Ευρώπη (μυθολογία)

Ευρώπη
Γενικές πληροφορίες
Πληροφορίες ασχολίας
Οικογένεια
Σύζυγος	Αστέριος
Σύντροφος	Δίας
Τέκνα	Μίνωας; Ραδάμανθυς; Carnus; Dodon; Σαρπηδών; Αλαγονία (νύμφη); Hydarnis
Γονείς	Αγήνορας του Ποσειδώνα και Τηλέφασσα, Αλφεσιβοία και Περιμήδη
Αδέλφια	Κίλικας; Κάδμος; Φοίνιξ; Θράκη (μυθολογία)
	Σχετικά πολυμέσα
	δεδομένα

Στην ελληνική μυθολογία, το όνομα Ευρώπη είναι γνωστό κυρίως ως η κόρη του Φοίνικα και της Τηλέφασσας. Από μερικούς θεωρείται κόρη του Αγήνορα (ο Φοίνιξ ήταν γιος του Αγήνορα). Ο Δίας απήγαγε την Ευρώπη και μαζί απέκτησαν τρία τουλάχιστον παιδιά: τον βασιλιά Μίνωα, τον Ραδάμανθυ και τον Σαρπηδόνα.

Ευρώπη

Η Ευρώπη ήταν πολύ όμορφη. Μια μέρα που μάζευε με τις φίλες της άνθη σε ένα αγρό στην ακρογιαλιά της Φοινίκης , την είδε ο Δίας και θαμπώθηκε από την ομορφιά της. Για να την πλησιάσει μεταμορφώθηκε σε κάτασπρο ταύρο. Βλέποντας η Ευρώπη τον ήσυχο ταύρο, πήγε κοντά του, τον χάιδεψε λίγο και, αφού βεβαιώθηκε ότι δεν αγριεύει, κάθισε πάνω στη ράχη του. Αυτό περίμενε και ο Δίας, οπότε αμέσως, γρήγορος σαν αστραπή, έπεσε στη θάλασσα ώστε να μην προλάβει η Ευρώπη να κατεβεί. Από τη Φοινίκη ο ταύρος-Δίας κολύμπησε ως την Κρήτη, όπου βγήκε στην Γόρτυνα. Εκεί, αφού φανέρωσε στην Ευρώπη ποιος ήταν, την έκανε μητέρα των τριών αγοριών που προαναφέρθηκαν. Στο σημείο αυτό οι κάτοικοι της Γόρτυνας λάτρευαν έναν ιερό πλάτανο, όπου και θυσίαζαν. Αντιστοίχως, ο Δίας χάρισε στην Ευρώπη τρία δώρα: τον Τάλω (έναν άγρυπνο μεταλλικό γίγαντα-φύλακα που αργότερα προστάτευε την Κρήτη από κάθε επιδρομή), ένα κυνηγόσκυλο που δεν έχανε ποτέ το θήραμά του και ένα όπλο που δεν αστοχούσε ποτέ μα ποτέ.

Μετά από αυτά, ο Δίας αποκατέστησε την Ευρώπη παντρεύοντάς τη με τον βασιλιά της Κρήτης Αστερίωνα, γιο του Τεκτάμου. Ο Αστερίων δεν απέκτησε παιδιά με την Ευρώπη, αλλά υιοθέτησε τα τέκνα του Δία. Μετά τον θάνατό της, η Ευρώπη τιμήθηκε ως θεά με το όνομα Ελλωτίς και ο ταύρος απαθανατίστηκε ως ο ομώνυμος αστερισμός. Υπήρχε και γιορτή, τα «Ελλώτια», κατά την οποία περιέφεραν τα οστά της στολισμένα με μύρτους. Η εκδοχή αυτή του μύθου αναφέρεται από τους Ησίοδο, Αισχύλο, Σιμωνίδη, Βακχυλίδη, Μόσχο, Οβίδιο, Νόννο και άλλους ποιητές.

Υπάρχουν όμως και άλλες παραλλαγές του μύθου της Ευρώπης: Μία αναφέρει ότι ήταν κόρη του Ωκεανού και της Τηθύος ή της Παρθενόπης, αδελφή της Θράκης και ετεροθαλής αδελφή της Ασίας και της Λιβύης.^[5] Δηλαδή η Ευρώπη υπήρξε επώνυμη της ηπειρωτικής Ελλάδας και μετά τους Περσικούς Πολέμους του τρίτου τμήματος του τότε γνωστού κόσμου, της Ευρώπης.

Στην Ήπειρο έλεγαν ότι ο Δώδων, από τον οποίο πήρε το όνομά της η Δωδώνη, ήταν επίσης γιος του Δία και της Ευρώπης, όπως και ο Αιακός, γενάρχης των Αιακιδών. Παιδί της Ευρώπης λέγεται ότι ήταν και ο Κάρνος, αγαπημένος του θεού Απόλλωνα.

Η λατρεία της Ευρώπης διαδόθηκε σε όλη την Ελλάδα. Στο Πήλιο υπήρχε το «Λουτρόν της Ευρώπης». Η θεσσαλική πόλη Γυρτώνη ή Γυρτών είναι παραλλαγή της Γόρτυνος, του κέντρου της λατρείας της Ευρώπης στην Κρήτη. Από τον Όλυμπο πήγαζε ομώνυμό της ποτάμι, ο Εύρωπος. Ο Θάσος ήταν αδελφός της Ευρώπης, όπως και οι Κάδμος, Ρινέας, Σύρος και άλλοι. Γενικώς, οι ελληνικές πόλεις ήθελαν να έχουν κάποια σχέση με την Ευρώπη, της οποίας ο μύθος ήταν διαδεδομένος παντού, με παραλλαγές από πόλη σε πόλη.

Εκτός Ελλάδας, ο Λουκιανός (2ος αι. μ.Χ.) πληροφορήθηκε ότι ο ναός της Αστάρτης στη Σιδώνα ήταν αφιερωμένος στην πραγματικότητα στην Ευρώπη:

«Υπάρχει παρομοίως στη Φοινίκη μέγας ναός των Σιδωνίων. Τον αποκαλούν ναό της Αστάρτης. Πιστεύω ότι αυτή η Αστάρτη είναι η σεληνιακή θεότητα. Αλλά σύμφωνα με ένα εκ των ιερέων, αυτός ο ναός είναι αφιερωμένος στην πραγματικότητα στην Ευρώπη, την αδελφή του Κάδμου. ..., όταν έφυγε από τη Γη οι Φοίνικες την τίμησαν με ναό και διηγούνταν ένα ιερό θρύλο γι' αυτή, πώς ο Δίας την ερωτεύθηκε για την ομορφιά της και μεταμορφωμένος σε ταύρο την μετέφερε στην Κρήτη. Αυτό τον μύθο τον άκουσα και από άλλους Φοίνικες. Και το νόμισμα των Σιδωνίων φέρει επάνω του την Ευρώπη καθήμενη επί ταύρου...»

Σύμφωνα με τον Ησύχιο (Αθην. ΧV σελ. 678) Ευρώπη σημαίνει «η ευρύωπος», η γυναίκα με μεγάλα (ευρείες) μάτια ( «όπες», από το οπή > όπ-μα > όμμα > μάτι)

Ο μύθος στην Τέχνη

Το θέμα της αρπαγής της Ευρώπης από τον Δία-ταύρο ήταν πολύ αγαπητό στους αρχαίους καλλιτέχνες. Η αρχαιότερη από όλες τις σχετικές παραστάσεις είναι στη μετόπη του ναού στον Σελινούντα (περ. 600 π.Χ.). Στο Βρετανικό Μουσείο υπάρχει ένα μαρμάρινο σύμπλεγμα που βρέθηκε στην Κρήτη και φαίνεται ότι είναι αντίγραφο χάλκινου συμπλέγματος, έργου του γλύπτη Πυθαγόρα από το Ρήγιο για το οποίο ήταν πολύ περήφανοι οι Τυρρηνοί. Επίσης περίφημη ήταν η χαμένη σήμερα παράσταση του Αντιφίλου (5ος αι.π.Χ.), για την οποία γνωρίζουμε μόνο πως τη θαύμαζαν πάρα πολύ.

Από τους νεότερους, με το θέμα ασχολήθηκαν οι Βερονέζε, Τισιανός, Ρέμπραντ, Μπενβενούτο Τσελίνι (με θαυμαστό χάλκινο σύμπλεγμα) και άλλοι. Τέλος, η παράσταση επιλέχθηκε να χαραχθεί πάνω στην ελληνική όψη του νομίσματος (κέρμα) των 2 ευρώ (οι Σιδώνιοι προηγήθηκαν, όπως αναφέρει ο Λουκιανός).

Γενεαλογικό δένδρο

Γενεαλογία των Αργείων σύμφωνα με την Ελληνική μυθολογία

Δείτε επίσης

Με το όνομα Ευρώπη αναφέρεται επίσης μια κόρη του Τιτυού, η οποία με τον Ποσειδώνα γέννησε τον Εύφημο και μία Ωκεανίδα. Κατά μία παράδοση, και η μητέρα της Νιόβης λεγόταν Ευρώπη.
Αρπαγή της Ευρώπης

Παραπομπές

↑ ^1,0 ^1,1 «Europa» (Ρωσικά)
↑ «Minos» (Ρωσικά)
↑ «Rhadamanthys» (Ρωσικά)
↑ «Сарпедон» (Ρωσικά)
↑ «Θράκη». mythotopia.eu. Ινστιτούτο Επεξεργασίας του Λόγου. Ανακτήθηκε στις 25 Αυγούστου 2023.

Πηγή

Emmy Patsi-Garin: Επίτομο λεξικό Ελληνικής Μυθολογίας, εκδ. οίκος «Χάρη Πάτση«, Αθήνα 1969

[747ad02a549732bbe652cad788c134651436508d-1] 1,0 ^1,1 «Europa» (Ρωσικά)

[dd535d38f78c8771908cd1108056563ca9fdefb9-2] «Minos» (Ρωσικά)

[2ebd101be7a491a98aa95c8051e288281c1a0de1-3] «Rhadamanthys» (Ρωσικά)

[2f6b1b54b9a437b2a0e13942a2f99553f7d34e68-4] «Сарпедон» (Ρωσικά)

[5] «Θράκη». mythotopia.eu. Ινστιτούτο Επεξεργασίας του Λόγου. Ανακτήθηκε στις 25 Αυγούστου 2023.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]