποτελέσματα και συνοδευόμενη από σημείωμα του εκδότη, στο οποίο εκφραζόταν δυσπιστία απέναντι στα συμπεράσματα της μελέτης. Μετά από ανεξάρτητο έλεγχο της μεθοδολογίας που ακολουθήθηκε και μία αποτυχημένη επανάληψη των αποτελεσμάτων του πειράματος, διαπιστώθηκε πως «δεν υπάρχει καμία υπόσταση στον ισχυρισμό πως η ανοσοσφαιρίνη Ε (IgE) σε υψηλή αραίωση (σε επίπεδα έως 10<small><sup>120</sup></small>) διατηρεί τη βιολογική επίδρασή της» και πως «η υπόθεση ότι το νερό μπορεί να χαραχθεί με τη μνήμη παρελθουσών διαλυμένων ουσιών είναι τόσο περιττή όσο και ευφάνταστη»<ref>{{ cite journal
| journal = Nature
| title = "High-dilution" experiments a delusion
| volume = 334
| date = 28 Ιουλίου 1988
| author = J. Maddox
| coauthors = J. Randi, W. W. Stewart
| pages = 287-290
| url = http://br.geocities.com/criticandokardec/benveniste02.pdf
|archiveurl=http://web.archive.org/20060526044137/br.geocities.com/criticandokardec/benveniste02.pdf|archivedate=2006-05-26}}</ref>. Τα επόμενα χρόνια, αρκετές ανεξάρτητες μελέτες προσπάθησαν να αναπαράγουν τα αποτελέσματα της ομάδας του Μπενβενίστ χωρίς επιτυχία<ref>Hirst S. J., Hayes N. A., Burridge J., Pearce FL, Foreman JC. (December 9, 1993). "Human basophil degranulation is not triggered by very dilute antiserum against human IgE". Nature 366 (5): 525-527</ref><ref>Ovelgonne, J. H.; Bol, A. W., Hop, W. C., van Wijk, R (May 15, 1992). "Mechanical agitation of very dilute antiserum against IgE has no effect on basophil staining properties". Experientia 48 (5): 504-508</ref>, ενώ δύο έρευνες ανακοίνωσαν αποτελέσματα που χαρακτηρίζονται συμβατά με την υπόθεση περί «μνήμης» του νερού<ref>V. Brown and M. Ennis, ''Flow-cytometric analysis of basophil activation: inhibition by histamine at conventional and homeopathic concentrations'', Inflamm. res. 50, Supplement 2 (2001) S47–S48</ref><ref>Louis Rey, [http://www.vhan.nl/documents/Rey.thermoluminescence.pdf ''Thermoluminescence of ultra-high dilutions of lithium chloride and sodium chloride''], Physica A, 2003, 323, p 67-74</ref>, ωστόσο το ζήτημα παραμένει εξαιρετικά αμφιλεγόμενο<ref>[http://www.newscientist.com/article.ns?id=dn3817 "Icy claim that water has memory"], New Scientist, 11 Ιουνίου 2003</ref>.


Σύμφωνα με τον Πωλ Ούλριχ Ούνσουλντ (Paul Ulrich Unschuld), το [[Ναζισμός|ναζιστικό]] καθεστώς της Γερμανίας ήταν γοητευμένο από την ομοιοπαθητική, και ξόδευε μεγάλα ποσά για την έρευνα των μηχανισμών λειτουργίας της, χωρίς όμως θετικά αποτελέσματα. Ο Ούνσουλντ επίσης υποστηρίζει πως έκτοτε η ομοιοπαθητική δεν έχει ριζωθεί στις Ηνωμένες Πλιτείες, αλλά παρέμεινε εδραιωμένη στην Ευρωπαϊκή νοοτροπία.<ref name="Unschuld2009">{{cite book|author=Paul Ulrich Unschuld|title=What Is Medicine?: Western and Eastern Approaches to Healing|url=http://books.google.com/books?id=bPMTlS1pzEUC&pg=PA171|accessdate=7 September 2013|date=9 August 2009|publisher=University of California Press|isbn=978-0-520-94470-1|page=171}}</ref>
==Νομικό καθεστώς==
To νομικό καθεστώς που διέπει την ομοιοπαθητική δεν είναι ενιαίο αλλά διαφέρει ανά χώρα. Το 1997, το [[Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο]] ενέκρινε ψήφισμα σχετικά με το καθεστώς της μη συμβατικής ιατρικής, αναγνωρίζοντας ότι μέρος του πληθυσμού των κρατών της [[Ευρωπαϊκή Ένωση|Ευρωπαϊκής Ένωσης]] καταφεύγει σε ορισμένους κλάδους και θεραπευτικές μεθόδους της και καλώντας την Επιτροπή στην εκπόνηση ενδελεχούς μελέτης σχετικά με τον αβλαβή χαρακτήρα, την αποτελεσματικότητα, το πεδίο εφαρμογής και το συμπληρωματικό ή εναλλακτικό χαρακτήρα κάθε κλάδου, συμπεριλαμβανομένης και της ομοιοπαθητικής<ref>[http://www.europarl.europa.eu/pv2/pv2?PRG=CALDOC&TPV=DEF&FILE=970529&TXTLST=1&POS=1&LASTCHAP=2&SDOCTA=9&Type_Doc=FIRST&LANGUE=EL Α4-0075/97, ψήφισμα σχετικά με το καθεστώς της μη συμβατικής ιατρικής], Επιτροπή Περιβάλλοντος, Δημοσίας Υγείας και Προστασίας των Καταναλωτών, 29 Μαΐου 1997</ref>. Εξετάζοντας συνολικά το ζήτημα της εναλλακτικής ή συμπληρωματικής ιατρικής, το Συμβούλιο της Ευρώπης προέτρεψε προς την προώθηση της επίσημης αναγνώρισής της, κατατάσσοντας την ομοιοπαθητική μεταξύ των πλέον καθιερωμένων μορφών μη συμβατικής ιατρικής<ref>[http://assembly.coe.int/main.asp?Link=/documents/adoptedtext/ta99/eres1206.htm A European approach to non-conventional medicines], ψήφισμα 1206 (1999). [http://www.ivaa.info/PDF/Doc%208435-99-european_approach.pdf Doc. 8435, 11 Ιουνίου 1999]</ref>. H χορήγηση άδειας κυκλοφορίας στα ομοιοπαθητικά φάρμακα εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης ρυθμίζεται από την οδηγία 2001/83/ΕΚ «περί κοινοτικού κώδικα για τα φάρμακα που προορίζονται για ανθρώπινη χρήση»<ref>[http://eur-lex.europa.eu/smartapi/cgi/sga_doc?smartapi!celexplus!prod!DocNumber&lg=el&type_doc=Directive&an_doc=2001&nu_doc=83 Οδηγία 2001/83/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 6ης Νοεμβρίου 2001, περί κοινοτικού κώδικος για τα φάρμακα που προορίζονται για ανθρώπινη χρήση]</ref>.


Στις Ηνωμένες Πολιτείες ο ''Κανονισμός Τροφίμων, Φαρμάκων και Καλλυντικών'' του 1938 (Food, Drug, and Cosmetic Act, το οποίο έχει προτείνει ο Ρόϋαλ Κόπλαντ (Royal Copeland), [[Γερουσία (ΗΠΑ)|γερουσιαστής]] από τη [[Νέα Υόρκη]] και ομοιοπαθητικός γιατρός) αναγνώρισε τα ομοιοπαθητικά σκευάσματα ως φάρμακα. Τη δεκαετία του 1950, μόνο 75 αποκλειστικοί ομοιοπαθητικοί εξασκούσαν την πρακτική στις Ηνωμένες Πολιτείες.<ref>
Xώρες της κεντρικής και βόρειας Αμερικής ([[Βραζιλία]], [[Χιλή]], [[Κολομβία]], [[Κόστα Ρίκα]], [[Κούβα]], [[Εκουαδόρ]], [[Μεξικό]]), της [[Ασία|Ασίας]] ([[Ινδία]], [[Πακιστάν]], [[Σρι Λάνκα]]) και της Ευρώπης ([[Βέλγιο]], [[Βουλγαρία]], [[Ελλάδα]], [[Πορτογαλία]], [[Ισπανία]], [[Ιταλία]], [[Ηνωμένο Βασίλειο]] κ.α) έχουν αναγνωρίσει με επίσημο τρόπο την ομοιοπαθητική, ενώ σε ορισμένες από αυτές έχει ενσωματωθεί πλήρως στο εθνικό σύστημα υγείας τους, όπως στη Βραζιλία, στην Ινδία, στο Μεξικό, στο Πακιστάν, στη Σρι Λάνκα και στο Ηνωμένο Βασίλειο. Σε αρκετές χώρες ισχύουν νομικοί περιορισμοί, επιτρέποντας την πρακτική εφαρμογή της μόνο σε αλλοπαθητικούς γιατρούς, όπως για παράδειγμα στη [[Γερμανία]], στην [[Ιταλία]] και στην [[Αυστρία]], όπου η εφαρμογή της επιτρέπεται αποκλειστικά σε γιατρούς, μετά από υποχρεωτική μεταπτυχιακή εκπαίδευση και απόκτηση επίσημης πιστοποίησης. Στην [[Ελλάδα]] υφίσταται Σύλλογος Ομοιοπαθητικών Ελλάδος (μη-γιατροί), μέλος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Κλασσικής Ομοιοπαθητικής (ECCH, μη-γιατροί), η Ελληνική Εταιρία Ομοιοπαθητικής (EEOI, γιατροί) που ιδρύθηκε το 1971 και είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Ομοιοπαθητική (ECH, γιατροί) και παρέχει ομοιοπαθητική εκπαίδευση σε γιατρούς, οδοντιάτρους, φαρμακοποιούς. Επίσης, το Ιπποκράτειο Κέντρο Κλασσικής Ομοιοπαθητικής (μη-γιατροί), που λειτουργεί από το 1993 παρέχοντας εκπαίδευση στην ομοιοπαθητική σε μη-γιατρούς. Το ακαδημαϊκό έτος 2007-2008 ξεκίνησε να λειτουργεί πρόγραμμα μεταπτυχιακών σπουδών με τίτλο ''Ολιστικά Εναλλακτικά Θεραπευτικά Συστήματα - Κλασική Ομοιοπαθητική''<ref>[http://archive.is/20120912022842/www.syros.aegean.gr/metaptyhiakes-spoudes/pms-olistika-enallaktika-therapeutika-systimata---klasiki-omiopathitiki/geniki-perigrafi.aspx Γενική περιγραφή του προγράμματος], Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Τμήμα Μηχανικών Σχεδίασης Προϊόντων και Συστημάτων</ref>, από το [[Τμήμα Μηχανικών Σχεδίασης Προϊόντων και Συστημάτων]] του [[Πανεπιστήμιο Αιγαίου|Πανεπιστημίου Αιγαίου]] για γιατρούς και οδοντιάτρους.
{{Citation |title =Homeopathic Hassle
|url =http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,891760,00.html
|work =[[Time (magazine)|Time]]
|date =1956-08-20
}}</ref> Αργότερα όμως, από τα μέσα έως τα τέλη της δεκαετίας των 1970, η ομοιοπαθητική επέστρεψε δυναμικά και οι πωλήσεις ορισμένων ομοιοπαθητικών εταιρειών δεκαπλασιάστηκαν.<ref name=rader>
{{Citation |date =1985-03-01
|publisher =FDA Consumer Magazine
|author =Rader WM
|url =http://www.homeowatch.org/history/fdac1.html
|title =Riding the coattails of homeopathy's revival
}}</ref> Ορισμένοι ομοιοπαθητικοί αποδίδουν την αναβίωση στον Έλληνα ομοιοπαθητικό Γιώργο Βυθούλκα (George Vithoulkas), ο οποίος έχει διεξάγει "πλήθος ερευνών για την ενημέρωση των σεναρίων και τη βελτίωση των θεωριών και πρακτικής της ομοιοπαθητικής" ξεκινώντας τη δεκαετία των 1970,<ref name="pmid12614092">{{Cite journal | volume = 138 | issue = 5 | pages = 393–399 | last = Jonas | first = WB |author2=TJ Kaptchuk |author3=K Linde | title = A critical overview of homeopathy. | journal = Annals of internal medicine | date = 2003-03 | doi=10.7326/0003-4819-138-5-200303040-00009}}</ref><ref>
{{cite book | first = Andrew | last = Lockie | title = Encyclopedia of Homeopathy | publisher = [[Dorling Kindersley]] | year = 2000 | location = New York City, NY | edition = 1st | page = 19 | isbn = 978-0-7566-1871-1 }}</ref> όμως οι Έρνστ και Σινχ (Ernst and Singh) θεωρούν πως αυτή συνδέεται με την άνοδο του [[Κίνημα New Age|κινήματος New Age]].<ref name="isbn0-393-06661-4" /> Όπως και να έχει, οι αλυσίδες φαρμακευτικών εταιρειών αναγνώρισαν την επιχειρηματική ευκαιρία της πώλησης των ομοιοπαθητικών φαρμάκων.<ref>
{{Citation
|author =O'Hara M
|title =A question of health or wealth?
|url =http://www.guardian.co.uk/money/2002/jan/05/lifeinsurance.jobsandmoney
|date =2002-01-05
|work =[[The Guardian]]
| location=London
}}</ref>


Ο Μπριούς Χούντ (Bruce Hood) διατύπωσε την άποψη πως η αύξηση της δημοτικότητας της ομοιοπαθητικής τον τελευταίο καιρό μπορεί να οφείλεται στις συγκριτικά μακρύτερες ιατρικές επισκέψεις, καθώς οι ομοιοπαθητικοί είναι πρόθυμοι να αφιερώσουν περισσότερο χρόνο στους ασθενείς τους, καθώς και στην παράλογη προτίμηση "βιολογικών" προϊόντων, τα οποία κατά την αντίληψη των καταναλωτών αποτελούν το θεμέλιο των ομοιοπαθητικών φαρμάκων.<ref name="Hood2009">{{cite book|author=Bruce M. Hood|title=SuperSense|url=http://books.google.com/books?id=_ijERHh6DFUC&pg=PA157|accessdate=7 September 2013|date=7 April 2009|publisher=HarperCollins|isbn=978-0-06-186793-4|page=157}}</ref>
==Ασφάλεια==

Ως σκευάσματα, τα ομοιοπαθητικά φάρμακα θεωρούνται εν γένει ασφαλή στη χρήση τους, λόγω της εξαιρετικά υψηλής αραίωσής τους. Συστηματική επισκόπηση πιθανών παρενεργειών τους κατέληξε στο συμπέρασμα πως η χορήγησή τους από εξειδικευμένους γιατρούς είναι «πιθανότατα ασφαλής και μάλλον απίθανο να προκαλέσει σοβαρές παρενέργειες»<ref>Dantas F., Rampes H., ''Do homeopathic medicines provoke adverse effects? A systematic review'', Br Homeopath J. 2000 Jul; 89 Suppl 1:S35-8. [http://www.ncbi.nlm.nih.gov/sites/entrez?cmd=Retrieve&db=PubMed&list_uids=10939781&dopt=AbstractPlus PMID: 10939781]</ref>. Ωστόσο, επικριτές της ομοιοπαθητικής, εγείρουν ευρύτερες ενστάσεις ως προς την ασφάλειά της, θεωρώντας πως είναι αναποτελεσματική έναντι των μεθόδων της σύγχρονης κλασικής ιατρικής με αποτέλεσμα να αναβάλλει τη δραστική θεραπεία μίας ασθένειας με κλασικές ιατρικές μεθόδους, όπως για παράδειγμα στην περίπτωση του ισχυρισμού ορισμένων ομοιοπαθητικών γιατρών πως η ομοιοπαθητική έχει αποτελέσματα στην αντιμετώπιση της [[ελονοσία|ελονοσίας]], γεγονός που είχε επιπτώσεις στην υγεία ασθενών<ref>Alok Jha, [http://www.guardian.co.uk/science/story/0,,1820103,00.html Homeopaths 'endangering lives' by offering malaria remedies], Guardian Unlimited, 2006-07-14. Ανακτήθηκε [[8 Σεπτεμβρίου]] [[2007]]</ref><ref name="pmid11082104">{{cite journal
==Φάρμακα και θεραπείες==
|author=Delaunay P, Cua E, Lucas P, Marty P
{{see also|Λίστα ομοιοπαθητικών φαρμάκων}}
|title=Homoeopathy may not be effective in preventing malaria
[[File:Rhustox.jpg|thumb|Ομοιοπαθητικό φάρμακο ''Rhus toxicodendron'', που παράγεται από το φυτό Toxicodendron radicans.]]
|journal=BMJ

|volume=321
[[File:Homeo ingredients r87.jpg|thumb|Ένα φάρμακο φτιαγμένο από D αραιώσεις επικίνδυνων υλικών και βακτηρίων όπως αλλαντίαση, εσερίχια κόλι, θύμος αδένας αγνώστου προέλευσης, πνευμονία, ψευδομονάδες, αμοιβάδες, σαλμονέλα, οστρακιά, σταφυλόκοκκος, στρεπτόκοκκος και φυματίωση. Επίσης αναγράφεται η αιθανόλη με περιττή της αραίωση σε οινόπνευμα.]]
|issue=7271

|pages=1288
Οι ομοιοπαθητικοί βασίζονται σε δυο ειδών καταλόγους όταν συνταγογραφούν φάρμακα: ''[[materia medica]]'' και ευρετηριολόγια (αγγλ. repertory). Το ομοιοπαθητικό ''materia medica'' είναι μια συλλογή από "εικόνες φαρμάκων", ταξινομημένα αλφαβητικά κατά "φάρμακο". Αυτές οι καταχωρήσεις περιγράφουν τα συμπτώματα που αντιστοιχούν σε κάθε φάρμακο. Ένα ομοιοπαθητικό ευρετηριολόγιο είναι ένας πίνακας συμπτωμάτων που περιλαμβάνει λίστες φαρμάκων που αντιστοιχούν σε συγκεκριμένα συμπτώματα.<ref name=elixris><!-- replace this by something less commercial! -->
|year=2000
{{citation
|pmid=11082104
|url=http://www.elixirs.com/medica.htm
|doi=
|contribution=Materia medica: remedy information
|issn=
|accessdate =2007-07-24
}}</ref><ref>Meirion Jones, [http://news.bbc.co.uk/2/hi/programmes/newsnight/5178122.stm "Malaria advice 'risks lives'"], BBC News, 14 Ιουλίου 2006. Ανακτήθηκε [[8 Σεπτεμβρίου]] [[2007]]</ref><ref>Carlsson T, Bergqvist L, Hellgren U. [http://www.blackwell-synergy.com/doi/abs/10.1111/j.1708-8305.1996.tb00700.x Homeopathic Resistant Malaria], ''J Travel Med'', 1996; 3(1): 62</ref>. Αρνητικά έχει σχολιαστεί επίσης η στάση των ομοιοπαθητικών γιατρών κατά της κλασικής ανοσοποίησης<ref name="pmid9243229">{{cite journal
|author=Ernst E
|author =Jones K
}}</ref>
|title=The attitude against immunisation within some branches of complementary medicine

|journal=Eur. J. Pediatr.
Στη διαδικασία παρασκευής των ομοιοπαθητικών φαρμάκων χρησιμοποιούνται διάφορα ζωϊκά, φυτικά, ανόργανα και συνθετικά υλικά. Τα παραδείγματά τους περιλαμβάνουν τα ''arsenicum album'' (τριοξείδιο αρσενικού), ''natrum muriaticum'' ([[χλωριούχο νάτριο]] ή αλάτι), ''[[Lachesis muta]]'' (δηλητήριο ενός είδους [[Κροταλίας|κροταλία]]), ''[[όπιο]]'' και ''thyroidinum'' (ορμόνες [[Θυρεοειδής αδένας|θυρεοειδή αδένα]]). Οι ομοιοπαθητικοί επίσης χρησιμοποιούν φάρμακα που ονομάζονται "νοσώδη" (από το ''νόσος'', ασθένεια) φτιαγμένα από μολυσμένα ή παθολογικά παράγωγα όπως κοπρικές, ουρητικές και αναπνευστικές εκκενώσεις, αίμα και ιστούς.<ref name="pmid16322800"/> Ομοιοπαθητικά φάρμακα παρασκευασμένα από υγιή δείγματα ονομάζονται "σαρκώδη".
|volume=156

|issue=7
Μερικοί σύγχρονοι ομοιοπαθητικοί έχουν μελετήσει πιο αποκρυφιστικά θεμέλια φαρμάκων, γνωστά ως "imponderables" επειδή δεν προέρχονται από κάποια ουσία, αλλά από την [[ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία]] η οποία υποτίθεται πως "αιχμαλωτίζεται" στο οινόπνευμα ή [[λακτόζη]],<!--See next two sources, and the rest of the journal issue they came from for more information--> όπως οι [[Ακτίνες Χ]]<ref>
|pages=513-5, [http://www.ncbi.nlm.nih.gov/sites/entrez?cmd=Retrieve&db=pubmed&dopt=AbstractPlus&list_uids=9243229 PMID 9243229]
{{citation
|year=1997
|author =Lee J, Thompson E
|pmid=9243229
|title =X-ray drug picture
|doi=
|journal =The Homeopath
|issn=
|volume =26
}}</ref><ref name="pmid8554846">{{cite journal
|issue =2
|author=Ernst E, White AR
|pages =43–48
|title=Homoeopathy and immunization
|year =2007
|journal=The British journal of general practice : the journal of the Royal College of General Practitioners
|publisher =Society of Homeopaths
|volume=45
|location =Northampton
|issue=400
|issn =0263-3256
|pages=629-30, [http://www.ncbi.nlm.nih.gov/sites/entrez?cmd=Retrieve&db=pubmed&dopt=AbstractPlus&list_uids=8554846 PMID 8554846]
}}</ref> και το ηλιακό φως.<ref>
|year=1995
{{citation
|pmid=8554846
|author =Lee J, Thompson E
|doi=
|title =Postironium - the vastness of the universe knocks me off my feet
|issn=
|journal =The Homeopath
}}</ref> και υπέρ της χρήσης των αποκαλούμενων «ομοιοπαθητικών εμβολίων» <ref>Sulfaro F., Fasher B., Burgess MA., "Homoeopathic vaccination, what does it mean?", ''Med. J. Aust.'', 1994; '''161''': 305-307</ref> των οποίων όμως η αποτελεσματικότητα δεν έχει αποδειχτεί<ref>English P., ''The issue of immunization'', Br. Homoeopathic J., 1990; '''79''': 198-200</ref>.
|volume =26
|issue =2
|pages =49–54
|year =2007
|publisher =Society of Homeopaths
|issn =0263-3256
}}</ref> Σήμερα, πάνω από 3000 διαφορετικά φάρμακα χρησιμοποιούνται στην ομοιοπαθητική σε καθημερινή βάση.{{Citation needed|date=January 2010}} Επιπλέον, ορισμένοι ομοιοπαθητικοί χρησιμοποιούν τεχνικές που οι συνάδελφοί τους θεωρούν αμφισβητήσιμες. Αυτές περιλαμβάνουν "χάρτινα φάρμακα", όπου η ουσία και η αραίωση σημειώνονται σε κομμάτια χαρτιού τα οποία είτε καρφιτσώνονται στα ρούχα του ασθενή, ή τοποθετούνται στις τσέπες τους, ή βάζονται κάτω από ποτήρια με νερό τα οποία προσφέρονται στους ασθενείς, καθώς και την εφαρμογή της [[ραδιονικής]] στη διαδικασία παρασκευής των φαρμάκων. Τέτοιες πρακτικές έχουν αποδοκιμαστεί από τους κλασικούς ομοιοπαθητικούς ως αβάσιμες θεωρίες που αγγίζουν τα όρια της μαγείας και της δεισιδαιμονίας.<ref>
{{citation
|url =http://www.askdrshah.com/images/lancet.pdf
|format =PDF
|contribution=Call for introspection and awakening
|publisher =Life Force Center
|accessdate =2007-07-24
|author =Shah R
|archiveurl = http://web.archive.org/web/20070202082349/http://www.askdrshah.com/images/lancet.pdf |archivedate = 2007-02-02}}</ref><ref name="Barwell">
{{citation
|url =http://www.homeopathy.ac.nz/editorials/2000/vol-20-no-3-june-2000-the-wo-wo-effect/
|title =The wo-wo effect
|accessdate =2009-04-02
|author =Barwell B
|journal =Homoeopathica
|volume =20
|issue =3
|year =2000
}}</ref>

===Προετοιμασία===
[[File:Mortar2.jpg|thumb|[[Γουδί|Γουδί και γουδοχέρι]] που χρησιμοποιούνται για την σύνθλιψη στερεών, όπως του χαλαζία και οστράκων των στρειδιών, σε ομοιοπαθητικά φάρμακα]]

Στην παρασκευή φαρμάκων, οι ομοιοπαθητικοί εφαρμόζουν μια διαδικασία που ονομάζεται "δυναμοποίηση" (potentization ή dynamization), κατά την οποία ένα υλικό διαλύεται σε [[οινόπνευμα]] ή [[απεσταγμένο νερό]] και έπειτα αναταράσσεται βίαια με 10 απότομα χτυπήματα πάνω σε ένα ελαστικό σώμα ("succussion").<ref name="Organon_6th_128"/><ref>{{citation
|url =http://www.quackwatch.org/01QuackeryRelatedTopics/homeo.html
|title =Homeopathy: The Ultimate Fake
|accessdate =2011-05-26
|author =Stephen Barrett, M.D.
}}</ref> Ο Χάνεμαν προωθούσε τη χρήση ουσιών που προκαλούσαν συμπτώματα όμοια με αυτά της αρρώστιας από την οποία έπασχε ο ασθενής, όμως ανακάλυψε πως οι μη αραιωμένες δόσεις επιδείνωναν τα συμπτώματα και την κατάσταση του ασθενή, μερικές φορές προκαλώντας επικίνδυνη τοξική αντίδραση. Γι'αυτό το λόγο πρότεινε την αραίωση αυτών των ουσιών, καθώς πίστευε πως η δυναμοποίηση ενεργοποιούσε τη "ζωτική ενέργεια" της αραιωμένης ουσίας<ref>
{{citation
|author= Kayne SB
|year=2006
|url=http://books.google.com/?id=w2IFcHJYTSYC&lpg=PA52&dq=homeopathic%20proving%20method&pg=PA53#v=onepage&q&f=false
|title=Homeopathic pharmacy: theory and practice
|edition=2
|publisher=Elsevier Health Sciences
|page=53
|isbn= 978-0-443-10160-1
}}</ref> και την ενίσχυε. Προκειμένου να διευκολύνει τη διαδικασία, ο Χάνεμαν προσέλαβε έναν σελοποιό για να του κατασκευάσει μια ειδική ξύλινη σανίδα καλυμμένη με δέρμα σε μια της πλευρά, με γέμιση από τρίχες αλόγου.{{Citation needed|reason=previously mentioned references only support use of hard surface by traditional homoeopaths. It does not specify a wooden striking board covered in leather and stuffed with horsehair.|date=April 2014}} Αδιάλυτα στερεά, όπως ο [[χαλαζίας]] και όστρακο των [[Στρείδι|στρειδιών]], διαλύονται με τη σύνθλιψή τους με λακτόζη ([[κονιορτοποίηση]]).

===Αραιώσεις===
{{Main|Ομοιοπαθητικές αραιώσεις}}

Στην ομοιοπαθητική τακτικά χρησιμοποιούνται τρείς [[Λογάριθμος|λογαριθμικές]] κλίμακες ισχύος. Ο Χάνεμαν δημιούργησε την "εκατοστιαία", ή "C κλίμακα", αραιώνοντας μια ουσία με συντελεστή του 100 σε κάθε στάδιο. Ο Χάνεμαν προτιμούσε την εκατοστιαία κλίμακα για το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του. Ένα διάλυμα 2C απαιτεί την αραίωση μιας ουσίας σε αναλογία 1 προς 100, και ένα μέρος από το διάλυμα που προκύπτει αραιώνεται ξανά σε αναλογία 1 προς 100. Το τελικό διάλυμα περιέχει ένα μέρος της αρχικής ουσίας σε 10,000 μέρη του διαλύματος.<ref>
In standard chemistry, this produces a substance with a concentration of 0.01%, measured by the [[Concentration#Volume-volume percentage|volume-volume percentage]] method.</ref> Η αραίωση 6C επαναλαμβάνει αυτή τη διαδικασία έξι φορές, καταλήγοντας στην αραίωση της αρχικής ουσίας με συντελεστή των 100<sup>−6</sup>=10<sup>−12</sup> (ένα μέρος σε ένα τρισεκατομμύριο ή 1/1,000,000,000,000). Υψηλότερες αραιώσεις ακολουθούν την ίδια λογική. Σύμφωνα με τις αρχές της ομοιοπαθητικής, ένα διάλυμα υψηλότερης αραίωσης θεωρείται πως έχει μεγαλύτερη δραστικότητα, οπότε οι ομοιοπαθητικοι υποστηρίζουν πως τα φάρμακα που προκύπτουν από υψηλότερες αραιώσεις έχουν και πιο ισχυρή και βαθύτερη δράση.<ref>
{{citation
|contribution=Glossary of Homeopathic Terms
|publisher =Creighton University Department of Pharmacology
|url =http://altmed.creighton.edu/Homeopathy/Glossary.htm
|accessdate =2009-02-15
}}</ref> Το τελικό προϊόν συχνά είναι τόσο αραιωμένο, που δεν διαφέρει σε τίποτα από τη διαλυτική ουσία (καθαρό νερό, ζάχαρη ή οινόπνευμα).<ref name="Dynamization and Dilution" /><ref name=SmithHM>
{{citation
|author=Smith T
|title=Homeopathic Medicine
|publisher=Healing Arts Press
|year=1989
|pages=14–15
}}</ref><ref name="homsim">
{{citation
|contribution=Similia similibus curentur (Like cures like)
|publisher =Creighton University Department of Pharmacology
|url =http://altmed.creighton.edu/Homeopathy/philosophy/similia.htm
|accessdate =2007-08-20
}}</ref> Υπάρχει επίσης και δεκαδική κλίμακα (η οποία αναγράφεται ως "X" ή "D") όπου το φάρμακο αραιώνεται με συντελεστή του 10 σε κάθε στάδιο.<ref>http://www.ritecare.com/homeopathic/guide_potency.asp</ref>

Ο Χάνεμαν συνιστούσε τη χρήση της αραίωσης 30C στις περισσότερες περιπτώσεις (δηλαδή, αραίωση με συντελεστή του 10<sup>60</sup>).<ref name="Organon_6th_128">
{{citation
|author =Hahnemann S
|title =The Organon of the Healing Art
|year =1921
|edition =6th
|at =aphorism 128
|isbn =0-87983-228-2
}}</ref> Στις μέρες του, δεν ήταν παράλογη η υπόθεση πως τα φάρμακα μπορούσαν να αραιωθούν επ'άπειρον, καθώς η έννοια του ατόμου ή του μορίου ως της [[Αριθμός Αβογκάντρο|μικρότερης δυνατής μονάδας χημικής ουσίας]] μόλις άρχιζε να αναγνωρίζεται. Η υψηλότερη αραίωση που έχει εύλογες πιθανότητες να περιέχει έστω και ένα μόριο της αρχικής ουσίας είναι 12C.

[[File:Arnica montana homéopathie zoom.jpg|thumb|Αυτό το μπουκάλι περιέχει [[arnica montana]] D6, δηλαδή η κατ'όνομα αραίωση είναι ένα [[Ppm (μονάδα μέτρησης)|μέρος στο εκατομμύριο]] (10<sup>'''-6'''</sup>).]]
Οι επικριτές και υποστηρικτές της ομοιοπαθητικής συχνά επιχειρούν να εξηγήσουν τις τυπικές αραιώσεις χρησιμοποιώντας αναλογίες.<ref name="Appendix">For further discussion of homeopathic dilutions and the mathematics involved, see [[Homeopathic dilutions]].</ref> Ο Χάνεμαν, σύμφωνα με μερικές αναφορές, αστιευόταν πως η πιο κατάλληλη μέθοδος αντιμεώπισης μιας επιδημίας θα ήταν το άδειασμα ενός μπουκαλιού με δηλητήριο στη [[Λίμνη της Γενεύης]], εαν αυτή μπορούσε να αναταραχθεί 60 φορές.<ref name=Bambridge>
{{citation
|title =Homeopathy investigated
|author =Bambridge AD
|publisher =Diasozo Trust
|location =[[Kent, England]]
|year =1989
|isbn =0-948171-20-0
}}</ref><ref name=Andrews>
{{citation
|title =Homeopathy and Hinduism
|url =http://www.watchman.org/na/homeopth.htm
|author =Andrews P
|periodical =The Watchman Expositor
|publisher =[[Watchman Fellowship]]
|volume =7
|issue =3
|year =1990
}}</ref> Σύμφωνα με ένα άλλο παράδειγμα που έδωσε ένας επικριτής της ομοιοπαθητικής, ένα 12C διάλυμα ισοδυναμεί με "μια πρέζα αλάτι στο Βόρειο και Νότιο Ατλαντικό Ωκεανό μαζί",<ref name=Bambridge/><ref name=Andrews/> σύγκριση που είναι σχετικά ακριβής.<ref>
A 12C solution produced using [[sodium chloride]] (also called ''natrum muriaticum'' in homeopathy) is the equivalent of dissolving 0.36&nbsp;mL of table salt, weighing about 0.77&nbsp;g, into a volume of water the size of the Atlantic Ocean, since the volume of the Atlantic Ocean and its adjacent seas is 3.55×10<sup>8</sup>&nbsp;km<sup>3</sup> or 3.55×10<sup>20</sup>&nbsp;L :
{{citation
|url =http://books.google.com/?id=6J0TAAAAYAAJ&q=355+x+106+km3+in+the+whole&dq=355+x+106+km3+in+the+whole
|title =The geology of the Atlantic Ocean
|author =Emery KO, Uchupi E
|publisher =Springer
|year =1984
|isbn =0-387-96032-5
}}</ref> Ένα τρίτο μιας [[Σταγόνα (μονάδα)|σταγόνας]] κάποιας αρχικής ουσίας αραιωμένο σε όλο το νερό της Γης θα κατέληγε σε φάρμακο με συγκέντρωση των περίπου 13C.<ref>
The volume of all water on earth is about 1.36×10<sup>9</sup>&nbsp;km<sup>3</sup>:
{{citation
|url =http://ga.water.usgs.gov/edu/waterdistribution.html
|contribution=Earth's water distribution
|title =Water Science for Schools
|publisher =[[United States Geological Survey]]
|date =28 August 2006
|isbn =0-07-825402-7
}}</ref><ref name="Appendix"/><ref>Gleick PH, ''Water resources'', In
{{citation
|title =Encyclopedia of climate and weather
|editor1 =Schneider SH
|publisher =[[Oxford University Press]]
|location =New York
|volume =2
|year =1996
|pages =817–823
}}</ref> Ένα δημοφιλές φάρμακο κατά της [[Γρίπη|γρίπης]] είναι μια 200C αραίωση συκωτιού πάπιας, και προωθείται με το όνομα ''[[oscillococcinum]]''. Καθώς ολόκληρο το [[παρατηρήσιμο σύμπαν]] περιέχει περίπου 10<sup>80</sup> άτομα, η αραίωση ενός μορίου στο παρατηρήσιμο σύμπαν θα ήταν της τάξεως των 40C. Επομένως, το oscillococcinum θα απαιτούσε 10<sup>320</sup> επιπλέον σύμπαντα απλά για να περιέχεται ένα μόριο στην τελική ουσία.<ref>{{Citation
|title =Superstition: Belief in the Age of Science
|author =Robert L. Park
|publisher =Princeton University Press
|location =
|year =2008
|pages =145–146
|isbn=0-691-13355-7}}</ref> Οι χαρακτηριστικές υψηλές αραιώσεις συνήθως θεωρούνται ως το πιο επίμαχο και απίστευτο στοιχείο της ομοιοπαθητικής.<ref>{{Citation |last1=Fisher |first1=P |title=The Memory of Water: a scientific heresy? |journal=Homeopathy |volume=96 |issue=3 |pages=141–2 |year=2007 |pmid=17678808 |doi=10.1016/j.homp.2007.05.008}}</ref>

====Η αντιπαράθεση για τις αραιώσεις====
Όχι όλοι ομοιοπαθητικοί συνιστούν εξαιρετικά υψηλές αραιώσεις. Φάρμακα με ισχύ κάτω του 4X θεωρούνται ένα σημαντικό τμήμα της ομοιοπαθητικής κληρονομιάς.<ref>{{cite journal | author = van Haselen, R. | title = To which extent should potency choice in homeopathy be "regulated": has European legislation gone too far? | journal = Wien Med Wochenschr. | volume = 155 | issue = 21-22 | pages = 479–81 | date = Nov 2005 | pmid = 16425107 | doi = 10.1007/s10354-005-0231-z }}</ref>

Πολλοί από τους πρώιμους ομοιοπαθητικούς ήταν γιατροί και συνήθως χρησιμοποιούσαν χαμηλότερες αραιώσεις όπως "3X" ή "6X", σπάνια ξεπερνώντας την "12X". Το σχίσμα ανάμεσα στις χαμηλές και υψηλές αραιώσεις ήταν αποτέλεσμα ιδεολογικών διαφορών. Οι υποστηρικτές των χαμηλών αραιώσεων έδιναν έμφαση στην [[παθολογία]] και ισχυρότερους δεσμούς με τη συμβατική ιατρική, ενώ όσοι προτιμούσαν τις υψηλότερες αραιώσεις τόνιζαν τη ζωτική δύναμη, μιάσματα και πνευματική ερμηνεία της ασθένειας.<ref>
{{citation
|author =Wheeler CE
|title =Dr. Hughes: Recollections of some masters of homeopathy
|publisher =Health through homeopathy
|year =1941
}}</ref><ref>
{{citation
|author =Bodman F
|title =The Richard Hughes memorial lecture
|publisher =BHJ
|year =1970
|pages =179–193
}}</ref> Ορισμένα προϊόντα με σχετικά χαμηλότερες αραιώσεις αυτού του είδους συνεχίζουν να πωλούνται, όπως όμως και τα ομόλογά τους, δεν έχει αποδειχθεί οριστικά πως λειτουργούν πιο αποτελεσματικά από τα [[εικονικό φάρμακο|εικονικά φάρμακα]] (placebo).<ref name="CR">
{{citation
|url =http://www.consumerreports.org/cro/health-fitness/drugs-supplements/headon-9-07/overview/0709_headache_ov_1.htm
|title =ConsumerReportsHealth.org
|contribution=HeadOn: Headache drug lacks clinical data
|accessdate =2009-03-25
|publisher =[[Consumers Union]]
}}</ref><ref name="randi06">
{{citation
|url =http://www.randi.org/jr/2006-07/072806academic.html#i15
|contribution=Analysis of Head On
|title =James Randi's Swift
|accessdate =2006-07-27
}}</ref>

===Επαληθεύσεις===
Η ομοιοπαθητική επαλήθευση είναι μια διαδικασία που προσδιορίζει το προφίλ ενός ομοιοπαθητικού φαρμάκου.<ref>{{Citation |last1=Dantas |first1=F |last2=Fisher |first2=P |last3=Walach |first3=H |last4=Wieland |first4=F |last5=Rastogi |first5=D |last6=Teixeira |first6=H |last7=Koster |first7=D |last8=Jansen |first8=J |last9=Eizayaga |first9=J |displayauthors=9 |title=A systematic review of the quality of homeopathic pathogenetic trials published from 1945 to 1995 |journal=Homeopathy |volume=96 |issue=1 |pages=4–16 |year=2007 |pmid=17227742 |doi=10.1016/j.homp.2006.11.005}}</ref>

Αρχικά ο Χάνεμαν χρησιμοποιούσε μη αραιωμένες ουσίες για την επαλήθευση, αργότερα όμως υποστήριζε επαληθεύσεις με φάρμακα αραίωσης της τάξεως των 30C,<ref name = "Organon_6th_128"/> και οι περισσότερες σύγχρονες επαληθεύσεις διεξάγονται με τη χρήση υπεραραιωμένων φαρμάκων στα οποία είναι απίθανο να παραμένουν μόρια των αρχικών ουσιών.<ref>
{{citation
|author= Kayne SB
|year=2006
|url=http://books.google.com/?id=w2IFcHJYTSYC&pg=PA52&dq=homeopathic+proving+method
|title=Homeopathic pharmacy: theory and practice
|edition=2
|publisher=Elsevier Health Sciences
|page=52
|isbn= 978-0-443-10160-1
}}</ref> Στη διαδικασία της επαλήθευσης, ο Χάνεμαν χορηγούσε φάρμακα σε υγιείς εθελοντές, και τα συμπτώματα που προέκυπταν συγκεντρώνονταν από τους παρατηρητές σε μια "εικόνα φαρμάκου". Η παρακολούθηση των εθελοντών συνέχιζε για αρκετούς μήνες, ενώ αυτοί ήταν υποχρεωμένοι να διατηρούν εκτενή ημερολόγια καταγράφοντας όλα τα συμπτώματά τους σε συγκεκριμένα σημεία της ημέρας. Κατά τη διάρκεια του πειράματος, δεν επιτρεπόταν η κατανάλωση του καφέ, τσαγιού, μπαχαρικών ή κρασιού. Το σκάκι ήταν επίσης απαγορευμένο καθός ο Χάνεμαν το έκρινε ως "υπερβολικά συναρπαστικό", όμως επιτρεπόταν η κατανάλωση μπύρας και μέτρια γυμναστική. Στο τέλος του πειράματος, ο Χάνεμαν τους ανάγκαζε να ορκιστούν πως οι αναφορές τους στα ημερολόγια ήταν αληθείς, και στο σημείο αυτό προχωρούσε σε λεπτομερή ανάκρισή τους σχετικά με τα συμπτώματά τους.

Οι επαληθεύσεις πιθανότατα έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη της [[Κλινική δοκιμή|κλινικής δοκιμής]], εξαιτίας της πρώιμης χρήσης απλών ομάδων ελέγχου, συστηματικών και ποσοτικών διαδικασιών, και μιας από τις πρώτες εφαρμογές της [[στατιστική]]ς στην ιατρική.<ref>
{{citation
|author=Cassedy JH
|title=American Medicine and Statistical Thinking, 1800–1860
|publisher=iUniverse
|year =1999
|isbn=978-1-58348-428-9
}}{{Page needed|date=March 2011}}</ref> Τα εκτενή αρχεία που περιγράφουν τον αυτοπειραματισμό των ομοιοπαθητικών έχουν σε κάποιες περιπτώσεις αποδειχθεί χρήσιμα στην ανάπτυξη σύγχονων φαρμάκων: για παράδειγμα, η απόδειξη της χρησιμότητας της [[νιτρογλυκερίνη]]ς ως θεραπείας της [[στηθάγχη]]ς ανακαλύφθηκε κατά την ανάγνωση των ομοιοπαθητικών επαληθεύσεων, όμως οι ίδιοι οι ομοιοπαθητικοί εκείνη την εποχή δεν τη χρησιμοποιούσαν ποτέ για αυτό το σκοπό.<ref name="pmid2866851">
{{citation
|author=Fye WB
|title=Nitroglycerin: a homeopathic remedy
|journal=Circulation
|volume=73
|issue=1
|pages=21–9
|year=1986
|pmid=2866851
|url=http://circ.ahajournals.org/cgi/reprint/73/1/21.pdf
|format=PDF
|doi=10.1161/01.CIR.73.1.21
}}</ref> Οι πρώτες καταγεγραμμένες επαληθεύσεις δημοσιεύτηκαν στην έκθεση του Χάνεμαν το 1796, ''Έκθεση περί Νέας Αρχής'' (Essay on a New Principle).<ref>
{{citation
|author=Hahnemann S
|title=Versuch über ein neues Prinzip zur Auffindung der Heilkräfte der Arzneisubstanzen, nebst einigen Blicken auf die bisherigen
|journal=Hufelands Journal
|language=German
|volume=II
|issue=3
|year =1796
}}</ref> Το σύγγραμμα ''Fragmenta de Viribus'' (1805)<ref>
{{citation
|title=Fragmenta de Viribus medicamentorum Positivis
|author=Hahnemann S
|language=Latin
|location=Leipzig
|publisher=
|year=1805
}}</ref> περιείχε αποτελέσματα των 27 επαληθεύσεων, ενώ το ''Materia Medica Pura'' (1810) περιείχε 65.<ref>
{{citation
|title=Materia medica pura; sive, Doctrina de medicamentorum viribus in corpore humano sano observatis; e Germanico sermone in Latinum conversa
|author=Hahnemann S, Stapf E, Gross G, de Brunnow EG
|language=Latin
|location=Dresden
|publisher=Arnold
|year=1826–1828
|oclc=14840659
}}</ref> Για το ''Διαλέξεις περί Ομοιοπαθητικών Materia Medica'' (Lectures on Homoeopathic Materia Medica) του Τζέϊμς Ταϊλερ Κεντ (James Tyler Kent) το 1905, 217 φάρμακα είχαν υποστεί επαλήθευση και νέες ουσίες προστίθενται τακτικά στις σύγχρονες εκδοχές τις.

Ενώ η διαδικασία της επαλήθευσης φέρει επιφανειακές ομοιότητες με τις κλινικές δοκιμές, είναι εντελώς διαφορετική στο ότι η διαδικασία είναι υποκειμενική και όχι [[τυφλό πείραμα|τυφλή]], ενώ οι σύγχρονες επαληθεύσεις είναι απίθανο να χρησιμοποιούν φαρμακολογικά ενεργά επίπεδα της ουσίας που επαληθεύεται.<ref name=Creighton>{{citation |url=http://altmed.creighton.edu/Homeopathy/science/validity.htm |title=Are the principles of Homeopathy scientifically valid? |publisher=Creighton University School of Medicine }}</ref> Ακόμα και το 1842, ο Όλιβερ Ουέντελ Χόλμς (Oliver Wendell Holmes, Sr.) παρατήρησε πως οι επαληθεύσεις ήταν απίστευτα αόριστες, και η υποτιθέμενη δράση τους δεν μπορούσε να επαναληφθεί μεταξύ διαφορετικών ασθενών.<ref name=Holmes />

=== Εξετάσεις φυσικής, ψυχικής και συναισθηματικής κατάστασης, ευρετηριολόγια ===
[[File:Rep1.JPG|thumb|Ομοιοπαθητικό ευρετηριολόγιο του Τζέϊμς Τάϊλερ Κεντ]]

Η ομοιοπαθητική θεραπεία συνήθως ξεκινάει από μια λεπτομερή εξέταση του ιατρικού ιστορικού του ασθενή, η οποία περιλαμβάνει ερωτήσεις που αφορούν τη φυσική, ψυχική και τη συναισθηματική του κατάσταση, γεγονότα από τη ζωή του και φυσικές ή συναισθηματικές ασθένειες. <!--Examination of psychological state may include an inquiry into the content of dreams.<ref name="books.google.com">"Modern Homeopathy And Medical Science"''''', Journal of the American Medical Association, vol 22, March 17, '''1894''', p 367-377, [http://books.google.com/books?id=e_0SAAAAYAAJ&pg=PA377&lpg=PA377&dq=%22law+of+similars%22+definition+ama&source=bl&ots=bITPMPPwr9&sig=56_xALWwOFWYa4P4BQKj0mjw-eo&hl=en&ei=z7k6TeO1CpC-sQPK2I26Aw&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=1&ved=0CBMQ6AEwAA#v=onepage&q=similars&f=false].</ref> outdated source, statement can be reintroduced when a better source is found -->Έπειτα ο ομοιοπαθητικός προσπαθεί να μετατρέψει αυτές τις πληροφορίες σε μια πολύπλοκη συνάρτηση φυσικών και ψυχολογικών συμπτωμάτων, περιλαμβάνοντας συμπάθειες και αντιπάθειες, έμφυτες προδιαθέσεις, ακόμα και το σωματότυπο.<ref name=Stehlin>
{{citation
|url=http://findarticles.com/p/articles/mi_m1370/is_n10_v30/ai_18979004/
|contribution=Homeopathy: Real medicine or empty promises?
|accessdate=2007-10-01
|author=Stehlin I
|year=1996
|publisher=U.S. [[Food and Drug Administration]]
}}</ref>

Με βάση αυτά τα συμπτώματα, ο ομοιοπαθητικός επιλέγει τον τρόπο περιποίησης του ασθενή. Μια συλλογή αναφορών από πολλές ομοιοπαθητικές επαληθεύσεις, εμπλουτισμένο με κλινικά δεδομένα, είναι γνωστό ως "ομοιοπαθητικό ''materia medica''". Καθώς όμως ο στόχος είναι η αναζήτηση των φαρμάκων που αντιστοιχούν σε συγκεκριμένα συμπτώματα, και όχι το ανάποδο, χρησιμοποιούνται και τα "ομοιοπαθητικά ευρετηριολόγια", δηλαδή λίστες συμπτωμάτων, τα οποία αναγράφουν το κάθε σύμπτωμα και τα φάρμακα που αντιστοιχούν σε αυτό. Οι εκτενείς πληροφορίες που αποτελούν τα ευρετηριολόγια συχνά προέρχονται από πολλές εκδόσεις των ''materia medica''. Συχνά γίνονται έντονες συζητήσεις ανάμεσα στους συγγραφείς των ευρετηριολογίων και των ομοιοπαθητκών, με θέμα την ακρίβεια κάποιας προσθήκης.

Το πρώτο συμπτωματικό ευρετήριο των ομοιοπαθητικών ''materia medica'' είχε γραφτεί από τον Χάνεμαν. Αργότερα, ένας από τους μαθητές του, ο Κλέμενς βον Μπονινγκάουσεν (Clemens Maria Franz von Bönninghausen), δημιούργησε το ''Θεραπευτικό Βιβλίο Τσέπης'' (Therapeutic Pocket Book), άλλο ένα ομοιοπαθητικό ευρετηριολόγιο.<ref>
{{citation
|author=Boger CM, von Bönninghausen CMF, Bradford TL
|title=Boenninghausen's characteristics, materia medica & repertory : with word index
|year=1999
|edition=reprint
|location=New Delhi
|publisher=B. Jain
|isbn=81-7021-207-3
|oclc=46785916
}}</ref>
Το πρώτο τέτοιο ομοιοπαθητικό ευρετηριολόγιο ήταν το ''Symptomenkodex'' του Γκεόργκ Τζαρ (Georg Jahr), δημοσιευμένο στα Γερμανικά (1835), το οποίο ο Κονσταντίν Χέρινγκ (Constantine Hering) αργότερα μετέφρασε στα Αγγλικά ως ''Ευρετηριολόγιο στα πιο Χαρακτηριστικά Συμπτώματα των Materia Medica'' (Repertory to the more Characteristic Symptoms of Materia Medica) (1838). Αυτή η έκδοση εστιαζόταν λιγότερο σε κατηγορίες ασθενειών και αποτελούνταν από τρία μεγάλα τεύχη, ενώ θεωρείται προκάτοχος για τα μεταγενέστερα έργα του Κεντ.<ref name="pmid16322800">{{Citation |last1=Bellavite |first1=Paolo |last2=Conforti |first2=Anita |last3=Piasere |first3=Valeria |last4=Ortolani |first4=Riccardo
|title=Immunology and Homeopathy. 1. Historical Background
|journal=Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine
|volume=2
|issue=4 |pages=441–52
|year=2005 |pmid=16322800 |pmc=1297514
|doi=10.1093/ecam/neh141}}</ref><ref>
{{citation
|author =Mathur KN
|title =Prinzipien der homöopathischen Verschreibung: Synopsis weltweiter klinischer Erfahrungen
|publisher =Georg Thieme Verlag
|year =2003
|pages =122–123
|isbn =3-8304-9021-6
|oclc =76518035
|language =German
}}</ref> Με τον καιρό, τέτοια ευρετηριολόγια γίνονταν όλο και πιο μεγάλα, και περιλάμβαναν περισσότερες λεπτομέρειες.

Ο τρόπος προσέγγισης της κάθε θεραπείας από τους ομοιοπαθητικούς ποικίλλει. Η "κλασική ομοιοπαθητική" συνήθως περιλαμβάνει λεπτομερείς εξετάσεις του ιστορικού του ασθενή, και σπάνιες δόσεις ενός μόνο φαρμάκου ενώ ο ασθενής παρακολουθείται μέχρι να παρατηρηθούν βελτιώσεις των συμπτωμάτων. Η "κλινική ομοιοπαθητική" περιλαμβάνει συνδυασμούς φαρμάκων προκειμένου να αντιμετωπίσει τα διαφορετικά συμπτώματα μιας ασθένειας.<ref name=pmid12614092/>

===Χάπια===
[[File:DoseOscillococcinum.jpg|thumb|left|upright|Ομοιοπαθητικά χάπια, ομοιοπαθητικό φάρμακο ''[[oscillococcinum]]'']]
Τα ομοιοπαθητικά χάπια αποτελούνται από μια αδρανή ουσία (συνήθως ζάχαρη ή λακτόζη), στα οποία προστίθεται μια σταγόνα υγρού ομοιοπαθητικού παρασκευάσματος.<ref name="Ernst2005"/><ref>{{Citation |pmid=17710203 |year=2007 |last1=Sagar |first1=SM |title=Homeopathy: Does a teaspoon of honey help the medicine go down? |volume=14 |issue=4 |pages=126–7 |pmc=1948865 |journal=Current oncology (Toronto, Ont.) |postscript=.}}</ref>

==="Ενεργά" συστατικά===
Η λίστα των συστατικών που αναγράφεται στις συσκευασίες φαρμάκων είναι ικανή να προκαλέσει σύγχυση, καθώς οι καταναλωτές μπορούν να πιστέψουν ότι το προϊόν όντως περιέχει αυτά τα συστατικά. Σύμφωνα με την τυπική ομοιοπαθητική πρακτική, τα φάρμακα παρασκευάζονται ξεκινώντας με ενεργά συστατικά τα οποία αραιώνονται σταδιακά σε σημείο που το τελικό προϊόν πλέον δεν περιέχει καμία ποσότητα βιολογικά "ενεργών συστατικών".

Ο Τζέϊμς Ράντι (James Randi) και οι ομάδες της "10:23 campaign" έχουν κάνει επιδείξεις αυτής της απουσίας ενεργών συστατικών, καταναλώνοντας υπερβολικές δόσεις ομοιοπαθητικών φαρμάκων.<ref name=Jones/> Κανείς από τους εκατοντάδες ακτιβιστές στο Ηνωμένο Βασίλειο, Αυστραλία, Νέα Ζηλανδία, Καναδά και ΗΠΑ τραυματίστηκε και "ούτε θεραπεύτηκε από τίποτα".<ref name=Coghlan>{{cite web |author=Coghlan A|url=http://www.newscientist.com/article/dn18455-mass-drug-overdose--none-dead.html |title=Mass drug overdose – none dead |date=1 February 2010|publisher= New Scientist |work= |accessdate=2012-04-20}}</ref>

Ενώ η απουσία ενεργών ενώσεων αναγράφεται στα περισσότερα ομοιοπαθητικά προϊόντα, υπάρχουν μερικές εξαιρέσεις όπως το ''Zicam Cold Remedy'', το οποίο προωθείται ως "μη εγκεκριμένο ομοιοπαθητικό" προϊόν,<ref name=label_data>[http://www.labeldataplus.com/detail.php?c=16034 Label data]</ref> και περιέχει μια ποσότητα ιδιαίτερα αραιωμένων συστατικών τα οποία αναγράφονται ως "μη ενεργά συστατικά" στην ετικέτα. Μερικά από τα συστατικά που χρησιμοποιούνται στην προετοιμασία του Zicam είναι τα galphimia glauca,<ref>{{Citation |last1=Teut |first1=Michael |last2=Dahler |first2=JÖrn |last3=Schnegg |first3=Christoph |title=A Homoeopathic Proving of Galphimia glauca |journal=Forschende Komplementärmedizin / Research in Complementary Medicine |volume=15 |pages=211–7 |year=2008 |doi=10.1159/000148825 |issue=4}}</ref> διυδροχλωρίδιο [[ισταμίνη]]ς (histamine dihydrochloride, ομοιοπαθητική ονομασία ''histaminum hydrochloricum''),<ref>[http://www.remedysource.com/store/remedy_detail.php?remedy_id=690 Description of Histaminum Hydrochloricum]</ref> luffa operculata,<ref>[http://www.bioforceusa.com/pflant-encyclopaedia/luffa_operculata.php Luffa operculata L. COGN Sponge Cucumber]</ref> και [[θείο]]. Παρ'όλο που το προϊόν είναι επισημασμένο ως "ομοιοπαθητικό", περιλαμβάνει δυο συστατικά που είναι "ελάχιστα" αραιωμένα: [[Οξικός ψευδάργυρος|οξικό ψευδάργυρο]] (2X = 1/100 αραίωση) και [[Γλυκονικός ψευδάργυρος|γλυκονικό ψευδάργυρο]] (1X = 1/10 αραίωση),<ref name=label_data/> που σημαίνει πως το φάρμακο περιέχει και τα δυο συστατικά σε βιολογικά ενεργή συγκέντρωση. Είναι μάλιστα τόσο ισχυρά, που έχουν προκαλέσει την απώλεια οσμής σε μερικά άτομα,<ref name=NYT1>{{Cite news| url=http://www.nytimes.com/2009/06/17/health/policy/17nasal.html?hp | title=FDA Warns Against Use of Zicam | publisher=New York Times | author=Harris, Gardinier | date=June 16, 2009 }}</ref> μια ασθένεια που ονομάζεται [[ανοσμία]]. Αυτό το γεγονός δείχνει πως η κατάποση ενός προϊόντος ακόμα και όταν είναι επισημασμένο ως "ομοιοπαθητικό", ειδικά μια υπερβολική δόση,<ref name=Jones>Sam Jones, [http://www.guardian.co.uk/lifeandstyle/2010/jan/29/sceptics-homeopathy-mass-overdose-boots "Homeopathy protesters to take 'mass overdose' outside Boots"], ''[[The Guardian]]'', 29 January 2010></ref> μπορεί να είναι επικίνδυνη επειδή είναι πιθανό να περιέχει βιολογικά ενεργά συστατικά, παρ'όλο που αυτό δεν συνηθίζεται για τα περισσότερα ομοιοπαθητικά προϊόντα. Επειδή οι κατασκευαστές του Zicam το επισημαίνουν ως ομοιοπαθητικό προϊόν (παρά τις σχετικά υψηλές συγκεντρώσεις ενεργών συστατικών), το Zicam εξαιρείται από τον Κανονισμό των Συμπληρωμάτων Διατροφής, Υγείας και Παιδείας του 1994 (Dietary Supplement Health and Education Act (DSHEA)), του Οργανισμού Ελέγχου Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ (FDA).

===Παρεμφερείς θεραπείες και πρακτικές===

====Ισοπαθητική====
Η ισοπαθητική είναι μια θεραπεία που βασίζεται στην ομοιοπαθητική, την οποία επινόησε ο Γιόχαν Τζόζεφ Ουίλχελμ Λαξ (Johann Joseph Wilhelm Lux) τη δεκαετία του 1830. Η διαφορά της από την ομοιοπαθητική βρίσκεται στην παρασκευασία φαρμάκων, τα οποία είναι γνωστά ως "νοσώδη", και αποτελούνται είτε από στοιχεία που προκαλούν μια ασθένεια, είτε από παράγωγα της ασθένειας, όπως το [[πύο]].<ref name="pmid16322800"/><ref>{{citation
|url =http://www.homeoinfo.com/08_non-classical_topics/is_it_homeopathy/isopathy.php
|contribution=Isopathy
|author =Hoff D
|accessdate =2009-03-26
|publisher =homeoinfo.com
|title =Classical homeopathy information
}}</ref> Πολλά από τα λεγόμενα "ομοιοπαθητικά εμβόλια" είναι κάποια μορφή ισοπαθητικής.<ref>{{citation
|author= Kayne SB
|year=2006
|url=http://books.google.co.uk/books?id=w2IFcHJYTSYC
|title=Homeopathic pharmacy: theory and practice
|edition=2
|publisher=Elsevier Health Sciences
|page=171
|isbn= 978-0-443-10160-1}}</ref>

====Ανθοθεραπεία====
Η παρασκευασία φαρμάκων ανθοθεραπείας περιλαμβάνει την τοποθέτησή των λουλουδιών σε νερό, το οποίο εκτίθεται στο ηλιακό φως. Η πιο διάσημη από αυτά είναι η Ανθοθεραπεία του Μπάχ, η οποία αναπτύχθηκε από τον γιατρό και ομοιοπαθητικό Εδουάρδο Μπαχ (Edward Bach). Ενώ οι υποστηρικτές αυτών των φαρμάκων μοιράζονται τη [[Βιταλισμός|βιταλιστική]] κοσμοθεωρία της ομοιοπαθητικής, και ισχυρίζονται πως τα φάρμακα λειτουργούν με βάση την ίδια υποθετική "ζωτική δύναμη", η μέθοδος παρασκευής είναι διαφορετικός. Τα φάρμακα της θεραπείας του Μπαχ παρασκευάζονται με πιο "ήπιο" τρόπο, όπως η τοποθέτηση των λουλουδιών σε λεκάνες που εκτίθενται στο ηλιακό φως, και τα φάρμακα δεν αναταράσσονται.<ref>{{Citation |last1=Vanhaselen |first1=R |title=The relationship between homeopathy and the Dr Bach system of flower remedies: A critical appraisal |journal=British Homoeopathic journal |volume=88 |issue=3 |pages=121–7 |year=1999 |pmid=10449052 |doi=10.1054/homp.1999.0308}}</ref> Δεν υπάρχουν πειστικές επιστημονικές ή κλινικές αποδείξεις της αποτελεσματικότητας της ανθοθεραπείας.<ref>{{Citation |last1=Ernst |first1=E |title="Flower remedies": a systematic review of the clinical evidence |journal=Wiener klinische Wochenschrift |volume=114 |issue=23–24 |pages=963–6 |year=2002 |pmid=12635462}}</ref>

====Χρήση στην κτηνιατρική====
Η ιδέα της χρήσης της ομοιοπαθητικής ως θεραπείας των ζώων, που ονομάστηκε "κτηνιατρική ομοιοπαθητική", εμφανίστηκε σχεδόν ταυτόχρονα με την εφεύρεση της ομοιοπαθητικής. Ο ίδιος ο Χάνεμαν ανέφερε την εφαρμογή της ομοιοπαθητικής στα ζώα πέρα από τον άνθρωπο.<ref name=Saxton2007>{{Citation |last1=Saxton |first1=J |title=The diversity of veterinary homeopathy |journal=Homeopathy |volume=96 |issue=1 |page=3 |year=2007 |pmid=17227741 |doi=10.1016/j.homp.2006.11.010}}</ref> Ο Οργανισμός Ελέγχου Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) δεν έχει εγκρίνει τα ομοιοπαθητικά προϊόντα ως κτηνιατρικά φάρμακα στις ΗΠΑ. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, οι κτηνίατροι χειρουργοί που χρησιμοποιούν την ομοιοπαθητική μπορεί να είναι μέλη του Σώματος της Ομοιοπαθητικής (Faculty of Homeopathy) ή/και στη Βρετανική Ένωση των Ομοιοπαθητικών Κτηνιάτρων Χειρουργών. Τα ζώα μποούν να περιποιούνται μόνο από τους πτυχιούχους κτηνιάτρους χειρουργούς στο Ηνωμένο Βασίλειο και ορισμένες άλλες χώρες. Σε διεθνή επίπεδο, η αρχή που υποστηρίζει και αντιπροσωπεύει τους ομοιοπαθητικούς κτηνιάτρους είναι η Διεθνής Ένωση της Κτηνιατρικής Ομοιοπαθητικής (International Association for Veterinary Homeopathy). Η χρήση της ομοιοπαθητικής στην κτηνιατρική είναι ένα αντικείμενο διαμάχης. Οι ελάχιστες έρευνες που έχουν γίνει πάνω στο θέμα δεν βασίζονται σε αρκετά υψηλά επιστημονικά πρότυπα, και επομένως δεν παρέχουν αξιόπιστα δεδομένα που αφορούν την αποτελεσματικότητα της ομοιοπαθητικής κτηνιατρικής.<ref name=Hektoen>{{Citation |last1=Hektoen |first1=L |title=Review of the current involvement of homeopathy in veterinary practice and research |journal=[[Veterinary Record]] |volume=157 |issue=8 |pages=224–9 |year=2005 |pmid=16113167}}</ref> Σύμφωνα με άλλες έρευνες, η χορήγηση των εικονικών φαρμάκων στα ζώα μπορεί να ασκήσει ισχυρή επηρροή στους ιδιοκτήτες τους, οδηγώντας τους στην πεποίθηση για την αποτελεσματικότητά τους όπου αυτή δεν υπάρχει.<ref name=Hektoen/>

Η Υπηρεσία του Περιβάλλοντος, Τροφίμων και Αγροτικών Υποθέσεων (Department of Environment, Food and Rural Affairs (DeFRA)) του Ηνωμένου Βασιλείου έχει υιοθετήσει μια ισχυρή θέση κατά της χρήσης "εναλλακτικών" φαρμάκων για τα κατοικίδια ζώα, στα οποία περιλαμβάνεται και η ομοιοπαθητική.<ref>[https://www.gov.uk/government/news/alternative-pet-remedies-government-clampdown Alternative pet remedies: Government clampdown]</ref>

====Ηλεκτροομοιοπαθητική====
{{main|Ηλεκτροομοιοπαθητική}}
Η ηλεκτροομοιοπαθητική είναι μια θεραπεία που εφευρέθηκε από τον Κόμη Σεζάρε Ματέϊ (Count Cesare Mattei (1809–1896)), ο οποίος πρότεινε πως τα διαφορετικά "χρώματα" του ηλεκτρισμού μπορούν να χρησιμοποιηθούν στη θεραπεία καρκίνου. Ενώ ήταν δημοφιλής στα τέλη του 19ου αιώνα, η ηλεκτροομοιοπαθητική έχει χαρακτηριστεί ως "απόλυτη σαχλαμάρα".<ref>{{cite journal|pmid=18340908|year=1906|last1=Kempf|first1=EJ|title=European Medicine: A Résumé of Medical Progress During the Eighteenth and Nineteenth Centuries|volume=4|issue=1|pages=86–100|pmc=1692573|journal=Medical library and historical journal}}</ref>

==Αποδείξεις και αποτελεσματικότητα==
Η χαμηλή συγκέντρωση των ομοιοπαθητικών φαρμάκων, στα οποία συνήθως δεν υπάρχει ούτε ένα [[μόριο]] της αραιωμένης ουσίας,<ref name="Ernst2005"/> από το 19ο αιώνα έχει αποτελέσει τη βάση για προβληματισμούς που αφορούν την αποτελεσματικότητα των φαρμάκων. Οι σύγχρονοι υποστηρικτές της ομοιοπαθητικής έχουν προτείνει την έννοια της "[[Μνήμη του νερού|μνήμης του νερού]]", σύμφωνα με την οποία το νερό "θυμάται" τις ουσίες που έχουν διαλυθεί σε αυτό, και μεταβιβάζει τη δράση αυτών των ουσιών όταν καταναλώνεται. Αυτή η έννοια δεν συμβαδίζει με τη σύγχρονη αντίληψη της ύλης, και δεν υπήρξε ποτέ κάποια επίδειξη οποιουδήποτε ανιχνεύσιμου αποτελέσματος, βιολογικού ή μη, που να σχετίζεται με τη μνήμη του νερού.<ref name=NatureWhenToBelieve>{{Citation |title=When to believe the unbelievable |journal=Nature |volume=333 |issue=6176 |page=787 |year=1988 |pmid=3386722 |doi=10.1038/333787a0|bibcode = 1988Natur.333Q.787. }}</ref><ref name="delusion"/> Αντίθετα, [[Φαρμακολογία|φαρμακολογικές]] έρευνες έδειξαν πως ισχυρότερα αποτελέσματα ενός ενεργού συστατικού οφείλονται σε υψηλότερες δόσεις, και όχι σε χαμηλότερες.

Με εξαίρεση την κοινότητα της [[Εναλλακτική ιατρική|συμπληρωματικής και εναλλακτικής ιατρικής]], οι επιστήμονες από παλιά χαρακτήριζαν την ομοιοπαθητική ως απάτη<ref name="aaci" /> ή ψευδοεπιστήμη,<ref name=Tuomela>{{cite book |author=Tuomela R |editor=Pitt JC, Marcello P |doi=10.1007/978-94-009-3779-6_4 |series=Boston Studies in the Philosophy of Science |volume=98 |year=1987 |pages=83–101 |publisher=Springer |chapter=Chapter 4: Science, Protoscience, and Pseudoscience |work=Rational Changes in Science: Essays on Scientific Reasoning |isbn=978-94-010-8181-8}}</ref><ref name=Smith2012>{{cite journal |author=Smith K |title=Homeopathy is Unscientific and Unethical |journal=Bioethics |volume=26 |issue=9 |doi=10.1111/j.1467-8519.2011.01956.x |pages=508–512 |year=2012}}</ref><ref name=Baran2014/> ενώ η επικρατούσα ιατρική κοινότητα την αντιλαμβάνεται ως ψευτοϊατρική.<ref name=Baran2014>{{cite book |author=Baran GR, Kiana MF, Samuel SP |work=Healthcare and Biomedical Technology in the 21st Century |publisher=Springer |year=2014 |pages=19–57 |title=Chapter 2: Science, Pseudoscience, and Not Science: How Do They Differ? |doi=10.1007/978-1-4614-8541-4_2 |isbn=978-1-4614-8540-7 |url=http://link.springer.com/chapter/10.1007/978-1-4614-8541-4_2/fulltext.html |quote=within the traditional medical community it is considered to be quackery}}</ref> Παρατηρείται η πλήρης απουσία αξιόπιστων στατιστικών αποδείξεων της θεραπευτικής αποτελεσματικότητας ομοιοπαθητικών φαρμάκων, πράγμα που συμφωνεί με την έλλειψη οποιουδήποτε [[βιολογική αληθοφάνεια|βιολογικά αληθοφανή]] φαρμακολογικού δραστικού συστατικού ή μηχανισμού.<ref name="pmid12492603">{{cite journal |last1=Ernst |first1=E. |title=A systematic review of systematic reviews of homeopathy |journal=British Journal of Clinical Pharmacology |volume=54 |issue=6 |pages=577–82 |year=2002 |pmid=12492603 |pmc=1874503 |doi=10.1046/j.1365-2125.2002.01699.x}}</ref> Οι υποστηρικτές της ομοιοπαθητικής επικαλούνται αφηρημένες έννοιες της θεωρητικής φυσικής προκειμένου να εξηγήσουν το πως ή γιατί αυτά τα φάρμακα μπορεί να λειτουργούν, όπως η [[κβαντική διεμπλοκή]],<ref name=nhsdirect>{{cite web|title=Issues |url=http://www.nhs.uk/Conditions/Homeopathy/Pages/Issues.aspx |work=Homeopathy|publisher=[[National Health Service|NHS]]|accessdate=23 September 2010|date=2009-06-23|archiveurl=http://web.archive.org/web/20100722010140/http://www.nhs.uk/Conditions/Homeopathy/Pages/Issues.aspx <!--Added by H3llBot-->|archivedate=22 July 2010}}</ref> η [[κβαντική μή τοπικότητα]],<ref name="Shapiro2010">{{cite book|author=Rose Shapiro|authorlink=Rose Shapiro|title=Suckers: How Alternative Medicine Makes Fools of Us All|url=http://books.google.com/books?id=Ib_IbOu_d9gC&pg=PA97|date=30 September 2010|publisher=Random House|isbn=978-1-4090-5916-5|pages=97–}}</ref> η [[θεωρία της σχετικότητας]] και η [[θεωρία του χάους]]. Όμως, οι εξηγήσεις αυτές προέρχονται από μη ειδικούς εντός του πεδίου, και συχνά περιλαμβάνουν εικασίες που δεν εφαρμόζουν σωστά τις αντίστοιχες θεωρίες και δεν υποστηρίζονται από πειράματα.<ref name=Shelton/>{{rp|255–6|date=November 2012}} Μερικές από τις κεντρικές ιδέες της ομοιοπαθητικής έρχονται σε σύγκρουση με τις θεμελιώδεις αρχές της φυσικής και της χημείας.<ref name="nih overview">{{cite web|url=http://nccam.nih.gov/health/homeopathy |title=Homeopathy: An Introduction |publisher=[[NCCAM]] |accessdate=25 March 2014}}</ref> Η επίκληση της κβαντικής διεμπλοκής για την εξήγηση της υποτιθέμενης δράσης της ομοιοπαθητικής αποτελεί "ολοφάνερη ανοησία", καθώς η διεμπλοκή είναι μια λεπτή κατάσταση που σπάνια διαρκεί παραπάνω από ένα κλάσμα δευτερολέπτου.<ref name=Orzel/> Ενώ η διεμπλοκή μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα την απόκτηση συνδεδεμένων [[Κβαντική κατάσταση|κβαντικών καταστάσεων]] από ορισμένες μορφές ξεχωριστών υποατομικών σωματιδίων, αυτό δεν σημαίνει πως τα σωματίδια θα αντικατοπτρίζουν ή θα αντιγράφουν ο ένας τον άλλο, ούτε πως θα προκαλέσουν θεραπευτικούς μετασχηματισμούς.<ref name=Orzel>{{cite book | last = Orzel | first = Chad | title =How to Teach Physics to Your Dog | isbn = 141657901X | publisher = [[Simon and Schuster]] | year = 2009 | pages = [http://books.google.ca/books?id=rXUoDykH3ZwC&pg=PA221#v=onepage&q&f=false 221–3] | authorlink = Chad Orzel }}</ref>

===Aληθοφάνεια===
Η λειτουργία των προτεινόμενων μηχανισμών της ομοιοπαθητικής αποκλείεται από τους νόμους της φυσικής και της χημείας.<ref name=GrimesFACT>{{cite journal | last1 = Grimes | first1 = D. R. | title = Proposed mechanisms for homeopathy are physically impossible | journal = Focus on Alternative and Complementary Therapies | volume = 17 | issue = 3 | pages = 149–155 | year = 2012 | pmid = | pmc = | doi = 10.1111/j.2042-7166.2012.01162.x }}</ref>

Οι ακραίες αραιώσεις που χρησμοποιούνται στην παρασκευασία των ομοιοπαθητικών φαρμάκων συχνά δεν αφήνουν καμία ποσότητα από την αρχική ουσία στο τελικό προϊόν. Ο σύγχρονος μηχανισμός που προτείνουν οι ομοιοπαθητικοί, η [[μνήμη του νερού]], θεωρείται λανθασμένος καθώς η βραχυπρόθεσμη διάταξη του νερού διατηρείται μόνο για 1 [[πικοδευτερόλεπτο]].<ref name=Teixeira>{{Citation |last1=Teixeira |first1=J |title=Can water possibly have a memory? A sceptical view |journal=Homeopathy |volume=96 |issue=3 |pages=158–62 |year=2007 |pmid=17678811 |doi =10.1016/j.homp.2007.05.001}}</ref> Η ύπαρξη κάποιας φαρμακολογικής επίδρασης ενώ λείπει οποιοδήποτε πραγματικά ενεργό συστατικό, δεν συμβαδίζει με τις παρατηρούμενες ιδιότητες της σχέσης δόσης-απόκρισης των θεραπευτικών φαρμάκων<ref name=Levy>{{Citation |last1=Levy |first1=G |title=Kinetics of drug action: An overview |journal=Journal of Allergy and Clinical Immunology |volume=78 |issue=4 Pt 2 |pages=754–61 |year=1986 |pmid=3534056 |doi =10.1016/0091-6749(86)90057-6}}</ref> (ενώ η επίδραση των εικονικών φαρμάκων placebo είναι γενική και δεν έχει σχέση με την φαρμακολογική δραστικότητα<ref>{{Citation |last1=Ernst |first1=E |title=Placebo: new insights into an old enigma |journal=Drug Discovery Today |volume=12 |issue=9–10 |pages=413–8 |year=2007 |pmid=17467578 |doi=10.1016/j.drudis.2007.03.007}}</ref>). Η προτεινόμενη αιτιολογία για αυτές τις ακραίες αραιώσεις – ότι το νερό διατηρεί μια "μνήμη" ή "δόνηση" από το αραιωμένο συστατικό – παραβιάζει τους νόμους της [[χημεία]]ς και της [[φυσική]]ς, όπως το [[νόμος χημικής ισορροπίας|νόμο χημικής ισορροπίας]].<ref name=Teixeira/>

====Υψηλές αραιώσεις====
Οι ιδιαίτερα υψηλές αραιώσεις στην ομοιοπαθητική αποκλείουν οποιοδήποτε βιολογικά εύλογο μηχανισμό λειτουργίας. Τα ομοιοπαθητικά φάρμακα συχνά αραιώνονται σε σημείο που δεν απομένει ούτε ένα μόριο της αρχικής ουσίας σε μια δόση του τελικού προϊόντος.<ref name=Milgrom>{{Citation |last1=Milgrom |first1=L |title=Conspicuous by its absence: the Memory of Water, macro-entanglement, and the possibility of homeopathy |journal=Homeopathy |volume=96 |issue=3 |pages=209–19 |year=2007 |pmid=17678819 |doi=10.1016/j.homp.2007.05.002}}</ref> Οι ομοιοπαθητικοί υποστηρίζουν πως η σταδιακή αραίωση μιας ουσίας, ξεκινώντας με διάλυμα περιεκτικότητας 10% ή λιγότερο και αναταράσσοντάς το μετά από κάθε αραίωση, παράγει ένα θεραπευτικά ενεργό φάρμακο, σε αντίθεση με το θεραπευτικά αδρανές νερό. Επειδή ακόμα και οι πιο μακρόβιοι μη-[[Ομοιοπολικός δεσμός|ομοιοπολικοί]] δεσμοί σε υγρό νερό θερμοκρασίας δωματίου είναι σταθεροί μόνο για λίγα [[πικοδευτερόλεπτο|πικοδευτερόλεπτα]],<ref>{{Citation |last1=Teixeira |first1=José |last2=Luzar |first2=Alenka |last3=Longeville |first3=Stéphane |title=Dynamics of hydrogen bonds: how to probe their role in the unusual properties of liquid water |journal=Journal of Physics: Condensed Matter |volume=18 |pages=S2353–62 |year=2006 |doi=10.1088/0953-8984/18/36/S09 |issue=36 |bibcode = 2006JPCM...18S2353T }}</ref> οι επικριτές έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι οποιαδήποτε επίδραση που θα μπορούσε να έχει η αρχική ουσία πλέον δεν μπορεί να υπάρχει.<ref name="Weissmann">{{Citation |last1=Weissmann |first1=G |title=Homeopathy: Holmes, Hogwarts, and the Prince of Wales |journal=The FASEB Journal |volume=20 |issue=11 |pages=1755–8 |year=2006 |pmid=16940145 |doi=10.1096/fj.06-0901ufm }}</ref> Δεν έχει βρεθεί καμία απόδειξη σταθερών συμπλεγμάτων των μορίων του νερού όταν τα ομοιοπαθητικά φάρμακα μελετήθηκαν με τη βοήθεια του [[Πυρηνικός Μαγνητικός Συντονισμός|Πυρηνικού Μαγνητικού Συντονισμού]] (Nuclear Magnetic Resonance, NMR).<ref>{{Citation |last1=Anick |first1=David J |title=High sensitivity 1H-NMR spectroscopy of homeopathic remedies made in water |journal=BMC Complementary and Alternative Medicine |volume=4 |page=15 |year=2004 |pmid=15518588 |pmc=534805 |doi=10.1186/1472-6882-4-15}}</ref>

Επιπλέον, εφόσον το νερό έχει έρθει σε επαφή με εκατομμύρια διαφορετικές ουσίες κατά τη διάρκεια της ιστορίας του, οι επικριτές επισημαίνουν πως το νερό ήδη αποτελεί μια ακραία αραίωση σχεδόν οποιασδήποτε ουσίας. Όποιος πίνει νερό, σύμφωνα με αυτή την ερμηνεία, λαμβάνει θεραπεία για κάθε νοητό νόσημα.<ref>
{{citation
|contribution=Horizon's homeopathic coup, Cuzco's altitude, more funny sites, the clangers, overdue, Orbito nabbed in Padua, Randi a zombie?, Stellar guests at amazing meeting, and great new Shermer books!
|author=[[James Randi|Randi J]]
|title=Swift, Online Newsletter of the JREF
|date=29 November 2002
|publisher=James Randi Educational Foundation
|url=http://www.randi.org/jr/112902.html
|accessdate=2006-09-20
}}</ref> Ως μέτρο σύγκρισης, το ISO 3696: 1987 ορίζεται ως πρότυπο για νερό που χρησιμοποιείται στην εργαστηριακή ανάλυση. Αυτό επιτρέπει τον περιορισμό του επιπέδου προσμίξεων σε δέκα μέρη στο δισεκατομμύριο, 4C με ομοιοπαθητικό συμβολισμό. Δεν επιτρέπεται η αποθήκευση αυτού του νερού σε γυάλινα δοχεία, επειδή οι προσμίξεις θα μολύνουν το νερό.<ref name="ISO3696">[http://www.iso.org/iso/catalogue_detail.htm?csnumber=9169 ISO 3696: 1987]</ref>

Οι ομοιοπαθητικοί υποστηρίζουν πως υψηλότερες αραιώσεις&nbsp;— τα οποία περιγράφονται ως πιο ''δραστικά''<ref>''e.g.'' [[Dana Ullman]], MPH. ''Essential Homeopathy: What It Is and What It Can Do for You''. New World Library, Novato. California, January 2002. ISBN 1-57731-206-6. p. 41: "Classical homeopaths usually use high-potency medicines (200, 1M, 10M, 50M, and higher; "M" refers to the Roman numeral for one thousand, meaning that they were diluted either 1:10 or 1:100 one thousand times) more than low-potency remedies (3, 6, or 12)."</ref> — έχουν πιο ισχυρή φαρμακευτική δράση.<ref>''e.g.'' [[Dana Ullman]], MPH. ''Essential Homeopathy: What It Is and What It Can Do for You''. New World Library, Novato. California, January 2002. ISBN 1-57731-206-6. p. 62: "Homeopaths often simply prescribe one dose of one high-potency remedy, and these more powerful remedies tend to be more susceptible to being neutralized than lower-potency medicines."</ref> Αυτή η ιδέα δεν συμβαδίζει με τις παρατηρούμενες σχέσεις δόσης-απόκρισης των συμβατικών φαρμάκων, η δραστικότητα των οποίων εξαρτάται από τη συγκέντρωση του ενεργού συστατικού στο σώμα.<ref name=Levy/> Αυτή η σχέση δόσης-απόκρισης έχει επιβεβαιωθεί σε μια πληθώρα πειραμάτων πάνω σε ποικίλους οργανισμούς όπως νηματώδεις,<ref>{{Citation |last1=Boyd |first1=Windy A |last2=Williams |first2=Phillip L |title=Comparison of the sensitivity of three nematode species to copper and their utility in aquatic and soil toxicity test |journal=Environmental Toxicology and Chemistry |volume=22 |issue=11 |pages=2768–74 |year=2003 |pmid=14587920 |doi=10.1897/02-573}}</ref> ποντίκια,<ref>{{Citation |last1=Goldoni |first1=Matteo |last2=Vittoria Vettori |first2=Maria |last3=Alinovi |first3=Rossella |last4=Caglieri |first4=Andrea |last5=Ceccatelli |first5=Sandra |last6=Mutti |first6=Antonio |title=Models of Neurotoxicity: Extrapolation of Benchmark Doses in Vitro |journal=Risk Analysis |volume=23 |issue=3 |pages=505–14 |year=2003 |pmid=12836843 |doi=10.1111/1539-6924.00331}}</ref> και ανθρώπους.<ref>{{Citation |last1=Yu |first1=Hsin-Su |last2=Liao |first2=Wei-Ting |last3=Chai |first3=Chee-Yin |title=Arsenic Carcinogenesis in the Skin |journal=Journal of Biomedical Science |volume=13 |issue=5 |pages=657–66 |year=2006 |pmid=16807664 |doi=10.1007/s11373-006-9092-8}}</ref>

Ο φυσικός Ρόμπερτ Παρκ (Robert L. Park), πρώην εκτελεστικός διευθυντής του Αμερικανικού Συλλόγου Φυσικής (American Physical Society), αναφέρεται πως δήλωσε:

<!--- Please do not change the following direct quote, even if you think it would be an improvement.

BEGIN DIRECT QUOTE -->"εφόσον η ελάχιστη ποσότητα μιας ουσίας σε ένα διάλυμα είναι ένα μόριο, η 30C αραίωση θα έπρεπε να έχει τουλάχιστον ένα μόριο της αρχικής ουσίας διαλυμένο σε τουλάχιστον 1,000,000,000,000,000,000,000,000,000,000,000,000,000,000,000,000,000,000,000,000 [ή 10<sup>60</sup>] μόρια του νερού. Αυτό θα απαιτούσε ένα δοχείο πάνω από 30,000,000,000 φορές μεγαλύτερο από το μέγεθος της Γής."<ref name=Sbarrett /><!-- END DIRECT QUOTE -->
<!-- A similarly worded statement in page 56 of Park RL, "Voodoo science: the road from foolishness to fraud" Oxford University Press, 2002. ISBN 0-19-860443-2 -->

Ο Παρκ επίσης δήλωσε ότι, "για να περιμένει κανείς να πετύχει έστω και ένα μόριο της 'φαρμακευτικής' ουσίας που σύμφωνα με τους ισχυρισμούς υπάρχει στα χάπια 30X, θα ήταν απαραίτητο να καταπιεί γύρω στα δυο δισεκατομμύρια από αυτά, τα οποία θα ανέρχονταν σε περίπου χίλιους τόνους λακτόζης συν τις ακαθαρσίες που περιέχει η λακτόζη".<ref name=Sbarrett/>

Σύμφωνα με τους νόμους της χημείας, υπάρχει ένα όριο στην αραίωση που μπορεί να γίνει, χωρίς να χαθεί τελείως η αρχική ουσία.<ref name="Ernst2005">{{Citation |last1=Ernst |first1=E |title=Is homeopathy a clinically valuable approach? |journal=Trends in Pharmacological Sciences |volume=26 |issue=11 |pages=547–8 |year=2005 |pmid=16165225 |doi=10.1016/j.tips.2005.09.003}}</ref> Αυτό το όριο, που έχει σχέση με τον [[Αριθμός Αβογκάντρο|Αριθμό Αβογκάντρο]], ισοδυναμεί περίπου με τις ομοιοπαθητικές δραστικότητες των 12C ή 24X (1 μέρος σε 10<sup>24</sup>).<ref name="Appendix" /><ref name=Sbarrett>
{{citation
|url=http://www.quackwatch.org/01QuackeryRelatedTopics/homeo.html
|contribution=Homeopathy: the ultimate fake
|accessdate =2007-07-25
|author=Barrett S
|date=28 December 2004
|title=Quackwatch
|publisher=[[Quackwatch]]
}}</ref><ref name=dynam>
{{citation
|url=http://altmed.creighton.edu/Homeopathy/philosophy/dilution.htm
|author=Faziola L
|contribution=Dynamization and dilution
|publisher=Creighton University School of Medicine
|title=Homeopathy Tutorial
|accessdate =2007-07-24
}}</ref>

Επιστημονικά πειράματα που είχαν οργανώσει τα προγράμματα ''Horizon'' του [[BBC]] και ''20/20'' του [[Ραδιοφωνική Εταιρεία Αμερικής|ABC]] απέτυχαν να διακρίνουν ομοιοπαθητικά διαλύματα από το νερό, ακόμα και στις εξετάσεις που είχαν προτείνει οι ίδιοι οι ομοιοπαθητικοί.<ref name="Williams_2002">
{{citation
|author=Williams N
|date=26 November 2002
|url=http://www.bbc.co.uk/science/horizon/2002/homeopathy.shtml
|contribution=Homeopathy: The test
|title=[[Horizon (BBC TV series)|Horizon (BBC)]]
|accessdate =2007-01-26
}} ([http://www.bbc.co.uk/science/horizon/2002/homeopathytrans.shtml transcript]).</ref><ref name="Stossel">
{{citation
|author=[[John Stossel|Stossel J]]
|title=Homeopathic remedies – can water really remember?
|periodical=[[20/20 (US television series)|20/20]]
|publisher=[[ABC News]]
|year=2008
|url=http://abcnews.go.com/print?id=124309
|accessdate=2008-01-22
}}</ref>

===Αποτελεσματικότητα===
[[File:Hepar.jpg|thumb|Παλιό μπουκάλι του ''Hepar sulph'' παρασκαυασμένο από το [[θειούχο ασβέστιο]]]]

Μία από τις πρώτες [[Τυφλό πείραμα|διπλές-τυφλές μελέτες]] της ομοιοπαθητικής είχε διεξαχθεί με τη χορηγία της Βρετανικής κυβέρνησης κατα τη διάρκεια του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου, στις οποίες εθελοντές εξέταζαν την αποτελεσματικότητα των ομοιοπαθητικών φαρμάκων στη θεραπεία εγκαυμάτων από αραιωμένο αέριο μουστάρδας.<ref name="Mustard">{{Citation|publisher=James Lind Library|year=2014|author=Dean, M.E.|title= The mustard gas experiments done by the British Homoeopathic Society for the Ministry of Home Security, 1941-42|url=http://www.jameslindlibrary.org/illustrating/articles/the-mustard-gas-experiments-done-by-the-british-homoeopathic-soc}}</ref>

Δεν υπήρξε ούτε ένα παρασκεύασμα που να έχει παρουσιάσει ξεκάθαρες διαφορές από τα εικονικά φάρμακα (placebo) σε επιστημονικές έρευνες.<ref name="pmid12492603" /><ref name="nccamnih">{{Citation|url =http://nccam.nih.gov/health/homeopathy/|title =Questions and answers about homeopathy|publisher = [[National Institute of Health]]|accessdate =2008-02-08}}</ref> Η [[Μεθοδολογία|μεθοδολογική]] ποιότητα της πρωτογενούς έρευνας ήταν αρχικά χαμηλή, και έπασχε από προβλήματα όπως αδυναμίες στο σχεδιασμό μελέτης και αναφοράς, μικρά δείγματα, και [[μεροληπτικότητα]]. Από τη στιγμή που έγιναν εφικτές οι ποιοτικότερες διαδικασίες έρευνας, οι ενδείξεις υπέρ της αποτελεσματικότητας των ομοιοπαθητικών φαρμάκων άρχισαν να λιγοστεύουν. Οι πιο ποιοτικές έρευνες δείχνουν πως τα ίδια τα φάρμακα δεν ασκούν καμία εγγενή δράση.<ref name="Caulfield2005" /><ref name=Shelton/>{{rp|206|date=November 2012}}<ref name="Linde1999"/> Μια αξιολόγηση όλων των σχετικών "καλύτερων αποδείξεων", που εχει διεξάγει το Cochrane Collaboration, έφτασε στο συμπέρασμα πως "οι πιο αξιόπιστες αποδείξεις&nbsp;– δηλαδή αυτές που παρουσίασαν οι αξιολογήσεις Cochrane&nbsp;– αποτυγχάνουν να δείξουν ότι τα ομοιοπαθητικά φάρμακα έχουν επίδραση πέρα από το φαινόμενο placebo."<ref name="Ernst2010">{{cite journal | last1 = Ernst | first1 = E. | title = Homeopathy: What does the "best" evidence tell us? | journal = Medical Journal of Australia | volume = 192 | issue = 8 | pages = 458–460 | year = 2010 | pmid = 20402610 | url = https://www.mja.com.au/journal/2010/192/8/homeopathy-what-does-best-evidence-tell-us | authorlink1 = Edzard Ernst }}</ref>

====Μεροληψία δημοσίευσης και άλλα μεθοδολογικά ζητήματα====
{{see also|Ελεγχος Στατιστικών Υποθέσεων|P-value|Μεροληψία δημοσίευσης}}
Το γεγονός ότι μερικές μεμονωμένες τυχαιοποιημένες ελεγχόμενες δοκιμές έχουν δώσει θετικά αποτελέσματα, δεν έρχεται σε αντίθεση με τη συνολική έλλειψη στατιστικών αποδείξεων αποτελεσματικότητας. Ένα μικρό ποσοστό τυχαιοποιημένων ελεγχόμενων δοκιμών αναπόφευκτα παρουσιάζει ψευδώς θετικά αποτελέσματα που οφείλονται στον παράγοντα της τύχης: ένα [[στατιστική σημαντικότητα|"στατιστικά σημαντικό"]] θετικό αποτέλεσμα κρίνεται αποδεκτό όταν η πιθανότητά του να οφείλεται στην τύχη αντί για πραγματικό φαινόμενο δεν ξεπερνάει τα 5%— επίπεδο στο οποίο περίπου 1 στα 20 πειράματα αναμένεται να παρουσιάσει θετικό αποτέλεσμα παρ'όλο που δεν παρατηρείται καμία θεραπευτική επίδραση.<ref name="Sterne2001">{{Citation |last1=Sterne |first1=J. A C |last2=Davey Smith |first2=G |title=Sifting the evidence---what's wrong with significance tests? Another comment on the role of statistical methods |journal=BMJ |volume=322 |issue=7280 |pages=226–31 |year=2001 |pmid=11159626 |pmc=1119478 |doi=10.1136/bmj.322.7280.226}}</ref> Επιπλέον, δοκιμές χαμηλής μεθοδολογικής ποιότητας (δηλαδή αυτές που δεν σχεδιάστηκαν, διεξήχθησαν ή αναφέρθηκαν με τον κατάλληλο τρόπο) τείνουν να παρουσιάζουν παραπλανητικά αποτελέσματα. Σε μια συστηματική ανασκόπηση της μεθοδολογικής ποιότητας τυχαιοποιημένων δοκιμών σε τρεις κλάδους της εναλλακτικής ιατρικής, ο Λιντ (Linde, K) και άλλοι συγγραφείς υπογράμμισαν τις σοβαρές αδυναμίες στον τομέα της ομοιοπαθητικής, όπως η ανεπαρκής τυχαιοποίηση.<ref name="pmid11416076">{{Citation |last1=Linde |first1=K. |last2=Jonas |first2=WB |last3=Melchart |first3=D |last4=Willich |first4=S |title=The methodological quality of randomized controlled trials of homeopathy, herbal medicines and acupuncture |journal=International Journal of Epidemiology |volume=30 |issue=3 |pages=526–31 |year=2001 |pmid=11416076 |doi=10.1093/ije/30.3.526}}</ref>

Ένα σχετικό ζήτημα είναι και η [[μεροληψία δημοσίευσης]], όπου οι ερευνητές πιθανότατα υποβάλλουν θετικά ευρήματα επηρεασμένα από την δυνατότητα δημοσίευσής τους, καθώς τα περιοδικά προτιμούν να δημοσιεύουν θετικά αποτελέσματα.<ref>{{Citation |last1=Sackett |first1=David L. |title=Bias in analytic research |journal=Journal of Chronic Diseases |volume=32 |issue=1–2 |pages=51–63 |year=1979 |pmid=447779 |doi=10.1016/0021-9681(79)90012-2}}</ref><ref name="Pp">{{Citation |last1=Rosenthal |first1=Robert |title=The file drawer problem and tolerance for null results |journal=Psychological Bulletin |volume=86 |pages=638–41 |year=1979 |doi=10.1037/0033-2909.86.3.638 |issue=3}}</ref><ref>{{Citation |author=Jeffrey D. Scargle |title=Publication Bias: The "File-Drawer Problem" in Scientific Inference |url= http://www.scientificexploration.org/journal/jse_14_1_scargle.pdf |journal=[[Journal of Scientific Exploration]] |volume=14 |issue=2 |pages=94–106 |year=2000}}</ref><ref name="pmid16060722">{{Citation |last1=Ioannidis |first1=John P. A. |title=Why Most Published Research Findings Are False |journal=PLoS Medicine |volume=2 |issue=8 |pages=e124 |year=2005 |pmid=16060722 |pmc=1182327 |doi=10.1371/journal.pmed.0020124}}</ref> Η μεροληψία δημοσίευσης έχει παρατηρηθεί ιδιαίτερα στα περιοδικά που αφορούν την [[Εναλλακτική ιατρική|συμπληρωματική και εναλλακτική ιατρική]], όπου ελάχιστα από τα δημοσιευμένα άρθρα (μόλις 5% το έτος 2000) τείνουν να αναφέρουν μηδενικά αποτελέσματα.<ref name = Goldacre2007>{{Citation |last1=Goldacre |first1=Ben |title=Benefits and risks of homoeopathy |journal=The Lancet |volume=370 |pages=1672–3 |year=2007 |doi=10.1016/S0140-6736(07)61706-1 |pmid=18022024 |issue=9600}}</ref> Όσον αφορά τον τρόπο με τον οποίο η ομοιοπαθητική παρουσιάζεται στην ιατρική βιβλιογραφία, μια συστηματική ανασκόπηση βρήκε ενδείξεις μεροληψίας στις δημοσιεύσεις των κλινικών δοκιμών (αρνητική παρουσίαση στα επικρατούμενα ιατρικά περιοδικά, και αντίστροφα στα περιοδικά της συμπληρωματικής και εναλλακτικής ιατρικής), αλλά όχι στις ανασκοπήσεις.<ref name="Caulfield2005">{{Citation |last1=Caulfield |first1=Timothy |last2=Debow |first2=Suzanne |title=A systematic review of how homeopathy is represented in conventional and CAM peer reviewed journals |journal=BMC Complementary and Alternative Medicine |volume=5 |page=12 |year=2005 |pmid=15955254 |pmc=1177924 |doi=10.1186/1472-6882-5-12}}</ref>

Τα θετικά αποτελέσματα έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να είναι ψευδή, όταν ο ελεγχόμενος ισχυρισμός είναι εξαρχής απίθανος.<ref name="pmid16060722" />

====Συστηματικές ανασκοπήσεις και μετα-αναλύσεις της αποτελεσματικότητας====
Και οι [[μετα-ανάλυση|μετα-αναλύσεις]], οι οποίες συνδυάζουν στατιστικά δεδομένα μερικών τυχαιοποιημένων ελεγχόμενων δοκιμών, και άλλου είδους συστηματικές ανασκοπήσεις της βιβλιογραφίας, είναι απαραίτητα εργαλεία για τη σύνοψη των αποδείξεων της φαρμακευτικής αποτελεσματικότητας.<ref name="PRISMA">{{cite journal | last1 = Liberati | first1 = A. | last2 = Altman | first2 = D. G. | last3 = Tetzlaff | first3 = J. | last4 = Mulrow | first4 = C. | last5 = Gøtzsche | first5 = P. C. | last6 = Ioannidis | first6 = J. P. A. | last7 = Clarke | first7 = M. | last8 = Devereaux | first8 = P. J. | last9 = Kleijnen | first9 = J. | last10 = Moher | first10 = D. | title = The PRISMA Statement for Reporting Systematic Reviews and Meta-Analyses of Studies That Evaluate Health Care Interventions: Explanation and Elaboration | journal = PLoS Medicine | volume = 6 | issue = 7 | pages = e1000100 | year = 2009 | pmid = 19621070 | pmc = 2707010 | doi = 10.1371/journal.pmed.1000100 }}</ref> Οι πρώιμες συστηματικές ανασκοπήσεις και μετα-αναλύσεις των δοκιμών, που εξέταζαν την αποτελεσματικότητα των ομοιοπαθητικών φαρμάκων σε σύγκριση με τα εικονικά φάρμακα (placebo), συχνά είχαν την τάση να παρουσιάζουν θετικά αποτελέσματα, αν και γενικότερα δεν ήταν πειστικές.<ref name="LindeBMC-ComplementAlternMed2001">{{cite journal | last1 = Linde | first1 = K. | last2 = Hondras | first2 = M. | last3 = Vickers | first3 = A. | last4 = Ter Riet | first4 = G. | last5 = Melchart | first5 = D. | title = Systematic reviews of complementary therapies - an annotated bibliography. Part 3: Homeopathy | journal = BMC complementary and alternative medicine | volume = 1 | pages = 4 | year = 2001 | pmid = 11527508 | pmc = 45586 | doi = 10.1186/1472-6882-1-4 }}</ref> Συγκεκριμένα, οι αναφορές τριών μεγάλων μετα-αναλύσεων προειδοποιούσαν τους αναγνώστες πως δεν ήταν επαρκείς για να προκύψουν οριστικά συμπεράσματα, κυρίως εξαιτίας των μεθοδολογικών ελαττωμάτων στις πρωτογενείς μελέτες και της δυσκολίας του ελέγχου για τη μεροληψία δημοσίευσης.<ref name="pmid10853874"/><ref name="pmid1825800">{{Citation |last1=Kleijnen |first1=J |last2=Knipschild |first2=P |last3=Ter Riet |first3=G |title=Clinical trials of homoeopathy |journal=BMJ |volume=302 |issue=6772 |pages=316–23 |year=1991 |pmid=1825800 |pmc=1668980 |doi=10.1136/bmj.302.6772.316}}</ref><ref name=pmid9310601/> Ένα θετικό εύρημα μιας από τις πιο επιφανείς πρώιμες μετα-αναλύσεις, δημοσιευμένης στο περιοδικό ''[[The Lancet]]'' το 1997 από τον Λιντ και άλλους συγγραφείς,<ref name=pmid9310601/> αργότερα επαναδιατυπώθηκε από την ίδια ερευνητική ομάδα, η οποία έγραψε:

<blockquote>Η απόδειξη της μεροληψίας [στις πρωτογενείς μελέτες] αποδυναμώνει τα ευρήματα των αρχικών μετα-αναλύσεών μας. Από τότε που ολοκληρώσαμε την αναζήτηση βιβλιογραφίας το 1995, έχουν δημοσιευτεί αρκετές νέες δοκιμές της ομοιοπαθητικής. Το γεγονός ότι ένας αριθμός των νέων ποιοτικών δοκιμών ... παρουσιάζει αρνητικά αποτελέσματα, καθώς και η πρόσφατη ενημέρωση της ανασκόπησής μας για το πιο "προτότυπο" είδος της ομοιοπαθητικής (κλασικής ή εξατομικευμένης ομοιοπαθητικής), φαίνεται να επιβεβαιώνουν το εύρημα ότι πιο αυστηρές δοκιμές έχουν λιγότερο υποσχόμενα αποτελέσματα. Επομένως, είναι πολύ πιθανόν ότι η μετα-ανάλυσή μας τουλάχιστον υπερεκτίμησε τα αποτελέσματα των ομοιοπαθητικών φαρμάκων.<ref name=Linde1999>{{Citation |last1=Linde |first1=K |last2=Scholz |first2=M |last3=Ramirez |first3=G |last4=Clausius |first4=N |last5=Melchart |first5=D |last6=Jonas |first6=WB |title=Impact of Study Quality on Outcome in Placebo-Controlled Trials of Homeopathy |journal=Journal of Clinical Epidemiology |volume=52 |issue=7 |pages=631–6 |year=1999 |pmid=10391656 |doi=10.1016/S0895-4356(99)00048-7}}</ref></blockquote>

Το 2002, μια συστηματική ανασκόπηση των διαθέσιμων συστηματικών ανασκοπήσεων επιβεβαίωσε πως ποιοτικότερες δοκιμές έτειναν να έχουν λιγότερο θετικά αποτελέσματα, και δεν βρήκε πειστικές αποδείξεις για τη δυνατότητα των ομοιοπαθητικών φαρμάκων να ασκούν επίδραση διαφορετική των εικονικών φαρμάκων (placebo).<ref name="pmid12492603" />

Το 2005, το ιατρικό περιοδικό ''[[The Lancet]]'' έχει δημοσιεύσει μια μετα-ανάλυση των 110 ομοιοπαθητικών δοκιμών ελεγχόμενων με εικονικά φάρμακα, και των 110 αντίστοιχων ιατρικών δοκιμών βασισμένων στο Πρόγραμμα για την Αξιολόγηση της Συμπληρωματικής Ιατρικής της κυβέρνησης της Ελβετίας. Η μελέτη έφτασε στο συμπέρασμα πως τα ευρήματά της συμφωνούσαν με την ιδέα ότι η κλινική επίδραση των ομοιοπαθητικών φαρμάκων είναι επίδραση placebo.<ref name="shang" />

Το 2006, μια μετα-ανάλυση των έξι δοκιμών, οι οποίες αξιολογούσαν ομοιοπαθητικά φάρμακα για την μείωση των [[Ογκολογία|ογκολογικών]] παρενεργειών της [[ραδιοθεραπεία]]ς και της [[χημειοθεραπεία]]ς, βρήκε πως "δεν υπάρχουν επαρκείς αποδείξεις που υποστηρίζουν την κλινική αποτελεσματικότητα της ομοιοπαθητικής θεραπείας στη φροντίδα για τον καρκίνο".<ref name="pmid16376071">{{Citation |last1=Milazzo |first1=S |last2=Russell |first2=N |last3=Ernst |first3=E |title=Efficacy of homeopathic therapy in cancer treatment |journal=European Journal of Cancer |volume=42 |issue=3 |pages=282–9 |year=2006 |pmid=16376071 |doi=10.1016/j.ejca.2005.09.025}}</ref>

Μια συστηματική ανασκόπηση του 2007, με αντικείμενο τη χρήση της ομοιοπαθητικής για τα παιδιά και τους εφήβους βρήκε πως οι αποδείξεις που αφορούν την ελλειμματική προσοχή/υπερκινητικότητα (ΔΕΠΥ/ADHD) και την παιδική διάρροια ήταν ανάμεικτες. Δεν βρέθηκαν διαφορές από τα εικονικά φάρμακα στη θεραπεία της αδενοειδής εκβλάστησης, άσθματος, ή της λοίμωξης του ανώτερου αναπνευστικού. Οι αποδείξεις δεν ήταν αρκτές για να συνιστάται κάποια θεραπευτική ή προληπτική παρέμβαση, ενώ η καθυστέρηση της ιατρικής περίθαλψης μπορεί να προκαλέσει ζημιά στον ασθενή.<ref name=pmid17285788 />

Το 2012, μια συστηματική ανασκόπηση που είχε σκοπό την αξιολόγηση των πιθανών δυσμενών επιπτώσεων της ομοιοπαθητικής, συμπέρανε πως "η ομοιοπαθητική έχει τη δυνατότητα να προκαλέσει ζημιά στους ασθενείς και καταναλωτές με άμεσους και έμμεσους τρόπους".<ref name="sr2012">{{cite journal | last1 = Posadzki | first1 = P. | last2 = Alotaibi | first2 = A. | last3 = Ernst | first3 = E. | title = Adverse effects of homeopathy: A systematic review of published case reports and case series | journal = International Journal of Clinical Practice | volume = 66 | issue = 12 | pages = 1178–1188 | year = 2012 | pmid = 23163497 | pmc = | doi = 10.1111/ijcp.12026 }}</ref> Ένας από τους αξιολογητές, ο Έντζαρντ Έρνστ (Edzard Ernst), συμπλήρωσε το άρθρο στο blog του, γράφοντας: "Το έχω πει συχνά, και θα το ξαναπώ: όταν χρησιμοποιείται ως εναλλακτική λύση αντί μιας αποτελεσματικής θεραπείας, ακόμα και η πιο 'ακίνδυνη' θεραπεία μπορεί να γίνει απειλητική για τη ζωή."<ref>{{cite web
|url=http://edzardernst.com/2012/12/the-risks-of-homeopathy/
|title=The risks of homeopathy?
|author=Edzard Ernst, MD, PhD, FMedSci, FSB, FRCP, FRCPEd
|accessdate=December 2012}}</ref>

Η Βιβλιοθήκη του Κόχρεϊν (Cochrane Library) βρήκε πως οι κλινικές αποδείξεις είναι ανεπαρκείς για την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας των ομοιοπαθητικών φαρμάκων στη θεραπεία του άσθματος,<ref name="asthma">{{Citation |last1=McCarney |first1=Robert W |last2=Linde |first2=Klaus |last3=Lasserson |first3=Toby J |editor1-last=McCarney |editor1-first=Robert W |title=Homeopathy for chronic asthma |year=2004 |doi=10.1002/14651858.CD000353.pub2 |pmid=14973954 |issue=1 |pages=CD000353 |journal=Cochrane database of systematic reviews (Online)}}</ref> άνοιας,<ref name="dementia">{{Citation |last1=McCarney |first1=Robert W |last2=Warner |first2=James |last3=Fisher |first3=Peter |last4=Van Haselen |first4=Robbert |editor1-last=McCarney |editor1-first=Robert W |title=Homeopathy for dementia |year=2003 |doi=10.1002/14651858.CD003803 |pmid=12535487 |issue=1 |pages=CD003803 |journal=Cochrane database of systematic reviews (Online)}}</ref> ή στη χρήση της ομοιοπαθητικής στην πρόκληση τοκετού.<ref name="pmid14583972">{{Citation |last1=Smith |first1=Caroline A |editor1-last=Smith |editor1-first=Caroline A |title=Homoeopathy for induction of labour |year=2003 |doi=10.1002/14651858.CD003399 |pmid=14583972 |issue=4 |pages=CD003399 |journal=Cochrane database of systematic reviews (Online)}}</ref> Άλλοι ερευνητές δεν βρήκαν καμία απόδειξη για τη χρησιμότητα της ομοιοπαθητικής για την [[οστεοαρθρίτιδα]],<ref name="pmid11212088">{{Citation |last1=Long |first1=L |last2=Ernst |first2=E |title=Homeopathic remedies for the treatment of osteoarthritis: a systematic review |journal=British Homoeopathic journal |volume=90 |issue=1 |pages=37–43 |year=2001 |pmid=11212088 |doi=10.1054/homp.1999.0449}}</ref> [[ημικρανία]]<ref>{{Citation |last1=Ernst |first1=E |title=Homeopathic prophylaxis of headaches and migraine? A systematic review |journal=Journal of pain and symptom management |volume=18 |issue=5 |pages=353–7 |year=1999 |pmid=10584459 |doi=10.1016/S0885-3924(99)00095-0}}</ref><ref>{{Citation |last1=Walach |first1=H |last2=Lowes |first2=T |last3=Mussbach |first3=D |last4=Schamell |first4=U |last5=Springer |first5=W |last6=Stritzl |first6=G |last7=Haag |first7=G |title=The long-term effects of homeopathic treatment of chronic headaches: one year follow-up and single case time series analysis |journal=The British homoeopathic journal |volume=90 |issue=2 |pages=63–72 |year=2001 |pmid=11341459 |doi=10.1054/homp.1999.0473}}</ref><ref name="pmid9251877">{{Citation |last1=Whitmarsh |first1=TE |last2=Coleston-Shields |first2=DM |last3=Steiner |first3=TJ |title=Double-blind randomized placebo-controlled study of homoeopathic prophylaxis of migraine |journal=Cephalalgia |volume=17 |issue=5 |pages=600–4 |year=1997 |pmid=9251877 |doi=10.1046/j.1468-2982.1997.1705600.x}}</ref> ή τον [[Καθυστερημένος μυϊκός πόνος|καθυστερημένο μυϊκό πόνο]].<ref name="pmid12614092" />

Ιατρικοί οργανισμοί όπως η Εθνική Υπηρεσία Υγείας (National Health Service) του Ηνωμένου Βασιλείου,<ref name=nhs_choices>{{cite web| url = http://www.nhs.uk/conditions/Homeopathy/Pages/Introduction.aspx |title = Health A-Z -- Homeopathy |accessdate =2013-04-22 |publisher =National Health Service}}</ref> ο Αμερικάνικη Ιατρική Ένωση (American Medical Association),<ref name=amapseudo>{{cite web|author=AMA Council on Scientific Affairs |url=http://www.ama-assn.org/ama/no-index/about-ama/13638.shtml |title = Alternative Medicine: Report 12 of the Council on Scientific Affairs (A–97) |year=1997 |accessdate =2009-03-25 |publisher=[[American Medical Association]] |archiveurl=http://web.archive.org/web/20090614085504/http://www.ama-assn.org/ama/no-index/about-ama/13638.shtml |archivedate=2009-06-14 |deadurl=yes}}</ref> και η Ομοσπονδία των Αμερικανικών Συλλόγων για την Πειραματική Βιολογία (FASEB)<ref name="Weissmann" /> έχουν ανακοινώσει τα συμπεράσματά τους, σύμφωνα με τα οποία "δεν υπάρχουν ποιοτικές αποδείξεις για την αποτελεσματικότητα της ομοιοπαθητικής στην αντιμετώπιση οποιουδήποτε προβλήματος υγείας."<ref name=nhs_choices/>

Οι κλινικές δοκιμές της ιατρικής αποτελεσματικότητας της ομοιοπαθητικής έχουν χαρακτηριστεί από ορισμένους ομοιοπαθητικούς ως ασήμαντες επειδή δεν εξετάζουν την "κλασική ομοιοπαθητική".<ref>{{cite news |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/health/4183916.stm |title=Homoeopathy's benefit questioned |periodical =[[BBC News]] |date=2005-08-26 |accessdate =2009-01-09 }}</ref> Αντιθέτως όμως, έχουν διεξαχθεί μερικές κλινικές δοκιμές που είχαν στόχο τον έλεγχο της εξατομικευμένης ομοιοπαθητικής. Μια αξιολόγηση του 1998<ref>{{Citation |last1=Linde |first1=Klaus |last2=Melchart |first2=Dieter |title=Randomized Controlled Trials of Individualized Homeopathy: A State-of-the-Art Review |journal=The Journal of Alternative and Complementary Medicine |volume=4 |issue=4 |pages=371–88 |year=1998 |pmid=9884175 |doi=10.1089/acm.1998.4.371}}</ref> ανακάλυψε 32 δοκιμές που πληρούσαν τα κριτήρια της ένταξής τους, 19 από τις οποίες ήταν ελεγχόμενες με εικονικά φάρμακα και έχουν προμηθεύσει αρκετά δεδομένα για μετα-ανάλυση. Αυτές οι 19 μελέτες παρουσίασαν έναν συγκεντρωτικό λόγο πιθανοτήτων του 1.17 έως 2.23 υπέρ της εξατομικευμένης ομοιοπαθητικής σε σχέση με τα εικονικά φάρμακα (placebo), όμως δεν παρατηρήθηκαν διαφορές όταν η ανάλυση περιορίστηκε σε μεθοδολογικά καλύτερες δοκιμές. Οι συγγραφείς συμπέραναν πως "τα αποτελέσματα των διαθέσιμων τυχαιοποιημένων δοκιμών δείχνουν πως η εξατομικευμένη ομοιοπαθητική παρουσιάζει επίδραση που διαφέρει από το φαινόμενο placebo. Αυτές οι αποδείξεις, όμως, δεν είναι πειστικές εξαιτίας της μεθοδολογικής ατέλειας και ασυνέπειας." Ο Τζέϊ Σέλτον (Jay Shelton), συγγραφέας ενός βιβλίου με αντικείμενο την ομοιοπαθητική, έχει δηλώσει πως αυτός ο ισχυρισμός υποθέτει χωρίς να υπάρχει απόδειξη ότι η κλασική, εξατομικευμένη ομοιοπαθητική λειτουργεί καλύτερα από τις μη κλασικές εκδοχές.<ref name=Shelton/>{{rp|209|date=November 2012}}

Σε ένα άρθρο, δημοσιευμένο το 2012 στο [[Skeptical Inquirer]],<ref name=EdzardE>{{cite journal|last1=Ernst|first1=Edzard|title=Homeopathy: A Critique of Current Clinical Research|journal=Skeptical Inquirer|volume=36|issue=November/December|pages=39–42|year=2012|publisher=[[Center for Inquiry]]}}</ref> ο Έντζαρντ Ερνστ αξιολόγησε τις δημοσιεύσεις μιας ομάδας ερευνητών η οποία έχει δημοσιεύσει τις περισσότερες κλινικές δοκιμές από το 2005 έως το 2010. Συνολικά 11 άρθρα, που δημοσιεύτηκαν ταυτόχρονα στα περιοδικά της συμβατικής και εναλλακτικής ιατρικής, περιέγραφαν τρεις τυχαιοποιημένες κλινικές δοκιμές (ένα άρθρο), προοπτικές μελέτες χωρίς ομάδες ελέγχου (επτά άρθρα) και μελέτες κοορτής με ομάδες ελέγχου (τρία άρθρα). Τα νοσήματα περιλάμβαναν ένα μεγάλο εύρος προβλημάτων υγείας, από χειρουργική επέμβαση στο γόνατο, έκζεμα, ημικρανία, αϋπνία έως "οποιαδήποτε προβλήματα ασθενών μεγάλης ηλικίας". Η αξιολόγηση του Ερνστ αποκάλυψε πολλαπλά ελαττώματα στο σχεδιασμό, διεξαγωγή και αναφορά αυτών των κλινικών δοκιμών. Τα παραδείγματά τους περιλαμβάνουν: ελάχιστες λεπτομέρειες για τα ομοιοπαθητικά φάρμακα που χρησιμοποιήθηκαν, παραπλανητική παρουσίαση του ελέγχου (σύγκριση ενός συνδυασμού της ομοιοπαθητικής και της συμβατικής θεραπείας με την συμβατική θεραπεία, η οποία όμως παρουσιάστηκε ως ομοιοπαθητική εναντίον συμβατικής θεραπείας), και παρόμοιες πληροφορίες σε πολλά από τα άρθρα. Ο Ερνστ συμπέρανε πως χάρη στα παρεξηγημένα αδύναμα δεδομένα η ομοιοπαθητική έμοιαζε να παρουσιάζει κλινική δράση η οποία μπορεί να αποδοθεί στη μεροληψία ή σύγχυση, και πως ο "τυχαίος αναγνώστης μπορεί να παραπλανηθεί σημαντικά".<ref name=EdzardE/>

===Εξηγήσεις για την αντιληπτή επίδραση===
Η επιστήμη προσφέρει μια πληθώρα εξηγήσεων για το πως η ομοιοπαθητική μπορεί να δίνει την εντύπωση ότι θεραπεύει ασθένειες ή ελαττώνει τα συμπτώματά τους ενώ τα ίδια τα φάρμακα είναι αδρανή:<ref name=Shelton/>{{rp|155–167|date=November 2012}}
* Το φαινόμενο του [[εικονικό φάρμακο|εικονικού φαρμάκου]] (placebo) — η παροχή συμβουλών κατά την ιατρική επίσκεψη και η προσδοκία των ομοιοπαθητικών φαρμάκων μπορεί να ασκήσει την επίδραση
* Θεραπευτική επίδραση της ιατρικής επίσκεψης — η φροντίδα, το ενδιαφέρον και η καθησύχαση που αισθάνεται ο ασθενής όταν ανοίγεται προς τον συμπονετικό θεραπευτή μπορεί να επηρεάσει θετικά την κατάστασή του
* Φυσιολογική ανάρρωση — ο χρόνος και η δυνατότητα του σώματος να αναρρώνει χωρίς βοήθεια μπορούν να εξαλείψουν πολλές ασθένειες
* Άγνωστοι θεραπευτικοί παράγοντες — επηρροή από τη διατροφή, γυμναστική, περιβαλλοντικούς παράγοντες ή φάρμακα για διαφορετική ασθένεια
* [[Παλινδρόμηση (στατιστική)|Παλινδρόμηση]] — καθώς πολλές ασθένειες και προβλήματα υγείας έχουν περιοδικό χαρακτήρα, τα συμπτώματά τους μπορεί να διαφέρουν με την πάροδο του χρόνου, ενώ οι ασθενείς τείνουν να επιδιώκουν περίθαλψη όταν η δυσφορία φτάνει το μέγιστο σημείο της. Μπορεί να αισθανθούν καλύτερα ούτως ή άλλως, όμως λόγω της ταυτόχρονης επίσκεψης του ομοιοπαθητικού προσδίδουν τη βελτίωση στο φάρμακο που τους χορηγήθηκε
* Μη ομοιοπαθητική θεραπεία — η συμβατική περίθαλψη που οι ασθενείς μπορεί να λαμβάνουν ταυτόχρονα με την ομοιοπαθητική θεραπεία είναι πιθανό να ευθύνεται για τη βελτίωση
* Παύση μιας δυσάρεστης θεραπείας — συχνά οι ομοιοπαθητικοί προτρέπουν τους ασθενείς να σταματήσουν τη συμβατική θεραπεία όπως χειρουργικές επεμβάσεις ή φαρμακευτική αγωγή, οι οποίες μπορούν να προκαλούν δυσάρεστες παρενέργειες. Οι βελτιώσεις που παρατηρούνται αποδίδονται στην ομοιοπαθητική, ενώ η πραγματική αιτία τους είναι η παύση της θεραπείας που προκαλούσε τις παρενέργειες, όμως η υποκείμενη ασθένεια παραμένει αθεράπευτη και αποτελεί κίνδυνο για τον ασθενή.

===Δράση σε άλλα βιολογικά συστήματα===
[[File:1belladonna.jpg|thumb|right|Παλιό ομοιοπαθητικό φάρμακο βασισμένο στο ''Atropa belladonna''.]]
Ενώ μερικά άρθρα υποστηρίζουν πως τα ομοιοπαθητικά διαλύματα υψηλής αραίωσης μπορούν να έχουν στατιστικά σημαντική επίδραση σε οργανικές διαδικασίες όπως η ωρίμαση [[Δημητριακά|δημιτριακών]],<ref>{{Citation
|author =Kolisko L
|trans_title=Physiological and physical evidence of the effectiveness of the smallest entities |title=Physiologischer und physikalischer Nachweis der Wirksamkeit kleinster Entitäten
|language =German
|location =Stuttgart
|year =1959
}}</ref> παραγωγή [[ισταμίνη]]ς από τα [[Λευκό αιμοσφαίριο|λευκά αιμοσφαίρια]],<ref name="pmid16813505">{{Citation |last1=Walchli |first1=Chantal |last2=Baumgartner |first2=Stephan |last3=Bastide |first3=Madeleine |title=Effect of Low Doses and High Homeopathic Potencies in Normal and Cancerous Human Lymphocytes: An In Vitro Isopathic Study |journal=Journal of Alternative and Complementary Medicine |volume=12 |pages=421–7 |year=2006 |doi=10.1089/acm.2006.12.421 |issue=5}}</ref> και [[ένζυμο|ενζυμικές αντιδράσεις]], τέτοιες ενδείξεις αμφισβητούνται καθώς οι προσπάθειες της αναπαραγωγής τους απέτυχαν.<ref name="pmid11316508">{{Citation |last1=Walach |first1=H |last2=Köster |first2=H |last3=Hennig |first3=T |last4=Haag |first4=G |title=The effects of homeopathic belladonna 30CH in healthy volunteers — a randomized, double-blind experiment |journal=Journal of Psychosomatic Research |volume=50 |issue=3 |pages=155–60 |year=2001 |pmid=11316508 |doi=10.1016/S0022-3999(00)00224-5}}</ref><ref name="pmid8255290">{{Citation |last1=Hirst |first1=S. J. |last2=Hayes |first2=N. A. |last3=Burridge |first3=J. |last4=Pearce |first4=F. L. |last5=Foreman |first5=J. C. |title=Human basophil degranulation is not triggered by very dilute antiserum against human IgE |journal=Nature |volume=366 |issue=6455 |pages=525–7 |year=1993 |pmid=8255290 |doi=10.1038/366525a0|bibcode = 1993Natur.366..525H }}</ref><ref name="pmid1376282">{{Citation |last1=Ovelgönne |first1=J. H. |last2=Bol |first2=A. W. J. M. |last3=Hop |first3=W. C. J. |last4=Wijk |first4=R. |title=Mechanical agitation of very dilute antiserum against IgE has no effect on basophil staining properties |journal=Experientia |volume=48 |issue=5 |pages=504–8 |year=1992 |pmid=1376282 |doi=10.1007/BF01928175}}</ref><ref name="pmid16722785">{{Citation |last1=Witt |first1=Claudia M. |last2=Bluth |first2=Michael |last3=Hinderlich |first3=Stephan |last4=Albrecht |first4=Henning |last5=Ludtke |first5=Rainer |last6=Weisshuhn |first6=Thorolf E.R. |last7=Willich |first7=Stefan N. |title=Does Potentized HgCl2 (Mercurius corrosivus) Affect the Activity of Diastase and -Amylase? |journal=Journal of Alternative and Complementary Medicine |volume=12 |pages=359–65 |year=2006 |doi=10.1089/acm.2006.12.359 |issue=4}}</ref><ref name="pmid16036166">{{Citation |last1=Guggisberg |first1=A |last2=Baumgartner |first2=S |last3=Tschopp |first3=C |last4=Heusser |first4=P |title=Replication study concerning the effects of homeopathic dilutions of histamine on human basophil degranulation in vitro |journal=Complementary Therapies in Medicine |volume=13 |issue=2 |pages=91–100 |year=2005 |pmid=16036166 |doi=10.1016/j.ctim.2005.04.003}}</ref>

Το 1987, ο Γάλλος ανοσολόγος Ζακ Μπενβενίστ (Jacques Benveniste) υπέβαλλε ένα έγγραφο στο περιοδικό ''Nature'' ενώ εργαζόταν στο Γαλλικό Ινστιτούτο της Υγείας και Ιατρικής Έρευνας (INSERM). Στο έγγραφο υποστήριζε πως είχε ανακαλύψει την ικανότητα των [[Βασεόφιλα|βασεοφίλων]], ενός είδους [[Λευκό αιμοσφαίριο|λευκοκυττάρων]], να παράγουν [[ισταμίνη]] όταν εκτίθενται σε ομοιοπαθητικό διάλυμα αντισώματος ανοσοσφαιρίνης E. Οι συντάκτες του περιοδικού, καθώς είχαν αμφιβολίες για αυτά τα αποτελέσματα, ζήτησαν την επανάληψη της μελέτης σε ξεχωριστά εργαστήρια. Μετά την αναπαραγωγή των αποτελεσμάτων σε τέσσερα διαφορετικά εργαστήρια, η μελέτη δημοσιεύτηκε. Το ''Nature'' όμως δεν πείστηκε, και συγκάλεσε μια ανεξάρτητη ερευνητική ομάδα προκειμένου να προσδιορίσει την ακρίβεια της έρευνας. Την ομάδα αποτελούσαν οι Τζον Μάντοξ (Sir John Maddox, συντάκτης του ''Nature'' και φυσικός), Ουόλτερ Στιούαρτ (Walter Stewart, Αμερικανός χημικός και ερευνητής της επιστημονικής απάτης), και ο σκεπτικός Τζέϊμς Ράντι (James Randi). Μετά από τον έλεγχο των ευρημάτων και της μεθοδολογίας του πειράματος, η ομάδα βρήκε πως τα πειράματα αυτά χαρακτηρίζονταν από "κακό στατιστικό έλεγχο", "η ερμηνεία τους θολωμένη από τον αποκλεισμό των μετρήσεων που έρχονταν σε σύγκρουση με τον ισχυρισμό", και δήλωσε, "Πιστεύουμε πως τα πειραματικά δεδομένα αξιολογήθηκαν επιπόλαια και τα ελαττώματά τους δεν αναφέρθηκαν επαρκώς."<ref name="delusion">
{{cite journal | last1 = Maddox | first1 = J. | last2 = Randi | first2 = J. | last3 = Stewart | first3 = W. | title = "High-dilution" experiments a delusion | journal = Nature | volume = 334 | issue = 6180 | pages = 287–291 | year = 1988 | pmid = 2455869 | doi = 10.1038/334287a0 | bibcode = 1988Natur.334..287M }}</ref><ref name=wsullivan>
{{citation
|author= [[Walter S. Sullivan|Sullivan W]]
|title =Water That Has a Memory? Skeptics Win Second Round
|date =1988-07-27
|url =http://www.nytimes.com/1988/07/27/us/water-that-has-a-memory-skeptics-win-second-round.html
|periodical =
|pages =
|accessdate =2007-10-03
|work=[[The New York Times]]
}}</ref><ref>Benveniste defended his results by comparing the inquiry to the Salem witch hunts and asserting that "It may be that all of us are wrong in good faith. This is no crime but science as usual and only the future knows."</ref> Ο Τζέϊμς Ράντι δήλωσε πως πίστευε ότι τα θετικά αποτελέσματα δεν οφείλονταν σε κάποια συνειδητή απάτη, αλλά στο ότι οι ερευνητές είχαν επιτρέψει τους "[[Ευσεβείς πόθοι|ευσεβείς πόθους]]" τους να επηρεάσουν την ερμηνεία των δεδομένων.<ref name="wsullivan" />

===Ηθική και ασφάλεια===
Η παροχή των ομοιοπαθητικών φαρμάκων έχει χαρακτηριστεί ως ανήθικη.<ref name="unethical">{{cite journal | last1 = Shaw | first1 = D. M. | title = Homeopathy is where the harm is: Five unethical effects of funding unscientific 'remedies' | journal = Journal of Medical Ethics | volume = 36 | issue = 3 | pages = 130–131 | year = 2010 | pmid = 20211989 | pmc = | doi = 10.1136/jme.2009.034959 }}</ref> Ο Μηχαήλ Μπάουμ (Michael Baum), Ομότιμος Καθηγητής Χειρουργικής και Επισκέπτης Καθηγητής Ιατρικών Ανθρωπιστικών Σπουδών στο Πανεπιστημιακό Κολλέγιο του Λονδίνου (UCL), έχει περιγράψει την ομοιοπαθητική ως μια "απάνθρωπη εξαπάτηση".<ref name=Janes>{{citation |author=Hilly Janes |url=http://www.timesonline.co.uk/tol/life_and_style/article4682309.ece |title=The Lifestyle 50: The top fifty people who influence the way we eat, exercise and think about ourselves |work=[[The Times]] |date=September 6, 2008 |archiveurl= https://web.archive.org/web/20110727183929/http://www.timesonline.co.uk/tol/life_and_style/article4682309.ece |archivedate= 2011-07-27}}</ref>

Ο Έντζαρντ Ερνστ (Edzard Ernst), ο πρώτος ''Καθηγητής της [[εναλλακτική ιατρική|Συμπληρωματικής Ιατρικής]]'' στο Ηνωμένο Βασίλειο και πρώην ομοιοπαθητικός,<ref name=Ernst_memo>[http://www.publications.parliament.uk/pa/cm200910/cmselect/cmsctech/memo/homeopathy/ucm1602.htm Memorandum submitted by Edzard Ernst HO 16] to the [[House of Lords]]</ref><ref>
{{citation
|title=The alternative professor
|url=http://www.guardian.co.uk/science/2003/sep/25/scienceinterviews.health
|author=Boseley S
|newspaper=[[The Guardian]]
|date=21 July 2008
|location=London
}}</ref><ref name="Con?">{{Citation
|url=http://www.independent.co.uk/life-style/health-and-wellbeing/features/complementary-therapies-the-big-con-813248.html
|title=Complementary therapies: The big con?
|work=The Independent
|accessdate= 2010-05-04
|location=London
|date=2008-04-22
|deadurl=yes
|archiveurl=http://web.archive.org/web/20100417080412/http://www.independent.co.uk/life-style/health-and-wellbeing/features/complementary-therapies-the-big-con-813248.html <!--Added by H3llBot-->
|archivedate=2010-04-17
}}</ref> έχει εκφράσει τις ανησυχίες του για τους φαρμακοποιούς που παραβιάζουν τον κώδικα δεοντολογίας τους όταν παραλείπουν να δίνουν στους πελάτες τους τις "απαραίτηες και σχετικές πληροφορίες" που αφορούν την πραγματική φύση των ομοιοπαθητικών φαρμάκων που προωθούν και πωλούν:

: "Κάνω έκκληση στην τιμιότητα. Αφήστε τον κόσμο να αγοράζει αυτό που θέλει, αλλά πείτε του την αλήθεια γι'αυτό που αγοράζει. Αυτά τα φάρμακα δεν είναι βιολογικά αληθοφανή και οι κλινικές δοκιμές έδειξαν ότι δεν έχουν εντελώς καμία επίδραση στον ανθρώπινο οργανισμό. Το επιχείρημα ότι αυτές οι πληροφορίες είναι άσχετες και ασήμαντες για τους πελάτες είναι απλά γελοίο."<ref>
{{citation
|title=Pharmacists urged to 'tell the truth' about homeopathic remedies
|url=http://www.guardian.co.uk/science/2008/jul/21/pharmacists.homeophathy
|author=Sample I
|newspaper=[[The Guardian]]
|date=21 July 2008
|location=London
}}</ref>

Οι ασθενείς που επιλέγουν να κάνουν τη χρήση της ομοιοπαθητικής αντί για την ιατρική που βασίζεται στις αποδείξεις, κινδυνέυουν να χάσουν τη δυνατότητα έγκαιρης διάγνωσης και αποτελεσματικής θεραπείας σοβαρών προβλημάτων υγείας, όπως του καρκίνου.<ref name=pmid17285788/><ref name=pmid12974558/>

====Ανεπιθύμητες ενέργειες====
Ορισμένα ομοιοπαθητικά φάρμακα περιέχουν δηλητήρια όπως στρύχνος (belladonna), αρσενικό, και δηλητηριώδης κισσός (Toxicodendron radicans), τα οποία είναι ιδιαίτερα αραιωμένα στα ομοιοπαθητικά φάρμακα, αλλά σε σπάνιες περιπτώσεις τα αρχικά συστατικά παραμένουν σε ανιχνεύσιμα επίπεδα. Αυτό μπορεί να οφείλεται σε λάθος παρασκευασία ή σκόπιμα χαμηλή αραίωση. Έχουν αναφερθεί σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες, όπως επιληπτικές κρίσεις ή θάνατος, που συνδέονταν με τη χρήση ορισμένων ομοιοπαθητικών φαρμάκων.<ref name=sr2012/><ref>{{cite web
|url=http://www.fda.gov/Safety/MedWatch/SafetyInformation/SafetyAlertsforHumanMedicalProducts/ucm230764.htm
|publisher=[[Food and Drug Administration]]
|date=23 October 2010
|accessdate=August 2013
|title=Hyland’s Teething Tablets: Recall - Risk of Harm to Children}}</ref> Έχουν καταγραφεί περιπτώσεις δηλητηρίασης από [[αρσενικό]] μετά από τη χρήση ομοιοπαθητικών παρασκευασμάτων που το περιείχαν.<ref name=pmid14705842 /> Το φάρμακο Zicam Cold Nasal Gel, που περιέχει 2X (1:100) [[Γλυκονικός ψευδάργυρος|γλυκονικό ψευδάργυρο]], σύμφωνα με πληροφορίες προκάλεσε την απώλεια οσμής σε ένα μικρό ποσοστό των χρηστών του,<ref>
{{citation
|author =[[Stephen Barrett|Barrett S]]
|url =http://www.homeowatch.org/legal/zicam.html
|contribution=Zicam marketers sued
|date =4 November 2003
|accessdate =2007-10-25
|publisher =Homeowatch.org
}}</ref> από το οποίο οι 340 υποθέσεις κατέληξαν σε εξωδικαστικό διακανονισμό το 2006 για {{nowrap|12 εκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ}}.<ref>
{{citation
|url=http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2006/01/30/AR2006013001240.html
|contribution=Paying through the nose
|accessdate =2007-10-25
|author=Boodman S
|date =31 January 2006
|publisher =Washington Post
| title=This Week in Health & Science
}}</ref> Το 2009, ο Οργανισμός Ελέγχου Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ (FDA) προειδοποίησε τους καταναλωτές κατά της χρήσης τριών φαρμάκων της Zicam (η κυκλοφορία των οποίων πλέον έχει διακοπεί) επειδή αυτά μπορούσαν να προκαλέσουν μόνιμη βλάβη της αίσθησης της οσμής τους.<ref>Sources:
*{{Citation
| title = Zicam may damage sense of smell - FDA
| author = Julianne Pepitone | date = 2009-06-16 | work = [[CNNMoney.com]]
| url = http://money.cnn.com/2009/06/16/news/companies/zicam_sense_of_smell/index.htm?section=money_latest }}
*{{Citation | title = Information on Zicam Cold remedy Nasal Gel, Zicam Cold remedy Nasal Swabs, and Zicam Cold remedy Swabs, Kids Size
| date = 2009-06-16
| publisher = [[Food and Drug Administration (United States)|FDA]]
| url = http://www.fda.gov/Drugs/DrugSafety/PostmarketDrugSafetyInformationforPatientsandProviders/ucm166834.htm
}}</ref> Το Zicam κυκλοφόρησε χωρίς να γίνει Αίτηση Νέου Φαρμάκου (New Drug Application, NDA) υπό τον ορισμό των "Συνθηκών που επιτρέπουν την προώθηση ομοιοπαθητικών φαρμάκων" του Οδηγού Πολιτικής Συμμόρφωσης του FDA (CPG 7132.15), αλλά το FDA προειδοποίησε τη Zicam ότι αυτή η πολιτική δεν ισχύει όταν υπάρχει κίνδυνος για την υγεία των καταναλωτών.<ref>{{Citation
| title = Matrixx Initiatives, Inc. AKA Zicam LLC 6/16/09. Warning letter
| publisher = [[Food and Drug Administration (United States)|FDA]]
| date = 2009-06-16
| url = http://www.fda.gov/ICECI/EnforcementActions/WarningLetters/ucm166909.htm
}}</ref>

====Έλλειψη αποτελεσματικότητας====
Η έλλειψη υποστήριξης της αποτελεσματικότητας της ομοιοπαθητικής από πειστικές επιστημονικές αποδείξεις,<ref name="Adler"/> και η χρήση φαρμάκων χωρίς ενεργά συστατικά οδήγησαν στον χαρακτηρισμό της ως ψευδοεπιστήμης και ψευτοϊατρικής,<ref name="pmid17719708" /><ref name="NSBattitudes" /><ref name="pmid14676179">{{Citation |last1=Atwood |first1=K. C. |title="Neurocranial Restructuring" and Homeopathy, Neither Complementary nor Alternative |journal=Archives of Otolaryngology - Head and Neck Surgery |volume=129 |issue=12 |pages=1356–7 |year=2003 |pmid=14676179 |doi=10.1001/archotol.129.12.1356}}</ref><ref name="NdububaQuack">{{Citation |last1=Ndububa |first1=VI |title=Medical quackery in Nigeria; why the silence? |journal=Nigerian journal of medicine |volume=16 |issue=4 |pages=312–7 |year=2007 |pmid=18080586}}</ref> ή, σύμφωνα με μια ιατρική αξιολόγηση του 1998, "θεραπεία με εικονικά φάρμακα (placebo) στην καλύτερη περίπτωση, και ψευτοϊατρική στην χειρότερη."<ref name=Ernst>{{Citation |last1=Ernst |first1=E. |last2=Pittler |first2=MH |title=Efficacy of Homeopathic Arnica: A Systematic Review of Placebo-Controlled Clinical Trials |journal=Archives of Surgery |volume=133 |issue=11 |pages=1187–90 |year=1998 |pmid=9820349 |doi=10.1001/archsurg.133.11.1187}}</ref> Η Σάλλυ Ντέϊβις (Sally Davies, Αρχίατρος του Ηνωμένου βασιλείου), έχει δηλώσει πως τα ομοιοπαθητικά φάρμακα είναι "ανοησία" και δεν χρησιμεύουν σε τίποτα παραπάνω από τα εικονικά φάρμακα (placebo).<ref>{{cite news |url=http://www.telegraph.co.uk/health/healthnews/9822744/Homeopathy-is-rubbish-says-chief-medical-officer.html |title=Homeopathy is 'rubbish', says chief medical officer |first= |last=Rosa Silverman |work=[[The Daily Telegraph]] |publisher=[[Telegraph Media Group|TMG]] |location=[[London]] |issn=0307-1235 |oclc=49632006 |accessdate=24 January 2013}}</ref> Ο Τζακ Κίλλεν, αναπληρωτής διευθυντής του Εθνικού Κέντρου της Συμπληρωματικής και Εναλλακτικής Ιατρικής των ΗΠΑ (National Center for Complementary and Alternative Medicine), δήλωσε πως η ομοιοπαθητική "προχωράει πέρα από την σημερινή αντίληψη της χημείας και της φυσικής." Έχει προσθέσει: "Δεν υπάρχει πρόβλημα υγείας, απ'ότι γνωρίζω, για το οποίο η ομοιοπαθητική είναι αποδεδειγμένα αποτελεσματική."<ref name="Adler">{{Cite news|author=Adler J |url=http://www.newsweek.com/id/105581 |title=No way to treat the dying |magazine=[[Newsweek]] |date=2004-02-04}}</ref> Ο Μπεν Γκόλντεϊκρ (Ben Goldacre) έχει δηλώσει πως οι ομοιοπαθητικοί που διαστρεβλώνουν τις επιστημονικές αποδείξεις μπροστά στο επιστημονικά αγράμματο κοινό, έχουν "...περιτειχίσει τον εαυτό τους από την ακαδημαϊκή ιατρική, και συναντάνε την κριτική πιο συχνά με αποφυγή αντί για επιχειρήματα."<ref name = Goldacre2007/> Οι ομοιοπαθητικοί συχνά προτιμούν να αγνοήσουν τις [[μετα-ανάλυση|μετα-αναλύσεις]], υπέρ των [[πόλωση επιβεβαίωσης|μεμονωμένων]] θετικών αποτελεσμάτων, όπως η προώθηση κάποιας συγκεκριμένης [[μελέτη παρατήρησης|μελέτης παρατήρησης]] (τις οποίες ο Γκόλντεϊκρ περιγράφει ως "ελάχιστα καλύτερες από έρευνες ικανοποίησης πελατών") δίνοντας την λανθασμένη εντύπωση πως είναι πιο κατατοπιστική από μια σειρά τυχαιοποιημένων ελεγχόμενων δοκιμών.<ref name = Goldacre2007/>

Αναφερόμενο ειδικά στην ομοιοπαθητική, η Επιστημονική και Τεχνολογική Επιτροπή της [[Βουλή των Κοινοτήτων του Ηνωμένου Βασιλείου|Βουλής των Κοινοτήτων του Ηνωμένου Βασιλείου]] δήλωσε:

{{quote|Κατά την άποψή μας, οι συστηματικές ανασκοπήσεις και μετα-αναλύσεις οριστικά δείχνουν πως τα ομοιοπαθητικά προϊόντα δεν λειτουργούν πιο αποτελεσματικά από τα εικονικά φάρμακα. Η Κυβέρνηση συμφωνεί με τη δική μας ερμηνεία των αποδείξεων.<ref name=inquiry_4504>{{Citation |last= |first= |date=22 February 2010 |title=Evidence Check 2: Homeopathy - Science and Technology Committee |publisher=[[House of Commons of the United Kingdom|British House of Commons]] Science and Technology Committee |url=http://www.publications.parliament.uk/pa/cm200910/cmselect/cmsctech/45/4504.htm |accessdate=2014-04-05 }}</ref>}}

{{quote|Κατά την άποψη της Επιτροπής, η ομοιοπαθητική είναι ένα είδος θεραπείας με εικονικά φάρμακα και η Κυβέρνηση θα πρέπει να έχει μια πολιτική χορήγησης εικονικών φαρμάκων. Η Κυβέρνηση δεν είναι πρόθυμη να πάρει θέση όσον αφορά την ορθότητα και ηθική της χορήγησης εικονικών φαρμάκων στους ασθενείς, η οποία συνήθως βασίζεται σε κάποιο βαθμό παραπλάνησης του ασθενή. Η χορήγηση εικονικών φαρμάκων δεν συμβαδίζει με τις αρχές της συνειδητής επιλογής - η οποία σύμφωνα με την Κυβέρνηση είναι ιδιαίτερα σημαντική - καθώς σημαίνει πως οι ασθενείς δεν έχουν όλες τις απαραίτητες πληροφορίες που δίνουν νόημα στην επιλογή τους.

Πέρα από τα ηθικά ζητήματα και την ακεραιότητα της σχέσης γιατρού-ασθενή, η αποκλειστική χορήγηση των εικονικών φαρμάκων είναι κακή ιατρική πρακτική. Η επίδρασή τους είναι αναξιόπιστη και απρόβλεπτη και δεν μπορεί να διαμορφώσει την αποκλειστική βάση καμιάς θεραπείας του NHS.<ref name=inquiry_cfm/>}}

Το Εθνικό Κέντρο της Συμπληρωματικής και Εναλλακτικής Ιατρικής (NCCAM), των Εθνικών Ινστιτούτων Υγείας (National Institutes of Health) των ΗΠΑ δηλώνει:

{{quote|Η ομοιοπαθητική είναι ένα επίμαχο θέμα στην έρευνα της συμπληρωματικής ιατρικής. Μερικές από τις κυριότερες έννοιες της ομοιοπαθητικής δεν συμβαδίζουν με τις θεμελιώδεις έννοιες της χημείας και της φυσικής. Για παράδειγμα, δεν είναι δυνατόν να εξηγηθεί με επιστημονικούς όρους το πως ένα φάρμακο που περιέχει ελάχιστο ή κανένα ενεργό συστατικό θα μπορούσε να έχει κάποια επίδραση. Αυτό, με τη σειρά του, δημιουργεί μεγάλες προκλήσεις για την αυστηρή κλινική έρευνα των ομοιοπαθητικών φαρμάκων. Για παράδειγμα, δεν μπορεί κανείς να επιβεβαιώσει ότι ένα ιδιαίτερα αραιωμένο φάρμακο περιέχει αυτό που αναγράφεται στη συσκευασία, ή να αναπτύξει αντικειμενικές μετρήσεις που δείχνουν την επίδραση των ιδιαίτερα αραιωμένων φαρμάκων στο ανθρώπινο σώμα.<ref name="nih-homeo">{{cite web
|url=http://nccam.nih.gov/health/homeopathy
|title=Homeopathy: An Introduction
|date=April 2012
|publisher=[[National Center for Complementary and Alternative Medicine]]
|accessdate=January 2013
}}</ref>}}

====Ως αντικατάσταση της κανονικής φαρμακευτικής αγωγής====
Οι ασθενείς που επιλέγουν να χρησιμοποιήσουν την ομοιοπαθητική ως αντικατάσταση της συμβατικής ιατρικής κινδυνεύουν να χάσουν τη δυνατότητα έγκαιρης διάγνωσης και αποτελεσματικής θεραπείας, με αποτέλεσμα την επιδείνωση της κατάστασης σοβαρών προβλημάτων υγείας.<ref name=pmid17285788/><ref name=pmid12974558>{{Citation |last1=Malik |first1=Imtiaz A. |last2=Gopalan |first2=Sethuraman |title=Use of CAM results in delay in seeking medical advice for breast cancer |journal=European Journal of Epidemiology |volume=18 |issue=8 |pages=817–22 |year=2002 |pmid=12974558 |doi=10.1023/A:1025343720564 |quote=CAM use [in the developing countries this study solely considered] was associated with delay in seeking medical advice (OR: 5.6; 95% CI: 2.3, 13.3) and presentation at an advanced stage of disease}}</ref><ref name="pmid8554846" /><ref name=malaria2/> Οι επικριτές της ομοιοπαθητικής έχουν αναφέρει μεμονωμένες περιπτώσεις ασθενών που δεν έλαβαν κατάλληλη αγωγή για ασθένειες, όπου η διάγνωση και αντιμετώπιση θα ήταν εύκολη με τις συμβατικές μεθόδους θεραπείας, και οι οποίοι πεθαναν ως αποτέλεσμα.<ref name=Baby_Gloria>Case of Baby Gloria, who died in 2002:
*{{Citation
|title=Homeopath Thomas Sam guilty of daughter Gloria's death
|newspaper=[[The Daily Telegraph (Australia)|The Daily Telegraph]]
|date=June 5, 2009
|url=http://www.dailytelegraph.com.au/news/homeopath-thomas-sam-guilty-of-daughter-glorias-death/story-e6freuy9-1225723018271}}
*{{Citation
|title=Parents guilty of manslaughter over daughter's eczema death
|newspaper=[[The Canberra Times]]
|date=June 5, 2009
|url=http://www.canberratimes.com.au/news/national/national/general/parents-guilty-of-manslaughter-over-daughters-eczema-death/1533293.aspx
}}</ref><ref name=Dingle>{{citation|author=Alastair Neil Hope, State Coroner |url=http://www.scribd.com/doc/68731728/Coroner-Dingle-Finding |title=Coroner's inquest into the death of Penelope Dingle. Ref No: 17/10 }}</ref> Επίσης επισημαίνουν τη "διαφημιστική πρακτική" της κριτικής και υποτίμησης προς την αποτελεσματικότητα της επικρατούσας ιατρικής.<ref name = Goldacre2007/><ref name=Dingle/> Οι ομοιοπαθητικοί ισχυρίζονται πως η χρήση των συμβατικών φαρμάκων θα "ωθήσει τη νόσο πιο βαθιά" και θα προκαλέσει πιο σοβαρά προβλήματα υγείας, σε μια διαδικασία που ονομάζουν "καταπίεση".<ref>
{{citation
|author= Schmukler AV
|year=2006
|url=http://books.google.com/?id=E1fVzLCmk5gC&pg=PA16&dq=suppression+homeopathy
|title=Homeopathy: An A to Z Home Handbook
|edition=
|publisher=Llewellyn Worldwide
|page=16
|isbn= 978-0-7387-0873-7
}}</ref> Ορισμένοι ομοιοπαθητικοί (ιδιαίτερα όσοι δεν έχουν ιατρικό πτυχίο) προτρέπουν τους ασθενείς να αποφύγουν τον [[Εμβόλιο|εμβολιασμό]].<ref name="pmid8554846" /><ref name="pmid9243229">{{Citation |last1=Ernst |first1=E. |title=The attitude against immunisation within some branches of complementary medicine |journal=European Journal of Pediatrics |volume=156 |issue=7 |pages=513–5 |year=1997 |pmid=9243229 |doi=10.1007/s004310050650}}</ref><ref>{{Citation |last1=Ernst |first1=E |title=Rise in popularity of complementary and alternative medicine: reasons and consequences for vaccination |journal=Vaccine |volume=20 |pages=S90–3; discussion S89 |year=2001 |doi =10.1016/S0264-410X(01)00290-0 |pmid=11587822}}</ref> Μερικοί ομοιοπαθητικοί προτείνουν την αντικατάσταση των εμβολίων με ομοιοπαθητικά "νοσώδη", φτιαγμένα από βιολογικά υλικά όπως το πυο, μολυσμένο ιστό, βακτήρια από το πτύελο, ή (στην περίπτωση των "νοσώδων εντέρου") κόπρανα.<ref>
{{citation
|author =Pray WS
|title =The Challenge to Professionalism Presented by Homeopathy
|journal =American Journal of Pharmaceutical Education
|volume =60
|issue =
|pages =198–204
|year =1996
|pmid =
|doi =
}}</ref> Ενώ ο Χάνεμαν ήταν αντίθετος στη χρήση τέτοιων παρασκευασμάτων, οι σύγχρονοι ομοιοπαθητικοί τα χρησιμοποιούν συχνά, αν και δεν υπάρχει απόδειξη που δείχνει ότι έχουν οποιαδήποτε ευεργετική επίδραση.<ref>
{{citation
|title =A challenge to the credibility of homeopathy
|journal =Am J Pain Management
|year =1992
|author=Pray WS
|issue =2
|pages =63–71
}}</ref><ref>{{Citation |last1=English |first1=J |title=The issue of immunization |journal=British Homoeopathic journal |volume=81 |pages=161–3 |year=1992 |doi=10.1016/S0007-0785(05)80171-1 |issue=4}}</ref> Έχουν καταγραφεί περιπτώσεις ομοιοπαθητικών που έδιναν συμβουλές ενάντια στη χρήση φαρμάκων κατά της ελονοσίας.<ref name=malaria2/><ref name=malaria1 /><ref name="pmid11082104"/> Αυτό βάζει τους επισκέπτες των τροπικών χωρών σε σοβαρό κίνδυνο όταν ακολουθούν αυτή τη συμβουλή, καθώς τα ομοιοπαθητικά φάρμακα είναι τελείως αναποτελεσματικά στην αντιμετώπιση του παράσιτου της ελονοσίας.<ref name=malaria2>
{{citation
|author =Jones M
|title =Malaria advice 'risks lives'
|date =2006-07-14
|periodical =[[Newsnight]]
|publisher =[[BBC Television]]
|url =http://news.bbc.co.uk/2/hi/programmes/newsnight/5178122.stm
|accessdate =2009-03-24
}}</ref><ref name=malaria1>
{{citation
|author =Jha A
|title =Homeopaths 'endangering lives' by offering malaria remedies
|date =14 July 2006
|url =http://www.guardian.co.uk/science/story/0,,1820103,00.html
|newspaper =[[The Guardian]]
| location=London
}}</ref><ref name="pmid11082104">{{Citation |last1=Starr |first1=M. |title=Malaria affects children and pregnant women most |journal=BMJ |volume=321 |page=1288 |year=2000 |doi=10.1136/bmj.321.7271.1288 |issue=7271}}</ref><ref name=Coffman>Coffman, Becky. [http://www.cdc.gov/malaria/stories/homeopathic_drugs.html A Cautionary Tale: The Risks of Unproven Antimalarials.] [[Centers for Disease Control]]</ref> Επίσης, σε μια υπόθεση του 2004, ένας ομοιοπαθητικός έπεισε μια από τις ασθενείς του να σταματήσει τη χρήση των συμβατικών φαρμάκων για μια καρδιακή πάθηση, συμβουλεύοντάς την στις 22 Ιουνίου 2004 να "Σταματήσει ΌΛΑ τα φάρμακα συμπεριλαμβανομένων και των ομοιοπαθητικών", συμβουλεύοντάς την στις περίπου 20 Αυγούστου πως πλέον δεν χρειαζόταν να παίρνει τα φάρμακα για την καρδιά, και προσθέτοντας στις 23 Αυγούστου, "Απλά δεν μπορεί να παίρνει ΟΠΟΙΑΔΉΠΟΤΕ φάρμακα – της έχω προτείνει μερικές ομοιοπαθητικές θεραπείες ... Είμαι σίγουρος πως, εφόσον ακολουθήσει αυτή τη συμβουλή, θα ανακτήσει την υγεία της." Η ασθενής είχε εισαχθεί στο νοσοκομείο την επόμενη μέρα, και πέθανε οκτώ μέρες αργότερα, με τελική διάγνωση την "οξεία καρδιακή ανεπάρκεια λόγω διακοπής θεραπείας".<ref>
{{citation
|url=http://www.telegraph.co.uk/science/science-news/3352247/Patient-died-after-being-told-to-stop-heart-medicine.html
|contribution=Patient died after being told to stop heart medicine
|accessdate =2007-10-15
|author=Bunyan N
|date =2007-03-22
|title =Daily Telegraph
|work=The Daily Telegraph
|location=London
}}</ref><ref>
{{citation
|url=http://www.gmc-uk.org/concerns/hearings_and_decisions/ftp/20070628_ftp_panel_viegas.asp
|contribution=Fitness To Practise panel hearing on Dr Marisa Viegas
|accessdate=2009-01-25
|date=June 2007
|publisher=General Medical Council (via archive.org)
|archiveurl = http://web.archive.org/web/20071222002350/http://www.gmc-uk.org/concerns/hearings_and_decisions/ftp/20070628_ftp_panel_viegas.asp |archivedate = 2007-12-22}}</ref>

Το 1978, ο Αίνθονυ Κάμπμπελ (Anthony Campbell), τότε σύμβουλος γιατρός στο Βασιλικό Ομοιοπαθητικό Νοσοκομείο του Λονδίνου, άσκησε κριτική σε δηλώσεις του Γιώργου Βυθούλκα, ο οποίος ισχυριζόταν ότι η [[σύφιλη]], όταν αντιμετωπίζεται με αντιβιοτικά, αναπτύσσεται σε δευτερογενή ή τριτογενή σύφιλη με συμμετοχή του [[Κεντρικό Νευρικό Σύστημα|κεντρικού νευρικού συστήματος]], λέγοντας πως "Ο άτυχος μη γνώστης μπορεί κάλλιστα να παρασυρθεί από τη ρητορική του Βυθούλκα στην άρνηση της ορθόδοξης θεραπείας".<ref>{{cite web |url=http://www.minimum.com/reviews/science-homeopathy.htm |title= The Science of Homoeopathy, by G. Vithoulkas |publisher= ''British Homoeopathic Journal'' |volume= 67 |date= October 1978 |accessdate= 2 October 2013}}</ref> Οι ισχυρισμοί του Βυθούλκα απηχούν την ιδέα πως η αντιμετώπιση μιας ασθένειας με εξωτερικά φάρμακα που στοχεύουν τα συμπτώματα καταφέρνει μόνο να την ωθήσει πιο βαθιά στο σώμα, και έρχονται σε αντίθεση με επιστημονικές μελέτες, οι οποίες δείχνουν πως η αγωγή της [[πενικιλίνη]]ς θεραπεύει πλήρως τη σύφιλη σε πάνω από 90% των περιπτώσεων.<ref name="Birnbaum">{{citation
|author =Birnbaum NR, Goldschmidt RH, Buffett WO
|title =Resolving the common clinical dilemmas of syphilis
|url =http://www.aafp.org/afp/990415ap/2233.html
|journal =Am Fam Physician
|volume =59
|issue =8
|pages =2233–40, 2245–6
|year =1999
|pmid =10221308
}}</ref>

Το 2006 η αξιολόγηση του Στίβεν Πρέϋ (W. Steven Pray), του Κολλεγίου Φαρμακολογίας στο Νοτιοδυτικό Πανεπιστήμιο της Οκλαχόμα (Southwestern Oklahoma State University), προτείνει την περίληψη ενός υποχρεωτικού μαθήματος που αφορά τις αναπόδεικτες θεραπείες και φάρμακα στα κολλέγια φαρμακολογίας. Ετσι, μπορεί να γίνει συζήτηση για τα ηθικά διλήμματα, που εμπεριέχονται στην προώθηση προϊόντων χωρίς αποδεδειγμένα δεδομένα που αφορούν την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητά τους. Οι φοιτητές πρέπει να διδάσκονται σε ποιό σημείο τα αναπόδεικτα συστήματα όπως η ομοιοπαθητική αποκλίνουν από την ιατρική που βασίζεται στις αποδείξεις.<ref>
{{citation
|author=Pray WS
|title=Ethical, scientific, and educational concerns with unproven medications
|journal=Am J Pharm Educ
|volume=70
|issue=6
|page=141
|year=2006
|pmid=17332867
|pmc=1803699
}}</ref>

Στο άρθρο "Είναι ανάγκη να διατηρούμε ανοιχτόμυαλη αντιμετώπιση της ομοιοπαθητικής;"<ref name=Baum_&_Ernst>{{Citation |last1=Baum |first1=Michael |last2=Ernst |first2=Edzard |title=Should We Maintain an Open Mind about Homeopathy? |journal=The American Journal of Medicine |volume=122 |issue=11 |pages=973–4 |year=2009 |pmid=19854319 |doi=10.1016/j.amjmed.2009.03.038 |quote=Homeopathy is among the worst examples of faith-based medicine… These axioms [of homeopathy] are not only out of line with scientific facts but also directly opposed to them. If homeopathy is correct, much of physics, chemistry, and pharmacology must be incorrect… To have an open mind about homeopathy or similarly implausible forms of alternative medicine (e.g., Bach Flower remedies, spiritual healing, crystal therapy) is, therefore, not an option}}</ref> δημοσιευμένο στο ''Αμερικανικό Περιοδικό Ιατρικής'', οι Μηχαήλ Μπάουμ (Michael Baum) και Έντζαρντ Ερνστ (Edzard Ernst){{spaced ndash}}γράφοντας στους άλλους γιατρούς{{spaced ndash}}έγραψαν πως η "Ομοιοπαθητική είναι ένα από τα χειρότερα παραδείγματα της ιατρικής που βασίζεται στην πίστη... Αυτά τα αξιώματα [της ομοιοπαθητικής] όχι μόνο αποκλίνουν από τα επιστημονικά δεδομένα, αλλά και πλήρως αντιτίθενται σε αυτά. Αν η ομοιοπαθητική ισχύει, τότε το μεγαλύτερο μέρος της φυσικής, χημείας και φαρμακολογίας δεν μπορεί να ισχύει...".

Το 2013, ο Μαρκ Ουόλπορτ (Sir Mark Walport), ο νέος Επικεφαλής Επιστημονικός Κυβερνητικός Σύμβουλος του Ηνωμένου Βασιλείου, και αρχηγός της Κυβερνητικής Υπηρεσίας για την Επιστήμη, δήλωσε: "Η επιστημονική μου άποψη είναι πεντακάθαρη: η ομοιοπαθητική είναι ανοησία, είναι μη-επιστήμη. Η συμβουλή μου προς τους υπουργούς είναι ξεκάθαρη: δεν υπάρχει επιστήμη στην ομοιοπαθητική. Το περισσότερο που μπορεί να περιέχει είναι το φαινόμενο του εικονικού φαρμάκου – και τότε είναι θέμα πολιτικής απόφασης το αν θα ξοδέψουν χρήματα σε αυτήν ή όχι."<ref name=Collins>Nick Collins, Science Correspondent. [http://www.telegraph.co.uk/health/healthnews/10003680/Homeopathy-is-nonsense-says-new-chief-scientist.html Homeopathy is nonsense, says new chief scientist.] ''[[The Daily Telegraph|The Telegraph]]'', 18 Apr 2013</ref> Ο προκάτοχός του, καθηγητής Τζον Μπέντινγκτον (Sir John Beddington), αναφέροντας στις απόψεις του για την ομοιοπαθητική, τις οποίες η Κυβέρνηση "αγνοούσε θεμελιωδώς", δήλωσε: "Η μόνη [άποψη που αγνοήθηκε] που θα μπορούσα να φανταστώ ήταν η ομοιοπαθητική, η οποία είναι παλαβή. Δεν έχει κανένα θεμέλιο στις επιστημονικές αρχές. Αντίθετα ολόκληρη η επιστήμη δείχνει προς το γεγονός ότι δεν είναι καθόλου λογική. Οι ξεκάθαρες αποδείξεις λένε πως είναι λάθος, και όμως η ομοιοπαθητική ακόμα χρησιμοποιείται στο NHS."<ref name=Gray>Richard Gray, Science Correspondent, [http://www.telegraph.co.uk/health/healthnews/9982234/Homeopathy-on-the-NHS-is-mad-says-outgoing-scientific-adviser.html Homeopathy on the NHS is 'mad' says outgoing scientific adviser.] ''[[The Daily Telegraph|The Telegraph]]'', 09 Apr 2013</ref>

==Κανονισμοί και επικράτηση==
{{Main|Κανονισμοί και επικράτηση της ομοιοπαθητικής}}
[[File:Bristol Homeopathic.jpg|thumb|Hampton House, η πρώην τοποθεσία του ομοιοπαθητικού νοσοκομείου του [[Μπρίστολ]], ένα από τα δύο ομοιοπαθητικά νοσοκομεία που διαχειρίζεται το NHS.<ref name=inquiry_cfm/>]]

Η διάδοση της ομοιοπαθητικής, όπως και η ρύθμισή της, διαφέρει από χώρα σε χώρα. Η πρακτική της ομοιοπαθητικής ασκείται σε παγκόσμιο επίπεδο, και στις περισσότερες χώρες απαιτεί σχετικά επαγγελματικά προσόντα και άδειες.<ref name=WHO /> Η κανονισμοί στην Ευρώπη ποικίλλουν ανάλογα με τη χώρα. Σε κάποιες χώρες δεν υπάρχουν συγκεκριμένες νομικές ρυθμίσεις που αφορούν την ομοιοπαθητική, ενώ σε άλλες απαιτούνται άδειες ή πτυχία συμβατικής ιατρικής από αναγνωρισμένα πανεπιστήμια. Στη Γερμανία απαιτείται η παρακολούθηση ενός τριετούς εκπαιδευτικού προγράμματος, ενώ η Γαλλία, Αυστρία και Δανία εκδίδουν άδειες για τη διάγνωση ασθενειών ή τη χορήγηση προϊόντων που έχουν σκοπό τη θεραπεία ασθενειών.<ref name=WHO/> Σε μερικές Ευρωπαϊκές χώρες η ομοιοπαθητική θεραπεία καλύπτεται από τις δημόσιες υπηρεσίες υγείας, όπως στη Γαλλία, Ηνωμένο Βασίλειο, Δανία και [[Λουξεμβούργο]]. Σε άλλες χώρες, όπως το Βέλγιο, η ομοιοπαθητική δεν καλύπτεται. Στην Αυστρία, η δημόσια υπηρεσία υγείας απαιτεί την επιστημονική απόδειξη αποτελεσματικότητας προκειμένου να γίνει αποζημίωση μιας θεραπείας, και η ομοιοπαθητική δεν αποζημιώνεται,<ref>
{{citation
|author=Hauptverband der österreichischen Sozialversicherungsträger
|url=https://www.avsv.at/avi/dokument/dokumentanzeige.xhtml?dokid=2004%3D34&dokStat=0&csrId=1736&tlId=1231413537940
|contribution=Liste nicht erstattungsfähiger Arzneimittelkategorien gemäß § 351c Abs. 2 ASVG (List of treatments not reimbursable by social service providers in Austria)
|date=31 March 2004
}} {{de icon}}</ref> αν και μπορούν να γίνουν εξαιρέσεις,<ref>
{{cite court
|litigants = Rechtssatz (legal rule)
|court = Oberster Gerichtshof OGH - Austrian supreme court
|opinion = RS0083796 {{de icon}}
|date = 28 February 1994
|url=http://www.ris.bka.gv.at/Dokumente/Justiz/JJR_19940228_OGH0002_010OBS00103_9300000_001/JJR_19940228_OGH0002_010OBS00103_9300000_001.pdf
|format=PDF
}}</ref> ενώ τα ιδιωτικά ασφαλιστικά συμβόλαια μερικές φορές περιλαμβάνουν ομοιοπαθητικές θεραπείες.<ref name="WHO" /> Η κυβέρνηση της [[Ελβετία]]ς, μετά από μια 5-ετή δοκιμή, απέσυρε την ομοιοπαθητική και τέσσερις άλλες συμπληρωματικές θεραπείες το 2005, δηλώνοντας πως αυτές δεν πληρούν τις προυποθέσεις αποτελεσματικότητας και κόστους-αποτελεσματικότητας,<ref name=EndofHomeopathy>{{Citation |last1=The Lancet |title=The end of homoeopathy |journal=The Lancet |volume=366 |page=690 |year=2005 |doi=10.1016/S0140-6736(05)67149-8 |issue=9487}}</ref> όμως μετά από ένα δημοψήφισμα του 2009 και οι πέντε θεραπείες θα αποκατασταθούν για μια επιπλέον 6-ετή δοκιμαστική περίοδο από το 2012.<ref>{{citation
|url =http://www.swissinfo.ch/eng/swiss_news/Alternative_therapies_are_put_to_the_test.html?cid=29242484
|title =Alternative therapies are put to the test
|author =Dacey J
|date =14 January 2011
|publisher =swissinfo.ch
|accessdate =2011-01-17
}}</ref>

[[File:India - Varanasi pharmacy - 0830.jpg|left|180px|thumb|Φάρμακα σε ομοιοπαθητικό φαρμακείο στο [[Βαρανάσι]], Ινδία]]
Η κυβέρνηση της [[Ινδία]]ς αναγνωρίζει την ομοιοπαθητική ως ένα από τα εθνικά της συστήματα ιατρικής,<ref>{{citation
|url =http://india.gov.in/citizen/health/healthcare_system.php
|contribution=Alternative System of Health Care
|publisher =Government of India
|accessdate =2010-01-15
|archiveurl =http://web.archive.org/web/20100102154756/http://india.gov.in/citizen/health/healthcare_system.php <!--Added by H3llBot-->
|archivedate =2010-01-02
}}</ref> και έχει ιδρύσει την Υπηρεσία της Αγιουρβέδας, Γιόγκας και Φυσιοπαθητικής, Ουνάνι, Σίδχας και Ομοιοπαθητικής (AYUSH), παράρτημα του Υπουργείου Υγείας και Οικογενειακής Ευημερίας.<ref>{{cite news|url=http://indianmedicine.nic.in/index.asp?lang=1|title=AYUSH|publisher=[[Government of India]]. website}}</ref> Το Κεντρικό Συμβούλιο της Ομοιοπαθητικής ιδρύθηκε το 1973 με σκοπό την επιμέλεια ανώτερης ομοιοπαθητικής παιδείας, και το Εθνικό Ινστιτούτο της Ομοιοπαθητικής το 1975.<ref>{{cite web |title=Professional Councils |url=http://www.ugc.ac.in/inside/pcouncil.html#CCH |publisher=[[University Grants Commission (India)|University Grants Commission]] (UGC) website|page=}}</ref> Απαιτείται τουλάχιστον ένα αναγνωρισμένο πτυχίο στην ομοιοπαθητική και εγγραφή στο εθνικό μητρώο ή το Κεντρικό Μητρώο της Ομοιοπαθητικής για την άσκηση της ομοιοπαθητικής στιν Ινδία.<ref>{{citation
|url =http://www.cchindia.com/central_act3.htm
|contribution=The Homoeopathy Central Council Act, 1973, s. 15 and Sch. II
|publisher =Central Council of Homeopathy, India
|accessdate =2010-01-18
}}</ref>

Στο [[Ηνωμένο Βασίλειο]], οι βουλευτές εξέτασαν την ομοιοπαθητική για να αξιολογήσουν την πολιτική της Κυβέρνησης πάνω στο θέμα, στην οποία περιλαμβάνεται η χρηματοδότηση της ομοιοπαθητικής υπό την πολιτική της Εθνικής Υπηρεσίας Υγείας (NHS) και της κυβέρνησης για την αδειοδότηση των ομοιοπαθητικών φαρμάκων. Η απόφαση της Επιστημονικής και Τεχνολογικής Επιτροπής της Βουλής των Κοινοτήτων ακολουθεί μια γραπτή αιτιολογία από την Κυβέρνηση, η οποία ενημέρωσε την επιτροπή πως το σύστημα αδειοδότησης δεν διαμορφώνεται με βάση τις επιστημονικές αποδείξεις. "Τα τρία στοιχεία του συστήματος αδειοδότησης (για ομοιοπαθητικά προϊόντα) μάλλον δεν αφορούν την ... εξέταση της επιτροπής, καθώς η κυβερνητική θεώρηση των επιστημονικών αποδείξεων δεν αποτελούσε τη βάση για την καθιέρωσή τους," δήλωσε η Επιτροπή. Η εξέταση αναζήτησε γραπτές αποδείξεις και υποβολή εγγράφων από ενδιαφερόμενα μέρη.<ref name=THE29thOct2009>{{Citation|publisher=Times Higher Education|url=http://www.timeshighereducation.co.uk/story.asp?sectioncode=26&storycode=408852&c=1|title=News in brief: Homeopathic assessment|date=29 October 2009}}, timeshighereducation.co.uk</ref><ref name=091020_cfm>[http://www.parliament.uk/parliamentary_committees/science_technology/s_t_pn05_091020.cfm Evidence check: Homeopathy], House of Commons Science and Technology Committee, 20 October 2009, parliament.uk</ref>

Το Φεβρουάριο του 2010 η Επιστημονική και Τεχνολογική Επιτροπή συμπέρανε πως:
{{quote|
... το NHS θα πρέπει να παψει τη χρηματοδότηση της ομοιοπαθητικής. Επίσης συμπέρανε πως η Υπηρεσία Ελέγχου Φαρμάκων και Περίθαλψης (Medicines and Healthcare products Regulatory Agency) είναι ανάγκη να μην επιτρέπει ετικέτες ομοιοπαθητικών φαρμάκων, που υπόσχονται θεραπευτικά οφέλη χωρίς αποδείξεις για την αποτελεσματικότητά τους. Εφόσον δεν είναι φάρμακα, τα ομοιοπαθητικά προϊόντα πρέπει να πάψουν να αδειοδοτούνται από το MHRA.

Η Επιτροπή συμφώνησε με την Κυβέρνηση, στο ότι η αποδεικτική βάση δείχνει πως η ομοιοπαθητική δεν είναι αποτελεσματική (δηλαδή δεν λειτουργεί διαφορετικά από το φαινόμενο εκονικών φαρμάκων), και ότι οι εξηγήσεις για το πως θα μπορούσε να λειτουργεί δεν είναι επιστημονικά αληθοφανή.

Η Επιτροπή επίσης συμπέρανε – επειδή η διαθέσιμη επιστημονική βιβλιογραφία δεν ανέδειξε σοβαρές αποδείξεις για την αποτελεσματικότητά της – πως δεν δικαιολογείται η διεξαγωγή πρόσθετων κλινικών δοκιμών της ομοιοπαθητικής.

Κατά την άποψη της Επιτροπής, η ομοιοπαθητική είναι ένα είδος θεραπείας με εικονικά φάρμακα και η Κυβέρνηση θα πρέπει να έχει μια πολιτική χορήγησης εικονικών φαρμάκων. Η Κυβέρνηση δεν είναι πρόθυμη να πάρει θέση όσον αφορά την ορθότητα και ηθική της χορήγησης εικονικών φαρμάκων στους ασθενείς, η οποία συνήθως βασίζεται σε κάποιο βαθμό παραπλάνησης του ασθενή. Η χορήγηση εικονικών φαρμάκων δεν συμβαδίζει με τις αρχές της συνειδητής επιλογής - η οποία σύμφωνα με την Κυβέρνηση είναι ιδιαίτερα σημαντική - καθώς σημαίνει πως οι ασθενείς δεν έχουν όλες τις απαραίτητες πληροφορίες που δίνουν νόημα στην επιλογή τους.

Πέρα από τα ηθικά ζητήματα και την ακεραιότητα της σχέσης γιατρού-ασθενή, η αποκλειστική χορήγηση των εικονικών φαρμάκων είναι κακή ιατρική πρακτική. Η επίδρασή τους είναι αναξιόπιστη και απρόβλεπτη και δεν μπορεί να διαμορφώσει την αποκλειστική βάση καμιάς θεραπείας του NHS.<ref name=inquiry_cfm/>}}

Η Επιτροπή επίσης δήλωσε:
{{Quote|Φτάσαμε στο συμπέρασμα πως η χορήγηση εικονικών φαρμάκων από το NHS θα πρέπει να γίνεται λιγότερο συχνά. Η χρηματοδότηση των ομοιοπαθητικων νοσοκομείων – νοσοκομείων που ειδικεύονται στην παροχή των εικονικών φαρμάκων – δεν πρέπει να συνεχιστεί, και οι γιατροί του NHS να μην παραπέμπουν τους ασθενείς στους ομοιοπαθητικούς.<ref name=cmsctech_45>[http://www.publications.parliament.uk/pa/cm200910/cmselect/cmsctech/45/45.pdf Evidence Check 2: Homeopathy, Fourth Report of Session 2009–10], House of Commons Science and Technology Committee, 20 October 2009, parliament.uk</ref>}}

Τον Ιούλιο του 2010 ο νεοδιορισμένος Γραμματέας για την Υγεία του Ηνωμένου Βασιλείου υποστήριξε τις τοπικές αποφάσεις της NHS για τη χρηματοδότηση της ομοιοπαθητικής. Η απάντηση της Κυβέρνησης αιτιολογήθηκε σε ένα έγγραφο των δεκαεννέα σελίδων, και δηλώνει πως "η θέση μας όσον αφορά τη χρήση της ομοιοπαθητικής εντός του NHS παραμένει, ότι τα τοπικά NHS και κλινικοί, και όχι το Whitehall, είναι ικανοί να παίρνουν καλύτερες αποφάσεις για το ποιό φάρμακο είναι κατάλληλο για τους ασθενείς τους - συμπεριλαμβανομένων των συμπληρωματικών και εναλλακτικών θεραπειών όπως η ομοιοπαθητική - και να παρέχουν ανάλογες υπηρεσίες." Η απάντηση επίσης δήλωσε πως "ο κυριότερος λόγος για την παροχή της ομοιοπαθητικής από το NHS είναι η δυνατότητα της επιλογής της από τον ασθενή".<ref>Secretary of State for Health [http://www.dh.gov.uk/prod_consum_dh/groups/dh_digitalassets/@dh/@en/@ps/documents/digitalasset/dh_117811.pdf Government Response to the Science and Technology Committee report 'Evidence Check 2: Homeopathy'], July 2010 ISBN 978-0-10-179142-7</ref> Κατά το Φεβρουάριο του 2011 μόνο το ένα τρίτο των υπηρεσιών υγείας του NHS συνέχιζαν τη χρηματοδότηση της ομοιοπαθητικής.<ref name="BBC-Feb-19-2011">{{cite news | url=http://www.bbc.co.uk/news/health-12492742 | title=Third of NHS trusts fund homeopathy | work=[[BBC News]] | date=19 Feb 2011 | accessdate=September 7, 2011}}</ref>

Το Πανεπιστήμιο Ντέρμπυ (Derby University) του Ηνωμένου Βασιλείου έχει καταργήσει το ομοιοπαθητικό του πρόγραμμα το 2012, ενώ το Πανεπιστήμιο του Ουέστμινστερ (University of Westminster) σταμάτησε να δέχεται εγγραφές νέων φοιτητών για την ομοιοπαθητική. Το Πανεπιστήμιο Σάλφορντ (Salford University) είχε καταργήσει το ομοιοπαθητικό του πρόγραμμα ένα χρόνο νωρίτερα.<ref>{{cite news|last=Bevanger|first=Lars|title=UK universities drop alternative medicine degree programs|url=http://www.dw-world.de/dw/article/0,,15673133,00.html|accessdate=February 5, 2012|newspaper=Deutsche Welle|date=January 18, 2012}}</ref> Το 2013 η Αρχή των Διαφημιστικών Προτύπων του Ηνωμένου Βασιλείου συμπέρανε πως ο Σύλλογος των Ομοιοπαθητικών στόχευε ευάλωτους ασθενείς, και τους αποθάρρυνε από τη χρήση της απαραίτητης φαρμακευτικής αγωγής με παραπλανητικούς ισχυρισμούς για την αποτελεσματικότητα των ομοιοπαθητικών φαρμάκων.<ref name=ASA>{{cite web|title=ASA adjudication on Society of Homeopaths|url=http://www.asa.org.uk/Rulings/Adjudications/2013/7/Society-of-Homeopaths/SHP_ADJ_157043.aspx|publisher=ASA|accessdate=4 July 2013|date=3 July 2013}}</ref>

==Δημόσιες αποδοκιμασίες==
Από τότε που ο Τζέϊμς Ράντι (James Randi) ξεκίνησε να καταναλώνει ολόκληρα μπουκάλια από ομοιοπαθητικα υπνωτικά χάπια στις διαλέξεις του, η σατιρική "υπερδοσολογία" με ομοιοπαθητικά φάρμακα από άτομα ή ομάδες έχει γίνει ιδιαίτερα δημοφιλής, σε εκδηλώσεις "μαζικής αυτοκτονίας".<ref>{{cite web|title=''James Randi's fiery takedown of psychic fraud''|url=http://www.ted.com/talks/james_randi.html|publisher=[[TED (conference)|TED]]|accessdate=2012-05-08}}</ref><ref>{{cite web|last=Randi|first=James|title=''James Randi Speaks Homeopathy Week 2010''|url=http://www.youtube.com/watch?v=_WyzM_TsIXc&feature=player_embedded#!|publisher=[[JREF]]}}</ref><ref>{{cite web|last=Randi|first=James|title=''James Randi Lecture @ Caltech - Homeopathy''|url=http://www.youtube.com/watch?v=0jqP_1beVXQ&feature=player_embedded|publisher=[[California Institute of Technology]]|accessdate=2012-05-09}}</ref><ref>{{cite web|last=Randi|first=James|title=''James Randi's Challenge to Homeopathy Manufacturers and Retail Pharmacies''|url=http://www.youtube.com/watch?v=SMukj31qw1U&feature=player_embedded#!|publisher=[[JREF]]|accessdate=2012-05-09}}</ref> Το 2010 ο Σύλλογος των Σκεπτικών του Μέρσυσαϊντ (Merseyside Skeptics Society) από το Ηνωμένο Βασίλειο ξεκίνησε την "καμπάνια 10:23", ενθαρρύνοντας διάφορες ομάδες να συμμετέχουν σε εκδηλώσεις δημόσιας υπερδοσολογίας. Το 2011 η καμπάνια 10:23 επεκτάθηκε, με συμμετοχή από 69 ομάδες, 54 από τις οποίες κατέγραψαν τις εκδηλώσεις τους σε βίντεο.<ref>{{cite web |url=http://www.1023.org.uk/the-1023-challenge-gallery.php |title=The 10:23 Challenge 2011 Gallery|publisher=Merseyside Skeptics Society |accessdate=2011-04-11}}</ref> Στη διάσκεψη Berkeley SkeptiCal τον Απρίλιο του 2012, πάνω από 100 άτομα συμμετείχαν σε μαζική υπερδοσολογία καταναλώνοντας ''caffea cruda'', το οποίο υποτίθεται πως αντιμετωπίζει την αϋπνία.<ref>{{cite web|last=Munger|first=Kel|title=Drugs, not bugs|url=http://www.newsreview.com/sacramento/drugs-not-bugs/content?oid=5825955&fb_source=message|publisher=Sacramento News Review|accessdate=2012-05-04}}</ref><ref>{{cite web|title=''Mixing Homeopathic "Remedies" for 2011 San Francisco 10:23 "Overdose"''|url=http://www.youtube.com/watch?v=X2Bg-aSjNM4&feature=player_embedded#!|publisher=[[10:23 campaign]]|accessdate=2012-05-09}}</ref>

Οι μη-κερδοσκοπικοί, εκπαιδευτικοί οργανισμοί Κέντρο Ερευνών (Center for Inquiry, CFI) και η συνεργαζόμενη Επιτροπή για Σκεπτική Έρευνα (Committee for Skeptical Inquiry, CSI) έχουν υποβάλλει άιτηση στον Οργανισμο Ελέγχου Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ (Food and Drug Administration, FDA), ασκώντας κριτική στην εταιρεία Boiron για παραπλανητική επισήμανση και διαφήμιση του [[Oscillococcinum]]. Το CFI του Canada καλεί άτομα, που αισθάνονται πως έχουν υποστεί ζημιά από ομοιοπαθητικά φάρμακα, να επικοινωνήσουν μαζί τους.<ref>{{cite web|title=Harmed by Homeopathy? CFI Wants to Hear from You|url=http://www.centerforinquiry.net/news/harmed_by_homeopathy_cfi_wants_to_hear_from_you|publisher=[[Center for Inquiry]]|accessdate=2012-05-04|date=18 April 2012}}</ref>

Τον Αύγουστο του 2011,<ref name="Casewatch">{{cite web|url=http://www.casewatch.org/civil/boiron/oscillococcinum/complaint.shtml| title= Suit Targets Homeopathic Flu Remedy Claims| publisher=Casewatch| date=18 August 2011| accessdate=2012-05-05}}</ref> κατατέθηκε [[ομαδική αγωγή]]<ref name="Casewatch"/> εναντίον της Boiron εκ μέρους "όλων των κατοίκων της Καλιφόρνια, οι οποίοι έχουν αγοράσει Oscillo μέσα στα τελευταία τέσσερα χρόνια." Η αγωγή υποστηρίζει πως "δεν είναι τίποτα άλλο από ένα χάπι ζάχαρης," "παρά τη ψευδή διαφήμισή του, σύμφωνα με την οποία περιέχει κάποιο ενεργό συστατικό που αντιμετωπίζει τα συμπτώματα της γρίπης."<ref name="Top Class Actions">{{cite web|url=http://www.topclassactions.com/lawsuit-settlements/lawsuit-news/1309--boiron-oscillococcinum-class-action-lawsuit| title= Boiron Oscillococcinum Class Action Lawsuit| publisher=Top Class Actions| date=8 August 2011| accessdate=2011-09-24}}</ref>

Η δημοσιογράφος Έρικα Τζόνσον (Erica Johnson) του [[CBC News]], διεξήγαγε μια έρευνα για την εκπομπή ''Marketplace'' με αντικείμενο την ομοιοπαθητική βιομηχανία του Καναδά, και βρήκε πως "είναι βασισμένη σε ελαττωματική επιστήμη και ανόητους συλλογισμούς". Ο σκεπτικοί από το Κέντρο Ερευνών (CFI) του Βανκούβερ συμμετείχαν σε μαζική υπερδοσολογία έξω από μια αίθουσα επειγόντων περιστατικών, καταναλώνοντας ολόκληρα μπουκάλια "φαρμάκων", τα οποία υποτίθεται ότι μπορούσαν να προκαλέσουν τον ύπνο, εμετό ή θάνατο, αλλά μετά από 45 λεπτά παρακολούθησης κανείς δεν έχει νοιώσει ανεπιθύμητες ενέργειες. Η Τζόνσον έκανε ερωτήσεις σε ομοιοπαθητικούς και αντιπροσώπους εταιρειών για τις θεραπείες καρκίνου και υποτιθέμενα εμβόλια. Όλοι τους ανέφεραν θετικά αποτελέσματα, κανείς όμως δεν μπόρεσε να επιδείξει επιστημονικά δεδομένα που υποστηρίζουν αυτούς τους ισχυρισμούς, παρά μόνο δηλώσεις τύπου "δουλεύει". Η Τζόνσον δεν μπόρεσε να βρεί καμία απόδειξη για την παρουσία ενεργών συστατικών σε ομοιοπαθητικά φάρμακα. Η ανάλυση που πραγματοποιήθηκε στο τμήμα χημείας του Πανεπιστημίου του Τορόντο βρήκε πως η ποσότητα του ενεργού συστατικού είναι τόσο μικρή που "ισοδυναμεί με 5 δισεκατομμυριοστά της ποσότητας ασπιρίνης που περιέχει... ένα χάπι". Ο στρύχνος (belladonna) και το σιρώπι ipecac "σε [[τυφλό πείραμα]] δεν θα διέφεραν καθόλου."<ref>{{cite web|last=Johnson|first=Erica|title=CBC Marketplace - Homeopathy: Cure or Con? Part 1 of 2|url=http://www.youtube.com/watch?feature=player_embedded&v=kFKojcTknbU|publisher=[[CBC News]]|accessdate=2012-06-26}}</ref><ref>{{cite web|last=Johnson|first=Erica|title=CBC Marketplace - Homeopathy: Cure or Con? Part 2 of 2|url=http://www.youtube.com/watch?v=QIr3Lo9zlLs&feature=relmfu|publisher=[[CBC News]]|accessdate=2012-06-26}}</ref>

Το Αμερικανικό Κολλέγιο της Ιατρικής Τοξικολογίας (American College of Medical Toxicology) και η Αμερικανική Ακαδημία Κλινικής Τοξικολογίας (American Academy of Clinical Toxicology) δεν συνιστούν σε κανένα τη χρήση των ομοιοπαθητικών φαρμάκων για θεραπεία ή πρόληψη ασθενειών.<ref name="toxicfive">-->{{Citation |author1 = American College of Medical Toxicology |author1-link = American College of Medical Toxicology |author2 = American Academy of Clinical Toxicology |author2-link = American Academy of Clinical Toxicology |date = February 2013 |title = Five Things Physicians and Patients Should Question |publisher = American College of Medical Toxicology and American Academy of Clinical Toxicology |work = [[Choosing Wisely]]: an initiative of the [[ABIM Foundation]] |page = |url = http://www.choosingwisely.org/doctor-patient-lists/american-college-of-medical-toxicology-and-the-american-academy-of-clinical-toxicology/ |accessdate = 5 December 2013}}, which cites
{{cite journal|last1=Woodward|first1=KN|title=The potential impact of the use of homeopathic and herbal remedies on monitoring the safety of prescription products.|journal=Human & experimental toxicology|date=May 2005|volume=24|issue=5|pages=219–33|pmid=16004184}}</ref> Οι οργανισμοί αυτοί αναφέρουν πως δεν υπάρχουν αποδείξεις για την αποτελεσματικότητα των ομοιοπαθητικών φαρμάκων, ενώ υπάρχουν αποδείξεις για πιθανή ζημιά που η χρήση τους μπορεί να προκαλέσει, καθώς και έμμεσο κίνδυνο για την υγεία που σχετίζεται με την καθυστέρηση της συμβατικής θεραπείας.<ref name="toxicfive"/>

==Δείτε επίσης==
*[[Λίστα θεμάτων που χαρακτηρίζονται ως ψευδοεπιστήμη]]


==Παραπομπές==
==Παραπομπές==
{{Reflist|colwidth=30em| refs=
<div style="-moz-column-width:2; column-width:2;" | style="-moz-column-count:2; column-count:2;">
<ref name="Hahnemann">{{cite book | title=The Homœopathic Medical Doctrine, or "Organon of the Healing Art" | publisher=W.F. Wakeman | author=Hahnemann, Samuel | authorlink=Samuel Hahnemann | year=1833 | location=Dublin | pages=[http://books.google.com/books?id=EnEFAAAAQAAJ&pg=PR3 iii], [http://books.google.com/books?id=EnEFAAAAQAAJ&pg=PA48 48–49] | quote=Observation, reflection, and experience have unfolded to me that the best and true method of cure is founded on the principle, ''[[similia similibus curentur]]''. To cure in a mild, prompt, safe, and durable manner, it is necessary to choose in each case a medicine that will excite an affection similar (''{{lang|el|ὅμοιος πάθος}}'') to that against which it is employed.}} Translator: Charles H. Devrient, Esq.</ref>
<div style="font-size:90%;"><references/></div></div>
<ref name=WHO>
{{citation
|url=http://www.who.int/medicinedocs/en/d/Jh2943e/
|title=Legal Status of Traditional Medicine and Complementary/Alternative Medicine: A Worldwide Review
|year=2001
|publisher=[[World Health Organization]]
|isbn=978-92-4-154548-8
}}</ref>
<ref name=pmid9310601>{{Citation |last1=Linde |first1=K |last2=Clausius |first2=N |last3=Ramirez |first3=G |last4=Melchart |first4=D |last5=Eitel |first5=F |last6=Hedges |first6=L |last7=Jonas |first7=W |title=Are the clinical effects of homoeopathy placebo effects? A meta-analysis of placebo-controlled trials |journal=The Lancet |volume=350 |pages=834–43 |year=1997 |doi=10.1016/S0140-6736(97)02293-9 |pmid=9310601 |issue=9081}}</ref>
<ref name="NSBattitudes">
{{citation
|author=National Science Board
|year=2002
|title=Science and engineering indicators 2002
|chapter=Science Fiction and Pseudoscience
|url=http://www.nsf.gov/statistics/seind02/c7/c7s5.htm
|place=Arlington, Virginia
|publisher=National Science Foundation Directorate for Social, Behavioral and Economic Sciences
}}</ref>
<ref name=Holmes>
{{citation
|author=[[Oliver Wendell Holmes, Sr.]]
|title=Homoeópathy and its kindred delusions: Two lectures delivered before the Boston Society for the Diffusion of Useful Knowledge
|location=Boston
|year=1842
}} as reprinted in
{{Citation
|author=[[Oliver Wendell Holmes, Sr.]]
|title=Currents and Counter-currents in Medical Science
|year=1861
|publisher=Ticknor and Fields
|pages=72–188
|url=http://books.google.com/?id=c8MNAAAAYAAJ
|oclc=1544161
|ol=14731800M
}}</ref>
<ref name="pmid17719708">{{Citation |last1=Wahlberg |first1=A |title=A quackery with a difference—New medical pluralism and the problem of '[[dangerous]] [[practitioners]]' in the [[United Kingdom]] |journal=Social Science & Medicine |volume=65 |pages=2307–16 |year=2007 |doi=10.1016/j.socscimed.2007.07.024 |pmid=17719708 |issue=11}}</ref>
<ref name="Time19951125">{{citation |author=Toufexis A, Cole W, Hallanan DB |url=http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,983466,00.html |title=Is homeopathy good medicine? |journal=[[Time (magazine)|Time]] |date=25 September 1995}}</ref>
<ref name="shang">{{Citation |last1=Shang |first1=Aijing |last2=Huwiler-Müntener |first2=Karin |last3=Nartey |first3=Linda |last4=Jüni |first4=Peter |last5=Dörig |first5=Stephan |last6=Sterne |first6=Jonathan AC |last7=Pewsner |first7=Daniel |last8=Egger |first8=Matthias |title=Are the clinical effects of homoeopathy placebo effects? Comparative study of placebo-controlled trials of homoeopathy and allopathy |journal=The Lancet |volume=366 |pages=726–732 |year=2005 |doi=10.1016/S0140-6736(05)67177-2 |pmid=16125589 |issue=9487}}</ref>
<ref name="pmid10853874">{{Citation |last1=Cucherat |first1=M |last2=Haugh |first2=MC |last3=Gooch |first3=M |last4=Boissel |first4=JP |title=Evidence of clinical efficacy of homeopathy. A meta-analysis of clinical trials. HMRAG. Homeopathic Medicines Research Advisory Group |journal=European journal of clinical pharmacology |volume=56 |issue=1 |pages=27–33 |year=2000 |pmid=10853874}}</ref>
<ref name=pmid14705842>{{Citation |last1=Chakraborti |first1=D |last2=Mukherjee |first2=SC |last3=Saha |first3=KC |last4=Chowdhury |first4=UK |last5=Rahman |first5=MM |last6=Sengupta |first6=MK |title=Arsenic toxicity from homeopathic treatment |journal=Journal of toxicology. Clinical toxicology |volume=41 |issue=7 |pages=963–7 |year=2003 |pmid=14705842 |doi=10.1081/CLT-120026518}}</ref>
<ref name=nhsdirect>{{citation |url=http://webarchive.nationalarchives.gov.uk/+/www.nhs.uk/Conditions/Homeopathy/Pages/Issues.aspx |contribution=Issues surrounding homeopathy |accessdate=2011-09-11 |publisher=[[National Health Service]] }}</ref>
<ref name=pmid17285788>{{Citation |last1=Altunc |first1=U. |last2=Pittler |first2=M. H. |last3=Ernst |first3=E. |title=Homeopathy for Childhood and Adolescence Ailments: Systematic Review of Randomized Clinical Trials |journal=Mayo Clinic Proceedings |volume=82 |issue=1 |pages=69–75 |year=2007 |pmid=17285788 |doi=10.4065/82.1.69 |quote=However, homeopathy is not totally devoid of risks… it may delay effective treatment or diagnosis}}</ref>
<ref name="pmid8554846">{{Citation |last1=Ernst |first1=E |last2=White |first2=AR |title=Homoeopathy and immunization |journal=The British journal of general practice |volume=45 |issue=400 |pages=629–30 |year=1995 |pmid=8554846 |pmc=1239445}}</ref>
}}


==Εξωτερικοί σύνδεσμοι==
==Εξωτερικοί σύνδεσμοι==
{{commons category}}
{{Commonscat|Homeopathy}}
{{Wikinews|Parents prosecuted after homeopathic treatment leads to daughter's death}}
*[http://www.homeopathy.gr Ελληνική Εταιρία Ομοιοπαθητικής Ιατρικής]
{{Wikisource1911Enc|Homoeopathy}}
*[http://www.ego.gr Ελληνική Γραμματεία Ομοιοπαθητικής]
*[http://www.nhs.uk/conditions/homeopathy/pages/introduction.aspx Homeopathy] ([[NHS Choices]], UK)
*[http://www.homeopathyeurope.org/ Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την Ομοιοπαθητική]

*[http://www.homeodentistry.gr Ελληνική Εταιρία Κλασσικής Ομοιοπαθητικής Οδοντιατρικής]
{{Ψευδοεπιστήμη}}
*[http://web.archive.org/20090809145828/www.homeopharmacy.gr/ Ελληνική Εταιρία Ομοιοπαθητικών Φαρμακοποιών]
*[http://web.archive.org/20101013214220/www.homeopathyfriends.gr/ Σύλλογος Φίλων Ομοιοπαθητικής Ιατρικής] (σύλλογος ασθενών)
*[http://www.homeopathy-ecch.org/ Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Κλασικής Ομοιοπαθητικής]
*[http://www.ikko.gr/ Ιπποκράτειο Κέντρο Κλασσικής Ομοιοπαθητικής]
*[http://homeopathy-greece.gr/ Σύλλογος Ομοιοπαθητικών Ελλάδος]
*[http://www.homeopathy-ecch.org/ Ευρωπαϊκού Κεντρικού Συμβουλίου Ομοιοπαθητικών]
*[http://www.trusthomeopathy.org/ British Homeopathic Association και Faculty of Homeopathy]
*[http://nccam.nih.gov/health/homeopathy/ National Center for Complementary and Alternative Medicine]
*[http://www.fda.gov/fdac/features/096_home.html U.S. Food and Drug Administration]
* ''Organon der Heilkunst'': [http://www.homeoint.org/books4/organon/ πρωτότυπο στη Γερμανική γλώσσα] και [http://www.homeopathyhome.com/reference/organon/organon.html μετάφραση στην Αγγλική]
*[http://web.archive.org/20070928102353/www.vithoulkas.gr/index_gr.html Γεώργιος Βυθούλκας] – η επίσημη σελίδα του βραβευμένου με το Εναλλακτικό Νόμπελ (1996) καθηγητή Ομοιοπαθητικής
*[http://www.skepdic.gr/Entries/Omikron/omiopathitiki.htm Κριτική στην Ομοιοπαθητική από το Λεξικό του Σκεπτικιστή]
*[http://www.fskilkis.gr/index.php?option=com_content&task=view&id=270&Itemid=2 Η Ομοιοπαθητική ως εναλλακτική προσέγγιση της θεραπευτικής] fskilkis.gr - Φαρμακευτικός Σύλλογος Κιλκίς


[[Κατηγορία:Εναλλακτική ιατρική]]
[[Κατηγορία:Εναλλακτική ιατρική]]
[[Κατηγορία:Θεραπευτικές αγωγές]]
[[Κατηγορία:Θεραπευτικές αγωγές]]
[[Κατηγορία:Ψευδοεπιστήμες]]

{{Link GA|de}}
{{Link GA|en}}

Έκδοση από την 21:55, 26 Ιουλίου 2014

Ομοιοπαθητική
Εναλλακτική ιατρική
Samuel Hahnemann
Ο Σάμουελ Χάνεμαν, δημιουργός της ομοιοπαθητικής
Ισχυρισμοί"τα όμοια θεραπεύονται με τα όμοια", η αραίωση αυξάνει τη δραστικότητα, τα μιάσματα προκαλούν τις ασθένειες.
Σχετικά πεδίαΧημεία, Ιατρική
Έτος πρότασης1796
Αρχικοί υποστηρικτέςΣάμουελ Χάνεμαν
Μεταγενέστεροι υποστηρικτέςΤζέϊμς Ταϊλερ Κεντ, Ρόϋαλ Κόπλαντ, Γιώργος Βυθούλκας
MeSHD006705
Δείτε επίσηςΧυμοπαθολογία

H Ομοιοπαθητική (homeopathy, homoeopathy ή homœopathy, από τις λέξεις όμοιον και πάθος), είναι μια μέθοδος εναλλακτικής ιατρικής που επινοήθηκε το 1796 από τον Σάμουελ Χάνεμαν (Samuel Hahnemann), με βάση το αξίωμά του πως "τα όμοια θεραπεύονται με τα όμοια" (similia similibus curantur), σύμφωνα με το οποίο η θεραπεία μιας ασθένειας μπορεί να επιτευχθεί με χρήση φαρμακευτικών ουσιών που είναι ικανές να προκαλέσουν τα συμπτώματα αυτής της ασθένειας, όταν χορηγηθούν σε έναν υγιή οργανισμό.[1] Η oμοιοπαθητική θεωρείται ψευδοεπιστήμη,[2][3][4] ενώ έχει βρεθεί πως η επίδραση των φαρμάκων της δεν είναι πιο αποτελεσματική από την επίδραση των εικονικών φαρμάκων (placebo).[5][6][7]

Ο Χάνεμαν πίστευε πως η υποκείμενη αιτία των ασθενειών ήταν τα φαινόμενα που εκείνος αποκαλούσε μιάσματα, τα οποία μπορούν να αντιμετωπιστούν με τα ομοιοπαθητικά φάρμακα. Τα φάρμακα παρασκευάζονται με σταδιακή αραίωση μιας ουσίας σε οινόπνευμα ή απεσταγμένο νερό, την οποία ακολουθεί βίαιο χτύπημα πάνω σε ένα ελαστικό σώμα.[8] Η αραίωση συνήθως συνεχίζεται ακόμα και όταν πλέον δεν απομένει ούτε ένα μόριο της αρχικής ουσίας.[9] Οι Ομοιοπαθητικοί επιλέγουν φάρμακα συμβουλεύοντας βιβλία γνωστά ως ευρετηριολόγια (αγγλ. repertory), με βάση μια διάγνωση που λαμβάνει υπόψη τα συμπτώματα του ασθενή, τα προσωπικά του χαρακτηριστικά, τη φυσική και ψυχολογική του κατάσταση, και την ιστορία της ζωής του.[10]

Η ομοιοπαθητική δεν έχει καμία στήριξη από το πεδίο της βιολογίας[11] και τα αξιώματά της έχουν διαψευστεί εδώ και αρκετό καιρό.[12] Οι προτεινόμενοι μηχανισμοί λειτουργίας των ομοιοπαθητικών φαρμάκων είναι επιστημονικά αβάσιμοι[6][13] και φυσικά αδύνατοι.[14] Ενώ μερικές κλινικές δοκιμές παρουσιάζουν θετικά αποτελέσματα,[15][16] οι συστηματικές ανασκοπήσεις τους αποκαλύπτουν πως αυτό οφείλεται στην τύχη, ελαττωματικές ερευνητικές μεθόδους και μεροληπτική αναφορά. Η συνεχιζόμενη πρακτική της ομοιοπαθητικής, παρά τις αποδείξεις που δείχνουν ότι αυτή δεν δουλεύει, έχει χαρακτηριστεί ως ανήθικη καθώς επιδεινώνει την ταλαιπωρία των ασθενών αποθαρρύνοντάς τους από τη χρήση των πραγματικών φαρμάκων.[17] Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας προειδοποιεί κατά της χρήσης της ομοιοπαθητικής για τη θεραπεία σοβαρών νοσημάτων όπως το HIV και ελονοσία.[18] Η συνεχιζόμενη πρακτική, παρά την έλλειψη αποδείξεων για την αποτελεσματικότητά της,[5][6][19] οδήγησε στον χαρακτηρισμό της εντός της επιστημονικής και ιατρικής κοινότητας ως ανοησίας,[20] ψευτοϊατρικής,[4][21][22] ή απάτης.[23]

Η Επιστημονική και Τεχνολογική Επιτροπή της Βουλής των Κοινοτήτων του Ηνωμένου Βασιλείου δήλωσε: "Κατά την άποψή μας, οι συστηματικές ανασκοπήσεις και μετα-αναλύσεις οριστικά δείχνουν πως τα ομοιοπαθητικά προϊόντα δεν λειτουργούν πιο αποτελεσματικά από τα εικονικά φάρμακα. Η Κυβέρνηση συμφωνεί με τη δική μας ερμηνεία των αποδείξεων."[7]

Ιστορία

Πίνακας του Αλέξανδρου Μπέϊντεμαν (Alexander Beydeman), 1857, που δείχνει ιστορικές προσωπικότητες και προσωποποιήσεις της ομοιοπαθητικής να παρατηρούν την βαναυσότητα της ιατρικής του 19του αιώνα

Ιστορικό πλαίσιο

Οι oμοιοπαθητικοί ισχυρίζονται πως ο Ιπποκράτης πιθανόν έχει θεμελιώσει την ομοιοπαθητική περίπου το 400 π.Χ., όταν υπαγόρευε τη χρήση μιας μικρής δόσης μανδραγόρας για θεραπεία μανίας, γνωρίζοντας πως αυτό προκαλεί μανία σε πολύ μεγαλύτερες δόσεις.[24] Το 16ο αιώνα, ο πρωτοπόρος της φαρμακολογίας Παράκελσος κήρυξε, πως σε μικρές δόσεις "αυτό που προκαλεί αρρώστια στον άνθρωπο, επίσης τον θεραπεύει."[25] Ο Σάμουελ Χάνεμαν (Samuel Hahnemann) (1755–1843) έχει δώσει στην ομοιοπαθητική το όνομά της και έχει διευρύνει τις αρχές της στα τέλη του 18ου αιώνα. Εκείνη την εποχή, η κλασική ιατρική χρησιμοποιούσε μεθόδους όπως αφαίμαξη και κάθαρση, καθώς και πολύπλοκα μείγματα όπως η θερακή (ή θεριακή) Βενετίας, η οποία αποτελούνταν από 64 ουσίες περιλαμβάνοντας όπιο, μύρο και σάρκα οχιάς.[26] Αυτές οι θεραπείες συχνά προκαλούσαν την επιδείνωση των συμπτωμάτων, με ενίοτε μοιραία αποτελέσματα.[27][28] Ο Χάνεμαν απέρριψε αυτές τις πρακτικές – οι οποίες εκθειάζονταν για πολλούς αιώνες[29] – ως παράλογες και μη συνιστώμενες.[30] Αντί γι'αυτές, υποστήριζε τη χρήση μεμονωμένων φαρμάκων σε μικρότερες δόσεις και προωθούσε μια άϋλη, βιταλιστική προσέγγιση της λειτουργίας των ζωντανών οργανισμών, πιστεύοντας πως οι ασθένειες έχουν πνευματικά, όπως και φυσικά αίτια.[31]

Ο έννοιες του Χάνεμαν

Δείτε επίσης: Σάμουελ Χάνεμαν

Ο όρος "ομοιοπαθητική" επινοήθηκε από τον Χάνεμαν και για πρώτη φορά εμφανίστηκε στον τύπο το 1807.[32]

Ο Χάνεμαν επινόησε την ομοιοπαθητική ενώ μετέφραζε μια ιατρική διατριβή του Σκωτσέζου γιατρού και χημικού Ουίλιαμ Κάλλεν (William Cullen) στα Γερμανικά. Μιας και ήταν σκεπτικός απέναντι στη θεωρία του Κάλλεν, που αφορούσε τη χρήση της κιγχόνης για τη θεραπεία της ελονοσίας, ο Χάνεμαν κατάπιε μια ποσότητα του φλοιού της προκειμένου να ερευνήσει τι θα συνέβαινε. Ως αποτέλεσμα, εμφάνισε πυρετό, ρίγος και αρθραλγία: συμπτώματα παρόμοια με αυτά της ελονοσίας. Μετά από αυτό το πείραμα, ο Χάνεμαν έφτασε στην πεποίθηση πως όλα τα αποτελεσματικά φάρμακα προκαλούν συμπτώματα σε υγιείς οργανισμούς, όμοια με αυτά των ασθενειών που θεραπεύουν, σύμφωνα με το "νόμο των ομοίων" που είχαν προτείνει οι γιατροί της αρχαιότητας.[33] Μια καταγραφή των αποτελεσμάτων της κατάποσης φλοιού κιγχόνης από τον Όλιβερ Ουέντελ Χόλμς (Oliver Wendell Holmes, Sr.), που έχει δημοσιευτεί το 1861, απέτυχε να αναπαράγει τα συμπτώματα που ανέφερε ο Χάνεμαν.[34]:128 Ο νόμος των ομοίων του Χάνεμαν αποτελεί ένα αξίωμα, και όχι ένα φυσικό νόμο.[35]

Μεταγενέστερη επιστημονική έρευνα δείχνει πως η κιγχόνη θεραπεύει την ελονοσία επειδή περιέχει κινίνη, η οποία καταστρέφει το παράσιτο Plasmodium falciparum που προκαλεί τη νόσο, λειτουργία που δεν σχετίζεται με τα συμπτώματα του κιγχονισμού.[36]

"Ομοιοπαθητική επαλήθευση"

Ο Χάνεμαν άρχισε να ερευνά την επίδραση που έχουν διάφορες ουσίες στον ανθρώπινο οργανισμό, η διαδικασία που αργότερα έγινε γνωστή ως "ομοιοπαθητική επαλήθευση" (αγγλ. "homeopathic proving"). Σε αυτά τα πειράματα οι εθελοντές καλούνταν να ερευνούν τις ενέργειες που προκαλούνται από την κατάποση διαφόρων ουσιών, με ακριβή καταγραφή συμπτωμάτων καθώς και των προϋποθέσεων υπό τις οποίες αυτά εμφανίζονταν.[37] Μια συλλογή επαληθεύσεων δημοσιεύτηκε το 1805, και μια δεύτερη συλλογή των 65 φαρμάκων εμφανίστηκε στο βιβλίο του, Materia Medica Pura, το 1810.[38]

Ο Χάνεμαν είχε την πεποίθηση πως οι μεγάλες δόσεις φαρμάκων που προκαλούσαν όμοια συμπτώματα θα οδηγούσαν στην επιδείνωση της ασθένειας, και συνιστούσε την ισχυρή αραίωση αυτών των ουσιών. Πίστευε πως η τεχνική που επινόησε για την παρασκευή των διαλυμάτων θα μπορούσε να συντηρήσει τις θεραπευτικές ιδιοτητες μιας ουσίας, αφαιρώντας ταυτόχρονα τις επιβλαβείς.[9] Κατά την άποψή του, αυτή η διαδικασία αφύπνιζε και ενίσχυε τις "πνευματοειδείς θεραπευτικές δυνάμεις των ακατέργαστων ουσιών".[39] Το 1810 ο Χάνεμαν ολοκλήρωσε και δημοσίευσε μια πλήρη επισκόπηση του νέου ιατρικού συστήματός του στο σύγγραμμα Όργανο της ορθολογικής θεραπευτικής τέχνης (Organon der rationellen Heikunst, 1810). Η 6η έκδοση του συγγράμματος, που δημοσιεύτηκε το 1921, χρησιμοποιείται από τους ομοιοπαθητικούς ακόμα και σήμερα.[40]

Ομοιοπαθητικό φάρμακο παρασκευασμένο από το Rhododendron tomentosum: η "15C" αραίωση που φαίνεται εδώ σημαίνει πως το αρχικό διάλυμα αραιώθηκε στο 1/10-30 της αρχικής του ισχύος. Δεδομένου ότι αυτό το μικρό δείγμα περιέχει κλάσεις λιγότερα από τα 1030 μόρια, η πιθανότητά του να περιέχει έστω και ένα μόριο του αρχικού φυτού είναι ιδιαίτερα μικρή.

Μιάσματα και νοσήματα

Στο Όργανο της ορθολογικής θεραπευτικής τέχνης, ο Χάνεμαν Hahnemann εισήγαγε την έννοια των "μιασμάτων" ως "μολυσματικών στοιχείων" που αποτελούν τη βάση των χρόνιων παθήσεων.[41] Ο Χάνεμαν είχε συνδέσει το κάθε μίασμα με συγκεκριμένα νοσήματα, και νόμιζε πως η αρχική έκθεση στα μιάσματα προκαλεί τοπικά συμπτώματα, όπως δερματοπάθειες ή αφροδισιακά νοσήματα. Όταν όμως αυτά τα συμπτώματα καταπιέζονται με τη χρήση φαρμάκων, η πραγματική αιτία προχωράει πιο βαθιά και αρχίζει να εκδηλώνεται ως παθήσεις των εσωτερικών οργάνων.[42] Σύμφωνα με τις αρχές της ομοιοπαθητικής, η θεραπεία των ασθενειών που γίνεται με την απευθείας αντιμετώπιση των συμπτωμάτων τους, όπως μερικές φορές συμβαίνει στη συμβατική ιατρική, δεν είναι αποτελεσματική επειδή όλα τα "νοσήματα συνήθως συνδέονται με κάποια κρυμμένη, βαθιά ριζωμένη, υποκείμενη χρόνια, ή κληρονομική τάση".[43] Το αντίστοιχο υποκείμενο μίασμα παραμένει, και τα βαθιά ριζωμένα νοσήματα μπορούν να θεραπευτούν μόνο με την αφαίρεση της βαθύτερης διατάραξης της ζωτικής δύναμης.[44]

Ο Χάνεμαν αρχικά παρουσίασε μόνο τρία μιάσματα, από τα οποία το πιο σημαντικό ήταν η ψώρα, την οποία ο Χάνεμαν συσχέτιζε με κάθε είδους δερματοπάθεια που εμπεριέχει το στοιχείο της φαγούρας. Σύμφωνα με τον Χάνεμαν, η ψώρα υποτίθεται ότι προέρχεται από την καταπιεσμένη ψωρίαση, και αποτελεί ένα θεμέλιο για πολύ περισσότερα νοσήματα. Ο Χάνεμαν πίστευε πως η ψώρα ήταν η αιτία νοσημάτων όπως η επιληψία, καρκίνος, ίκτερος, κώφωση και καταρράκτης.[45] Έκτοτε, έχουν προταθεί και άλλα μιάσματα, μερικά από τα οποία αντικαθιστούν μια ή παραπάνω από τις προτεινόμενες λειτουργίες της ψώρας, όπως μιάσματα φυματίωσης και καρκίνου.[42]

Ο νόμος της επιδεκτικότητας συνεπάγεται ότι η αρνητική κατάσταση του νου μπορεί να προσελκύσει υποθετικές οντότητες που ονομάζονται "μιάσματα", οι οποίες μπορούν να εισβάλλουν στο σώμα και να προκαλέσουν συμπτώματα ασθενειών.[46] Ο Χάνεμαν απέρριψε την ιδέα της αρρώστιας ως ξεχωριστής ή ξένης οντότητας, και επέμενε πως ήταν πάντα μέρος του "ζωτικού συνόλου".[47] Ο Χάνεμαν επινόησε την έκφραση "αλλοπαθητική ιατρική", η χρήση της οποίας αποτελούσε υποτιμητική αναφορά στην παραδοσιακή Δυτική ιατρική.[48]

Η μιασματική θεωρία του Χάνεμαν παραμένει αντικείμενο διαμάχης στους κύκλους των ομοιοπαθητικών ακόμα και στη σύγχρονη εποχή. Η θεωρία των μιασμάτων έχει χαρακτηριστεί ως εξήγηση την οποία ο Χάνεμαν ανέπτυξε προκειμένου να προστατέψει το σύστημα της ομοιοπαθητικής όταν ήρθε αντιμέτωπος με τις αποτυχίες των θεραπειών του, καθώς και την αδυναμία του να καλύψει τους εκατοντάδες τύπους νοσημάτων, να εξηγήσει την προδιάθεση σε ασθένειες, τους γενετικούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες, και το μοναδικο ιατρικό ιστορικό του κάθε ασθενή.[49]:148–9

19ος αιώνας: αύξηση της δημοτικότητας και πρώιμη κριτική

Στον 19ο αιώνα η ομοιοπαθητική έφτασε το αποκορύφωμα της δημοτικότητάς της. Η εισαγωγή της στις Ηνωμένες Πολιτείες έγινε το 1825 χάρη στον Χανς Μπιρτς Γκραμ (Hans Birch Gram), μαθητή του Χάνεμαν.[50] Η πρώτη σχολή της ομοιοπαθητικής των Η.Π.Α. άνοιξε το 1835, ενώ το 1844 ιδρύθηκε η πρώτη εθνική ιατρική ένωση των Ηνωμένων Πολιτειών, το Αμερικανικό Ινστιτούτο της Ομοιοπαθητικής (American Institute of Homeopathy). Κατά τη διάρκεια του 19ου αιώνα, δεκάδες ομοιοπαθητικά ιδρύματα εμφανίστηκαν στην Ευρώπη και στις Ηνωμένες Πολιτείες.[51] Μέχρι το 1900, τα ομοιοπαθητικά κολλέγια στις Ηνωμένες Πολιτείες έφτασαν τον αριθμό των 22, με 15,000 εξασκώντες της πρακτικής.[52] Καθώς η ιατρική πρακτική της εποχής βασιζόταν σε αναποτελεσματικές, και συχνά επικίνδυνες θεραπείες, οι πελάτες των ομοιοπαθητικών συχνά παρατηρούσαν καλύτερα αποτελέσματα από τους ασθενείς των γιατρών της εποχής.[53] Τα ομοιοπαθητικά φάρμακα, έστω και αναποτελεσματικά, ήταν σχεδόν απίθανο να προκαλέσουν ζημιά, με συνέπεια την χαμηλότερη πιθανότητα θανάτου λόγω της θεραπείας σε ασθενείς που τα χρησιμοποιούσαν.[40] Η σχετικά μεγάλη επιτυχία της ομοιοπαθητικής στον 19ο αιώνα μπορεί να οδήγησε στην εγκατάλειψη των μη αποτελεσματικών και βλαβερών θεραπειών της αφαίμαξης και κάθαρσης, και στη μετάβαση σε πιο αποτελεσματική ιατρική που βασίζεται στις επιστημονικές αρχές.[28] Μία από τις αιτίες της αυξανόμενης δημοτικότητας της ομοιοπαθητική ήταν η φαινομενική της επιτυχία στη θεραπεία μολυσματικών επιδημικών νοσημάτων.[54] Κατά τη διάρκεια των επιδημικών ασθενειών του 19ου αιώνα, όπως της χολέρας, τα ομοιοπαθητικά νοσοκομεία συχνά παρουσίαζαν χαμηλότερα ποσοστά θνησιμότητας από τα συμβατικά νοσοκομεία, στα οποία χρησιμοποιούνταν θεραπείες που συχνά ήταν επιβλαβείς και είχαν ελάχιστη ή καμία αποτελεσματικότητα στην καταπολέμηση των ασθενειών.[55]

Από τη στιγμή της δημιουργίας της, η ομοιοπαθητική ήταν στόχος κριτικής από την επιστημονική κοινότητα. Ο Τζον Φόρμπς (Sir John Forbes), προσωπικός γιατρός της Βασίλισσας Βικτωρίας, το 1843 ανέφερε πως οι εξαιρετικά μικρές δόσεις της ομοιοπαθητικής συχνά χλευάζονταν ως άχρηστες, "μια προσβολή στην ανθρώπινη λογική".[56] Ο Τζέϊμς Γιάνγκ Σίμψον (James Young Simpson) το 1853 είχε σχολιάσει τα φάρμακα υψηλής αραίωσης: "Ουδέν δηλητήριο, όσο ισχυρό και να είναι, το δισεκατομμυριοστό ή δεκάκις εκατομμυριοστό του οποίου θα επηρέαζε ελάχιστα τον άνθρωπο ή θα έβλαπτε μια μύγα."[57] Ο Αμερικανός γιατρός και συγγραφέας του 19ου αιώνα Όλιβερ Ουέντελ Χόλμς (Oliver Wendell Holmes, Sr.) υπήρξε επίσης έντονος κριτής της ομοιοπαθητικής και το 1842 δημοσίευσε μια έκθεση με τον τίτλο Η Ομοιοπαθητική και οι Συγγενικές της Αυταπάτες (Homœopathy and Its Kindred Delusions).[34] Τα μέλη του Γαλλικού Ομοιοπαθητικού Συλλόγου (French Homeopathic Society) το 1867 παρατήρησαν πως μερικοί από τους κυριότερους ομοιοπαθητικούς της Ευρώπης όχι μόνο εγκατέλειπαν την πρακτική της παροχής απειροελάχιστων δόσεων αλλά και πλέον δεν την υπερασπίζονταν.[58] Η τελευταία αμερικανική σχολή που δίδασκε αποκλειστικά ομοιοπαθητική έκλεισε το 1920.[40]

Η αναβίωση στον 20ο αιώνα

Κύριο λήμμα: Κανονισμοί και επικράτηση της ομοιοπαθητικής

Σύμφωνα με τον Πωλ Ούλριχ Ούνσουλντ (Paul Ulrich Unschuld), το ναζιστικό καθεστώς της Γερμανίας ήταν γοητευμένο από την ομοιοπαθητική, και ξόδευε μεγάλα ποσά για την έρευνα των μηχανισμών λειτουργίας της, χωρίς όμως θετικά αποτελέσματα. Ο Ούνσουλντ επίσης υποστηρίζει πως έκτοτε η ομοιοπαθητική δεν έχει ριζωθεί στις Ηνωμένες Πλιτείες, αλλά παρέμεινε εδραιωμένη στην Ευρωπαϊκή νοοτροπία.[59]

Στις Ηνωμένες Πολιτείες ο Κανονισμός Τροφίμων, Φαρμάκων και Καλλυντικών του 1938 (Food, Drug, and Cosmetic Act, το οποίο έχει προτείνει ο Ρόϋαλ Κόπλαντ (Royal Copeland), γερουσιαστής από τη Νέα Υόρκη και ομοιοπαθητικός γιατρός) αναγνώρισε τα ομοιοπαθητικά σκευάσματα ως φάρμακα. Τη δεκαετία του 1950, μόνο 75 αποκλειστικοί ομοιοπαθητικοί εξασκούσαν την πρακτική στις Ηνωμένες Πολιτείες.[60] Αργότερα όμως, από τα μέσα έως τα τέλη της δεκαετίας των 1970, η ομοιοπαθητική επέστρεψε δυναμικά και οι πωλήσεις ορισμένων ομοιοπαθητικών εταιρειών δεκαπλασιάστηκαν.[61] Ορισμένοι ομοιοπαθητικοί αποδίδουν την αναβίωση στον Έλληνα ομοιοπαθητικό Γιώργο Βυθούλκα (George Vithoulkas), ο οποίος έχει διεξάγει "πλήθος ερευνών για την ενημέρωση των σεναρίων και τη βελτίωση των θεωριών και πρακτικής της ομοιοπαθητικής" ξεκινώντας τη δεκαετία των 1970,[62][63] όμως οι Έρνστ και Σινχ (Ernst and Singh) θεωρούν πως αυτή συνδέεται με την άνοδο του κινήματος New Age.[29] Όπως και να έχει, οι αλυσίδες φαρμακευτικών εταιρειών αναγνώρισαν την επιχειρηματική ευκαιρία της πώλησης των ομοιοπαθητικών φαρμάκων.[64]

Ο Μπριούς Χούντ (Bruce Hood) διατύπωσε την άποψη πως η αύξηση της δημοτικότητας της ομοιοπαθητικής τον τελευταίο καιρό μπορεί να οφείλεται στις συγκριτικά μακρύτερες ιατρικές επισκέψεις, καθώς οι ομοιοπαθητικοί είναι πρόθυμοι να αφιερώσουν περισσότερο χρόνο στους ασθενείς τους, καθώς και στην παράλογη προτίμηση "βιολογικών" προϊόντων, τα οποία κατά την αντίληψη των καταναλωτών αποτελούν το θεμέλιο των ομοιοπαθητικών φαρμάκων.[65]

Φάρμακα και θεραπείες

Δείτε επίσης: Λίστα ομοιοπαθητικών φαρμάκων
Ομοιοπαθητικό φάρμακο Rhus toxicodendron, που παράγεται από το φυτό Toxicodendron radicans.
Ένα φάρμακο φτιαγμένο από D αραιώσεις επικίνδυνων υλικών και βακτηρίων όπως αλλαντίαση, εσερίχια κόλι, θύμος αδένας αγνώστου προέλευσης, πνευμονία, ψευδομονάδες, αμοιβάδες, σαλμονέλα, οστρακιά, σταφυλόκοκκος, στρεπτόκοκκος και φυματίωση. Επίσης αναγράφεται η αιθανόλη με περιττή της αραίωση σε οινόπνευμα.

Οι ομοιοπαθητικοί βασίζονται σε δυο ειδών καταλόγους όταν συνταγογραφούν φάρμακα: materia medica και ευρετηριολόγια (αγγλ. repertory). Το ομοιοπαθητικό materia medica είναι μια συλλογή από "εικόνες φαρμάκων", ταξινομημένα αλφαβητικά κατά "φάρμακο". Αυτές οι καταχωρήσεις περιγράφουν τα συμπτώματα που αντιστοιχούν σε κάθε φάρμακο. Ένα ομοιοπαθητικό ευρετηριολόγιο είναι ένας πίνακας συμπτωμάτων που περιλαμβάνει λίστες φαρμάκων που αντιστοιχούν σε συγκεκριμένα συμπτώματα.[66]

Στη διαδικασία παρασκευής των ομοιοπαθητικών φαρμάκων χρησιμοποιούνται διάφορα ζωϊκά, φυτικά, ανόργανα και συνθετικά υλικά. Τα παραδείγματά τους περιλαμβάνουν τα arsenicum album (τριοξείδιο αρσενικού), natrum muriaticum (χλωριούχο νάτριο ή αλάτι), Lachesis muta (δηλητήριο ενός είδους κροταλία), όπιο και thyroidinum (ορμόνες θυρεοειδή αδένα). Οι ομοιοπαθητικοί επίσης χρησιμοποιούν φάρμακα που ονομάζονται "νοσώδη" (από το νόσος, ασθένεια) φτιαγμένα από μολυσμένα ή παθολογικά παράγωγα όπως κοπρικές, ουρητικές και αναπνευστικές εκκενώσεις, αίμα και ιστούς.[67] Ομοιοπαθητικά φάρμακα παρασκευασμένα από υγιή δείγματα ονομάζονται "σαρκώδη".

Μερικοί σύγχρονοι ομοιοπαθητικοί έχουν μελετήσει πιο αποκρυφιστικά θεμέλια φαρμάκων, γνωστά ως "imponderables" επειδή δεν προέρχονται από κάποια ουσία, αλλά από την ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία η οποία υποτίθεται πως "αιχμαλωτίζεται" στο οινόπνευμα ή λακτόζη, όπως οι Ακτίνες Χ[68] και το ηλιακό φως.[69] Σήμερα, πάνω από 3000 διαφορετικά φάρμακα χρησιμοποιούνται στην ομοιοπαθητική σε καθημερινή βάση.[εκκρεμεί παραπομπή] Επιπλέον, ορισμένοι ομοιοπαθητικοί χρησιμοποιούν τεχνικές που οι συνάδελφοί τους θεωρούν αμφισβητήσιμες. Αυτές περιλαμβάνουν "χάρτινα φάρμακα", όπου η ουσία και η αραίωση σημειώνονται σε κομμάτια χαρτιού τα οποία είτε καρφιτσώνονται στα ρούχα του ασθενή, ή τοποθετούνται στις τσέπες τους, ή βάζονται κάτω από ποτήρια με νερό τα οποία προσφέρονται στους ασθενείς, καθώς και την εφαρμογή της ραδιονικής στη διαδικασία παρασκευής των φαρμάκων. Τέτοιες πρακτικές έχουν αποδοκιμαστεί από τους κλασικούς ομοιοπαθητικούς ως αβάσιμες θεωρίες που αγγίζουν τα όρια της μαγείας και της δεισιδαιμονίας.[70][71]

Προετοιμασία

Γουδί και γουδοχέρι που χρησιμοποιούνται για την σύνθλιψη στερεών, όπως του χαλαζία και οστράκων των στρειδιών, σε ομοιοπαθητικά φάρμακα

Στην παρασκευή φαρμάκων, οι ομοιοπαθητικοί εφαρμόζουν μια διαδικασία που ονομάζεται "δυναμοποίηση" (potentization ή dynamization), κατά την οποία ένα υλικό διαλύεται σε οινόπνευμα ή απεσταγμένο νερό και έπειτα αναταράσσεται βίαια με 10 απότομα χτυπήματα πάνω σε ένα ελαστικό σώμα ("succussion").[8][72] Ο Χάνεμαν προωθούσε τη χρήση ουσιών που προκαλούσαν συμπτώματα όμοια με αυτά της αρρώστιας από την οποία έπασχε ο ασθενής, όμως ανακάλυψε πως οι μη αραιωμένες δόσεις επιδείνωναν τα συμπτώματα και την κατάσταση του ασθενή, μερικές φορές προκαλώντας επικίνδυνη τοξική αντίδραση. Γι'αυτό το λόγο πρότεινε την αραίωση αυτών των ουσιών, καθώς πίστευε πως η δυναμοποίηση ενεργοποιούσε τη "ζωτική ενέργεια" της αραιωμένης ουσίας[73] και την ενίσχυε. Προκειμένου να διευκολύνει τη διαδικασία, ο Χάνεμαν προσέλαβε έναν σελοποιό για να του κατασκευάσει μια ειδική ξύλινη σανίδα καλυμμένη με δέρμα σε μια της πλευρά, με γέμιση από τρίχες αλόγου.[εκκρεμεί παραπομπή] Αδιάλυτα στερεά, όπως ο χαλαζίας και όστρακο των στρειδιών, διαλύονται με τη σύνθλιψή τους με λακτόζη (κονιορτοποίηση).

Αραιώσεις

Κύριο λήμμα: Ομοιοπαθητικές αραιώσεις

Στην ομοιοπαθητική τακτικά χρησιμοποιούνται τρείς λογαριθμικές κλίμακες ισχύος. Ο Χάνεμαν δημιούργησε την "εκατοστιαία", ή "C κλίμακα", αραιώνοντας μια ουσία με συντελεστή του 100 σε κάθε στάδιο. Ο Χάνεμαν προτιμούσε την εκατοστιαία κλίμακα για το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του. Ένα διάλυμα 2C απαιτεί την αραίωση μιας ουσίας σε αναλογία 1 προς 100, και ένα μέρος από το διάλυμα που προκύπτει αραιώνεται ξανά σε αναλογία 1 προς 100. Το τελικό διάλυμα περιέχει ένα μέρος της αρχικής ουσίας σε 10,000 μέρη του διαλύματος.[74] Η αραίωση 6C επαναλαμβάνει αυτή τη διαδικασία έξι φορές, καταλήγοντας στην αραίωση της αρχικής ουσίας με συντελεστή των 100−6=10−12 (ένα μέρος σε ένα τρισεκατομμύριο ή 1/1,000,000,000,000). Υψηλότερες αραιώσεις ακολουθούν την ίδια λογική. Σύμφωνα με τις αρχές της ομοιοπαθητικής, ένα διάλυμα υψηλότερης αραίωσης θεωρείται πως έχει μεγαλύτερη δραστικότητα, οπότε οι ομοιοπαθητικοι υποστηρίζουν πως τα φάρμακα που προκύπτουν από υψηλότερες αραιώσεις έχουν και πιο ισχυρή και βαθύτερη δράση.[75] Το τελικό προϊόν συχνά είναι τόσο αραιωμένο, που δεν διαφέρει σε τίποτα από τη διαλυτική ουσία (καθαρό νερό, ζάχαρη ή οινόπνευμα).[9][76][77] Υπάρχει επίσης και δεκαδική κλίμακα (η οποία αναγράφεται ως "X" ή "D") όπου το φάρμακο αραιώνεται με συντελεστή του 10 σε κάθε στάδιο.[78]

Ο Χάνεμαν συνιστούσε τη χρήση της αραίωσης 30C στις περισσότερες περιπτώσεις (δηλαδή, αραίωση με συντελεστή του 1060).[8] Στις μέρες του, δεν ήταν παράλογη η υπόθεση πως τα φάρμακα μπορούσαν να αραιωθούν επ'άπειρον, καθώς η έννοια του ατόμου ή του μορίου ως της μικρότερης δυνατής μονάδας χημικής ουσίας μόλις άρχιζε να αναγνωρίζεται. Η υψηλότερη αραίωση που έχει εύλογες πιθανότητες να περιέχει έστω και ένα μόριο της αρχικής ουσίας είναι 12C.

Αυτό το μπουκάλι περιέχει arnica montana D6, δηλαδή η κατ'όνομα αραίωση είναι ένα μέρος στο εκατομμύριο (10-6).

Οι επικριτές και υποστηρικτές της ομοιοπαθητικής συχνά επιχειρούν να εξηγήσουν τις τυπικές αραιώσεις χρησιμοποιώντας αναλογίες.[79] Ο Χάνεμαν, σύμφωνα με μερικές αναφορές, αστιευόταν πως η πιο κατάλληλη μέθοδος αντιμεώπισης μιας επιδημίας θα ήταν το άδειασμα ενός μπουκαλιού με δηλητήριο στη Λίμνη της Γενεύης, εαν αυτή μπορούσε να αναταραχθεί 60 φορές.[80][81] Σύμφωνα με ένα άλλο παράδειγμα που έδωσε ένας επικριτής της ομοιοπαθητικής, ένα 12C διάλυμα ισοδυναμεί με "μια πρέζα αλάτι στο Βόρειο και Νότιο Ατλαντικό Ωκεανό μαζί",[80][81] σύγκριση που είναι σχετικά ακριβής.[82] Ένα τρίτο μιας σταγόνας κάποιας αρχικής ουσίας αραιωμένο σε όλο το νερό της Γης θα κατέληγε σε φάρμακο με συγκέντρωση των περίπου 13C.[83][79][84] Ένα δημοφιλές φάρμακο κατά της γρίπης είναι μια 200C αραίωση συκωτιού πάπιας, και προωθείται με το όνομα oscillococcinum. Καθώς ολόκληρο το παρατηρήσιμο σύμπαν περιέχει περίπου 1080 άτομα, η αραίωση ενός μορίου στο παρατηρήσιμο σύμπαν θα ήταν της τάξεως των 40C. Επομένως, το oscillococcinum θα απαιτούσε 10320 επιπλέον σύμπαντα απλά για να περιέχεται ένα μόριο στην τελική ουσία.[85] Οι χαρακτηριστικές υψηλές αραιώσεις συνήθως θεωρούνται ως το πιο επίμαχο και απίστευτο στοιχείο της ομοιοπαθητικής.[86]

Η αντιπαράθεση για τις αραιώσεις

Όχι όλοι ομοιοπαθητικοί συνιστούν εξαιρετικά υψηλές αραιώσεις. Φάρμακα με ισχύ κάτω του 4X θεωρούνται ένα σημαντικό τμήμα της ομοιοπαθητικής κληρονομιάς.[87]

Πολλοί από τους πρώιμους ομοιοπαθητικούς ήταν γιατροί και συνήθως χρησιμοποιούσαν χαμηλότερες αραιώσεις όπως "3X" ή "6X", σπάνια ξεπερνώντας την "12X". Το σχίσμα ανάμεσα στις χαμηλές και υψηλές αραιώσεις ήταν αποτέλεσμα ιδεολογικών διαφορών. Οι υποστηρικτές των χαμηλών αραιώσεων έδιναν έμφαση στην παθολογία και ισχυρότερους δεσμούς με τη συμβατική ιατρική, ενώ όσοι προτιμούσαν τις υψηλότερες αραιώσεις τόνιζαν τη ζωτική δύναμη, μιάσματα και πνευματική ερμηνεία της ασθένειας.[88][89] Ορισμένα προϊόντα με σχετικά χαμηλότερες αραιώσεις αυτού του είδους συνεχίζουν να πωλούνται, όπως όμως και τα ομόλογά τους, δεν έχει αποδειχθεί οριστικά πως λειτουργούν πιο αποτελεσματικά από τα εικονικά φάρμακα (placebo).[90][91]

Επαληθεύσεις

Η ομοιοπαθητική επαλήθευση είναι μια διαδικασία που προσδιορίζει το προφίλ ενός ομοιοπαθητικού φαρμάκου.[92]

Αρχικά ο Χάνεμαν χρησιμοποιούσε μη αραιωμένες ουσίες για την επαλήθευση, αργότερα όμως υποστήριζε επαληθεύσεις με φάρμακα αραίωσης της τάξεως των 30C,[8] και οι περισσότερες σύγχρονες επαληθεύσεις διεξάγονται με τη χρήση υπεραραιωμένων φαρμάκων στα οποία είναι απίθανο να παραμένουν μόρια των αρχικών ουσιών.[93] Στη διαδικασία της επαλήθευσης, ο Χάνεμαν χορηγούσε φάρμακα σε υγιείς εθελοντές, και τα συμπτώματα που προέκυπταν συγκεντρώνονταν από τους παρατηρητές σε μια "εικόνα φαρμάκου". Η παρακολούθηση των εθελοντών συνέχιζε για αρκετούς μήνες, ενώ αυτοί ήταν υποχρεωμένοι να διατηρούν εκτενή ημερολόγια καταγράφοντας όλα τα συμπτώματά τους σε συγκεκριμένα σημεία της ημέρας. Κατά τη διάρκεια του πειράματος, δεν επιτρεπόταν η κατανάλωση του καφέ, τσαγιού, μπαχαρικών ή κρασιού. Το σκάκι ήταν επίσης απαγορευμένο καθός ο Χάνεμαν το έκρινε ως "υπερβολικά συναρπαστικό", όμως επιτρεπόταν η κατανάλωση μπύρας και μέτρια γυμναστική. Στο τέλος του πειράματος, ο Χάνεμαν τους ανάγκαζε να ορκιστούν πως οι αναφορές τους στα ημερολόγια ήταν αληθείς, και στο σημείο αυτό προχωρούσε σε λεπτομερή ανάκρισή τους σχετικά με τα συμπτώματά τους.

Οι επαληθεύσεις πιθανότατα έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη της κλινικής δοκιμής, εξαιτίας της πρώιμης χρήσης απλών ομάδων ελέγχου, συστηματικών και ποσοτικών διαδικασιών, και μιας από τις πρώτες εφαρμογές της στατιστικής στην ιατρική.[94] Τα εκτενή αρχεία που περιγράφουν τον αυτοπειραματισμό των ομοιοπαθητικών έχουν σε κάποιες περιπτώσεις αποδειχθεί χρήσιμα στην ανάπτυξη σύγχονων φαρμάκων: για παράδειγμα, η απόδειξη της χρησιμότητας της νιτρογλυκερίνης ως θεραπείας της στηθάγχης ανακαλύφθηκε κατά την ανάγνωση των ομοιοπαθητικών επαληθεύσεων, όμως οι ίδιοι οι ομοιοπαθητικοί εκείνη την εποχή δεν τη χρησιμοποιούσαν ποτέ για αυτό το σκοπό.[95] Οι πρώτες καταγεγραμμένες επαληθεύσεις δημοσιεύτηκαν στην έκθεση του Χάνεμαν το 1796, Έκθεση περί Νέας Αρχής (Essay on a New Principle).[96] Το σύγγραμμα Fragmenta de Viribus (1805)[97] περιείχε αποτελέσματα των 27 επαληθεύσεων, ενώ το Materia Medica Pura (1810) περιείχε 65.[98] Για το Διαλέξεις περί Ομοιοπαθητικών Materia Medica (Lectures on Homoeopathic Materia Medica) του Τζέϊμς Ταϊλερ Κεντ (James Tyler Kent) το 1905, 217 φάρμακα είχαν υποστεί επαλήθευση και νέες ουσίες προστίθενται τακτικά στις σύγχρονες εκδοχές τις.

Ενώ η διαδικασία της επαλήθευσης φέρει επιφανειακές ομοιότητες με τις κλινικές δοκιμές, είναι εντελώς διαφορετική στο ότι η διαδικασία είναι υποκειμενική και όχι τυφλή, ενώ οι σύγχρονες επαληθεύσεις είναι απίθανο να χρησιμοποιούν φαρμακολογικά ενεργά επίπεδα της ουσίας που επαληθεύεται.[99] Ακόμα και το 1842, ο Όλιβερ Ουέντελ Χόλμς (Oliver Wendell Holmes, Sr.) παρατήρησε πως οι επαληθεύσεις ήταν απίστευτα αόριστες, και η υποτιθέμενη δράση τους δεν μπορούσε να επαναληφθεί μεταξύ διαφορετικών ασθενών.[34]

Εξετάσεις φυσικής, ψυχικής και συναισθηματικής κατάστασης, ευρετηριολόγια

Ομοιοπαθητικό ευρετηριολόγιο του Τζέϊμς Τάϊλερ Κεντ

Η ομοιοπαθητική θεραπεία συνήθως ξεκινάει από μια λεπτομερή εξέταση του ιατρικού ιστορικού του ασθενή, η οποία περιλαμβάνει ερωτήσεις που αφορούν τη φυσική, ψυχική και τη συναισθηματική του κατάσταση, γεγονότα από τη ζωή του και φυσικές ή συναισθηματικές ασθένειες. Έπειτα ο ομοιοπαθητικός προσπαθεί να μετατρέψει αυτές τις πληροφορίες σε μια πολύπλοκη συνάρτηση φυσικών και ψυχολογικών συμπτωμάτων, περιλαμβάνοντας συμπάθειες και αντιπάθειες, έμφυτες προδιαθέσεις, ακόμα και το σωματότυπο.[100]

Με βάση αυτά τα συμπτώματα, ο ομοιοπαθητικός επιλέγει τον τρόπο περιποίησης του ασθενή. Μια συλλογή αναφορών από πολλές ομοιοπαθητικές επαληθεύσεις, εμπλουτισμένο με κλινικά δεδομένα, είναι γνωστό ως "ομοιοπαθητικό materia medica". Καθώς όμως ο στόχος είναι η αναζήτηση των φαρμάκων που αντιστοιχούν σε συγκεκριμένα συμπτώματα, και όχι το ανάποδο, χρησιμοποιούνται και τα "ομοιοπαθητικά ευρετηριολόγια", δηλαδή λίστες συμπτωμάτων, τα οποία αναγράφουν το κάθε σύμπτωμα και τα φάρμακα που αντιστοιχούν σε αυτό. Οι εκτενείς πληροφορίες που αποτελούν τα ευρετηριολόγια συχνά προέρχονται από πολλές εκδόσεις των materia medica. Συχνά γίνονται έντονες συζητήσεις ανάμεσα στους συγγραφείς των ευρετηριολογίων και των ομοιοπαθητκών, με θέμα την ακρίβεια κάποιας προσθήκης.

Το πρώτο συμπτωματικό ευρετήριο των ομοιοπαθητικών materia medica είχε γραφτεί από τον Χάνεμαν. Αργότερα, ένας από τους μαθητές του, ο Κλέμενς βον Μπονινγκάουσεν (Clemens Maria Franz von Bönninghausen), δημιούργησε το Θεραπευτικό Βιβλίο Τσέπης (Therapeutic Pocket Book), άλλο ένα ομοιοπαθητικό ευρετηριολόγιο.[101] Το πρώτο τέτοιο ομοιοπαθητικό ευρετηριολόγιο ήταν το Symptomenkodex του Γκεόργκ Τζαρ (Georg Jahr), δημοσιευμένο στα Γερμανικά (1835), το οποίο ο Κονσταντίν Χέρινγκ (Constantine Hering) αργότερα μετέφρασε στα Αγγλικά ως Ευρετηριολόγιο στα πιο Χαρακτηριστικά Συμπτώματα των Materia Medica (Repertory to the more Characteristic Symptoms of Materia Medica) (1838). Αυτή η έκδοση εστιαζόταν λιγότερο σε κατηγορίες ασθενειών και αποτελούνταν από τρία μεγάλα τεύχη, ενώ θεωρείται προκάτοχος για τα μεταγενέστερα έργα του Κεντ.[67][102] Με τον καιρό, τέτοια ευρετηριολόγια γίνονταν όλο και πιο μεγάλα, και περιλάμβαναν περισσότερες λεπτομέρειες.

Ο τρόπος προσέγγισης της κάθε θεραπείας από τους ομοιοπαθητικούς ποικίλλει. Η "κλασική ομοιοπαθητική" συνήθως περιλαμβάνει λεπτομερείς εξετάσεις του ιστορικού του ασθενή, και σπάνιες δόσεις ενός μόνο φαρμάκου ενώ ο ασθενής παρακολουθείται μέχρι να παρατηρηθούν βελτιώσεις των συμπτωμάτων. Η "κλινική ομοιοπαθητική" περιλαμβάνει συνδυασμούς φαρμάκων προκειμένου να αντιμετωπίσει τα διαφορετικά συμπτώματα μιας ασθένειας.[62]

Χάπια

Ομοιοπαθητικά χάπια, ομοιοπαθητικό φάρμακο oscillococcinum

Τα ομοιοπαθητικά χάπια αποτελούνται από μια αδρανή ουσία (συνήθως ζάχαρη ή λακτόζη), στα οποία προστίθεται μια σταγόνα υγρού ομοιοπαθητικού παρασκευάσματος.[103][104]

"Ενεργά" συστατικά

Η λίστα των συστατικών που αναγράφεται στις συσκευασίες φαρμάκων είναι ικανή να προκαλέσει σύγχυση, καθώς οι καταναλωτές μπορούν να πιστέψουν ότι το προϊόν όντως περιέχει αυτά τα συστατικά. Σύμφωνα με την τυπική ομοιοπαθητική πρακτική, τα φάρμακα παρασκευάζονται ξεκινώντας με ενεργά συστατικά τα οποία αραιώνονται σταδιακά σε σημείο που το τελικό προϊόν πλέον δεν περιέχει καμία ποσότητα βιολογικά "ενεργών συστατικών".

Ο Τζέϊμς Ράντι (James Randi) και οι ομάδες της "10:23 campaign" έχουν κάνει επιδείξεις αυτής της απουσίας ενεργών συστατικών, καταναλώνοντας υπερβολικές δόσεις ομοιοπαθητικών φαρμάκων.[105] Κανείς από τους εκατοντάδες ακτιβιστές στο Ηνωμένο Βασίλειο, Αυστραλία, Νέα Ζηλανδία, Καναδά και ΗΠΑ τραυματίστηκε και "ούτε θεραπεύτηκε από τίποτα".[106]

Ενώ η απουσία ενεργών ενώσεων αναγράφεται στα περισσότερα ομοιοπαθητικά προϊόντα, υπάρχουν μερικές εξαιρέσεις όπως το Zicam Cold Remedy, το οποίο προωθείται ως "μη εγκεκριμένο ομοιοπαθητικό" προϊόν,[107] και περιέχει μια ποσότητα ιδιαίτερα αραιωμένων συστατικών τα οποία αναγράφονται ως "μη ενεργά συστατικά" στην ετικέτα. Μερικά από τα συστατικά που χρησιμοποιούνται στην προετοιμασία του Zicam είναι τα galphimia glauca,[108] διυδροχλωρίδιο ισταμίνης (histamine dihydrochloride, ομοιοπαθητική ονομασία histaminum hydrochloricum),[109] luffa operculata,[110] και θείο. Παρ'όλο που το προϊόν είναι επισημασμένο ως "ομοιοπαθητικό", περιλαμβάνει δυο συστατικά που είναι "ελάχιστα" αραιωμένα: οξικό ψευδάργυρο (2X = 1/100 αραίωση) και γλυκονικό ψευδάργυρο (1X = 1/10 αραίωση),[107] που σημαίνει πως το φάρμακο περιέχει και τα δυο συστατικά σε βιολογικά ενεργή συγκέντρωση. Είναι μάλιστα τόσο ισχυρά, που έχουν προκαλέσει την απώλεια οσμής σε μερικά άτομα,[111] μια ασθένεια που ονομάζεται ανοσμία. Αυτό το γεγονός δείχνει πως η κατάποση ενός προϊόντος ακόμα και όταν είναι επισημασμένο ως "ομοιοπαθητικό", ειδικά μια υπερβολική δόση,[105] μπορεί να είναι επικίνδυνη επειδή είναι πιθανό να περιέχει βιολογικά ενεργά συστατικά, παρ'όλο που αυτό δεν συνηθίζεται για τα περισσότερα ομοιοπαθητικά προϊόντα. Επειδή οι κατασκευαστές του Zicam το επισημαίνουν ως ομοιοπαθητικό προϊόν (παρά τις σχετικά υψηλές συγκεντρώσεις ενεργών συστατικών), το Zicam εξαιρείται από τον Κανονισμό των Συμπληρωμάτων Διατροφής, Υγείας και Παιδείας του 1994 (Dietary Supplement Health and Education Act (DSHEA)), του Οργανισμού Ελέγχου Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ (FDA).

Παρεμφερείς θεραπείες και πρακτικές

Ισοπαθητική

Η ισοπαθητική είναι μια θεραπεία που βασίζεται στην ομοιοπαθητική, την οποία επινόησε ο Γιόχαν Τζόζεφ Ουίλχελμ Λαξ (Johann Joseph Wilhelm Lux) τη δεκαετία του 1830. Η διαφορά της από την ομοιοπαθητική βρίσκεται στην παρασκευασία φαρμάκων, τα οποία είναι γνωστά ως "νοσώδη", και αποτελούνται είτε από στοιχεία που προκαλούν μια ασθένεια, είτε από παράγωγα της ασθένειας, όπως το πύο.[67][112] Πολλά από τα λεγόμενα "ομοιοπαθητικά εμβόλια" είναι κάποια μορφή ισοπαθητικής.[113]

Ανθοθεραπεία

Η παρασκευασία φαρμάκων ανθοθεραπείας περιλαμβάνει την τοποθέτησή των λουλουδιών σε νερό, το οποίο εκτίθεται στο ηλιακό φως. Η πιο διάσημη από αυτά είναι η Ανθοθεραπεία του Μπάχ, η οποία αναπτύχθηκε από τον γιατρό και ομοιοπαθητικό Εδουάρδο Μπαχ (Edward Bach). Ενώ οι υποστηρικτές αυτών των φαρμάκων μοιράζονται τη βιταλιστική κοσμοθεωρία της ομοιοπαθητικής, και ισχυρίζονται πως τα φάρμακα λειτουργούν με βάση την ίδια υποθετική "ζωτική δύναμη", η μέθοδος παρασκευής είναι διαφορετικός. Τα φάρμακα της θεραπείας του Μπαχ παρασκευάζονται με πιο "ήπιο" τρόπο, όπως η τοποθέτηση των λουλουδιών σε λεκάνες που εκτίθενται στο ηλιακό φως, και τα φάρμακα δεν αναταράσσονται.[114] Δεν υπάρχουν πειστικές επιστημονικές ή κλινικές αποδείξεις της αποτελεσματικότητας της ανθοθεραπείας.[115]

Χρήση στην κτηνιατρική

Η ιδέα της χρήσης της ομοιοπαθητικής ως θεραπείας των ζώων, που ονομάστηκε "κτηνιατρική ομοιοπαθητική", εμφανίστηκε σχεδόν ταυτόχρονα με την εφεύρεση της ομοιοπαθητικής. Ο ίδιος ο Χάνεμαν ανέφερε την εφαρμογή της ομοιοπαθητικής στα ζώα πέρα από τον άνθρωπο.[116] Ο Οργανισμός Ελέγχου Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) δεν έχει εγκρίνει τα ομοιοπαθητικά προϊόντα ως κτηνιατρικά φάρμακα στις ΗΠΑ. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, οι κτηνίατροι χειρουργοί που χρησιμοποιούν την ομοιοπαθητική μπορεί να είναι μέλη του Σώματος της Ομοιοπαθητικής (Faculty of Homeopathy) ή/και στη Βρετανική Ένωση των Ομοιοπαθητικών Κτηνιάτρων Χειρουργών. Τα ζώα μποούν να περιποιούνται μόνο από τους πτυχιούχους κτηνιάτρους χειρουργούς στο Ηνωμένο Βασίλειο και ορισμένες άλλες χώρες. Σε διεθνή επίπεδο, η αρχή που υποστηρίζει και αντιπροσωπεύει τους ομοιοπαθητικούς κτηνιάτρους είναι η Διεθνής Ένωση της Κτηνιατρικής Ομοιοπαθητικής (International Association for Veterinary Homeopathy). Η χρήση της ομοιοπαθητικής στην κτηνιατρική είναι ένα αντικείμενο διαμάχης. Οι ελάχιστες έρευνες που έχουν γίνει πάνω στο θέμα δεν βασίζονται σε αρκετά υψηλά επιστημονικά πρότυπα, και επομένως δεν παρέχουν αξιόπιστα δεδομένα που αφορούν την αποτελεσματικότητα της ομοιοπαθητικής κτηνιατρικής.[117] Σύμφωνα με άλλες έρευνες, η χορήγηση των εικονικών φαρμάκων στα ζώα μπορεί να ασκήσει ισχυρή επηρροή στους ιδιοκτήτες τους, οδηγώντας τους στην πεποίθηση για την αποτελεσματικότητά τους όπου αυτή δεν υπάρχει.[117]

Η Υπηρεσία του Περιβάλλοντος, Τροφίμων και Αγροτικών Υποθέσεων (Department of Environment, Food and Rural Affairs (DeFRA)) του Ηνωμένου Βασιλείου έχει υιοθετήσει μια ισχυρή θέση κατά της χρήσης "εναλλακτικών" φαρμάκων για τα κατοικίδια ζώα, στα οποία περιλαμβάνεται και η ομοιοπαθητική.[118]

Ηλεκτροομοιοπαθητική

Κύριο λήμμα: Ηλεκτροομοιοπαθητική

Η ηλεκτροομοιοπαθητική είναι μια θεραπεία που εφευρέθηκε από τον Κόμη Σεζάρε Ματέϊ (Count Cesare Mattei (1809–1896)), ο οποίος πρότεινε πως τα διαφορετικά "χρώματα" του ηλεκτρισμού μπορούν να χρησιμοποιηθούν στη θεραπεία καρκίνου. Ενώ ήταν δημοφιλής στα τέλη του 19ου αιώνα, η ηλεκτροομοιοπαθητική έχει χαρακτηριστεί ως "απόλυτη σαχλαμάρα".[119]

Αποδείξεις και αποτελεσματικότητα

Η χαμηλή συγκέντρωση των ομοιοπαθητικών φαρμάκων, στα οποία συνήθως δεν υπάρχει ούτε ένα μόριο της αραιωμένης ουσίας,[103] από το 19ο αιώνα έχει αποτελέσει τη βάση για προβληματισμούς που αφορούν την αποτελεσματικότητα των φαρμάκων. Οι σύγχρονοι υποστηρικτές της ομοιοπαθητικής έχουν προτείνει την έννοια της "μνήμης του νερού", σύμφωνα με την οποία το νερό "θυμάται" τις ουσίες που έχουν διαλυθεί σε αυτό, και μεταβιβάζει τη δράση αυτών των ουσιών όταν καταναλώνεται. Αυτή η έννοια δεν συμβαδίζει με τη σύγχρονη αντίληψη της ύλης, και δεν υπήρξε ποτέ κάποια επίδειξη οποιουδήποτε ανιχνεύσιμου αποτελέσματος, βιολογικού ή μη, που να σχετίζεται με τη μνήμη του νερού.[120][121] Αντίθετα, φαρμακολογικές έρευνες έδειξαν πως ισχυρότερα αποτελέσματα ενός ενεργού συστατικού οφείλονται σε υψηλότερες δόσεις, και όχι σε χαμηλότερες.

Με εξαίρεση την κοινότητα της συμπληρωματικής και εναλλακτικής ιατρικής, οι επιστήμονες από παλιά χαρακτήριζαν την ομοιοπαθητική ως απάτη[23] ή ψευδοεπιστήμη,[2][3][4] ενώ η επικρατούσα ιατρική κοινότητα την αντιλαμβάνεται ως ψευτοϊατρική.[4] Παρατηρείται η πλήρης απουσία αξιόπιστων στατιστικών αποδείξεων της θεραπευτικής αποτελεσματικότητας ομοιοπαθητικών φαρμάκων, πράγμα που συμφωνεί με την έλλειψη οποιουδήποτε βιολογικά αληθοφανή φαρμακολογικού δραστικού συστατικού ή μηχανισμού.[5] Οι υποστηρικτές της ομοιοπαθητικής επικαλούνται αφηρημένες έννοιες της θεωρητικής φυσικής προκειμένου να εξηγήσουν το πως ή γιατί αυτά τα φάρμακα μπορεί να λειτουργούν, όπως η κβαντική διεμπλοκή,[122] η κβαντική μή τοπικότητα,[123] η θεωρία της σχετικότητας και η θεωρία του χάους. Όμως, οι εξηγήσεις αυτές προέρχονται από μη ειδικούς εντός του πεδίου, και συχνά περιλαμβάνουν εικασίες που δεν εφαρμόζουν σωστά τις αντίστοιχες θεωρίες και δεν υποστηρίζονται από πειράματα.[49]:255–6 Μερικές από τις κεντρικές ιδέες της ομοιοπαθητικής έρχονται σε σύγκρουση με τις θεμελιώδεις αρχές της φυσικής και της χημείας.[124] Η επίκληση της κβαντικής διεμπλοκής για την εξήγηση της υποτιθέμενης δράσης της ομοιοπαθητικής αποτελεί "ολοφάνερη ανοησία", καθώς η διεμπλοκή είναι μια λεπτή κατάσταση που σπάνια διαρκεί παραπάνω από ένα κλάσμα δευτερολέπτου.[125] Ενώ η διεμπλοκή μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα την απόκτηση συνδεδεμένων κβαντικών καταστάσεων από ορισμένες μορφές ξεχωριστών υποατομικών σωματιδίων, αυτό δεν σημαίνει πως τα σωματίδια θα αντικατοπτρίζουν ή θα αντιγράφουν ο ένας τον άλλο, ούτε πως θα προκαλέσουν θεραπευτικούς μετασχηματισμούς.[125]

Aληθοφάνεια

Η λειτουργία των προτεινόμενων μηχανισμών της ομοιοπαθητικής αποκλείεται από τους νόμους της φυσικής και της χημείας.[14]

Οι ακραίες αραιώσεις που χρησμοποιούνται στην παρασκευασία των ομοιοπαθητικών φαρμάκων συχνά δεν αφήνουν καμία ποσότητα από την αρχική ουσία στο τελικό προϊόν. Ο σύγχρονος μηχανισμός που προτείνουν οι ομοιοπαθητικοί, η μνήμη του νερού, θεωρείται λανθασμένος καθώς η βραχυπρόθεσμη διάταξη του νερού διατηρείται μόνο για 1 πικοδευτερόλεπτο.[126] Η ύπαρξη κάποιας φαρμακολογικής επίδρασης ενώ λείπει οποιοδήποτε πραγματικά ενεργό συστατικό, δεν συμβαδίζει με τις παρατηρούμενες ιδιότητες της σχέσης δόσης-απόκρισης των θεραπευτικών φαρμάκων[127] (ενώ η επίδραση των εικονικών φαρμάκων placebo είναι γενική και δεν έχει σχέση με την φαρμακολογική δραστικότητα[128]). Η προτεινόμενη αιτιολογία για αυτές τις ακραίες αραιώσεις – ότι το νερό διατηρεί μια "μνήμη" ή "δόνηση" από το αραιωμένο συστατικό – παραβιάζει τους νόμους της χημείας και της φυσικής, όπως το νόμο χημικής ισορροπίας.[126]

Υψηλές αραιώσεις

Οι ιδιαίτερα υψηλές αραιώσεις στην ομοιοπαθητική αποκλείουν οποιοδήποτε βιολογικά εύλογο μηχανισμό λειτουργίας. Τα ομοιοπαθητικά φάρμακα συχνά αραιώνονται σε σημείο που δεν απομένει ούτε ένα μόριο της αρχικής ουσίας σε μια δόση του τελικού προϊόντος.[129] Οι ομοιοπαθητικοί υποστηρίζουν πως η σταδιακή αραίωση μιας ουσίας, ξεκινώντας με διάλυμα περιεκτικότητας 10% ή λιγότερο και αναταράσσοντάς το μετά από κάθε αραίωση, παράγει ένα θεραπευτικά ενεργό φάρμακο, σε αντίθεση με το θεραπευτικά αδρανές νερό. Επειδή ακόμα και οι πιο μακρόβιοι μη-ομοιοπολικοί δεσμοί σε υγρό νερό θερμοκρασίας δωματίου είναι σταθεροί μόνο για λίγα πικοδευτερόλεπτα,[130] οι επικριτές έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι οποιαδήποτε επίδραση που θα μπορούσε να έχει η αρχική ουσία πλέον δεν μπορεί να υπάρχει.[131] Δεν έχει βρεθεί καμία απόδειξη σταθερών συμπλεγμάτων των μορίων του νερού όταν τα ομοιοπαθητικά φάρμακα μελετήθηκαν με τη βοήθεια του Πυρηνικού Μαγνητικού Συντονισμού (Nuclear Magnetic Resonance, NMR).[132]

Επιπλέον, εφόσον το νερό έχει έρθει σε επαφή με εκατομμύρια διαφορετικές ουσίες κατά τη διάρκεια της ιστορίας του, οι επικριτές επισημαίνουν πως το νερό ήδη αποτελεί μια ακραία αραίωση σχεδόν οποιασδήποτε ουσίας. Όποιος πίνει νερό, σύμφωνα με αυτή την ερμηνεία, λαμβάνει θεραπεία για κάθε νοητό νόσημα.[133] Ως μέτρο σύγκρισης, το ISO 3696: 1987 ορίζεται ως πρότυπο για νερό που χρησιμοποιείται στην εργαστηριακή ανάλυση. Αυτό επιτρέπει τον περιορισμό του επιπέδου προσμίξεων σε δέκα μέρη στο δισεκατομμύριο, 4C με ομοιοπαθητικό συμβολισμό. Δεν επιτρέπεται η αποθήκευση αυτού του νερού σε γυάλινα δοχεία, επειδή οι προσμίξεις θα μολύνουν το νερό.[134]

Οι ομοιοπαθητικοί υποστηρίζουν πως υψηλότερες αραιώσεις — τα οποία περιγράφονται ως πιο δραστικά[135] — έχουν πιο ισχυρή φαρμακευτική δράση.[136] Αυτή η ιδέα δεν συμβαδίζει με τις παρατηρούμενες σχέσεις δόσης-απόκρισης των συμβατικών φαρμάκων, η δραστικότητα των οποίων εξαρτάται από τη συγκέντρωση του ενεργού συστατικού στο σώμα.[127] Αυτή η σχέση δόσης-απόκρισης έχει επιβεβαιωθεί σε μια πληθώρα πειραμάτων πάνω σε ποικίλους οργανισμούς όπως νηματώδεις,[137] ποντίκια,[138] και ανθρώπους.[139]

Ο φυσικός Ρόμπερτ Παρκ (Robert L. Park), πρώην εκτελεστικός διευθυντής του Αμερικανικού Συλλόγου Φυσικής (American Physical Society), αναφέρεται πως δήλωσε:

"εφόσον η ελάχιστη ποσότητα μιας ουσίας σε ένα διάλυμα είναι ένα μόριο, η 30C αραίωση θα έπρεπε να έχει τουλάχιστον ένα μόριο της αρχικής ουσίας διαλυμένο σε τουλάχιστον 1,000,000,000,000,000,000,000,000,000,000,000,000,000,000,000,000,000,000,000,000 [ή 1060] μόρια του νερού. Αυτό θα απαιτούσε ένα δοχείο πάνω από 30,000,000,000 φορές μεγαλύτερο από το μέγεθος της Γής."[140]

Ο Παρκ επίσης δήλωσε ότι, "για να περιμένει κανείς να πετύχει έστω και ένα μόριο της 'φαρμακευτικής' ουσίας που σύμφωνα με τους ισχυρισμούς υπάρχει στα χάπια 30X, θα ήταν απαραίτητο να καταπιεί γύρω στα δυο δισεκατομμύρια από αυτά, τα οποία θα ανέρχονταν σε περίπου χίλιους τόνους λακτόζης συν τις ακαθαρσίες που περιέχει η λακτόζη".[140]

Σύμφωνα με τους νόμους της χημείας, υπάρχει ένα όριο στην αραίωση που μπορεί να γίνει, χωρίς να χαθεί τελείως η αρχική ουσία.[103] Αυτό το όριο, που έχει σχέση με τον Αριθμό Αβογκάντρο, ισοδυναμεί περίπου με τις ομοιοπαθητικές δραστικότητες των 12C ή 24X (1 μέρος σε 1024).[79][140][141]

Επιστημονικά πειράματα που είχαν οργανώσει τα προγράμματα Horizon του BBC και 20/20 του ABC απέτυχαν να διακρίνουν ομοιοπαθητικά διαλύματα από το νερό, ακόμα και στις εξετάσεις που είχαν προτείνει οι ίδιοι οι ομοιοπαθητικοί.[142][143]

Αποτελεσματικότητα

Παλιό μπουκάλι του Hepar sulph παρασκαυασμένο από το θειούχο ασβέστιο

Μία από τις πρώτες διπλές-τυφλές μελέτες της ομοιοπαθητικής είχε διεξαχθεί με τη χορηγία της Βρετανικής κυβέρνησης κατα τη διάρκεια του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου, στις οποίες εθελοντές εξέταζαν την αποτελεσματικότητα των ομοιοπαθητικών φαρμάκων στη θεραπεία εγκαυμάτων από αραιωμένο αέριο μουστάρδας.[144]

Δεν υπήρξε ούτε ένα παρασκεύασμα που να έχει παρουσιάσει ξεκάθαρες διαφορές από τα εικονικά φάρμακα (placebo) σε επιστημονικές έρευνες.[5][145] Η μεθοδολογική ποιότητα της πρωτογενούς έρευνας ήταν αρχικά χαμηλή, και έπασχε από προβλήματα όπως αδυναμίες στο σχεδιασμό μελέτης και αναφοράς, μικρά δείγματα, και μεροληπτικότητα. Από τη στιγμή που έγιναν εφικτές οι ποιοτικότερες διαδικασίες έρευνας, οι ενδείξεις υπέρ της αποτελεσματικότητας των ομοιοπαθητικών φαρμάκων άρχισαν να λιγοστεύουν. Οι πιο ποιοτικές έρευνες δείχνουν πως τα ίδια τα φάρμακα δεν ασκούν καμία εγγενή δράση.[16][49]:206[146] Μια αξιολόγηση όλων των σχετικών "καλύτερων αποδείξεων", που εχει διεξάγει το Cochrane Collaboration, έφτασε στο συμπέρασμα πως "οι πιο αξιόπιστες αποδείξεις – δηλαδή αυτές που παρουσίασαν οι αξιολογήσεις Cochrane – αποτυγχάνουν να δείξουν ότι τα ομοιοπαθητικά φάρμακα έχουν επίδραση πέρα από το φαινόμενο placebo."[147]

Μεροληψία δημοσίευσης και άλλα μεθοδολογικά ζητήματα

Δείτε επίσης: Ελεγχος Στατιστικών Υποθέσεων, P-value, και Μεροληψία δημοσίευσης

Το γεγονός ότι μερικές μεμονωμένες τυχαιοποιημένες ελεγχόμενες δοκιμές έχουν δώσει θετικά αποτελέσματα, δεν έρχεται σε αντίθεση με τη συνολική έλλειψη στατιστικών αποδείξεων αποτελεσματικότητας. Ένα μικρό ποσοστό τυχαιοποιημένων ελεγχόμενων δοκιμών αναπόφευκτα παρουσιάζει ψευδώς θετικά αποτελέσματα που οφείλονται στον παράγοντα της τύχης: ένα "στατιστικά σημαντικό" θετικό αποτέλεσμα κρίνεται αποδεκτό όταν η πιθανότητά του να οφείλεται στην τύχη αντί για πραγματικό φαινόμενο δεν ξεπερνάει τα 5%— επίπεδο στο οποίο περίπου 1 στα 20 πειράματα αναμένεται να παρουσιάσει θετικό αποτέλεσμα παρ'όλο που δεν παρατηρείται καμία θεραπευτική επίδραση.[148] Επιπλέον, δοκιμές χαμηλής μεθοδολογικής ποιότητας (δηλαδή αυτές που δεν σχεδιάστηκαν, διεξήχθησαν ή αναφέρθηκαν με τον κατάλληλο τρόπο) τείνουν να παρουσιάζουν παραπλανητικά αποτελέσματα. Σε μια συστηματική ανασκόπηση της μεθοδολογικής ποιότητας τυχαιοποιημένων δοκιμών σε τρεις κλάδους της εναλλακτικής ιατρικής, ο Λιντ (Linde, K) και άλλοι συγγραφείς υπογράμμισαν τις σοβαρές αδυναμίες στον τομέα της ομοιοπαθητικής, όπως η ανεπαρκής τυχαιοποίηση.[149]

Ένα σχετικό ζήτημα είναι και η μεροληψία δημοσίευσης, όπου οι ερευνητές πιθανότατα υποβάλλουν θετικά ευρήματα επηρεασμένα από την δυνατότητα δημοσίευσής τους, καθώς τα περιοδικά προτιμούν να δημοσιεύουν θετικά αποτελέσματα.[150][151][152][153] Η μεροληψία δημοσίευσης έχει παρατηρηθεί ιδιαίτερα στα περιοδικά που αφορούν την συμπληρωματική και εναλλακτική ιατρική, όπου ελάχιστα από τα δημοσιευμένα άρθρα (μόλις 5% το έτος 2000) τείνουν να αναφέρουν μηδενικά αποτελέσματα.[154] Όσον αφορά τον τρόπο με τον οποίο η ομοιοπαθητική παρουσιάζεται στην ιατρική βιβλιογραφία, μια συστηματική ανασκόπηση βρήκε ενδείξεις μεροληψίας στις δημοσιεύσεις των κλινικών δοκιμών (αρνητική παρουσίαση στα επικρατούμενα ιατρικά περιοδικά, και αντίστροφα στα περιοδικά της συμπληρωματικής και εναλλακτικής ιατρικής), αλλά όχι στις ανασκοπήσεις.[16]

Τα θετικά αποτελέσματα έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να είναι ψευδή, όταν ο ελεγχόμενος ισχυρισμός είναι εξαρχής απίθανος.[153]

Συστηματικές ανασκοπήσεις και μετα-αναλύσεις της αποτελεσματικότητας

Και οι μετα-αναλύσεις, οι οποίες συνδυάζουν στατιστικά δεδομένα μερικών τυχαιοποιημένων ελεγχόμενων δοκιμών, και άλλου είδους συστηματικές ανασκοπήσεις της βιβλιογραφίας, είναι απαραίτητα εργαλεία για τη σύνοψη των αποδείξεων της φαρμακευτικής αποτελεσματικότητας.[155] Οι πρώιμες συστηματικές ανασκοπήσεις και μετα-αναλύσεις των δοκιμών, που εξέταζαν την αποτελεσματικότητα των ομοιοπαθητικών φαρμάκων σε σύγκριση με τα εικονικά φάρμακα (placebo), συχνά είχαν την τάση να παρουσιάζουν θετικά αποτελέσματα, αν και γενικότερα δεν ήταν πειστικές.[156] Συγκεκριμένα, οι αναφορές τριών μεγάλων μετα-αναλύσεων προειδοποιούσαν τους αναγνώστες πως δεν ήταν επαρκείς για να προκύψουν οριστικά συμπεράσματα, κυρίως εξαιτίας των μεθοδολογικών ελαττωμάτων στις πρωτογενείς μελέτες και της δυσκολίας του ελέγχου για τη μεροληψία δημοσίευσης.[15][19][157] Ένα θετικό εύρημα μιας από τις πιο επιφανείς πρώιμες μετα-αναλύσεις, δημοσιευμένης στο περιοδικό The Lancet το 1997 από τον Λιντ και άλλους συγγραφείς,[157] αργότερα επαναδιατυπώθηκε από την ίδια ερευνητική ομάδα, η οποία έγραψε:

Η απόδειξη της μεροληψίας [στις πρωτογενείς μελέτες] αποδυναμώνει τα ευρήματα των αρχικών μετα-αναλύσεών μας. Από τότε που ολοκληρώσαμε την αναζήτηση βιβλιογραφίας το 1995, έχουν δημοσιευτεί αρκετές νέες δοκιμές της ομοιοπαθητικής. Το γεγονός ότι ένας αριθμός των νέων ποιοτικών δοκιμών ... παρουσιάζει αρνητικά αποτελέσματα, καθώς και η πρόσφατη ενημέρωση της ανασκόπησής μας για το πιο "προτότυπο" είδος της ομοιοπαθητικής (κλασικής ή εξατομικευμένης ομοιοπαθητικής), φαίνεται να επιβεβαιώνουν το εύρημα ότι πιο αυστηρές δοκιμές έχουν λιγότερο υποσχόμενα αποτελέσματα. Επομένως, είναι πολύ πιθανόν ότι η μετα-ανάλυσή μας τουλάχιστον υπερεκτίμησε τα αποτελέσματα των ομοιοπαθητικών φαρμάκων.[146]

Το 2002, μια συστηματική ανασκόπηση των διαθέσιμων συστηματικών ανασκοπήσεων επιβεβαίωσε πως ποιοτικότερες δοκιμές έτειναν να έχουν λιγότερο θετικά αποτελέσματα, και δεν βρήκε πειστικές αποδείξεις για τη δυνατότητα των ομοιοπαθητικών φαρμάκων να ασκούν επίδραση διαφορετική των εικονικών φαρμάκων (placebo).[5]

Το 2005, το ιατρικό περιοδικό The Lancet έχει δημοσιεύσει μια μετα-ανάλυση των 110 ομοιοπαθητικών δοκιμών ελεγχόμενων με εικονικά φάρμακα, και των 110 αντίστοιχων ιατρικών δοκιμών βασισμένων στο Πρόγραμμα για την Αξιολόγηση της Συμπληρωματικής Ιατρικής της κυβέρνησης της Ελβετίας. Η μελέτη έφτασε στο συμπέρασμα πως τα ευρήματά της συμφωνούσαν με την ιδέα ότι η κλινική επίδραση των ομοιοπαθητικών φαρμάκων είναι επίδραση placebo.[6]

Το 2006, μια μετα-ανάλυση των έξι δοκιμών, οι οποίες αξιολογούσαν ομοιοπαθητικά φάρμακα για την μείωση των ογκολογικών παρενεργειών της ραδιοθεραπείας και της χημειοθεραπείας, βρήκε πως "δεν υπάρχουν επαρκείς αποδείξεις που υποστηρίζουν την κλινική αποτελεσματικότητα της ομοιοπαθητικής θεραπείας στη φροντίδα για τον καρκίνο".[158]

Μια συστηματική ανασκόπηση του 2007, με αντικείμενο τη χρήση της ομοιοπαθητικής για τα παιδιά και τους εφήβους βρήκε πως οι αποδείξεις που αφορούν την ελλειμματική προσοχή/υπερκινητικότητα (ΔΕΠΥ/ADHD) και την παιδική διάρροια ήταν ανάμεικτες. Δεν βρέθηκαν διαφορές από τα εικονικά φάρμακα στη θεραπεία της αδενοειδής εκβλάστησης, άσθματος, ή της λοίμωξης του ανώτερου αναπνευστικού. Οι αποδείξεις δεν ήταν αρκτές για να συνιστάται κάποια θεραπευτική ή προληπτική παρέμβαση, ενώ η καθυστέρηση της ιατρικής περίθαλψης μπορεί να προκαλέσει ζημιά στον ασθενή.[159]

Το 2012, μια συστηματική ανασκόπηση που είχε σκοπό την αξιολόγηση των πιθανών δυσμενών επιπτώσεων της ομοιοπαθητικής, συμπέρανε πως "η ομοιοπαθητική έχει τη δυνατότητα να προκαλέσει ζημιά στους ασθενείς και καταναλωτές με άμεσους και έμμεσους τρόπους".[160] Ένας από τους αξιολογητές, ο Έντζαρντ Έρνστ (Edzard Ernst), συμπλήρωσε το άρθρο στο blog του, γράφοντας: "Το έχω πει συχνά, και θα το ξαναπώ: όταν χρησιμοποιείται ως εναλλακτική λύση αντί μιας αποτελεσματικής θεραπείας, ακόμα και η πιο 'ακίνδυνη' θεραπεία μπορεί να γίνει απειλητική για τη ζωή."[161]

Η Βιβλιοθήκη του Κόχρεϊν (Cochrane Library) βρήκε πως οι κλινικές αποδείξεις είναι ανεπαρκείς για την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας των ομοιοπαθητικών φαρμάκων στη θεραπεία του άσθματος,[162] άνοιας,[163] ή στη χρήση της ομοιοπαθητικής στην πρόκληση τοκετού.[164] Άλλοι ερευνητές δεν βρήκαν καμία απόδειξη για τη χρησιμότητα της ομοιοπαθητικής για την οστεοαρθρίτιδα,[165] ημικρανία[166][167][168] ή τον καθυστερημένο μυϊκό πόνο.[62]

Ιατρικοί οργανισμοί όπως η Εθνική Υπηρεσία Υγείας (National Health Service) του Ηνωμένου Βασιλείου,[169] ο Αμερικάνικη Ιατρική Ένωση (American Medical Association),[170] και η Ομοσπονδία των Αμερικανικών Συλλόγων για την Πειραματική Βιολογία (FASEB)[131] έχουν ανακοινώσει τα συμπεράσματά τους, σύμφωνα με τα οποία "δεν υπάρχουν ποιοτικές αποδείξεις για την αποτελεσματικότητα της ομοιοπαθητικής στην αντιμετώπιση οποιουδήποτε προβλήματος υγείας."[169]

Οι κλινικές δοκιμές της ιατρικής αποτελεσματικότητας της ομοιοπαθητικής έχουν χαρακτηριστεί από ορισμένους ομοιοπαθητικούς ως ασήμαντες επειδή δεν εξετάζουν την "κλασική ομοιοπαθητική".[171] Αντιθέτως όμως, έχουν διεξαχθεί μερικές κλινικές δοκιμές που είχαν στόχο τον έλεγχο της εξατομικευμένης ομοιοπαθητικής. Μια αξιολόγηση του 1998[172] ανακάλυψε 32 δοκιμές που πληρούσαν τα κριτήρια της ένταξής τους, 19 από τις οποίες ήταν ελεγχόμενες με εικονικά φάρμακα και έχουν προμηθεύσει αρκετά δεδομένα για μετα-ανάλυση. Αυτές οι 19 μελέτες παρουσίασαν έναν συγκεντρωτικό λόγο πιθανοτήτων του 1.17 έως 2.23 υπέρ της εξατομικευμένης ομοιοπαθητικής σε σχέση με τα εικονικά φάρμακα (placebo), όμως δεν παρατηρήθηκαν διαφορές όταν η ανάλυση περιορίστηκε σε μεθοδολογικά καλύτερες δοκιμές. Οι συγγραφείς συμπέραναν πως "τα αποτελέσματα των διαθέσιμων τυχαιοποιημένων δοκιμών δείχνουν πως η εξατομικευμένη ομοιοπαθητική παρουσιάζει επίδραση που διαφέρει από το φαινόμενο placebo. Αυτές οι αποδείξεις, όμως, δεν είναι πειστικές εξαιτίας της μεθοδολογικής ατέλειας και ασυνέπειας." Ο Τζέϊ Σέλτον (Jay Shelton), συγγραφέας ενός βιβλίου με αντικείμενο την ομοιοπαθητική, έχει δηλώσει πως αυτός ο ισχυρισμός υποθέτει χωρίς να υπάρχει απόδειξη ότι η κλασική, εξατομικευμένη ομοιοπαθητική λειτουργεί καλύτερα από τις μη κλασικές εκδοχές.[49]:209

Σε ένα άρθρο, δημοσιευμένο το 2012 στο Skeptical Inquirer,[173] ο Έντζαρντ Ερνστ αξιολόγησε τις δημοσιεύσεις μιας ομάδας ερευνητών η οποία έχει δημοσιεύσει τις περισσότερες κλινικές δοκιμές από το 2005 έως το 2010. Συνολικά 11 άρθρα, που δημοσιεύτηκαν ταυτόχρονα στα περιοδικά της συμβατικής και εναλλακτικής ιατρικής, περιέγραφαν τρεις τυχαιοποιημένες κλινικές δοκιμές (ένα άρθρο), προοπτικές μελέτες χωρίς ομάδες ελέγχου (επτά άρθρα) και μελέτες κοορτής με ομάδες ελέγχου (τρία άρθρα). Τα νοσήματα περιλάμβαναν ένα μεγάλο εύρος προβλημάτων υγείας, από χειρουργική επέμβαση στο γόνατο, έκζεμα, ημικρανία, αϋπνία έως "οποιαδήποτε προβλήματα ασθενών μεγάλης ηλικίας". Η αξιολόγηση του Ερνστ αποκάλυψε πολλαπλά ελαττώματα στο σχεδιασμό, διεξαγωγή και αναφορά αυτών των κλινικών δοκιμών. Τα παραδείγματά τους περιλαμβάνουν: ελάχιστες λεπτομέρειες για τα ομοιοπαθητικά φάρμακα που χρησιμοποιήθηκαν, παραπλανητική παρουσίαση του ελέγχου (σύγκριση ενός συνδυασμού της ομοιοπαθητικής και της συμβατικής θεραπείας με την συμβατική θεραπεία, η οποία όμως παρουσιάστηκε ως ομοιοπαθητική εναντίον συμβατικής θεραπείας), και παρόμοιες πληροφορίες σε πολλά από τα άρθρα. Ο Ερνστ συμπέρανε πως χάρη στα παρεξηγημένα αδύναμα δεδομένα η ομοιοπαθητική έμοιαζε να παρουσιάζει κλινική δράση η οποία μπορεί να αποδοθεί στη μεροληψία ή σύγχυση, και πως ο "τυχαίος αναγνώστης μπορεί να παραπλανηθεί σημαντικά".[173]

Εξηγήσεις για την αντιληπτή επίδραση

Η επιστήμη προσφέρει μια πληθώρα εξηγήσεων για το πως η ομοιοπαθητική μπορεί να δίνει την εντύπωση ότι θεραπεύει ασθένειες ή ελαττώνει τα συμπτώματά τους ενώ τα ίδια τα φάρμακα είναι αδρανή:[49]:155–167

  • Το φαινόμενο του εικονικού φαρμάκου (placebo) — η παροχή συμβουλών κατά την ιατρική επίσκεψη και η προσδοκία των ομοιοπαθητικών φαρμάκων μπορεί να ασκήσει την επίδραση
  • Θεραπευτική επίδραση της ιατρικής επίσκεψης — η φροντίδα, το ενδιαφέρον και η καθησύχαση που αισθάνεται ο ασθενής όταν ανοίγεται προς τον συμπονετικό θεραπευτή μπορεί να επηρεάσει θετικά την κατάστασή του
  • Φυσιολογική ανάρρωση — ο χρόνος και η δυνατότητα του σώματος να αναρρώνει χωρίς βοήθεια μπορούν να εξαλείψουν πολλές ασθένειες
  • Άγνωστοι θεραπευτικοί παράγοντες — επηρροή από τη διατροφή, γυμναστική, περιβαλλοντικούς παράγοντες ή φάρμακα για διαφορετική ασθένεια
  • Παλινδρόμηση — καθώς πολλές ασθένειες και προβλήματα υγείας έχουν περιοδικό χαρακτήρα, τα συμπτώματά τους μπορεί να διαφέρουν με την πάροδο του χρόνου, ενώ οι ασθενείς τείνουν να επιδιώκουν περίθαλψη όταν η δυσφορία φτάνει το μέγιστο σημείο της. Μπορεί να αισθανθούν καλύτερα ούτως ή άλλως, όμως λόγω της ταυτόχρονης επίσκεψης του ομοιοπαθητικού προσδίδουν τη βελτίωση στο φάρμακο που τους χορηγήθηκε
  • Μη ομοιοπαθητική θεραπεία — η συμβατική περίθαλψη που οι ασθενείς μπορεί να λαμβάνουν ταυτόχρονα με την ομοιοπαθητική θεραπεία είναι πιθανό να ευθύνεται για τη βελτίωση
  • Παύση μιας δυσάρεστης θεραπείας — συχνά οι ομοιοπαθητικοί προτρέπουν τους ασθενείς να σταματήσουν τη συμβατική θεραπεία όπως χειρουργικές επεμβάσεις ή φαρμακευτική αγωγή, οι οποίες μπορούν να προκαλούν δυσάρεστες παρενέργειες. Οι βελτιώσεις που παρατηρούνται αποδίδονται στην ομοιοπαθητική, ενώ η πραγματική αιτία τους είναι η παύση της θεραπείας που προκαλούσε τις παρενέργειες, όμως η υποκείμενη ασθένεια παραμένει αθεράπευτη και αποτελεί κίνδυνο για τον ασθενή.

Δράση σε άλλα βιολογικά συστήματα

Παλιό ομοιοπαθητικό φάρμακο βασισμένο στο Atropa belladonna.

Ενώ μερικά άρθρα υποστηρίζουν πως τα ομοιοπαθητικά διαλύματα υψηλής αραίωσης μπορούν να έχουν στατιστικά σημαντική επίδραση σε οργανικές διαδικασίες όπως η ωρίμαση δημιτριακών,[174] παραγωγή ισταμίνης από τα λευκά αιμοσφαίρια,[175] και ενζυμικές αντιδράσεις, τέτοιες ενδείξεις αμφισβητούνται καθώς οι προσπάθειες της αναπαραγωγής τους απέτυχαν.[176][177][178][179][180]

Το 1987, ο Γάλλος ανοσολόγος Ζακ Μπενβενίστ (Jacques Benveniste) υπέβαλλε ένα έγγραφο στο περιοδικό Nature ενώ εργαζόταν στο Γαλλικό Ινστιτούτο της Υγείας και Ιατρικής Έρευνας (INSERM). Στο έγγραφο υποστήριζε πως είχε ανακαλύψει την ικανότητα των βασεοφίλων, ενός είδους λευκοκυττάρων, να παράγουν ισταμίνη όταν εκτίθενται σε ομοιοπαθητικό διάλυμα αντισώματος ανοσοσφαιρίνης E. Οι συντάκτες του περιοδικού, καθώς είχαν αμφιβολίες για αυτά τα αποτελέσματα, ζήτησαν την επανάληψη της μελέτης σε ξεχωριστά εργαστήρια. Μετά την αναπαραγωγή των αποτελεσμάτων σε τέσσερα διαφορετικά εργαστήρια, η μελέτη δημοσιεύτηκε. Το Nature όμως δεν πείστηκε, και συγκάλεσε μια ανεξάρτητη ερευνητική ομάδα προκειμένου να προσδιορίσει την ακρίβεια της έρευνας. Την ομάδα αποτελούσαν οι Τζον Μάντοξ (Sir John Maddox, συντάκτης του Nature και φυσικός), Ουόλτερ Στιούαρτ (Walter Stewart, Αμερικανός χημικός και ερευνητής της επιστημονικής απάτης), και ο σκεπτικός Τζέϊμς Ράντι (James Randi). Μετά από τον έλεγχο των ευρημάτων και της μεθοδολογίας του πειράματος, η ομάδα βρήκε πως τα πειράματα αυτά χαρακτηρίζονταν από "κακό στατιστικό έλεγχο", "η ερμηνεία τους θολωμένη από τον αποκλεισμό των μετρήσεων που έρχονταν σε σύγκρουση με τον ισχυρισμό", και δήλωσε, "Πιστεύουμε πως τα πειραματικά δεδομένα αξιολογήθηκαν επιπόλαια και τα ελαττώματά τους δεν αναφέρθηκαν επαρκώς."[121][181][182] Ο Τζέϊμς Ράντι δήλωσε πως πίστευε ότι τα θετικά αποτελέσματα δεν οφείλονταν σε κάποια συνειδητή απάτη, αλλά στο ότι οι ερευνητές είχαν επιτρέψει τους "ευσεβείς πόθους" τους να επηρεάσουν την ερμηνεία των δεδομένων.[181]

Ηθική και ασφάλεια

Η παροχή των ομοιοπαθητικών φαρμάκων έχει χαρακτηριστεί ως ανήθικη.[17] Ο Μηχαήλ Μπάουμ (Michael Baum), Ομότιμος Καθηγητής Χειρουργικής και Επισκέπτης Καθηγητής Ιατρικών Ανθρωπιστικών Σπουδών στο Πανεπιστημιακό Κολλέγιο του Λονδίνου (UCL), έχει περιγράψει την ομοιοπαθητική ως μια "απάνθρωπη εξαπάτηση".[183]

Ο Έντζαρντ Ερνστ (Edzard Ernst), ο πρώτος Καθηγητής της Συμπληρωματικής Ιατρικής στο Ηνωμένο Βασίλειο και πρώην ομοιοπαθητικός,[184][185][186] έχει εκφράσει τις ανησυχίες του για τους φαρμακοποιούς που παραβιάζουν τον κώδικα δεοντολογίας τους όταν παραλείπουν να δίνουν στους πελάτες τους τις "απαραίτηες και σχετικές πληροφορίες" που αφορούν την πραγματική φύση των ομοιοπαθητικών φαρμάκων που προωθούν και πωλούν:

"Κάνω έκκληση στην τιμιότητα. Αφήστε τον κόσμο να αγοράζει αυτό που θέλει, αλλά πείτε του την αλήθεια γι'αυτό που αγοράζει. Αυτά τα φάρμακα δεν είναι βιολογικά αληθοφανή και οι κλινικές δοκιμές έδειξαν ότι δεν έχουν εντελώς καμία επίδραση στον ανθρώπινο οργανισμό. Το επιχείρημα ότι αυτές οι πληροφορίες είναι άσχετες και ασήμαντες για τους πελάτες είναι απλά γελοίο."[187]

Οι ασθενείς που επιλέγουν να κάνουν τη χρήση της ομοιοπαθητικής αντί για την ιατρική που βασίζεται στις αποδείξεις, κινδυνέυουν να χάσουν τη δυνατότητα έγκαιρης διάγνωσης και αποτελεσματικής θεραπείας σοβαρών προβλημάτων υγείας, όπως του καρκίνου.[159][188]

Ανεπιθύμητες ενέργειες

Ορισμένα ομοιοπαθητικά φάρμακα περιέχουν δηλητήρια όπως στρύχνος (belladonna), αρσενικό, και δηλητηριώδης κισσός (Toxicodendron radicans), τα οποία είναι ιδιαίτερα αραιωμένα στα ομοιοπαθητικά φάρμακα, αλλά σε σπάνιες περιπτώσεις τα αρχικά συστατικά παραμένουν σε ανιχνεύσιμα επίπεδα. Αυτό μπορεί να οφείλεται σε λάθος παρασκευασία ή σκόπιμα χαμηλή αραίωση. Έχουν αναφερθεί σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες, όπως επιληπτικές κρίσεις ή θάνατος, που συνδέονταν με τη χρήση ορισμένων ομοιοπαθητικών φαρμάκων.[160][189] Έχουν καταγραφεί περιπτώσεις δηλητηρίασης από αρσενικό μετά από τη χρήση ομοιοπαθητικών παρασκευασμάτων που το περιείχαν.[190] Το φάρμακο Zicam Cold Nasal Gel, που περιέχει 2X (1:100) γλυκονικό ψευδάργυρο, σύμφωνα με πληροφορίες προκάλεσε την απώλεια οσμής σε ένα μικρό ποσοστό των χρηστών του,[191] από το οποίο οι 340 υποθέσεις κατέληξαν σε εξωδικαστικό διακανονισμό το 2006 για 12 εκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ.[192] Το 2009, ο Οργανισμός Ελέγχου Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ (FDA) προειδοποίησε τους καταναλωτές κατά της χρήσης τριών φαρμάκων της Zicam (η κυκλοφορία των οποίων πλέον έχει διακοπεί) επειδή αυτά μπορούσαν να προκαλέσουν μόνιμη βλάβη της αίσθησης της οσμής τους.[193] Το Zicam κυκλοφόρησε χωρίς να γίνει Αίτηση Νέου Φαρμάκου (New Drug Application, NDA) υπό τον ορισμό των "Συνθηκών που επιτρέπουν την προώθηση ομοιοπαθητικών φαρμάκων" του Οδηγού Πολιτικής Συμμόρφωσης του FDA (CPG 7132.15), αλλά το FDA προειδοποίησε τη Zicam ότι αυτή η πολιτική δεν ισχύει όταν υπάρχει κίνδυνος για την υγεία των καταναλωτών.[194]

Έλλειψη αποτελεσματικότητας

Η έλλειψη υποστήριξης της αποτελεσματικότητας της ομοιοπαθητικής από πειστικές επιστημονικές αποδείξεις,[195] και η χρήση φαρμάκων χωρίς ενεργά συστατικά οδήγησαν στον χαρακτηρισμό της ως ψευδοεπιστήμης και ψευτοϊατρικής,[196][197][198][199] ή, σύμφωνα με μια ιατρική αξιολόγηση του 1998, "θεραπεία με εικονικά φάρμακα (placebo) στην καλύτερη περίπτωση, και ψευτοϊατρική στην χειρότερη."[200] Η Σάλλυ Ντέϊβις (Sally Davies, Αρχίατρος του Ηνωμένου βασιλείου), έχει δηλώσει πως τα ομοιοπαθητικά φάρμακα είναι "ανοησία" και δεν χρησιμεύουν σε τίποτα παραπάνω από τα εικονικά φάρμακα (placebo).[201] Ο Τζακ Κίλλεν, αναπληρωτής διευθυντής του Εθνικού Κέντρου της Συμπληρωματικής και Εναλλακτικής Ιατρικής των ΗΠΑ (National Center for Complementary and Alternative Medicine), δήλωσε πως η ομοιοπαθητική "προχωράει πέρα από την σημερινή αντίληψη της χημείας και της φυσικής." Έχει προσθέσει: "Δεν υπάρχει πρόβλημα υγείας, απ'ότι γνωρίζω, για το οποίο η ομοιοπαθητική είναι αποδεδειγμένα αποτελεσματική."[195] Ο Μπεν Γκόλντεϊκρ (Ben Goldacre) έχει δηλώσει πως οι ομοιοπαθητικοί που διαστρεβλώνουν τις επιστημονικές αποδείξεις μπροστά στο επιστημονικά αγράμματο κοινό, έχουν "...περιτειχίσει τον εαυτό τους από την ακαδημαϊκή ιατρική, και συναντάνε την κριτική πιο συχνά με αποφυγή αντί για επιχειρήματα."[154] Οι ομοιοπαθητικοί συχνά προτιμούν να αγνοήσουν τις μετα-αναλύσεις, υπέρ των μεμονωμένων θετικών αποτελεσμάτων, όπως η προώθηση κάποιας συγκεκριμένης μελέτης παρατήρησης (τις οποίες ο Γκόλντεϊκρ περιγράφει ως "ελάχιστα καλύτερες από έρευνες ικανοποίησης πελατών") δίνοντας την λανθασμένη εντύπωση πως είναι πιο κατατοπιστική από μια σειρά τυχαιοποιημένων ελεγχόμενων δοκιμών.[154]

Αναφερόμενο ειδικά στην ομοιοπαθητική, η Επιστημονική και Τεχνολογική Επιτροπή της Βουλής των Κοινοτήτων του Ηνωμένου Βασιλείου δήλωσε:

Κατά την άποψή μας, οι συστηματικές ανασκοπήσεις και μετα-αναλύσεις οριστικά δείχνουν πως τα ομοιοπαθητικά προϊόντα δεν λειτουργούν πιο αποτελεσματικά από τα εικονικά φάρμακα. Η Κυβέρνηση συμφωνεί με τη δική μας ερμηνεία των αποδείξεων.[7]

Κατά την άποψη της Επιτροπής, η ομοιοπαθητική είναι ένα είδος θεραπείας με εικονικά φάρμακα και η Κυβέρνηση θα πρέπει να έχει μια πολιτική χορήγησης εικονικών φαρμάκων. Η Κυβέρνηση δεν είναι πρόθυμη να πάρει θέση όσον αφορά την ορθότητα και ηθική της χορήγησης εικονικών φαρμάκων στους ασθενείς, η οποία συνήθως βασίζεται σε κάποιο βαθμό παραπλάνησης του ασθενή. Η χορήγηση εικονικών φαρμάκων δεν συμβαδίζει με τις αρχές της συνειδητής επιλογής - η οποία σύμφωνα με την Κυβέρνηση είναι ιδιαίτερα σημαντική - καθώς σημαίνει πως οι ασθενείς δεν έχουν όλες τις απαραίτητες πληροφορίες που δίνουν νόημα στην επιλογή τους. Πέρα από τα ηθικά ζητήματα και την ακεραιότητα της σχέσης γιατρού-ασθενή, η αποκλειστική χορήγηση των εικονικών φαρμάκων είναι κακή ιατρική πρακτική. Η επίδρασή τους είναι αναξιόπιστη και απρόβλεπτη και δεν μπορεί να διαμορφώσει την αποκλειστική βάση καμιάς θεραπείας του NHS.[13]

Το Εθνικό Κέντρο της Συμπληρωματικής και Εναλλακτικής Ιατρικής (NCCAM), των Εθνικών Ινστιτούτων Υγείας (National Institutes of Health) των ΗΠΑ δηλώνει:

Η ομοιοπαθητική είναι ένα επίμαχο θέμα στην έρευνα της συμπληρωματικής ιατρικής. Μερικές από τις κυριότερες έννοιες της ομοιοπαθητικής δεν συμβαδίζουν με τις θεμελιώδεις έννοιες της χημείας και της φυσικής. Για παράδειγμα, δεν είναι δυνατόν να εξηγηθεί με επιστημονικούς όρους το πως ένα φάρμακο που περιέχει ελάχιστο ή κανένα ενεργό συστατικό θα μπορούσε να έχει κάποια επίδραση. Αυτό, με τη σειρά του, δημιουργεί μεγάλες προκλήσεις για την αυστηρή κλινική έρευνα των ομοιοπαθητικών φαρμάκων. Για παράδειγμα, δεν μπορεί κανείς να επιβεβαιώσει ότι ένα ιδιαίτερα αραιωμένο φάρμακο περιέχει αυτό που αναγράφεται στη συσκευασία, ή να αναπτύξει αντικειμενικές μετρήσεις που δείχνουν την επίδραση των ιδιαίτερα αραιωμένων φαρμάκων στο ανθρώπινο σώμα.[202]

Ως αντικατάσταση της κανονικής φαρμακευτικής αγωγής

Οι ασθενείς που επιλέγουν να χρησιμοποιήσουν την ομοιοπαθητική ως αντικατάσταση της συμβατικής ιατρικής κινδυνεύουν να χάσουν τη δυνατότητα έγκαιρης διάγνωσης και αποτελεσματικής θεραπείας, με αποτέλεσμα την επιδείνωση της κατάστασης σοβαρών προβλημάτων υγείας.[159][188][203][204] Οι επικριτές της ομοιοπαθητικής έχουν αναφέρει μεμονωμένες περιπτώσεις ασθενών που δεν έλαβαν κατάλληλη αγωγή για ασθένειες, όπου η διάγνωση και αντιμετώπιση θα ήταν εύκολη με τις συμβατικές μεθόδους θεραπείας, και οι οποίοι πεθαναν ως αποτέλεσμα.[205][206] Επίσης επισημαίνουν τη "διαφημιστική πρακτική" της κριτικής και υποτίμησης προς την αποτελεσματικότητα της επικρατούσας ιατρικής.[154][206] Οι ομοιοπαθητικοί ισχυρίζονται πως η χρήση των συμβατικών φαρμάκων θα "ωθήσει τη νόσο πιο βαθιά" και θα προκαλέσει πιο σοβαρά προβλήματα υγείας, σε μια διαδικασία που ονομάζουν "καταπίεση".[207] Ορισμένοι ομοιοπαθητικοί (ιδιαίτερα όσοι δεν έχουν ιατρικό πτυχίο) προτρέπουν τους ασθενείς να αποφύγουν τον εμβολιασμό.[203][208][209] Μερικοί ομοιοπαθητικοί προτείνουν την αντικατάσταση των εμβολίων με ομοιοπαθητικά "νοσώδη", φτιαγμένα από βιολογικά υλικά όπως το πυο, μολυσμένο ιστό, βακτήρια από το πτύελο, ή (στην περίπτωση των "νοσώδων εντέρου") κόπρανα.[210] Ενώ ο Χάνεμαν ήταν αντίθετος στη χρήση τέτοιων παρασκευασμάτων, οι σύγχρονοι ομοιοπαθητικοί τα χρησιμοποιούν συχνά, αν και δεν υπάρχει απόδειξη που δείχνει ότι έχουν οποιαδήποτε ευεργετική επίδραση.[211][212] Έχουν καταγραφεί περιπτώσεις ομοιοπαθητικών που έδιναν συμβουλές ενάντια στη χρήση φαρμάκων κατά της ελονοσίας.[204][213][214] Αυτό βάζει τους επισκέπτες των τροπικών χωρών σε σοβαρό κίνδυνο όταν ακολουθούν αυτή τη συμβουλή, καθώς τα ομοιοπαθητικά φάρμακα είναι τελείως αναποτελεσματικά στην αντιμετώπιση του παράσιτου της ελονοσίας.[204][213][214][215] Επίσης, σε μια υπόθεση του 2004, ένας ομοιοπαθητικός έπεισε μια από τις ασθενείς του να σταματήσει τη χρήση των συμβατικών φαρμάκων για μια καρδιακή πάθηση, συμβουλεύοντάς την στις 22 Ιουνίου 2004 να "Σταματήσει ΌΛΑ τα φάρμακα συμπεριλαμβανομένων και των ομοιοπαθητικών", συμβουλεύοντάς την στις περίπου 20 Αυγούστου πως πλέον δεν χρειαζόταν να παίρνει τα φάρμακα για την καρδιά, και προσθέτοντας στις 23 Αυγούστου, "Απλά δεν μπορεί να παίρνει ΟΠΟΙΑΔΉΠΟΤΕ φάρμακα – της έχω προτείνει μερικές ομοιοπαθητικές θεραπείες ... Είμαι σίγουρος πως, εφόσον ακολουθήσει αυτή τη συμβουλή, θα ανακτήσει την υγεία της." Η ασθενής είχε εισαχθεί στο νοσοκομείο την επόμενη μέρα, και πέθανε οκτώ μέρες αργότερα, με τελική διάγνωση την "οξεία καρδιακή ανεπάρκεια λόγω διακοπής θεραπείας".[216][217]

Το 1978, ο Αίνθονυ Κάμπμπελ (Anthony Campbell), τότε σύμβουλος γιατρός στο Βασιλικό Ομοιοπαθητικό Νοσοκομείο του Λονδίνου, άσκησε κριτική σε δηλώσεις του Γιώργου Βυθούλκα, ο οποίος ισχυριζόταν ότι η σύφιλη, όταν αντιμετωπίζεται με αντιβιοτικά, αναπτύσσεται σε δευτερογενή ή τριτογενή σύφιλη με συμμετοχή του κεντρικού νευρικού συστήματος, λέγοντας πως "Ο άτυχος μη γνώστης μπορεί κάλλιστα να παρασυρθεί από τη ρητορική του Βυθούλκα στην άρνηση της ορθόδοξης θεραπείας".[218] Οι ισχυρισμοί του Βυθούλκα απηχούν την ιδέα πως η αντιμετώπιση μιας ασθένειας με εξωτερικά φάρμακα που στοχεύουν τα συμπτώματα καταφέρνει μόνο να την ωθήσει πιο βαθιά στο σώμα, και έρχονται σε αντίθεση με επιστημονικές μελέτες, οι οποίες δείχνουν πως η αγωγή της πενικιλίνης θεραπεύει πλήρως τη σύφιλη σε πάνω από 90% των περιπτώσεων.[219]

Το 2006 η αξιολόγηση του Στίβεν Πρέϋ (W. Steven Pray), του Κολλεγίου Φαρμακολογίας στο Νοτιοδυτικό Πανεπιστήμιο της Οκλαχόμα (Southwestern Oklahoma State University), προτείνει την περίληψη ενός υποχρεωτικού μαθήματος που αφορά τις αναπόδεικτες θεραπείες και φάρμακα στα κολλέγια φαρμακολογίας. Ετσι, μπορεί να γίνει συζήτηση για τα ηθικά διλήμματα, που εμπεριέχονται στην προώθηση προϊόντων χωρίς αποδεδειγμένα δεδομένα που αφορούν την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητά τους. Οι φοιτητές πρέπει να διδάσκονται σε ποιό σημείο τα αναπόδεικτα συστήματα όπως η ομοιοπαθητική αποκλίνουν από την ιατρική που βασίζεται στις αποδείξεις.[220]

Στο άρθρο "Είναι ανάγκη να διατηρούμε ανοιχτόμυαλη αντιμετώπιση της ομοιοπαθητικής;"[221] δημοσιευμένο στο Αμερικανικό Περιοδικό Ιατρικής, οι Μηχαήλ Μπάουμ (Michael Baum) και Έντζαρντ Ερνστ (Edzard Ernst) – γράφοντας στους άλλους γιατρούς – έγραψαν πως η "Ομοιοπαθητική είναι ένα από τα χειρότερα παραδείγματα της ιατρικής που βασίζεται στην πίστη... Αυτά τα αξιώματα [της ομοιοπαθητικής] όχι μόνο αποκλίνουν από τα επιστημονικά δεδομένα, αλλά και πλήρως αντιτίθενται σε αυτά. Αν η ομοιοπαθητική ισχύει, τότε το μεγαλύτερο μέρος της φυσικής, χημείας και φαρμακολογίας δεν μπορεί να ισχύει...".

Το 2013, ο Μαρκ Ουόλπορτ (Sir Mark Walport), ο νέος Επικεφαλής Επιστημονικός Κυβερνητικός Σύμβουλος του Ηνωμένου Βασιλείου, και αρχηγός της Κυβερνητικής Υπηρεσίας για την Επιστήμη, δήλωσε: "Η επιστημονική μου άποψη είναι πεντακάθαρη: η ομοιοπαθητική είναι ανοησία, είναι μη-επιστήμη. Η συμβουλή μου προς τους υπουργούς είναι ξεκάθαρη: δεν υπάρχει επιστήμη στην ομοιοπαθητική. Το περισσότερο που μπορεί να περιέχει είναι το φαινόμενο του εικονικού φαρμάκου – και τότε είναι θέμα πολιτικής απόφασης το αν θα ξοδέψουν χρήματα σε αυτήν ή όχι."[222] Ο προκάτοχός του, καθηγητής Τζον Μπέντινγκτον (Sir John Beddington), αναφέροντας στις απόψεις του για την ομοιοπαθητική, τις οποίες η Κυβέρνηση "αγνοούσε θεμελιωδώς", δήλωσε: "Η μόνη [άποψη που αγνοήθηκε] που θα μπορούσα να φανταστώ ήταν η ομοιοπαθητική, η οποία είναι παλαβή. Δεν έχει κανένα θεμέλιο στις επιστημονικές αρχές. Αντίθετα ολόκληρη η επιστήμη δείχνει προς το γεγονός ότι δεν είναι καθόλου λογική. Οι ξεκάθαρες αποδείξεις λένε πως είναι λάθος, και όμως η ομοιοπαθητική ακόμα χρησιμοποιείται στο NHS."[223]

Κανονισμοί και επικράτηση

Κύριο λήμμα: Κανονισμοί και επικράτηση της ομοιοπαθητικής
Hampton House, η πρώην τοποθεσία του ομοιοπαθητικού νοσοκομείου του Μπρίστολ, ένα από τα δύο ομοιοπαθητικά νοσοκομεία που διαχειρίζεται το NHS.[13]

Η διάδοση της ομοιοπαθητικής, όπως και η ρύθμισή της, διαφέρει από χώρα σε χώρα. Η πρακτική της ομοιοπαθητικής ασκείται σε παγκόσμιο επίπεδο, και στις περισσότερες χώρες απαιτεί σχετικά επαγγελματικά προσόντα και άδειες.[224] Η κανονισμοί στην Ευρώπη ποικίλλουν ανάλογα με τη χώρα. Σε κάποιες χώρες δεν υπάρχουν συγκεκριμένες νομικές ρυθμίσεις που αφορούν την ομοιοπαθητική, ενώ σε άλλες απαιτούνται άδειες ή πτυχία συμβατικής ιατρικής από αναγνωρισμένα πανεπιστήμια. Στη Γερμανία απαιτείται η παρακολούθηση ενός τριετούς εκπαιδευτικού προγράμματος, ενώ η Γαλλία, Αυστρία και Δανία εκδίδουν άδειες για τη διάγνωση ασθενειών ή τη χορήγηση προϊόντων που έχουν σκοπό τη θεραπεία ασθενειών.[224] Σε μερικές Ευρωπαϊκές χώρες η ομοιοπαθητική θεραπεία καλύπτεται από τις δημόσιες υπηρεσίες υγείας, όπως στη Γαλλία, Ηνωμένο Βασίλειο, Δανία και Λουξεμβούργο. Σε άλλες χώρες, όπως το Βέλγιο, η ομοιοπαθητική δεν καλύπτεται. Στην Αυστρία, η δημόσια υπηρεσία υγείας απαιτεί την επιστημονική απόδειξη αποτελεσματικότητας προκειμένου να γίνει αποζημίωση μιας θεραπείας, και η ομοιοπαθητική δεν αποζημιώνεται,[225] αν και μπορούν να γίνουν εξαιρέσεις,[226] ενώ τα ιδιωτικά ασφαλιστικά συμβόλαια μερικές φορές περιλαμβάνουν ομοιοπαθητικές θεραπείες.[224] Η κυβέρνηση της Ελβετίας, μετά από μια 5-ετή δοκιμή, απέσυρε την ομοιοπαθητική και τέσσερις άλλες συμπληρωματικές θεραπείες το 2005, δηλώνοντας πως αυτές δεν πληρούν τις προυποθέσεις αποτελεσματικότητας και κόστους-αποτελεσματικότητας,[227] όμως μετά από ένα δημοψήφισμα του 2009 και οι πέντε θεραπείες θα αποκατασταθούν για μια επιπλέον 6-ετή δοκιμαστική περίοδο από το 2012.[228]

Φάρμακα σε ομοιοπαθητικό φαρμακείο στο Βαρανάσι, Ινδία

Η κυβέρνηση της Ινδίας αναγνωρίζει την ομοιοπαθητική ως ένα από τα εθνικά της συστήματα ιατρικής,[229] και έχει ιδρύσει την Υπηρεσία της Αγιουρβέδας, Γιόγκας και Φυσιοπαθητικής, Ουνάνι, Σίδχας και Ομοιοπαθητικής (AYUSH), παράρτημα του Υπουργείου Υγείας και Οικογενειακής Ευημερίας.[230] Το Κεντρικό Συμβούλιο της Ομοιοπαθητικής ιδρύθηκε το 1973 με σκοπό την επιμέλεια ανώτερης ομοιοπαθητικής παιδείας, και το Εθνικό Ινστιτούτο της Ομοιοπαθητικής το 1975.[231] Απαιτείται τουλάχιστον ένα αναγνωρισμένο πτυχίο στην ομοιοπαθητική και εγγραφή στο εθνικό μητρώο ή το Κεντρικό Μητρώο της Ομοιοπαθητικής για την άσκηση της ομοιοπαθητικής στιν Ινδία.[232]

Στο Ηνωμένο Βασίλειο, οι βουλευτές εξέτασαν την ομοιοπαθητική για να αξιολογήσουν την πολιτική της Κυβέρνησης πάνω στο θέμα, στην οποία περιλαμβάνεται η χρηματοδότηση της ομοιοπαθητικής υπό την πολιτική της Εθνικής Υπηρεσίας Υγείας (NHS) και της κυβέρνησης για την αδειοδότηση των ομοιοπαθητικών φαρμάκων. Η απόφαση της Επιστημονικής και Τεχνολογικής Επιτροπής της Βουλής των Κοινοτήτων ακολουθεί μια γραπτή αιτιολογία από την Κυβέρνηση, η οποία ενημέρωσε την επιτροπή πως το σύστημα αδειοδότησης δεν διαμορφώνεται με βάση τις επιστημονικές αποδείξεις. "Τα τρία στοιχεία του συστήματος αδειοδότησης (για ομοιοπαθητικά προϊόντα) μάλλον δεν αφορούν την ... εξέταση της επιτροπής, καθώς η κυβερνητική θεώρηση των επιστημονικών αποδείξεων δεν αποτελούσε τη βάση για την καθιέρωσή τους," δήλωσε η Επιτροπή. Η εξέταση αναζήτησε γραπτές αποδείξεις και υποβολή εγγράφων από ενδιαφερόμενα μέρη.[233][234]

Το Φεβρουάριο του 2010 η Επιστημονική και Τεχνολογική Επιτροπή συμπέρανε πως:

... το NHS θα πρέπει να παψει τη χρηματοδότηση της ομοιοπαθητικής. Επίσης συμπέρανε πως η Υπηρεσία Ελέγχου Φαρμάκων και Περίθαλψης (Medicines and Healthcare products Regulatory Agency) είναι ανάγκη να μην επιτρέπει ετικέτες ομοιοπαθητικών φαρμάκων, που υπόσχονται θεραπευτικά οφέλη χωρίς αποδείξεις για την αποτελεσματικότητά τους. Εφόσον δεν είναι φάρμακα, τα ομοιοπαθητικά προϊόντα πρέπει να πάψουν να αδειοδοτούνται από το MHRA.

Η Επιτροπή συμφώνησε με την Κυβέρνηση, στο ότι η αποδεικτική βάση δείχνει πως η ομοιοπαθητική δεν είναι αποτελεσματική (δηλαδή δεν λειτουργεί διαφορετικά από το φαινόμενο εκονικών φαρμάκων), και ότι οι εξηγήσεις για το πως θα μπορούσε να λειτουργεί δεν είναι επιστημονικά αληθοφανή.

Η Επιτροπή επίσης συμπέρανε – επειδή η διαθέσιμη επιστημονική βιβλιογραφία δεν ανέδειξε σοβαρές αποδείξεις για την αποτελεσματικότητά της – πως δεν δικαιολογείται η διεξαγωγή πρόσθετων κλινικών δοκιμών της ομοιοπαθητικής.

Κατά την άποψη της Επιτροπής, η ομοιοπαθητική είναι ένα είδος θεραπείας με εικονικά φάρμακα και η Κυβέρνηση θα πρέπει να έχει μια πολιτική χορήγησης εικονικών φαρμάκων. Η Κυβέρνηση δεν είναι πρόθυμη να πάρει θέση όσον αφορά την ορθότητα και ηθική της χορήγησης εικονικών φαρμάκων στους ασθενείς, η οποία συνήθως βασίζεται σε κάποιο βαθμό παραπλάνησης του ασθενή. Η χορήγηση εικονικών φαρμάκων δεν συμβαδίζει με τις αρχές της συνειδητής επιλογής - η οποία σύμφωνα με την Κυβέρνηση είναι ιδιαίτερα σημαντική - καθώς σημαίνει πως οι ασθενείς δεν έχουν όλες τις απαραίτητες πληροφορίες που δίνουν νόημα στην επιλογή τους.

Πέρα από τα ηθικά ζητήματα και την ακεραιότητα της σχέσης γιατρού-ασθενή, η αποκλειστική χορήγηση των εικονικών φαρμάκων είναι κακή ιατρική πρακτική. Η επίδρασή τους είναι αναξιόπιστη και απρόβλεπτη και δεν μπορεί να διαμορφώσει την αποκλειστική βάση καμιάς θεραπείας του NHS.[13]

Η Επιτροπή επίσης δήλωσε:

Φτάσαμε στο συμπέρασμα πως η χορήγηση εικονικών φαρμάκων από το NHS θα πρέπει να γίνεται λιγότερο συχνά. Η χρηματοδότηση των ομοιοπαθητικων νοσοκομείων – νοσοκομείων που ειδικεύονται στην παροχή των εικονικών φαρμάκων – δεν πρέπει να συνεχιστεί, και οι γιατροί του NHS να μην παραπέμπουν τους ασθενείς στους ομοιοπαθητικούς.[235]

Τον Ιούλιο του 2010 ο νεοδιορισμένος Γραμματέας για την Υγεία του Ηνωμένου Βασιλείου υποστήριξε τις τοπικές αποφάσεις της NHS για τη χρηματοδότηση της ομοιοπαθητικής. Η απάντηση της Κυβέρνησης αιτιολογήθηκε σε ένα έγγραφο των δεκαεννέα σελίδων, και δηλώνει πως "η θέση μας όσον αφορά τη χρήση της ομοιοπαθητικής εντός του NHS παραμένει, ότι τα τοπικά NHS και κλινικοί, και όχι το Whitehall, είναι ικανοί να παίρνουν καλύτερες αποφάσεις για το ποιό φάρμακο είναι κατάλληλο για τους ασθενείς τους - συμπεριλαμβανομένων των συμπληρωματικών και εναλλακτικών θεραπειών όπως η ομοιοπαθητική - και να παρέχουν ανάλογες υπηρεσίες." Η απάντηση επίσης δήλωσε πως "ο κυριότερος λόγος για την παροχή της ομοιοπαθητικής από το NHS είναι η δυνατότητα της επιλογής της από τον ασθενή".[236] Κατά το Φεβρουάριο του 2011 μόνο το ένα τρίτο των υπηρεσιών υγείας του NHS συνέχιζαν τη χρηματοδότηση της ομοιοπαθητικής.[237]

Το Πανεπιστήμιο Ντέρμπυ (Derby University) του Ηνωμένου Βασιλείου έχει καταργήσει το ομοιοπαθητικό του πρόγραμμα το 2012, ενώ το Πανεπιστήμιο του Ουέστμινστερ (University of Westminster) σταμάτησε να δέχεται εγγραφές νέων φοιτητών για την ομοιοπαθητική. Το Πανεπιστήμιο Σάλφορντ (Salford University) είχε καταργήσει το ομοιοπαθητικό του πρόγραμμα ένα χρόνο νωρίτερα.[238] Το 2013 η Αρχή των Διαφημιστικών Προτύπων του Ηνωμένου Βασιλείου συμπέρανε πως ο Σύλλογος των Ομοιοπαθητικών στόχευε ευάλωτους ασθενείς, και τους αποθάρρυνε από τη χρήση της απαραίτητης φαρμακευτικής αγωγής με παραπλανητικούς ισχυρισμούς για την αποτελεσματικότητα των ομοιοπαθητικών φαρμάκων.[239]

Δημόσιες αποδοκιμασίες

Από τότε που ο Τζέϊμς Ράντι (James Randi) ξεκίνησε να καταναλώνει ολόκληρα μπουκάλια από ομοιοπαθητικα υπνωτικά χάπια στις διαλέξεις του, η σατιρική "υπερδοσολογία" με ομοιοπαθητικά φάρμακα από άτομα ή ομάδες έχει γίνει ιδιαίτερα δημοφιλής, σε εκδηλώσεις "μαζικής αυτοκτονίας".[240][241][242][243] Το 2010 ο Σύλλογος των Σκεπτικών του Μέρσυσαϊντ (Merseyside Skeptics Society) από το Ηνωμένο Βασίλειο ξεκίνησε την "καμπάνια 10:23", ενθαρρύνοντας διάφορες ομάδες να συμμετέχουν σε εκδηλώσεις δημόσιας υπερδοσολογίας. Το 2011 η καμπάνια 10:23 επεκτάθηκε, με συμμετοχή από 69 ομάδες, 54 από τις οποίες κατέγραψαν τις εκδηλώσεις τους σε βίντεο.[244] Στη διάσκεψη Berkeley SkeptiCal τον Απρίλιο του 2012, πάνω από 100 άτομα συμμετείχαν σε μαζική υπερδοσολογία καταναλώνοντας caffea cruda, το οποίο υποτίθεται πως αντιμετωπίζει την αϋπνία.[245][246]

Οι μη-κερδοσκοπικοί, εκπαιδευτικοί οργανισμοί Κέντρο Ερευνών (Center for Inquiry, CFI) και η συνεργαζόμενη Επιτροπή για Σκεπτική Έρευνα (Committee for Skeptical Inquiry, CSI) έχουν υποβάλλει άιτηση στον Οργανισμο Ελέγχου Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ (Food and Drug Administration, FDA), ασκώντας κριτική στην εταιρεία Boiron για παραπλανητική επισήμανση και διαφήμιση του Oscillococcinum. Το CFI του Canada καλεί άτομα, που αισθάνονται πως έχουν υποστεί ζημιά από ομοιοπαθητικά φάρμακα, να επικοινωνήσουν μαζί τους.[247]

Τον Αύγουστο του 2011,[248] κατατέθηκε ομαδική αγωγή[248] εναντίον της Boiron εκ μέρους "όλων των κατοίκων της Καλιφόρνια, οι οποίοι έχουν αγοράσει Oscillo μέσα στα τελευταία τέσσερα χρόνια." Η αγωγή υποστηρίζει πως "δεν είναι τίποτα άλλο από ένα χάπι ζάχαρης," "παρά τη ψευδή διαφήμισή του, σύμφωνα με την οποία περιέχει κάποιο ενεργό συστατικό που αντιμετωπίζει τα συμπτώματα της γρίπης."[249]

Η δημοσιογράφος Έρικα Τζόνσον (Erica Johnson) του CBC News, διεξήγαγε μια έρευνα για την εκπομπή Marketplace με αντικείμενο την ομοιοπαθητική βιομηχανία του Καναδά, και βρήκε πως "είναι βασισμένη σε ελαττωματική επιστήμη και ανόητους συλλογισμούς". Ο σκεπτικοί από το Κέντρο Ερευνών (CFI) του Βανκούβερ συμμετείχαν σε μαζική υπερδοσολογία έξω από μια αίθουσα επειγόντων περιστατικών, καταναλώνοντας ολόκληρα μπουκάλια "φαρμάκων", τα οποία υποτίθεται ότι μπορούσαν να προκαλέσουν τον ύπνο, εμετό ή θάνατο, αλλά μετά από 45 λεπτά παρακολούθησης κανείς δεν έχει νοιώσει ανεπιθύμητες ενέργειες. Η Τζόνσον έκανε ερωτήσεις σε ομοιοπαθητικούς και αντιπροσώπους εταιρειών για τις θεραπείες καρκίνου και υποτιθέμενα εμβόλια. Όλοι τους ανέφεραν θετικά αποτελέσματα, κανείς όμως δεν μπόρεσε να επιδείξει επιστημονικά δεδομένα που υποστηρίζουν αυτούς τους ισχυρισμούς, παρά μόνο δηλώσεις τύπου "δουλεύει". Η Τζόνσον δεν μπόρεσε να βρεί καμία απόδειξη για την παρουσία ενεργών συστατικών σε ομοιοπαθητικά φάρμακα. Η ανάλυση που πραγματοποιήθηκε στο τμήμα χημείας του Πανεπιστημίου του Τορόντο βρήκε πως η ποσότητα του ενεργού συστατικού είναι τόσο μικρή που "ισοδυναμεί με 5 δισεκατομμυριοστά της ποσότητας ασπιρίνης που περιέχει... ένα χάπι". Ο στρύχνος (belladonna) και το σιρώπι ipecac "σε τυφλό πείραμα δεν θα διέφεραν καθόλου."[250][251]

Το Αμερικανικό Κολλέγιο της Ιατρικής Τοξικολογίας (American College of Medical Toxicology) και η Αμερικανική Ακαδημία Κλινικής Τοξικολογίας (American Academy of Clinical Toxicology) δεν συνιστούν σε κανένα τη χρήση των ομοιοπαθητικών φαρμάκων για θεραπεία ή πρόληψη ασθενειών.[252] Οι οργανισμοί αυτοί αναφέρουν πως δεν υπάρχουν αποδείξεις για την αποτελεσματικότητα των ομοιοπαθητικών φαρμάκων, ενώ υπάρχουν αποδείξεις για πιθανή ζημιά που η χρήση τους μπορεί να προκαλέσει, καθώς και έμμεσο κίνδυνο για την υγεία που σχετίζεται με την καθυστέρηση της συμβατικής θεραπείας.[252]

Δείτε επίσης

Παραπομπές

  1. ↑ Hahnemann, Samuel (1833). The Homœopathic Medical Doctrine, or "Organon of the Healing Art". Dublin: W.F. Wakeman. σελίδες iii, 48–49. Observation, reflection, and experience have unfolded to me that the best and true method of cure is founded on the principle, similia similibus curentur. To cure in a mild, prompt, safe, and durable manner, it is necessary to choose in each case a medicine that will excite an affection similar (ὅμοιος πάθος) to that against which it is employed.  Translator: Charles H. Devrient, Esq.
  2. ↑ 2,0 2,1 Tuomela R (1987). «Chapter 4: Science, Protoscience, and Pseudoscience». Στο: Pitt JC, Marcello P. Rational Changes in Science: Essays on Scientific Reasoning. Boston Studies in the Philosophy of Science. 98. Springer. σελίδες 83–101. doi:10.1007/978-94-009-3779-6_4. ISBN 978-94-010-8181-8.  Missing or empty |title= (βοήθεια)
  3. ↑ 3,0 3,1 Smith K (2012). «Homeopathy is Unscientific and Unethical». Bioethics 26 (9): 508–512. doi:10.1111/j.1467-8519.2011.01956.x. 
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 Baran GR, Kiana MF, Samuel SP (2014). Chapter 2: Science, Pseudoscience, and Not Science: How Do They Differ?. Healthcare and Biomedical Technology in the 21st Century. Springer. σελίδες 19–57. doi:10.1007/978-1-4614-8541-4_2. ISBN 978-1-4614-8540-7. within the traditional medical community it is considered to be quackery CS1 maint: Πολλαπλές ονομασίες: authors list (link)
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 Ernst, E. (2002). «A systematic review of systematic reviews of homeopathy». British Journal of Clinical Pharmacology 54 (6): 577–82. doi:10.1046/j.1365-2125.2002.01699.x. PMID 12492603. 
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 Shang, Aijing; Huwiler-Müntener, Karin; Nartey, Linda; Jüni, Peter; Dörig, Stephan; Sterne, Jonathan AC; Pewsner, Daniel; Egger, Matthias (2005), «Are the clinical effects of homoeopathy placebo effects? Comparative study of placebo-controlled trials of homoeopathy and allopathy», The Lancet 366 (9487): 726–732, doi:10.1016/S0140-6736(05)67177-2, PMID 16125589 
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 Evidence Check 2: Homeopathy - Science and Technology Committee, British House of Commons Science and Technology Committee, 22 February 2010, http://www.publications.parliament.uk/pa/cm200910/cmselect/cmsctech/45/4504.htm, ανακτήθηκε στις 2014-04-05 
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 Hahnemann S (1921), The Organon of the Healing Art (6th έκδοση), aphorism 128, ISBN 0-87983-228-2 
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 «Dynamization and Dilution», Complementary and Alternative Medicine, Creighton University Department of Pharmacology, http://altmed.creighton.edu/Homeopathy/philosophy/dilution.htm, ανακτήθηκε στις 2009-03-24 
  10. ↑ Hahnemann S (1833), The Organon of the Healing Art (5th έκδοση), aphorisms 5 and 217, ISBN 0-87983-228-2 
  11. ↑ Ernst, Edzard (December 2012). «Homeopathy: A Critique of Current Clinical Research». Skeptical Inquirer 36 (6). http://www.csicop.org/si/show/homeopathy_a_critique_of_current_clinical_research. 
  12. ↑ Atwood, Kimball (11 Ιανουαρίου 2008). «Homeopathy and Evidence-Based Medicine: Back to the Future – Part II». Science Based Medicine. Ανακτήθηκε στις 18 Σεπτεμβρίου 2013. 
  13. ↑ 13,0 13,1 13,2 13,3 UK Parliamentary Committee Science and Technology Committee - "Evidence Check 2: Homeopathy"
  14. ↑ 14,0 14,1 Grimes D R (2012), «Proposed mechanisms for homeopathy are physically impossible», FACT 17 (3): 149, doi:10.1111/j.2042-7166.2012.01162.x  Σφάλμα αναφοράς: Μη έγκυρη ετικέτα <ref> • όνομα " GrimesFACT " ορίζεται πολλές φορές με διαφορετικό περιεχόμενο
  15. ↑ 15,0 15,1 Cucherat, M; Haugh, MC; Gooch, M; Boissel, JP (2000), «Evidence of clinical efficacy of homeopathy. A meta-analysis of clinical trials. HMRAG. Homeopathic Medicines Research Advisory Group», European journal of clinical pharmacology 56 (1): 27–33, PMID 10853874 
  16. ↑ 16,0 16,1 16,2 Caulfield, Timothy; Debow, Suzanne (2005), «A systematic review of how homeopathy is represented in conventional and CAM peer reviewed journals», BMC Complementary and Alternative Medicine 5: 12, doi:10.1186/1472-6882-5-12, PMID 15955254 
  17. ↑ 17,0 17,1 Shaw, D. M. (2010). «Homeopathy is where the harm is: Five unethical effects of funding unscientific 'remedies'». Journal of Medical Ethics 36 (3): 130–131. doi:10.1136/jme.2009.034959. PMID 20211989. 
  18. ↑ Mashta, O. (24 August 2009). «WHO warns against using homoeopathy to treat serious diseases». BMJ 339 (aug24 2): b3447–b3447. doi:10.1136/bmj.b3447. 
  19. ↑ 19,0 19,1 Kleijnen, J; Knipschild, P; Ter Riet, G (1991), «Clinical trials of homoeopathy», BMJ 302 (6772): 316–23, doi:10.1136/bmj.302.6772.316, PMID 1825800 
  20. ↑ «Homeopathy is nonsense, says new chief scientist». Daily Telegraph. 18 Απριλίου 2013. Ανακτήθηκε στις 9 Σεπτεμβρίου 2013. 
  21. ↑ Paul S. Boyer. The Oxford Companion to United States History. ISBN 9780195082098. Ανακτήθηκε στις 15 Ιανουαρίου 2013. After 1847, when regular doctors organized the American Medical Association (AMA), that body led the war on "quackery," especially targeting dissenting medical groups such as homeopaths, who prescribed infinitesimally small doses of medicine. Ironically, even as the AMA attacked all homeopathy as quackery, educated homeopathic physicians were expelling untrained "quacks" from their ranks. 
  22. ↑ James Randi (1995). An encyclopedia of claims, frauds, and hoaxes of the occult and supernatural. St. Martin's Press. ISBN 9780312109745. Ανακτήθηκε στις 15 Ιανουαρίου 2013. 
  23. ↑ 23,0 23,1 «Supported by science?: What Canadian naturopaths advertise to the public». Ανακτήθηκε στις 15 Ιανουαρίου 2013. Within the non-CAM scientific community, homeopathy has long been viewed as a sham 
  24. ↑ Hemenway, Henry Bixby (1894), «Modern Homeopathy and Medical Science», JAMA: the Journal of the American Medical Association (11): 367, doi:10.1001/jama.1894.02420900001001 
  25. ↑ «Paracelsus (German-Swiss physician)», Britannica Online Encyclopedia, Encyclopædia Britannica, http://www.britannica.com/EBchecked/topic/442424/Paracelsus, ανακτήθηκε στις 2009-03-24 
  26. ↑
    • Hodgson B (2001), In the Arms of Morpheus: The Tragic History of Morphine, Laudanum and Patent Medicines, Firefly Books, σελ. 18, ISBN 1-55297-540-1 
    • Griffin, J. P. (2004), «Venetian treacle and the foundation of medicines regulation», British Journal of Clinical Pharmacology 58 (3): 317–25, doi:10.1111/j.1365-2125.2004.02147.x, PMID 15327592 
  27. ↑ «British Medical Journal», BMJ 1 (533): 283–4, 1871, doi:10.1136/bmj.1.533.283 
  28. ↑ 28,0 28,1 Kaufman M (1971), Homeopathy in America: The rise and fall of a medical heresy, The Johns Hopkins University Press, ISBN 978-0-8018-1238-5 [Χρειάζεται σελίδα]
  29. ↑ 29,0 29,1 Edzard Ernst; Singh, Simon (2008), Trick or Treatment: The Undeniable Facts about Alternative Medicine, New York: W. W. Norton, ISBN 0-393-06661-4 
  30. ↑ Lasagna L (1970), The doctors' dilemmas, New York: Collier Books, σελ. 33, ISBN 978-0-8369-1669-0 
  31. ↑ W. Steven Pray (1 Αυγούστου 2003). a History of Nonprescription Product Regulation. Psychology Press. σελ. 192. ISBN 978-0-7890-1538-9. Ανακτήθηκε στις 21 Ιανουαρίου 2013. 
  32. ↑ Dean ME (2001), «Homeopathy and "the progress of science"», Hist Sci 39 (125 Pt 3): 255–83, PMID 11712570, http://www.shpltd.co.uk/dean-homeopathy.pdf, ανακτήθηκε στις 2009-03-31 
  33. ↑ Robert W. Ullman· Judyth Reichenberg-Ullman (1 Οκτωβρίου 1994). The Patient's Guide to Homeopathic Medicine. Picnic Point Press. σελίδες 1–2. ISBN 978-0-9640654-2-0. Ανακτήθηκε στις 24 Ιανουαρίου 2013. 
  34. ↑ 34,0 34,1 34,2 Oliver Wendell Holmes, Sr. (1842), Homoeópathy and its kindred delusions: Two lectures delivered before the Boston Society for the Diffusion of Useful Knowledge, Boston  as reprinted in Oliver Wendell Holmes, Sr. (1861), Currents and Counter-currents in Medical Science, Ticknor and Fields, σελ. 72–188, OCLC 1544161, http://books.google.com/?id=c8MNAAAAYAAJ 
  35. ↑ The Dental Cosmos: A Monthly Record of Dental Science, Editor Edward C. Kirk, D.D.S., Vol. XXXVI, p. 1031-1032
  36. ↑ Atwood, Kimball (4 Ιανουαρίου 2008). «Homeopathy and Evidence-Based Medicine: Back to the Future». Science Based Medicine. Ανακτήθηκε στις 9 Σεπτεμβρίου 2013. 
  37. ↑ Richard Haehl (1922). Samuel Hahnemann: His Life and Work : Based on Recently Discovered State Papers, Documents, Letters, Etc. B. Jain Publishers. σελ. 101. ISBN 978-81-7021-693-3. Ανακτήθηκε στις 24 Ιανουαρίου 2013. 
  38. ↑ Anne Taylor Kirschmann (2004). A Vital Force: Women in American Homeopathy. Rutgers University Press. σελ. 11. ISBN 978-0-8135-3320-9. Ανακτήθηκε στις 28 Ιανουαρίου 2013. 
  39. ↑ Hahnemann S (1833), The Organon of the Healing Art (5th έκδοση), aphorism 269, ISBN 0-87983-228-2 . Hahnemann S (1842), The Organon of the Healing Art (6th έκδοση) (δημοσιεύθηκε 1921), aphorism 270, ISBN 0-87983-228-2 
  40. ↑ 40,0 40,1 40,2 «History of Homeopathy», Creighton University Department of Pharmacology, http://altmed.creighton.edu/Homeopathy/history.htm, ανακτήθηκε στις 2007-07-23 
  41. ↑ J. H. Clarke· John Henry Clarke (1 Ιανουαρίου 2001). Homeopathy Explained. Nanopathy. σελίδες 22–. GGKEY:JWCD56EF80T. Ανακτήθηκε στις 12 Ιανουαρίου 2013. 
  42. ↑ 42,0 42,1 King S, «Miasms in homeopathy», Classical homeopathy, http://homepage.ntlworld.com/homeopathy_advice/Theory/Intermediate/miasm.html, ανακτήθηκε στις 2009-03-25 
  43. ↑ Ward JW, «Taking the History of the Case», Pacific Coast Jnl of Homeopathy, July 1937, http://homeoint.org/cazalet/ward/historycase.htm, ανακτήθηκε στις 2007-10-22 
  44. ↑ «Cause of Disease in homeopathy», Creighton University Department of Pharmacology, http://altmed.creighton.edu/Homeopathy/philosophy/cause.htm, ανακτήθηκε στις 2007-07-23 
  45. ↑ Hahnemann S (1828), Die chronischen Krankheiten, ihre eigenthümliche Natur und homöopathische Heilung [The chronic diseases, their specific nature and homoeopathic treatment], Dresden and Leipzig: Arnoldische Buchhandlung, http://books.google.com/?id=Xfk3AAAAMAAJ [Χρειάζεται σελίδα]
  46. ↑ «Cause of disease», Creighton University School of Medicine, http://altmed.creighton.edu/Homeopathy/philosophy/cause.htm, ανακτήθηκε στις 2009-07-31  [νεκρός σύνδεσμος]
  47. ↑ Hahnemann S (1833/1921), The Organon of the Healing Art (5th/6th έκδοση), ISBN 0-87983-228-2 [Χρειάζεται σελίδα]
  48. ↑ Whorton JC (2004), Nature Cures: The History of Alternative Medicine in America, New York: Oxford University Press, σελ. 18, 52, ISBN 0-19-517162-4, http://books.google.com/?id=RU0DndWVSPoC&pg=PA18 
  49. ↑ 49,0 49,1 49,2 49,3 49,4 Shelton, Jay W. (2004), Homeopathy: How it Really Works, Amherst, New York: Prometheus Books, ISBN 978-1-59102-109-4 
  50. ↑ Miller, Timothy (1995). America's alternative religions. State University of New York Press, Albany. σελ. 80. ISBN 978-0-7914-2397-4. 
  51. ↑ Winston J (2006), «Homeopathy Timeline», The Faces of Homoeopathy, Whole Health Now, ISBN 0-473-05607-0, http://www.wholehealthnow.com/homeopathy_pro/homeopathy_1825_1849.html, ανακτήθηκε στις 2007-07-23 
  52. ↑ Toufexis A, Cole W, Hallanan DB (25 September 1995), «Is homeopathy good medicine?», Time, http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,983466,00.html 
  53. ↑ Ernst, E.; Kaptchuk, TJ (1996), «Homeopathy revisited», Archives of Internal Medicine 156 (19): 2162–4, doi:10.1001/archinte.156.19.2162, PMID 8885813 
  54. ↑ Coulter HL (1973), Divided Legacy, Berkeley: North Atlantic, σελ. II:544–6; III:267–70, 298–305, OCLC 9538442 
  55. ↑ Death rates in conventional hospitals were typically two- to eight-fold higher than in homeopathic hospitals for patients with these infectious diseases; see Bradford TL (2007), The logic of figures or comparative results of homeopathic and other treatments, Kessinger, ISBN 1-4304-8892-1 [Χρειάζεται σελίδα]
  56. ↑ Forbes J (1846), Homeopathy, allopathy and young physic, London 
  57. ↑ Simpson JY (1853), Homoeopathy, its tenets and tendencies, theoretical, theological and therapeutical, Edinburgh: Sutherland & Knox, σελ. 11 
  58. ↑ Allen JA, επιμ.. (1867), «Homœopathists vs homœopathy», Chic Med J (A.B. Case.) 24: 268–269, http://books.google.com/?id=R08VAAAAYAAJ&pg=PA268&vq=leading+europe+abandoning 
  59. ↑ Paul Ulrich Unschuld (9 Αυγούστου 2009). What Is Medicine?: Western and Eastern Approaches to Healing. University of California Press. σελ. 171. ISBN 978-0-520-94470-1. Ανακτήθηκε στις 7 Σεπτεμβρίου 2013. 
  60. ↑ Homeopathic Hassle, 1956-08-20, http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,891760,00.html 
  61. ↑ Rader WM (1985-03-01), Riding the coattails of homeopathy's revival, FDA Consumer Magazine, http://www.homeowatch.org/history/fdac1.html 
  62. ↑ 62,0 62,1 62,2 Jonas, WB; TJ Kaptchuk; K Linde (2003-03). «A critical overview of homeopathy.». Annals of internal medicine 138 (5): 393–399. doi:10.7326/0003-4819-138-5-200303040-00009. 
  63. ↑ Lockie, Andrew (2000). Encyclopedia of Homeopathy (1st έκδοση). New York City, NY: Dorling Kindersley. σελ. 19. ISBN 978-0-7566-1871-1. 
  64. ↑ O'Hara M (2002-01-05), A question of health or wealth?, London, http://www.guardian.co.uk/money/2002/jan/05/lifeinsurance.jobsandmoney 
  65. ↑ Bruce M. Hood (7 Απριλίου 2009). SuperSense. HarperCollins. σελ. 157. ISBN 978-0-06-186793-4. Ανακτήθηκε στις 7 Σεπτεμβρίου 2013. 
  66. ↑ Jones K, «Materia medica: remedy information», http://www.elixirs.com/medica.htm, ανακτήθηκε στις 2007-07-24 
  67. ↑ 67,0 67,1 67,2 Bellavite, Paolo; Conforti, Anita; Piasere, Valeria; Ortolani, Riccardo (2005), «Immunology and Homeopathy. 1. Historical Background», Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine 2 (4): 441–52, doi:10.1093/ecam/neh141, PMID 16322800 
  68. ↑ Lee J, Thompson E (2007), «X-ray drug picture», The Homeopath (Northampton: Society of Homeopaths) 26 (2): 43–48, ISSN 0263-3256 
  69. ↑ Lee J, Thompson E (2007), «Postironium - the vastness of the universe knocks me off my feet», The Homeopath (Society of Homeopaths) 26 (2): 49–54, ISSN 0263-3256 
  70. ↑ Shah R, «Call for introspection and awakening», Life Force Center, http://www.askdrshah.com/images/lancet.pdf, ανακτήθηκε στις 2007-07-24 
  71. ↑ Barwell B (2000), «The wo-wo effect», Homoeopathica 20 (3), http://www.homeopathy.ac.nz/editorials/2000/vol-20-no-3-june-2000-the-wo-wo-effect/, ανακτήθηκε στις 2009-04-02 
  72. ↑ Stephen Barrett, M.D., Homeopathy: The Ultimate Fake, http://www.quackwatch.org/01QuackeryRelatedTopics/homeo.html, ανακτήθηκε στις 2011-05-26 
  73. ↑ Kayne SB (2006), Homeopathic pharmacy: theory and practice (2 έκδοση), Elsevier Health Sciences, σελ. 53, ISBN 978-0-443-10160-1, http://books.google.com/?id=w2IFcHJYTSYC&lpg=PA52&dq=homeopathic%20proving%20method&pg=PA53#v=onepage&q&f=false 
  74. ↑ In standard chemistry, this produces a substance with a concentration of 0.01%, measured by the volume-volume percentage method.
  75. ↑ «Glossary of Homeopathic Terms», Creighton University Department of Pharmacology, http://altmed.creighton.edu/Homeopathy/Glossary.htm, ανακτήθηκε στις 2009-02-15 
  76. ↑ Smith T (1989), Homeopathic Medicine, Healing Arts Press, σελ. 14–15 
  77. ↑ «Similia similibus curentur (Like cures like)», Creighton University Department of Pharmacology, http://altmed.creighton.edu/Homeopathy/philosophy/similia.htm, ανακτήθηκε στις 2007-08-20 
  78. ↑ http://www.ritecare.com/homeopathic/guide_potency.asp
  79. ↑ 79,0 79,1 79,2 For further discussion of homeopathic dilutions and the mathematics involved, see Homeopathic dilutions.
  80. ↑ 80,0 80,1 Bambridge AD (1989), Homeopathy investigated, Kent, England: Diasozo Trust, ISBN 0-948171-20-0 
  81. ↑ 81,0 81,1 Andrews P (1990), «Homeopathy and Hinduism», The Watchman Expositor (Watchman Fellowship) 7 (3), http://www.watchman.org/na/homeopth.htm 
  82. ↑ A 12C solution produced using sodium chloride (also called natrum muriaticum in homeopathy) is the equivalent of dissolving 0.36 mL of table salt, weighing about 0.77 g, into a volume of water the size of the Atlantic Ocean, since the volume of the Atlantic Ocean and its adjacent seas is 3.55×108 km3 or 3.55×1020 L : Emery KO, Uchupi E (1984), The geology of the Atlantic Ocean, Springer, ISBN 0-387-96032-5, http://books.google.com/?id=6J0TAAAAYAAJ&q=355+x+106+km3+in+the+whole&dq=355+x+106+km3+in+the+whole 
  83. ↑ The volume of all water on earth is about 1.36×109 km3: «Earth's water distribution», Water Science for Schools, United States Geological Survey, 28 August 2006, ISBN 0-07-825402-7, http://ga.water.usgs.gov/edu/waterdistribution.html 
  84. ↑ Gleick PH, Water resources, In Encyclopedia of climate and weather, 2, New York: Oxford University Press, 1996, σελ. 817–823 
  85. ↑ Robert L. Park (2008), Superstition: Belief in the Age of Science, Princeton University Press, σελ. 145–146, ISBN 0-691-13355-7 
  86. ↑ Fisher, P (2007), «The Memory of Water: a scientific heresy?», Homeopathy 96 (3): 141–2, doi:10.1016/j.homp.2007.05.008, PMID 17678808 
  87. ↑ van Haselen, R. (Nov 2005). «To which extent should potency choice in homeopathy be "regulated": has European legislation gone too far?». Wien Med Wochenschr. 155 (21-22): 479–81. doi:10.1007/s10354-005-0231-z. PMID 16425107. 
  88. ↑ Wheeler CE (1941), Dr. Hughes: Recollections of some masters of homeopathy, Health through homeopathy 
  89. ↑ Bodman F (1970), The Richard Hughes memorial lecture, BHJ, σελ. 179–193 
  90. ↑ «HeadOn: Headache drug lacks clinical data», ConsumerReportsHealth.org, Consumers Union, http://www.consumerreports.org/cro/health-fitness/drugs-supplements/headon-9-07/overview/0709_headache_ov_1.htm, ανακτήθηκε στις 2009-03-25 
  91. ↑ «Analysis of Head On», James Randi's Swift, http://www.randi.org/jr/2006-07/072806academic.html#i15, ανακτήθηκε στις 2006-07-27 
  92. ↑ Dantas, F; Fisher, P; Walach, H; Wieland, F; Rastogi, D; Teixeira, H; Koster, D; Jansen, J και άλλοι. (2007), «A systematic review of the quality of homeopathic pathogenetic trials published from 1945 to 1995», Homeopathy 96 (1): 4–16, doi:10.1016/j.homp.2006.11.005, PMID 17227742 
  93. ↑ Kayne SB (2006), Homeopathic pharmacy: theory and practice (2 έκδοση), Elsevier Health Sciences, σελ. 52, ISBN 978-0-443-10160-1, http://books.google.com/?id=w2IFcHJYTSYC&pg=PA52&dq=homeopathic+proving+method 
  94. ↑ Cassedy JH (1999), American Medicine and Statistical Thinking, 1800–1860, iUniverse, ISBN 978-1-58348-428-9 [Χρειάζεται σελίδα]
  95. ↑ Fye WB (1986), «Nitroglycerin: a homeopathic remedy», Circulation 73 (1): 21–9, doi:10.1161/01.CIR.73.1.21, PMID 2866851, http://circ.ahajournals.org/cgi/reprint/73/1/21.pdf 
  96. ↑ Hahnemann S (1796), «Versuch über ein neues Prinzip zur Auffindung der Heilkräfte der Arzneisubstanzen, nebst einigen Blicken auf die bisherigen», Hufelands Journal II (3) 
  97. ↑ Hahnemann S (1805), Fragmenta de Viribus medicamentorum Positivis, Leipzig 
  98. ↑ Hahnemann S, Stapf E, Gross G, de Brunnow EG (1826–1828), Materia medica pura; sive, Doctrina de medicamentorum viribus in corpore humano sano observatis; e Germanico sermone in Latinum conversa, Dresden: Arnold, OCLC 14840659 
  99. ↑ Are the principles of Homeopathy scientifically valid?, Creighton University School of Medicine, http://altmed.creighton.edu/Homeopathy/science/validity.htm 
  100. ↑ Stehlin I (1996), «Homeopathy: Real medicine or empty promises?», U.S. Food and Drug Administration, http://findarticles.com/p/articles/mi_m1370/is_n10_v30/ai_18979004/, ανακτήθηκε στις 2007-10-01 
  101. ↑ Boger CM, von Bönninghausen CMF, Bradford TL (1999), Boenninghausen's characteristics, materia medica & repertory : with word index (reprint έκδοση), New Delhi: B. Jain, ISBN 81-7021-207-3, OCLC 46785916 
  102. ↑ Mathur KN (2003), Prinzipien der homöopathischen Verschreibung: Synopsis weltweiter klinischer Erfahrungen, Georg Thieme Verlag, σελ. 122–123, ISBN 3-8304-9021-6, OCLC 76518035 
  103. ↑ 103,0 103,1 103,2 Ernst, E (2005), «Is homeopathy a clinically valuable approach?», Trends in Pharmacological Sciences 26 (11): 547–8, doi:10.1016/j.tips.2005.09.003, PMID 16165225 
  104. ↑ Sagar, SM (2007), «Homeopathy: Does a teaspoon of honey help the medicine go down?», Current oncology (Toronto, Ont.) 14 (4): 126–7, PMID 17710203 
  105. ↑ 105,0 105,1 Sam Jones, "Homeopathy protesters to take 'mass overdose' outside Boots", The Guardian, 29 January 2010>
  106. ↑ Coghlan A (1 Φεβρουαρίου 2010). «Mass drug overdose – none dead». New Scientist. Ανακτήθηκε στις 20 Απριλίου 2012. 
  107. ↑ 107,0 107,1 Label data
  108. ↑ Teut, Michael; Dahler, JÖrn; Schnegg, Christoph (2008), «A Homoeopathic Proving of Galphimia glauca», Forschende Komplementärmedizin / Research in Complementary Medicine 15 (4): 211–7, doi:10.1159/000148825 
  109. ↑ Description of Histaminum Hydrochloricum
  110. ↑ Luffa operculata L. COGN Sponge Cucumber
  111. ↑ Harris, Gardinier (June 16, 2009). «FDA Warns Against Use of Zicam». New York Times. http://www.nytimes.com/2009/06/17/health/policy/17nasal.html?hp. 
  112. ↑ Hoff D, «Isopathy», Classical homeopathy information, homeoinfo.com, http://www.homeoinfo.com/08_non-classical_topics/is_it_homeopathy/isopathy.php, ανακτήθηκε στις 2009-03-26 
  113. ↑ Kayne SB (2006), Homeopathic pharmacy: theory and practice (2 έκδοση), Elsevier Health Sciences, σελ. 171, ISBN 978-0-443-10160-1, http://books.google.co.uk/books?id=w2IFcHJYTSYC 
  114. ↑ Vanhaselen, R (1999), «The relationship between homeopathy and the Dr Bach system of flower remedies: A critical appraisal», British Homoeopathic journal 88 (3): 121–7, doi:10.1054/homp.1999.0308, PMID 10449052 
  115. ↑ Ernst, E (2002), «"Flower remedies": a systematic review of the clinical evidence», Wiener klinische Wochenschrift 114 (23–24): 963–6, PMID 12635462 
  116. ↑ Saxton, J (2007), «The diversity of veterinary homeopathy», Homeopathy 96 (1): 3, doi:10.1016/j.homp.2006.11.010, PMID 17227741 
  117. ↑ 117,0 117,1 Hektoen, L (2005), «Review of the current involvement of homeopathy in veterinary practice and research», Veterinary Record 157 (8): 224–9, PMID 16113167 
  118. ↑ Alternative pet remedies: Government clampdown
  119. ↑ Kempf, EJ (1906). «European Medicine: A Résumé of Medical Progress During the Eighteenth and Nineteenth Centuries». Medical library and historical journal 4 (1): 86–100. PMID 18340908. 
  120. ↑ «When to believe the unbelievable», Nature 333 (6176): 787, 1988, doi:10.1038/333787a0, PMID 3386722 
  121. ↑ 121,0 121,1 Maddox, J.; Randi, J.; Stewart, W. (1988). «"High-dilution" experiments a delusion». Nature 334 (6180): 287–291. doi:10.1038/334287a0. PMID 2455869. Bibcode: 1988Natur.334..287M. 
  122. ↑ «Issues». Homeopathy. NHS. 23 Ιουνίου 2009. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Ιουλίου 2010. Ανακτήθηκε στις 23 Σεπτεμβρίου 2010.  Σφάλμα αναφοράς: Μη έγκυρη ετικέτα <ref> • όνομα " nhsdirect " ορίζεται πολλές φορές με διαφορετικό περιεχόμενο
  123. ↑ Rose Shapiro (30 Σεπτεμβρίου 2010). Suckers: How Alternative Medicine Makes Fools of Us All. Random House. σελίδες 97–. ISBN 978-1-4090-5916-5. 
  124. ↑ «Homeopathy: An Introduction». NCCAM. Ανακτήθηκε στις 25 Μαρτίου 2014. 
  125. ↑ 125,0 125,1 Orzel, Chad (2009). How to Teach Physics to Your Dog. Simon and Schuster. σελίδες 221–3. ISBN 141657901X. 
  126. ↑ 126,0 126,1 Teixeira, J (2007), «Can water possibly have a memory? A sceptical view», Homeopathy 96 (3): 158–62, doi:10.1016/j.homp.2007.05.001, PMID 17678811 
  127. ↑ 127,0 127,1 Levy, G (1986), «Kinetics of drug action: An overview», Journal of Allergy and Clinical Immunology 78 (4 Pt 2): 754–61, doi:10.1016/0091-6749(86)90057-6, PMID 3534056 
  128. ↑ Ernst, E (2007), «Placebo: new insights into an old enigma», Drug Discovery Today 12 (9–10): 413–8, doi:10.1016/j.drudis.2007.03.007, PMID 17467578 
  129. ↑ Milgrom, L (2007), «Conspicuous by its absence: the Memory of Water, macro-entanglement, and the possibility of homeopathy», Homeopathy 96 (3): 209–19, doi:10.1016/j.homp.2007.05.002, PMID 17678819 
  130. ↑ Teixeira, José; Luzar, Alenka; Longeville, Stéphane (2006), «Dynamics of hydrogen bonds: how to probe their role in the unusual properties of liquid water», Journal of Physics: Condensed Matter 18 (36): S2353–62, doi:10.1088/0953-8984/18/36/S09 
  131. ↑ 131,0 131,1 Weissmann, G (2006), «Homeopathy: Holmes, Hogwarts, and the Prince of Wales», The FASEB Journal 20 (11): 1755–8, doi:10.1096/fj.06-0901ufm, PMID 16940145 
  132. ↑ Anick, David J (2004), «High sensitivity 1H-NMR spectroscopy of homeopathic remedies made in water», BMC Complementary and Alternative Medicine 4: 15, doi:10.1186/1472-6882-4-15, PMID 15518588 
  133. ↑ Randi J (29 November 2002), «Horizon's homeopathic coup, Cuzco's altitude, more funny sites, the clangers, overdue, Orbito nabbed in Padua, Randi a zombie?, Stellar guests at amazing meeting, and great new Shermer books!», Swift, Online Newsletter of the JREF, James Randi Educational Foundation, http://www.randi.org/jr/112902.html, ανακτήθηκε στις 2006-09-20 
  134. ↑ ISO 3696: 1987
  135. ↑ e.g. Dana Ullman, MPH. Essential Homeopathy: What It Is and What It Can Do for You. New World Library, Novato. California, January 2002. ISBN 1-57731-206-6. p. 41: "Classical homeopaths usually use high-potency medicines (200, 1M, 10M, 50M, and higher; "M" refers to the Roman numeral for one thousand, meaning that they were diluted either 1:10 or 1:100 one thousand times) more than low-potency remedies (3, 6, or 12)."
  136. ↑ e.g. Dana Ullman, MPH. Essential Homeopathy: What It Is and What It Can Do for You. New World Library, Novato. California, January 2002. ISBN 1-57731-206-6. p. 62: "Homeopaths often simply prescribe one dose of one high-potency remedy, and these more powerful remedies tend to be more susceptible to being neutralized than lower-potency medicines."
  137. ↑ Boyd, Windy A; Williams, Phillip L (2003), «Comparison of the sensitivity of three nematode species to copper and their utility in aquatic and soil toxicity test», Environmental Toxicology and Chemistry 22 (11): 2768–74, doi:10.1897/02-573, PMID 14587920 
  138. ↑ Goldoni, Matteo; Vittoria Vettori, Maria; Alinovi, Rossella; Caglieri, Andrea; Ceccatelli, Sandra; Mutti, Antonio (2003), «Models of Neurotoxicity: Extrapolation of Benchmark Doses in Vitro», Risk Analysis 23 (3): 505–14, doi:10.1111/1539-6924.00331, PMID 12836843 
  139. ↑ Yu, Hsin-Su; Liao, Wei-Ting; Chai, Chee-Yin (2006), «Arsenic Carcinogenesis in the Skin», Journal of Biomedical Science 13 (5): 657–66, doi:10.1007/s11373-006-9092-8, PMID 16807664 
  140. ↑ 140,0 140,1 140,2 Barrett S (28 December 2004), «Homeopathy: the ultimate fake», Quackwatch, Quackwatch, http://www.quackwatch.org/01QuackeryRelatedTopics/homeo.html, ανακτήθηκε στις 2007-07-25 
  141. ↑ Faziola L, «Dynamization and dilution», Homeopathy Tutorial, Creighton University School of Medicine, http://altmed.creighton.edu/Homeopathy/philosophy/dilution.htm, ανακτήθηκε στις 2007-07-24 
  142. ↑ Williams N (26 November 2002), «Homeopathy: The test», Horizon (BBC), http://www.bbc.co.uk/science/horizon/2002/homeopathy.shtml, ανακτήθηκε στις 2007-01-26  (transcript).
  143. ↑ Stossel J (2008), «Homeopathic remedies – can water really remember?», 20/20 (ABC News), http://abcnews.go.com/print?id=124309, ανακτήθηκε στις 2008-01-22 
  144. ↑ Dean, M.E. (2014), The mustard gas experiments done by the British Homoeopathic Society for the Ministry of Home Security, 1941-42, James Lind Library, http://www.jameslindlibrary.org/illustrating/articles/the-mustard-gas-experiments-done-by-the-british-homoeopathic-soc 
  145. ↑ Questions and answers about homeopathy, National Institute of Health, http://nccam.nih.gov/health/homeopathy/, ανακτήθηκε στις 2008-02-08 
  146. ↑ 146,0 146,1 Linde, K; Scholz, M; Ramirez, G; Clausius, N; Melchart, D; Jonas, WB (1999), «Impact of Study Quality on Outcome in Placebo-Controlled Trials of Homeopathy», Journal of Clinical Epidemiology 52 (7): 631–6, doi:10.1016/S0895-4356(99)00048-7, PMID 10391656 
  147. ↑ Ernst, E. (2010). «Homeopathy: What does the "best" evidence tell us?». Medical Journal of Australia 192 (8): 458–460. PMID 20402610. https://www.mja.com.au/journal/2010/192/8/homeopathy-what-does-best-evidence-tell-us. 
  148. ↑ Sterne, J. A C; Davey Smith, G (2001), «Sifting the evidence---what's wrong with significance tests? Another comment on the role of statistical methods», BMJ 322 (7280): 226–31, doi:10.1136/bmj.322.7280.226, PMID 11159626 
  149. ↑ Linde, K.; Jonas, WB; Melchart, D; Willich, S (2001), «The methodological quality of randomized controlled trials of homeopathy, herbal medicines and acupuncture», International Journal of Epidemiology 30 (3): 526–31, doi:10.1093/ije/30.3.526, PMID 11416076 
  150. ↑ Sackett, David L. (1979), «Bias in analytic research», Journal of Chronic Diseases 32 (1–2): 51–63, doi:10.1016/0021-9681(79)90012-2, PMID 447779 
  151. ↑ Rosenthal, Robert (1979), «The file drawer problem and tolerance for null results», Psychological Bulletin 86 (3): 638–41, doi:10.1037/0033-2909.86.3.638 
  152. ↑ Jeffrey D. Scargle (2000), «Publication Bias: The "File-Drawer Problem" in Scientific Inference», Journal of Scientific Exploration 14 (2): 94–106, http://www.scientificexploration.org/journal/jse_14_1_scargle.pdf 
  153. ↑ 153,0 153,1 Ioannidis, John P. A. (2005), «Why Most Published Research Findings Are False», PLoS Medicine 2 (8): e124, doi:10.1371/journal.pmed.0020124, PMID 16060722 
  154. ↑ 154,0 154,1 154,2 154,3 Goldacre, Ben (2007), «Benefits and risks of homoeopathy», The Lancet 370 (9600): 1672–3, doi:10.1016/S0140-6736(07)61706-1, PMID 18022024 
  155. ↑ Liberati, A.; Altman, D. G.; Tetzlaff, J.; Mulrow, C.; Gøtzsche, P. C.; Ioannidis, J. P. A.; Clarke, M.; Devereaux, P. J. και άλλοι. (2009). «The PRISMA Statement for Reporting Systematic Reviews and Meta-Analyses of Studies That Evaluate Health Care Interventions: Explanation and Elaboration». PLoS Medicine 6 (7): e1000100. doi:10.1371/journal.pmed.1000100. PMID 19621070. 
  156. ↑ Linde, K.; Hondras, M.; Vickers, A.; Ter Riet, G.; Melchart, D. (2001). «Systematic reviews of complementary therapies - an annotated bibliography. Part 3: Homeopathy». BMC complementary and alternative medicine 1: 4. doi:10.1186/1472-6882-1-4. PMID 11527508. 
  157. ↑ 157,0 157,1 Linde, K; Clausius, N; Ramirez, G; Melchart, D; Eitel, F; Hedges, L; Jonas, W (1997), «Are the clinical effects of homoeopathy placebo effects? A meta-analysis of placebo-controlled trials», The Lancet 350 (9081): 834–43, doi:10.1016/S0140-6736(97)02293-9, PMID 9310601 
  158. ↑ Milazzo, S; Russell, N; Ernst, E (2006), «Efficacy of homeopathic therapy in cancer treatment», European Journal of Cancer 42 (3): 282–9, doi:10.1016/j.ejca.2005.09.025, PMID 16376071 
  159. ↑ 159,0 159,1 159,2 Altunc, U.; Pittler, M. H.; Ernst, E. (2007), «Homeopathy for Childhood and Adolescence Ailments: Systematic Review of Randomized Clinical Trials», Mayo Clinic Proceedings 82 (1): 69–75, doi:10.4065/82.1.69, PMID 17285788 
  160. ↑ 160,0 160,1 Posadzki, P.; Alotaibi, A.; Ernst, E. (2012). «Adverse effects of homeopathy: A systematic review of published case reports and case series». International Journal of Clinical Practice 66 (12): 1178–1188. doi:10.1111/ijcp.12026. PMID 23163497. 
  161. ↑ Edzard Ernst, MD, PhD, FMedSci, FSB, FRCP, FRCPEd. «The risks of homeopathy?». Ανακτήθηκε στις December 2012.  Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο: |accessdate= (βοήθεια)CS1 maint: Πολλαπλές ονομασίες: authors list (link)
  162. ↑ McCarney, Robert W; Linde, Klaus; Lasserson, Toby J (2004), McCarney, Robert W, επιμ., «Homeopathy for chronic asthma», Cochrane database of systematic reviews (Online) (1): CD000353, doi:10.1002/14651858.CD000353.pub2, PMID 14973954 
  163. ↑ McCarney, Robert W; Warner, James; Fisher, Peter; Van Haselen, Robbert (2003), McCarney, Robert W, επιμ., «Homeopathy for dementia», Cochrane database of systematic reviews (Online) (1): CD003803, doi:10.1002/14651858.CD003803, PMID 12535487 
  164. ↑ Smith, Caroline A (2003), Smith, Caroline A, επιμ., «Homoeopathy for induction of labour», Cochrane database of systematic reviews (Online) (4): CD003399, doi:10.1002/14651858.CD003399, PMID 14583972 
  165. ↑ Long, L; Ernst, E (2001), «Homeopathic remedies for the treatment of osteoarthritis: a systematic review», British Homoeopathic journal 90 (1): 37–43, doi:10.1054/homp.1999.0449, PMID 11212088 
  166. ↑ Ernst, E (1999), «Homeopathic prophylaxis of headaches and migraine? A systematic review», Journal of pain and symptom management 18 (5): 353–7, doi:10.1016/S0885-3924(99)00095-0, PMID 10584459 
  167. ↑ Walach, H; Lowes, T; Mussbach, D; Schamell, U; Springer, W; Stritzl, G; Haag, G (2001), «The long-term effects of homeopathic treatment of chronic headaches: one year follow-up and single case time series analysis», The British homoeopathic journal 90 (2): 63–72, doi:10.1054/homp.1999.0473, PMID 11341459 
  168. ↑ Whitmarsh, TE; Coleston-Shields, DM; Steiner, TJ (1997), «Double-blind randomized placebo-controlled study of homoeopathic prophylaxis of migraine», Cephalalgia 17 (5): 600–4, doi:10.1046/j.1468-2982.1997.1705600.x, PMID 9251877 
  169. ↑ 169,0 169,1 «Health A-Z -- Homeopathy». National Health Service. Ανακτήθηκε στις 22 Απριλίου 2013. 
  170. ↑ AMA Council on Scientific Affairs (1997). «Alternative Medicine: Report 12 of the Council on Scientific Affairs (A–97)». American Medical Association. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Ιουνίου 2009. Ανακτήθηκε στις 25 Μαρτίου 2009. 
  171. ↑ «Homoeopathy's benefit questioned». BBC News. 2005-08-26. http://news.bbc.co.uk/2/hi/health/4183916.stm. Ανακτήθηκε στις 2009-01-09. 
  172. ↑ Linde, Klaus; Melchart, Dieter (1998), «Randomized Controlled Trials of Individualized Homeopathy: A State-of-the-Art Review», The Journal of Alternative and Complementary Medicine 4 (4): 371–88, doi:10.1089/acm.1998.4.371, PMID 9884175 
  173. ↑ 173,0 173,1 Ernst, Edzard (2012). «Homeopathy: A Critique of Current Clinical Research». Skeptical Inquirer (Center for Inquiry) 36 (November/December): 39–42. 
  174. ↑ Kolisko L (1959), Physiologischer und physikalischer Nachweis der Wirksamkeit kleinster Entitäten, Stuttgart 
  175. ↑ Walchli, Chantal; Baumgartner, Stephan; Bastide, Madeleine (2006), «Effect of Low Doses and High Homeopathic Potencies in Normal and Cancerous Human Lymphocytes: An In Vitro Isopathic Study», Journal of Alternative and Complementary Medicine 12 (5): 421–7, doi:10.1089/acm.2006.12.421 
  176. ↑ Walach, H; Köster, H; Hennig, T; Haag, G (2001), «The effects of homeopathic belladonna 30CH in healthy volunteers — a randomized, double-blind experiment», Journal of Psychosomatic Research 50 (3): 155–60, doi:10.1016/S0022-3999(00)00224-5, PMID 11316508 
  177. ↑ Hirst, S. J.; Hayes, N. A.; Burridge, J.; Pearce, F. L.; Foreman, J. C. (1993), «Human basophil degranulation is not triggered by very dilute antiserum against human IgE», Nature 366 (6455): 525–7, doi:10.1038/366525a0, PMID 8255290 
  178. ↑ Ovelgönne, J. H.; Bol, A. W. J. M.; Hop, W. C. J.; Wijk, R. (1992), «Mechanical agitation of very dilute antiserum against IgE has no effect on basophil staining properties», Experientia 48 (5): 504–8, doi:10.1007/BF01928175, PMID 1376282 
  179. ↑ Witt, Claudia M.; Bluth, Michael; Hinderlich, Stephan; Albrecht, Henning; Ludtke, Rainer; Weisshuhn, Thorolf E.R.; Willich, Stefan N. (2006), «Does Potentized HgCl2 (Mercurius corrosivus) Affect the Activity of Diastase and -Amylase?», Journal of Alternative and Complementary Medicine 12 (4): 359–65, doi:10.1089/acm.2006.12.359 
  180. ↑ Guggisberg, A; Baumgartner, S; Tschopp, C; Heusser, P (2005), «Replication study concerning the effects of homeopathic dilutions of histamine on human basophil degranulation in vitro», Complementary Therapies in Medicine 13 (2): 91–100, doi:10.1016/j.ctim.2005.04.003, PMID 16036166 
  181. ↑ 181,0 181,1 Sullivan W (1988-07-27), Water That Has a Memory? Skeptics Win Second Round, http://www.nytimes.com/1988/07/27/us/water-that-has-a-memory-skeptics-win-second-round.html, ανακτήθηκε στις 2007-10-03 
  182. ↑ Benveniste defended his results by comparing the inquiry to the Salem witch hunts and asserting that "It may be that all of us are wrong in good faith. This is no crime but science as usual and only the future knows."
  183. ↑ Hilly Janes (September 6, 2008), The Lifestyle 50: The top fifty people who influence the way we eat, exercise and think about ourselves, http://www.timesonline.co.uk/tol/life_and_style/article4682309.ece 
  184. ↑ Memorandum submitted by Edzard Ernst HO 16 to the House of Lords
  185. ↑ Boseley S (21 July 2008), «The alternative professor», The Guardian (London), http://www.guardian.co.uk/science/2003/sep/25/scienceinterviews.health 
  186. ↑ Complementary therapies: The big con?, London, 2008-04-22, http://www.independent.co.uk/life-style/health-and-wellbeing/features/complementary-therapies-the-big-con-813248.html, ανακτήθηκε στις 2010-05-04 
  187. ↑ Sample I (21 July 2008), «Pharmacists urged to 'tell the truth' about homeopathic remedies», The Guardian (London), http://www.guardian.co.uk/science/2008/jul/21/pharmacists.homeophathy 
  188. ↑ 188,0 188,1 Malik, Imtiaz A.; Gopalan, Sethuraman (2002), «Use of CAM results in delay in seeking medical advice for breast cancer», European Journal of Epidemiology 18 (8): 817–22, doi:10.1023/A:1025343720564, PMID 12974558 
  189. ↑ «Hyland's Teething Tablets: Recall - Risk of Harm to Children». Food and Drug Administration. 23 October 2010. Ανακτήθηκε στις August 2013.  Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο: |accessdate= (βοήθεια)
  190. ↑ Chakraborti, D; Mukherjee, SC; Saha, KC; Chowdhury, UK; Rahman, MM; Sengupta, MK (2003), «Arsenic toxicity from homeopathic treatment», Journal of toxicology. Clinical toxicology 41 (7): 963–7, doi:10.1081/CLT-120026518, PMID 14705842 
  191. ↑ Barrett S (4 November 2003), «Zicam marketers sued», Homeowatch.org, http://www.homeowatch.org/legal/zicam.html, ανακτήθηκε στις 2007-10-25 
  192. ↑ Boodman S (31 January 2006), «Paying through the nose», This Week in Health & Science, Washington Post, http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2006/01/30/AR2006013001240.html, ανακτήθηκε στις 2007-10-25 
  193. ↑ Sources:
  194. ↑ Matrixx Initiatives, Inc. AKA Zicam LLC 6/16/09. Warning letter, FDA, 2009-06-16, http://www.fda.gov/ICECI/EnforcementActions/WarningLetters/ucm166909.htm 
  195. ↑ 195,0 195,1 Adler J (2004-02-04). «No way to treat the dying». Newsweek. http://www.newsweek.com/id/105581. 
  196. ↑ Wahlberg, A (2007), «A quackery with a difference—New medical pluralism and the problem of 'dangerous practitioners' in the United Kingdom», Social Science & Medicine 65 (11): 2307–16, doi:10.1016/j.socscimed.2007.07.024, PMID 17719708 
  197. ↑ National Science Board (2002), «Science Fiction and Pseudoscience», Science and engineering indicators 2002, Arlington, Virginia: National Science Foundation Directorate for Social, Behavioral and Economic Sciences, http://www.nsf.gov/statistics/seind02/c7/c7s5.htm 
  198. ↑ Atwood, K. C. (2003), «"Neurocranial Restructuring" and Homeopathy, Neither Complementary nor Alternative», Archives of Otolaryngology - Head and Neck Surgery 129 (12): 1356–7, doi:10.1001/archotol.129.12.1356, PMID 14676179 
  199. ↑ Ndububa, VI (2007), «Medical quackery in Nigeria; why the silence?», Nigerian journal of medicine 16 (4): 312–7, PMID 18080586 
  200. ↑ Ernst, E.; Pittler, MH (1998), «Efficacy of Homeopathic Arnica: A Systematic Review of Placebo-Controlled Clinical Trials», Archives of Surgery 133 (11): 1187–90, doi:10.1001/archsurg.133.11.1187, PMID 9820349 
  201. ↑ Rosa Silverman. «Homeopathy is 'rubbish', says chief medical officer». The Daily Telegraph (London: TMG). ISSN 0307-1235. OCLC 49632006. http://www.telegraph.co.uk/health/healthnews/9822744/Homeopathy-is-rubbish-says-chief-medical-officer.html. Ανακτήθηκε στις 24 January 2013. 
  202. ↑ «Homeopathy: An Introduction». National Center for Complementary and Alternative Medicine. April 2012. Ανακτήθηκε στις January 2013.  Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο: |accessdate= (βοήθεια)
  203. ↑ 203,0 203,1 Ernst, E; White, AR (1995), «Homoeopathy and immunization», The British journal of general practice 45 (400): 629–30, PMID 8554846 
  204. ↑ 204,0 204,1 204,2 Jones M (2006-07-14), «Malaria advice 'risks lives'», Newsnight (BBC Television), http://news.bbc.co.uk/2/hi/programmes/newsnight/5178122.stm, ανακτήθηκε στις 2009-03-24 
  205. ↑ Case of Baby Gloria, who died in 2002:
  206. ↑ 206,0 206,1 Alastair Neil Hope, State Coroner, Coroner's inquest into the death of Penelope Dingle. Ref No: 17/10, http://www.scribd.com/doc/68731728/Coroner-Dingle-Finding 
  207. ↑ Schmukler AV (2006), Homeopathy: An A to Z Home Handbook, Llewellyn Worldwide, σελ. 16, ISBN 978-0-7387-0873-7, http://books.google.com/?id=E1fVzLCmk5gC&pg=PA16&dq=suppression+homeopathy 
  208. ↑ Ernst, E. (1997), «The attitude against immunisation within some branches of complementary medicine», European Journal of Pediatrics 156 (7): 513–5, doi:10.1007/s004310050650, PMID 9243229 
  209. ↑ Ernst, E (2001), «Rise in popularity of complementary and alternative medicine: reasons and consequences for vaccination», Vaccine 20: S90–3; discussion S89, doi:10.1016/S0264-410X(01)00290-0, PMID 11587822 
  210. ↑ Pray WS (1996), «The Challenge to Professionalism Presented by Homeopathy», American Journal of Pharmaceutical Education 60: 198–204 
  211. ↑ Pray WS (1992), «A challenge to the credibility of homeopathy», Am J Pain Management (2): 63–71 
  212. ↑ English, J (1992), «The issue of immunization», British Homoeopathic journal 81 (4): 161–3, doi:10.1016/S0007-0785(05)80171-1 
  213. ↑ 213,0 213,1 Jha A (14 July 2006), «Homeopaths 'endangering lives' by offering malaria remedies», The Guardian (London), http://www.guardian.co.uk/science/story/0,,1820103,00.html 
  214. ↑ 214,0 214,1 Starr, M. (2000), «Malaria affects children and pregnant women most», BMJ 321 (7271): 1288, doi:10.1136/bmj.321.7271.1288 
  215. ↑ Coffman, Becky. A Cautionary Tale: The Risks of Unproven Antimalarials. Centers for Disease Control
  216. ↑ Bunyan N (2007-03-22), «Patient died after being told to stop heart medicine», Daily Telegraph, London, http://www.telegraph.co.uk/science/science-news/3352247/Patient-died-after-being-told-to-stop-heart-medicine.html, ανακτήθηκε στις 2007-10-15 
  217. ↑ «Fitness To Practise panel hearing on Dr Marisa Viegas», General Medical Council (via archive.org), June 2007, http://www.gmc-uk.org/concerns/hearings_and_decisions/ftp/20070628_ftp_panel_viegas.asp, ανακτήθηκε στις 2009-01-25 
  218. ↑ «The Science of Homoeopathy, by G. Vithoulkas». British Homoeopathic Journal. Οκτωβρίου 1978. Ανακτήθηκε στις 2 Οκτωβρίου 2013. 
  219. ↑ Birnbaum NR, Goldschmidt RH, Buffett WO (1999), «Resolving the common clinical dilemmas of syphilis», Am Fam Physician 59 (8): 2233–40, 2245–6, PMID 10221308, http://www.aafp.org/afp/990415ap/2233.html 
  220. ↑ Pray WS (2006), «Ethical, scientific, and educational concerns with unproven medications», Am J Pharm Educ 70 (6): 141, PMID 17332867 
  221. ↑ Baum, Michael; Ernst, Edzard (2009), «Should We Maintain an Open Mind about Homeopathy?», The American Journal of Medicine 122 (11): 973–4, doi:10.1016/j.amjmed.2009.03.038, PMID 19854319 
  222. ↑ Nick Collins, Science Correspondent. Homeopathy is nonsense, says new chief scientist. The Telegraph, 18 Apr 2013
  223. ↑ Richard Gray, Science Correspondent, Homeopathy on the NHS is 'mad' says outgoing scientific adviser. The Telegraph, 09 Apr 2013
  224. ↑ 224,0 224,1 224,2 Legal Status of Traditional Medicine and Complementary/Alternative Medicine: A Worldwide Review, World Health Organization, 2001, ISBN 978-92-4-154548-8, http://www.who.int/medicinedocs/en/d/Jh2943e/ 
  225. ↑ Hauptverband der österreichischen Sozialversicherungsträger (31 March 2004), «Liste nicht erstattungsfähiger Arzneimittelkategorien gemäß § 351c Abs. 2 ASVG (List of treatments not reimbursable by social service providers in Austria)», https://www.avsv.at/avi/dokument/dokumentanzeige.xhtml?dokid=2004%3D34&dokStat=0&csrId=1736&tlId=1231413537940  (Γερμανικά)
  226. ↑ Rechtssatz (legal rule), RS0083796 (Γερμανικά) (Oberster Gerichtshof OGH - Austrian supreme court 28 February 1994).
  227. ↑ The Lancet (2005), «The end of homoeopathy», The Lancet 366 (9487): 690, doi:10.1016/S0140-6736(05)67149-8 
  228. ↑ Dacey J (14 January 2011), Alternative therapies are put to the test, swissinfo.ch, http://www.swissinfo.ch/eng/swiss_news/Alternative_therapies_are_put_to_the_test.html?cid=29242484, ανακτήθηκε στις 2011-01-17 
  229. ↑ «Alternative System of Health Care», Government of India, http://india.gov.in/citizen/health/healthcare_system.php, ανακτήθηκε στις 2010-01-15 
  230. ↑ «AYUSH». Government of India. website. http://indianmedicine.nic.in/index.asp?lang=1. 
  231. ↑ «Professional Councils». University Grants Commission (UGC) website. 
  232. ↑ «The Homoeopathy Central Council Act, 1973, s. 15 and Sch. II», Central Council of Homeopathy, India, http://www.cchindia.com/central_act3.htm, ανακτήθηκε στις 2010-01-18 
  233. ↑ News in brief: Homeopathic assessment, Times Higher Education, 29 October 2009, http://www.timeshighereducation.co.uk/story.asp?sectioncode=26&storycode=408852&c=1 , timeshighereducation.co.uk
  234. ↑ Evidence check: Homeopathy, House of Commons Science and Technology Committee, 20 October 2009, parliament.uk
  235. ↑ Evidence Check 2: Homeopathy, Fourth Report of Session 2009–10, House of Commons Science and Technology Committee, 20 October 2009, parliament.uk
  236. ↑ Secretary of State for Health Government Response to the Science and Technology Committee report 'Evidence Check 2: Homeopathy', July 2010 ISBN 978-0-10-179142-7
  237. ↑ «Third of NHS trusts fund homeopathy». BBC News. 19 Feb 2011. http://www.bbc.co.uk/news/health-12492742. Ανακτήθηκε στις September 7, 2011. 
  238. ↑ Bevanger, Lars (January 18, 2012). «UK universities drop alternative medicine degree programs». Deutsche Welle. http://www.dw-world.de/dw/article/0,,15673133,00.html. Ανακτήθηκε στις February 5, 2012. 
  239. ↑ «ASA adjudication on Society of Homeopaths». ASA. 3 Ιουλίου 2013. Ανακτήθηκε στις 4 Ιουλίου 2013. 
  240. ↑ «James Randi's fiery takedown of psychic fraud». TED. Ανακτήθηκε στις 8 Μαΐου 2012. 
  241. ↑ Randi, James. «James Randi Speaks Homeopathy Week 2010». JREF. 
  242. ↑ Randi, James. «James Randi Lecture @ Caltech - Homeopathy». California Institute of Technology. Ανακτήθηκε στις 9 Μαΐου 2012. 
  243. ↑ Randi, James. «James Randi's Challenge to Homeopathy Manufacturers and Retail Pharmacies». JREF. Ανακτήθηκε στις 9 Μαΐου 2012. 
  244. ↑ «The 10:23 Challenge 2011 Gallery». Merseyside Skeptics Society. Ανακτήθηκε στις 11 Απριλίου 2011. 
  245. ↑ Munger, Kel. «Drugs, not bugs». Sacramento News Review. Ανακτήθηκε στις 4 Μαΐου 2012. 
  246. ↑ «Mixing Homeopathic "Remedies" for 2011 San Francisco 10:23 "Overdose"». 10:23 campaign. Ανακτήθηκε στις 9 Μαΐου 2012. 
  247. ↑ «Harmed by Homeopathy? CFI Wants to Hear from You». Center for Inquiry. 18 Απριλίου 2012. Ανακτήθηκε στις 4 Μαΐου 2012. 
  248. ↑ 248,0 248,1 «Suit Targets Homeopathic Flu Remedy Claims». Casewatch. 18 Αυγούστου 2011. Ανακτήθηκε στις 5 Μαΐου 2012. 
  249. ↑ «Boiron Oscillococcinum Class Action Lawsuit». Top Class Actions. 8 Αυγούστου 2011. Ανακτήθηκε στις 24 Σεπτεμβρίου 2011. 
  250. ↑ Johnson, Erica. «CBC Marketplace - Homeopathy: Cure or Con? Part 1 of 2». CBC News. Ανακτήθηκε στις 26 Ιουνίου 2012. 
  251. ↑ Johnson, Erica. «CBC Marketplace - Homeopathy: Cure or Con? Part 2 of 2». CBC News. Ανακτήθηκε στις 26 Ιουνίου 2012. 
  252. ↑ 252,0 252,1 -->American College of Medical Toxicology; American Academy of Clinical Toxicology (February 2013), Five Things Physicians and Patients Should Question, American College of Medical Toxicology and American Academy of Clinical Toxicology, http://www.choosingwisely.org/doctor-patient-lists/american-college-of-medical-toxicology-and-the-american-academy-of-clinical-toxicology/, ανακτήθηκε στις 5 December 2013 , which cites Woodward, KN (May 2005). «The potential impact of the use of homeopathic and herbal remedies on monitoring the safety of prescription products.». Human & experimental toxicology 24 (5): 219–33. PMID 16004184. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Τα Βικινέα έχουν ειδήσεις που σχετίζονται με το θέμα:
Η Βικιθήκη έχει το κείμενο της Encyclopædia Britannica, 11η έκδοση (1911), για το λήμμα Homoeopathy.
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Ομοιοπαθητική&oldid=4772879"