Γκεμπ

Γκεμπ
Πληροφορίες ασχολίας
Οικογένεια
Σύζυγος	Νουτ
Τέκνα	Όσιρις Ίσις Νέφθυς Σετ
Γονείς	Σου και Τεφνούτ
Σχετικά πολυμέσα

Γκεμπ σε ιερογλυφικά

Ο Γκεμπ, επίσης Κεμπού, Σίμπου και Σίβου ή Κηβ (αρχαιοελ.) είναι θεότητα της αιγυπτιακής μυθολογίας και μαζί με την Νουτ απάρτιζε το δεύτερο ζεύγος της Εννεάδας. Ο Πλούταρχος τον ταύτιζε με τον Κρόνο αλλά στην πραγματικότητα ήταν θεός της γης, του θεμελίου του σύμπαντος και μόλις κατά την κλασική εποχή έγινε αντικείμενο κάποιας λατρείας.

Με βίαιο τρόπο ο πατέρας του Σου τον αποκόλλησε από τη Νουτ, αδελφή και σύζυγό του. Από τότε σύμφωνα με τον μύθο είναι απαρηγόρητος και ο θρήνος του ακούγεται αιώνια. Απεικονίζεται συνήθως ξαπλωμένος στα πόδια του Σου, κατά του οποίου αγωνίστηκε μάταια υπερασπιζόμενος τη σύζυγό του. Στηριζόμενος στον αγκώνα του, με το ένα πόδι κεκαμμένο, συμβολίζει τα βουνά και τις διακυμάνσεις του γήινου φλοιού, τον οποίο προσωποποιεί το σώμα του, που συνήθως το απεικονίζεται σκεπασμένο με βλάστηση.

Ως θεός της γης εκπορεύει τον Νείλο και τη γήινη χλωρίδα. Σε μια άλλη διάσταση της γήινης επικράτειας αντιπροσωπεύει τον κόσμο στον οποίο κατευθύνονται οι νεκροί.

Ο ύμνος του Γκεμπ

Ιδού, αγαλλιάζω στο έμβλημά μου, στο θρόνο μου.

Είμαι ο δημιουργός του σκότους,

Στα πέρατα του ουρανού ο τόπος μου,

Είμαι ο κυβερνήτης της αιωνιότητας.

Αγαλλιάζω εγώ ο κύριος του ανακτόρου.

Αόρατη είναι η φωλεά μου. Έσπασα το αβγό.

Είμαι ο κύριος εκατομμυρίων ετών.

Έφτιαξα τη φωλεά μου στα πέρατα του ουρανού,

Και κατέβηκα στη Γη σαν Χήνα,

Που εξιλεώνει απ' όλα τ' αμαρτήματα.

Εικονοπλασία

Σχεδόν πάντοτε ο Γκεμπ απεικονίζεται ως άνδρας στερούμενος ιδιαιτέρων γνωρισμάτων, αν και σε μερικές περιπτώσεις φέρει πάνω από το κεφάλι μία χήνα, ιδεόγραμμα του ονόματός του. Ορισμένοι μύθοι, τον παρουσιάζουν ως «Μέγα Φλύαρο», (χήνα), του οποίου το θηλυκό γέννησε το αβγό του Ηλίου. Άλλοι τον παρουσιάζουν ως ρωμαλέο ταύρο που γονιμοποιεί την ουράνια αγελάδα. Στην ανθρωπομορφική του εκδοχή παριστάνεται με το στέμμα κυρίως της Κάτω Αιγύπτου, που συνιστά και τον σημαντικότερο τόπο λατρείας του

Θεϊκή γενεαλογία

Ο Γκεμπ είναι γιος των αρχέγονων στοιχείων που αντιπροσωπεύονται μέσω του Σου(ξηρότητας) και της Τεφνούτ (υγρασίας). Στη μυθολογική αφήγηση είναι επίσης γονέας μέσω της Νουτ του Ρα (Ηλίου) και του Θωθ (Σελήνης), όπως και των λοιπών οσιρικών θεών και για αυτό επονομαζόταν «πατέρας των θεών». Τρίτος θεϊκός βασιλές, διαδέχθηκε στο θρόνο τον Σου, αρπάζοντας τον θρόνο. Εξαιτίας του βίαιου τρόπου διαδοχής του, η βασιλεία του υπήρξε αρκετά ταραγμένη. Στα Κείμενα των Σαρκοφάγων, υπάρχει η εξής αφήγηση:

Ο Ρα είχε κλείσει τον βασιλίσκο του, (βλ. και ουραίος) ως επικίνδυνο φυλαχτό, μέσα σε χρυσό κιβώτιο, το οποίο, μαζί με τη ράβδο του και μία τούφα από τα μαλλιά του, είχε εναποθέσει σε φρούριο των ανατολικών συνόρων της αυτοκρατορίας του. Το κιβώτιο αυτό το άνοιξε ο Γκεμπ. Το αποτέλεσμα ήταν φοβερό. Η πνοή του θεϊκού ερπετού σκότωσε άμεσα όλους τους συντρόφους του θεού και πλήγωσε βαριά τον ίδιο. Μόνο η τούφα των μαλλιών του Ρα (άαρτ) στάθηκε ικανή να θεραπεύσει την πληγή του Γκεμπ. Η δύναμη αυτής της τούφας ήταν τόσο μεγάλη ώστε όταν έπειτα από πολλά χρόνια την βύθισαν για κάθαρση στη λίμνη Ατ Νουμπ μεταμορφώθηκε αμέσως σε κροκόδειλο, τον Σομπέκ και χάθηκε μακριά μέσα στο νερό.

Μετά την αποκατάσταση της υγείας του, ο Γκεμπ κυβέρνησε με συνετό τρόπο το βασίλειό του. Έχοντας ζήσει σύμφωνα με τον μύθο 1.773 χρόνια έως την εποχή που άφησε την εξουσία στον πρωτότοκο γιο του Όσιρι και αποσύρθηκε στον ουρανό, όπου κατά καιρούς καταλάμβανε τη θέση του Θωθ ως κήρυκας του Ρα και διαιτητής μεταξύ των θεών. Σε μία άλλη εκδοχή του μύθου διάδοχοί του ήταν ο Ώρος και ο Σετ. Στον Ώρο άφησε τη βόρεια Αίγυπτο και στον Σετ τη Νότια. Οι αντιρρήσεις του Σετ, που επιθυμούσε όλο το βασίλειο, ήταν η αφορμή για μια μακρά διαμάχη.

Βιβλιογραφία

• Guirand Félix (Ed) 1968, New Larousse Encyclopedia of Mythology, Crescend Books, New York.
• Ions Veronica 1968, Egyptian Mythology, Newnes Books, London.
• Χριστόπουλος Γ. - Μπαστιάς Ι. (εκδ.) 1989, Παγκόσμια μυθολογία, Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα.