Ρητός αριθμός: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Xqbot (συζήτηση | συνεισφορές) μ r2.7.3) (Ρομπότ: Αλλαγή fa:اعداد گویا σε fa:عدد گویا |
μ Ρομπότ: Μεταφέρω 89 σύνδεσμους interwiki, που τώρα παρέχονται από τα Wikidata στο d:Q1244890 |
||
Γραμμή 55: | Γραμμή 55: | ||
{{Link FA|lmo}} |
{{Link FA|lmo}} |
||
[[af:Rasionale getal]] |
|||
[[an:Numero racional]] |
|||
[[ar:عدد كسري]] |
|||
[[az:Rasional ədədlər]] |
|||
[[bat-smg:Raciuonalosis skaitlios]] |
|||
[[be:Рацыянальны лік]] |
|||
[[be-x-old:Рацыянальны лік]] |
|||
[[bg:Рационално число]] |
|||
[[bn:মূলদ সংখ্যা]] |
|||
[[br:Niver feurek]] |
|||
[[bs:Racionalni broj]] |
|||
[[ca:Nombre racional]] |
|||
[[cs:Racionální číslo]] |
|||
[[cv:Ваклă хисеп]] |
|||
[[cy:Rhif cymarebol]] |
|||
[[da:Rationale tal]] |
|||
[[de:Rationale Zahl]] |
|||
[[eml:Nómmer raziunèl]] |
|||
[[en:Rational number]] |
|||
[[eo:Racionala nombro]] |
|||
[[es:Número racional]] |
|||
[[et:Ratsionaalarvud]] |
|||
[[eu:Zenbaki arrazional]] |
|||
[[fa:عدد گویا]] |
|||
[[fi:Rationaaliluku]] |
|||
[[fiu-vro:Jagoarv]] |
|||
[[fo:Ráðið tal]] |
|||
[[fr:Nombre rationnel]] |
|||
[[ga:Uimhir chóimheasta]] |
|||
[[gan:有理數]] |
|||
[[gl:Número racional]] |
|||
[[he:מספר רציונלי]] |
|||
[[hi:परिमेय संख्या]] |
|||
[[hr:Racionalni broj]] |
|||
[[hu:Racionális szám]] |
|||
[[id:Bilangan rasional]] |
|||
[[is:Ræðar tölur]] |
|||
[[it:Numero razionale]] |
|||
[[ja:有理数]] |
|||
[[jbo:dilcyna'u]] |
|||
[[ka:რაციონალური რიცხვი]] |
|||
[[ko:유리수]] |
|||
[[la:Numerus rationalis]] |
|||
[[lmo:Nümar razziunaal]] |
|||
[[lo:ຈຳນວນປົກກະຕິ]] |
|||
[[lt:Racionalusis skaičius]] |
|||
[[lv:Racionāls skaitlis]] |
|||
[[mg:Isa voasaina]] |
|||
[[mk:Рационален број]] |
|||
[[ml:ഭിന്നകം]] |
|||
[[mn:Рационал тоо]] |
|||
[[mr:परिमेय संख्या]] |
|||
[[ms:Nombor nisbah]] |
|||
[[nds:Ratschonale Tall]] |
|||
[[ne:परिमेय संख्या]] |
|||
[[nl:Rationaal getal]] |
|||
[[nn:Rasjonale tal]] |
|||
[[no:Rasjonalt tall]] |
|||
[[pl:Liczby wymierne]] |
|||
[[pms:Nùmer rassional]] |
|||
[[pnb:ریشنل نمبر]] |
|||
[[pt:Número racional]] |
|||
[[ro:Număr rațional]] |
|||
[[ru:Рациональное число]] |
|||
[[scn:Nùmmuru razziunali]] |
|||
[[sh:Racionalni broj]] |
|||
[[si:පරිමේය සංඛ්යා]] |
|||
[[simple:Rational number]] |
|||
[[sk:Racionálne číslo]] |
|||
[[sl:Racionalno število]] |
|||
[[sn:Nhamba svinu]] |
|||
[[sr:Рационалан број]] |
|||
[[sv:Rationella tal]] |
|||
[[ta:விகிதமுறு எண்]] |
|||
[[th:จำนวนตรรกยะ]] |
|||
[[tl:Makatwirang bilang]] |
|||
[[tr:Rasyonel sayılar]] |
|||
[[uk:Раціональні числа]] |
|||
[[ur:ناطق عدد]] |
|||
[[uz:Ratsional sonlar]] |
|||
[[vi:Số hữu tỉ]] |
|||
[[vls:Rationoale getalln]] |
|||
[[war:Ihap rasyonal]] |
|||
[[xal:Үүлмрин тойг]] |
|||
[[yo:Nọ́mbà oníìpín]] |
|||
[[zh:有理数]] |
|||
[[zh-classical:分數]] |
|||
[[zh-min-nan:Pí-sò͘]] |
|||
[[zh-yue:有理數]] |
Έκδοση από την 08:59, 7 Απριλίου 2013
Το σύνολο των ρητών αριθμών είναι το σύνολο των αριθμών που μπορούν να γραφούν σε μορφή κλάσματος με ακέραιους όρους και παρονομαστή διάφορο του μηδενός. Συμβολίζεται με . Το σύνολο των ρητών περιγράφεται από το σύνολο:
και ισοδύναμα από το:
Όλοι οι ρητοί αριθμοί μπορούν να γραφτούν με άπειρους διαφορετικούς τρόπους ως πηλίκα δύο ακεραίων μ/ν όπου το ν δεν είναι ίσο με μηδέν. Αποδεικνύεται ότι υπάρχει μοναδικός τρόπος γραφής κάθε ρητού στην μορφή μ/ν με ν φυσικό, όπου ο μέγιστος κοινός διαιρέτης, μκδ(μ, ν) των μ και ν είναι η μονάδα η οποία είναι και η πιο απλή μορφή του.
Η δεκαδική αναπαράσταση κάθε ρητού αριθμού είναι πάντα περιοδική.
Το σύνολο των ρητών είναι γνήσιο υποσύνολο αυτού των πραγματικών αριθμών, υπάρχουν δηλαδή πραγματικοί αριθμοί που δεν είναι ρητοί. Οι αριθμοί αυτοί ονομάζονται άρρητοι. Επιπλέον το σύνολο των ακεραίων και κατά συνέπεια και το σύνολο των φυσικών, είναι υποσύνολο αυτού των ρητών αφού κάθε ακέραιος α γράφεται στη μορφή α/1 που είναι ρητός.
Αριθμητική
Δύο ρητοί αριθμοί και λέμε ότι είναι ίσοι και γράφουμε αν και μόνο αν
Γενικά οι ρητοί αριθμοί όπως και οι ακεραίοι έχουν την αντιμεταθετική και την προσεταιριστική ιδιότητα ως προς την πρόσθεση και τον πολλαπλασιασμό και την επιμεριστική ιδιότητα του πολλαπλασιασμού ως προς την πρόσθεση.
Η πρόσθεση δύο ρητών ορίζεται ως ακολούθως:
Ο πολλαπλασιασμός δύο ρητών ορίζεται ως ακολούθως:
Ιδιότητες
Αλγεβρικές ιδιότητες
- Το σύνολο των ρητών αριθμών αποτελεί ένα διατεταγμένο σώμα. Είναι το μικρότερο σώμα με χαρακτηριστική 0 και για το λόγο αυτό είναι πρώτο σώμα.
- Το σύνολο των ρητών αριθμών είναι αριθμήσιμο. Υπάρχει δηλαδή μια ένα προς ένα συνάρτηση από το στο σύνολο των φυσικών αριθμών . Ο πληθάριθμος του συνόλου των ρητών αριθμών επομένως είναι (άλεφ-μηδέν), όπως και του συνόλου των φυσικών.
Τοπολογικές ιδιότητες
- Το σύνολο των ρητών αριθμών είναι πυκνό στο σύνολο των πραγματικών. Με αυτό εννοούμε ότι μεταξύ δύο οποιονδήποτε πραγματικών μπορεί να βρεθεί πάντα ένας ρητός και κατά συνέπεια μεταξύ δύο πραγματικών αριθμών μπορούν να βρεθούν άπειροι σε πλήθος ρητοί αριθμοί.
- Επίσης είναι εύκολο να αποδείξει κανείς ότι και μεταξύ δύο οποιονδήποτε ρητών αριθμών μπορεί να βρεθεί τουλάχιστον ένας άλλος ρητός αριθμός και κατά συνέπεια άπειροι σε πλήθος ρητοί.
Θεωρητική Κατασκευή
Οι ρητοί αριθμοί κατασκευάζονται από κλάσεις ισοδυναμίας διατεταγμένων ζεύγων ακεραίων (μ, ν) με ν διάφορο του μηδενός. Θεωρούμε τις πράξεις της πρόσθεσης και του πολλαπλασιασμού:
Οι πράξεις αυτές αντιστοιχούν σε αυτές των κλασμάτων (βλ. Αριθμητική).
Ως σχέση ισοδύναμίας ορίζουμε
που αντιστοιχεί στην ισοδυναμία κλασμάτων (π.χ. 1/2=2/4 αφού 1.4=2.2).
Το σύνολο είναι σύμφωνα με τα παραπάνω ισοδύναμο με το σύνολο πηλίκο
|