Θεοβάλδος Α΄ της Ναβάρρας

Θεοβάλδος Α΄ της Ναβάρρας
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη μητρική γλώσσα	Thibaut IV de Champagne (Γαλλικά)
Γέννηση	30  Μαΐου 1201 Τρουά
Θάνατος	8  Ιουλίου 1253 Παμπλόνα
Τόπος ταφής	Καθεδρικός Ναός της Παμπλόνα
Ψευδώνυμο	Thibaut le Posthume, Thibaut le Chansonnier και Teobaldo el Trovador
Χώρα πολιτογράφησης	Βασίλειο της Γαλλίας Βασίλειο της Ναβάρρας
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσες	Παλαιά Γαλλικά
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	συγγραφέας συνθέτης ηγεμόνας Τρουβέρος ποιητής
Οικογένεια
Σύζυγος	Γερτρούδη του Ντάγκσμπουργκ Αγνή του Μπωζέ Μαργαρίτα των Βουρβόνων, βασίλισσα της Ναβάρρας (από 1232)
Σύντροφος	Marquesa López de Rada
Τέκνα	Λευκή της Ναβάρρας, δούκισσα της Βρετάνης Θεοβάλδος Β΄ της Ναβάρρας Βεατρίκη της Καμπανίας Ερρίκος Α΄ της Ναβάρρας Μαργαρίτα της Καμπανίας Marquesa Gil de Rada Ines de Navarra
Γονείς	Θεοβάλδος Γ΄ της Καμπανίας και Λευκή της Ναβάρρας (1177-1229)
Οικογένεια	Οίκος του Μπλουά
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμα	κόμης Βασιλέας της Ναβάρρας (1234–1253)
Σχετικά πολυμέσα

Ο Θεοβάλδος Α΄ της Ναβάρρας ο Υστερότοκος (Thibaut Ier de Navarre, Τρουά, 30 Μαΐου 1201 - 8 Ιουλίου 1253) από τον Οίκο το υΜπλουά-Καμπανίας, ήταν -Θεοβάλδος Δ΄ κόμης της Καμπανίας σε όλη τη διάρκεια της ζωής του και ως Θεοβάλδος Α΄ βασιλιάς της Ναβάρρας (1234-1253). Ήταν γιος του Θεοβάλδου Γ΄ της Καμπανίας και της Λευκής των Χιμένεθ, μικρότερης κόρης του Σάντσο ΣΤ΄ της Ναβάρρας. Ο Θεοβάλδος γεννήθηκε λίγο μετά το θάνατο του πατέρα του, γι' αυτό ονομάστηκε "Υστερότοκος". Η μητέρα του ήταν κηδεμόνας του μέχρι την ηλικία των 2 ετών.

Σύγκρουση με τον Λουδοβίκο Η΄ της Γαλλίας

Ο Θεοβάλδος Α΄ της Ναβάρρας

Ο Θεοβάλδος Α΄ ήταν διάσημος τροβαδούρος· έγραψε και τραγούδησε πολλά άσματα, που διασώζονται μέχρι τις ημέρες μας. Κατά το πρώτο μισό της ηγεμονίας του στην Καμπανία αντιμετώπισε τεράστια προβλήματα από τα χρέη, που άφησε ο θείος του Ερρίκος Β΄ της Καμπανίας, τα οποία δεν μπόρεσε να αποπληρώσει ο πατέρας του, ο οποίος απεβίωσε πρόωρα. Η ηγεμονία του αμφισβητήθηκε από την εξαδέλφη του, κόρη του Ερρίκου Β΄, τη Φιλίππη και τον σύζυγό της Εράρ Α΄ κόμη του Μπριέν, έναν από τους ισχυρότερους άνδρες της Καμπανίας: το ζεύγος διεκδικούσε με μεγάλες αξιώσεις τη θέση του. Οι διαμάχες του με τη Φιλίππη κράτησαν μέχρι τη χρονιά που ο Θεοβάλδος Α΄ έφτασε 21 έτους (1222), οπότε εξαγόρασε τα δικαιώματά της. Αργότερα εξαγόρασε και τα δικαιώματα τής μεγαλύτερης αδελφής τής Φιλίππης, τής Αλίκης της Καμπανίας στο Βασίλειο της Κύπρου (1234). Ο Θεοβάλδος Α΄ ήρθε σε σύγκρουση με τον Λουδοβίκο Η΄ της Γαλλίας (1223-1226) σχετικά με το θέμα της πολιτικής του για τους Ιουδαίους της Γαλλίας. Ο Λουδοβίκος Η΄ κήρυξε τα χρέη των Εβραίων παράνομα, διατάζοντας ότι πρέπει να τα επιστρέψουν μέσα σε τρία χρόνια, διαφορετικά η περιουσία τους θα πρέπει να περάσει στον έλεγχο των τοπικών αρχόντων. Οι 26 υποτελείς του δέχτηκαν τη διάταξη του βασιλιά, αλλά ο Θεοβάλδος Α΄ -που ήταν ο ισχυρότερος φεουδάρχης της Γαλλίας εκείνη την εποχή- αρνήθηκε και ήρθε σε σύγκρουση μαζί του. Αυτό διότι η Καμπανία, και ειδικά η πρωτεύουσα Τρουά, ευημερούσε λόγω του Εβραϊκού πληθυσμού, γι' αυτό ο Θεοβάλδος ήθελε να έχει καλές σχέσεις μαζί τους. Η ανοιχτή εχθρότητα που είχε με τον Λουδοβίκο Η΄ φάνηκε στην πολιορκία της Αβινιόν, που ήταν τμήμα της Σταυροφορίας των Αλβιγηνών: ο Θεοβάλδος Α΄ έμεινε μόνο 40 μέρες και στη συνέχεια εγκατέλειψε τη σύρραξη, δυσαρεστώντας έντονα τον βασιλιά.

Σχέσεις με τη Λευκή της Καστίλης

Ο Λουδοβίκος ο Λέων πέθανε από δυσεντερία (1226) κατηγορήθηκε ανοιχτά ότι τον δηλητηρίασε γι'αυτό αποκλείστηκε από τη στέψη του νέου βασιλιά Αγίου Λουδοβίκου η οποία οργανώθηκε από τη μητέρα του Λευκή της Καστίλης. Στην αρχή της αντιβασιλείας της Λευκής της Καστίλης εγκατέλειψε γρήγορα τη συνωμοσία εναντίον της αντιβασιλείας που είχε κάνει μαζί με τον Ούγο των Λουζινιάν, κόμη του Λε Μαρς και τον Πέτρο Α΄ της Βρετάνης δημιουργώντας μια ισχυρά φιλική σχέση με τη Λευκή. Φήμες ανέφεραν ότι ο Θεοβάλδος είχε παράνομες ερωτικές σχέσεις με τη Λευκή της Καστίλης και δηλητηρίασε τον σύζυγο της για να μην στέκεται εμπόδιο στη σχέση τους όπως αναφέρει και ο Ρογήρος του Βέντοβερ. Ο πατέρας του Θεοβάλδου Δ΄ και η Λευκή της Καστίλης ήταν πρώτα ξαδέλφια, είχαν κοινή γιαγιά την Ελεονώρα της Ακουιτανίας. Σύμφωνα με τον Ματθαίο των Παρισίων οι βαρόνοι προσπάθησαν να πείσουν τον νεαρό βασιλιά Λουδοβίκο Θ΄ να τιμωρήσει αυστηρά τον Θεοβάλδο με την κατηγορία του φόνου του πατέρα του αλλά η προσπάθεια σταμάτησε με την επέμβαση της μητέρας του Λευκής που είχε έντονη επίδραση στον νεαρό βασιλιά. Έντονα δυσαρεστημένοι από την ισχυρή εύνοια που είχε ο κόμης της Καμπανίας από τη βασιλική αυλή και τη βασιλομήτορα αποφάσισαν να στραφούν πολεμικά εναντίον του προκαλώντας τον Πόλεμο της Διαδοχής της Καμπανίας, επιτέθηκαν στην Καμπανία την περίοδο 1229 - 1230.

Πόλεμος με τους βαρόνους

Οι συμμαχίες αντιστράφηκαν, ο Ερρίκος Β΄ του Μπαρ επιτέθηκε στην Καμπανία από τα ανατολικά προκαλώντας τον Θεοβάλδο Δ΄ να συμμαχήσει με τη Λωρραίνη και να επιτεθούν μαζί στην κομητεία του Μπαρ. Ο Σίμον του Ζοϊνβίλε ο οποίος ήταν αρχικά εναντίον του Θεοβάλδου Δ΄ αυτή τη φορά συμμάχησε μαζί του προκειμένου να εκδικηθεί τον κόμη του Μπαρ ο οποίος κατείχε τα βόρεια τμήματα του Ζοϊνβίλε. Η κατάσταση δυσκόλεψε πολύ για τον κόμη της Καμπανίας όταν ο ισχυρότατος Ούγος Δ΄ της Βουργουνδίας αποφάσισε να επιτεθεί στον Θεοβάλδο, το γεγονός αυτό ανάγκασε τη βασιλομήτωρ Λευκή της Καστίλης να επέμβει για να σταματήσει τον πόλεμο.

Ο Θεοβάλδος ο Μεταθανάτιος κατόρθωσε να αποκρούσει τους εισβολείς αλλά με τεράστιο οικονομικό κόστος το οποίο είχε επιβαρυνθεί σημαντικά και από τα χρέη του πατέρα του και του θείου του. Τα χρέη τον ανάγκασαν να πουλήσει τις συνοικίες που βρίσκονταν δυτικά τον Παρισίων όπως Μπλουά, Σανκέρ, Σατεντάν οι οποίες αποτελούσαν την αρχική κοιτίδα των προγόνων του πριν κατακτήσουν την Καμπανία και αναλάβουν την εξουσία στην κομητεία. Τα χτυπήματα που δέχτηκε ο Θεοβάλδος ήταν αλλεπάλληλα, την εποχή που δεχόταν επίθεση η Λευκή της Ναβάρρας πέθανε αν και είχε αποσυρθεί μοναχή. Η δεύτερη σύζυγος του Θεοβάλδου Δ΄ Αγνή του Μπωζέ πέθανε αιφνίδια (1231), τον άφησε μόνο με μια πεντάχρονη κόρη τη Λευκή, αναγκάστηκε να πραγματοποιήσει τρίτο γάμο με τη Μαργαρίτα των Βουρβόνων για να αποκτήσει τον διάδοχο (1232). Η κατάσταση έφτασε στο απροχώρητο όταν η ξαδέλφη του Αλίκη της Κύπρου διεκδίκησε ξανά τα δικαιώματα της, ο Θεοβάλδος αναγκάστηκε να την πληρώσει ξανά για να τα εγκαταλείψει αφήνοντας νέα δυσβάσταχτα χρέη.

Βασιλιάς της Ναβάρρας

Καταστατικό και σφραγίδα του Θεοβάλδου Α΄ της Ναβάρρας - αβαείο του Σαιν-Ντενίς.

Ο Θεοβάλδος διαδέχθηκε στη Ναβάρρα τον θείο του Σάντσο Ζ΄ της Ναβάρρας, βρισκόταν στην Παμπλόνα την εποχή του θανάτου του θείου και έσπευσε για την πραγματοποίηση της στέψης του. Με την κατοχή του βασιλείου της Ναβάρρας αυξήθηκαν σημαντικά οι οικονομικοί πόροι του, οι υπόλοιποι βαρόνοι που βρίσκονταν σε σύγκρουση μαζί του από το 1229 έσπευσαν αμέσως να δηλώσουν υποταγή σε αυτόν ή να ζητήσουν ειρήνη αφού κατάλαβαν ότι ισχυροποιήθηκε η θέση του. Σαν βασιλιάς της Ναβάρρας προσπάθησε από την πρώτη στιγμή να κλείσει συμφωνίες με τα βασίλεια της Καστίλης, της Αραγωνίας και της Αγγλίας. Εμπιστεύτηκε τη διακυβέρνηση της Ναβάρρας στους ευγενείς της ιδιαίτερης πατρίδας του Καμπανίας, χώρισε τη Ναβάρρα σε τέσσερις διοικητικές και οικονομικές περιφέρειες για την καλύτερη διοίκηση. Κατέγραψε στο καταστατικό του Φουέρο όλα τα τοπικά ήθη και έθιμα των περιοχών της Ναβάρρας, διατήρησε όλες τις Βασκικές συνήθειες οι οποίες διέφεραν στις περιφέρειες του βασιλείου.

Για να κερδίσει την υποστήριξη της Καστίλης αρραβώνιασε την κόρη του Λευκή με τον διάδοχο του θρόνου Αλφόνσο. Με τη γαμήλια συνθήκη ο Φερδινάνδος Γ΄ της Καστίλης έδωσε προίκα στον Θεοβάλδο την Γκιπούθκοα αλλά όχι την Αλάβα την οποία διεκδικούσε, με την Γκιπούθκοα όμως αποκτούσε πρόσβαση στη θάλασσα της Κανταβρίας. Η συνθήκη δεν προχώρησε επειδή ο Θεοβάλδος κατάλαβε ότι η Ναβάρρα θα γινόταν φέουδο της Καστίλης, την επόμενη φορά αρραβώνιασε την κόρη του με τον Ιωάννη Α΄ της Βρετάνης γιο του παλιού του συμμάχου στις Σταυροφορίες Πέτρου του Ντρε

Σταυροφορία στους Αγίους Τόπους

Θεοβάλδος Α΄ της Ναβάρρας - Μικρογραφία 13ου αιώνα, Εθνική Βιβλιοθήκη των Παρισίων

Το 1239 ο Θεοβάλδος Α΄ διηύθυνε Σταυροφορία για τους Αγίους Τόπους αφού ο πόλεμος με τους βαρόνους του είχε αφήσει κάποιες διπλωματικές επιτυχίες. Έμεινε κάποιο διάστημα στην Άκρα όπου έγραψε ένα ποίημα για τη σύζυγο του στη συνέχεια προχώρησε στην Ασκελόν όπου ξεκίνησε την οικοδόμηση ενός κάστρου. Ένα σώμα ευγενών υπό τον Ούγο της Βουργουνδίας, τον Ερρίκο του Μπαρ και τον Αμωρί του Μόντφορτ ενεπλάκη σε σύγκρουση με τους Μουσουλμάνους, ηττήθηκαν πριν φτάσει ο Θεοβάλδος να τους σώσει. Ο Θεοβάλδος συνθηκολόγησε με τους Αγιουβίδες της Δαμασκού και της Αιγύπτου που βρίσκονταν σε αντιπαλότητα μεταξύ τους, υποστηρίζοντας τους πρώτους κέρδισε τη Βηθλεέμ, τη Ναζαρέτ, το μεγαλύτερο τμήμα της Γαλιλαίας με κάστρα όπως το Μπέλφορτ και το Σάφετ. Συνθηκολόγησε επίσης ειρήνη με την Αίγυπτο. Σύμφωνα με σύγχρονες πηγές ολόκληρη η περιοχή ανάμεσα στον Ιορδάνη και τη Μεσόγειο επανήλθε στους Σταυροφόρους.

Έφυγε από την Παλαιστίνη πριν από την άφιξη του Ριχάρδου της Κορνουάλης (1240) επειδή δεν ήθελε να διαπραγματευθεί με τους αρχηγούς της επιχείρησης. Επέστρεψε στην Ευρώπη με πολλά ενθύμια όπως ένα τριαντάφυλλο από τη Δαμασκό το Προβέν που το τοποθέτησε στο καπέλο του, κομμάτια του Τιμίου Σταυρού και το σταφύλι του Σαρντονέ που έγινε βασικό χαρακτηριστικό της σαμπάνιας. Το υπόλοιπο διάστημα της βασιλείας του ο Θεοβάλδος το πέρασε σε ταξίδια ανάμεσα στη Ναβάρρα και την Καμπανία. Ήρθε σε σύγκρουση με τον επίσκοπο της Παμπλόνας Πέδρο Χιμένεθ, που τον αφόρισε, αλλά ο πάπας Ιννοκέντιος Δ΄ ανακάλεσε τον αφορισμό λέγοντας ότι μονάχα η Αγία έδρα είναι αρμόδια για αυτό. Πέθανε σε ένα από τα ταξίδια του στην Καμπανία και τάφηκε στον Καθεδρικό ναό της Παμπλόνας τον διαδέχθηκε ο μεγαλύτερος γιος του Θεοβάλδος και στη συνέχεια ο μικρότερος γιος του Ερρίκος ο παχύς.

Οικογένεια

Με την πρώτη σύζυγο του Γερτρούδη του Ντάγκσμπουργκ (1220) δεν απέκτησε παιδιά.

Με τη δεύτερη σύζυγο του Αγνή του Μπωζέ απέκτησε:

• Λευκή 1226-1283, παντρεύτηκε τον Ιωάννη Α΄ των Ντρε δούκα της Βρετάνης.

Με την τρίτη σύζυγό του Μαργαρίτα των Νταμπιέρ απέκτησε:

• Πέτρος απεβ. 1265.
• Μαργαρίτα, παντρεύτηκε τον Φρειδερίκο Γ΄ δούκα της Λωρραίνης.
• Θεοβάλδος Β΄ π.1239-1270, βασιλιάς της Ναβάρρας.
• Βεατρίκη 1242-1295, παντρεύτηκε τον Ούγο Δ΄ δούκα της Βουργουνδίας.
• Ερρίκος Α΄ π.1244-1274, βασιλιάς της Ναβάρρας.

Πηγές

• Battle of Gaza (1239), Jochen Burgtorf, Conflict and Conquest in the Islamic World: A Historical Encyclopedia, Vol. I, ed. Alexander Mikaberidze, (ABC-CLIO, 2011)
• Setton, Kenneth M. (general editor) A History of the Crusades: Volume II — The Later Crusades, 1189 – 1311. Robert Lee Wolff and Harry W. Hazard, editors. University of Wisconsin Press: Milwaukee, 1969.
• Casaus Ballester, María José. Los Pedros Fernández de Hijar y el espíritu cruzado entre los siglos XIII y XIV. Aragón en la Edad Media, Num. 20, pp. 187–202, 2008.
• William of Puylaurens, The Chronicle of William of Puylaurens: The Albigensian Crusade and its Aftermath, transl. W.A. Sibly and M.D.Sibly, (Boydell Press, 2003)
• Theodore Evergates, The Aristocracy in the County of Champagne, 1100-1300, (University of Pennsylvania Press, 2007)