Φθορίτης
 |
Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
 | |
| Γενικά | |
|---|---|
| Κατηγορία | Αλογονίδια |
| Χημικός τύπος | CaF2 |
| Ορυκτολογικά χαρακτηριστικά | |
| Πυκνότητα | 3,2 gr/cm3 |
| Χρώμα | Ποικίλλει. Άχρωμο, λευκό, πορφυρό, μπλε, πράσινο, κίτρινο, πορτοκαλί, κόκκινο, καστανό, ιώδες, συχνά σε ζώνες. |
| Σύστημα κρυστάλλωσης | Κυβικό |
| Κρύσταλλοι | Κυβικοί, οκταεδρικοί, σπάνια δωδεκαεδρικοί |
| Υφή | Συμπαγής ή κοκκώδης, ενίοτε βοτρυοειδής, σπανίως ινώδης |
| Διδυμία | {111} συνδιαβλαστάνουσα |
| Σκληρότητα | 4 |
| Σχισμός | Τέλειος κατά {111} σε τέλεια οκτάεδρα |
| Θραύση | Υποκογχοειδής έως ακανόνιστη |
| Λάμψη | Υαλώδης |
| Γραμμή κόνεως | Λευκή |
| Πλεοχρωισμός | - |
| Διαφάνεια | Διαφανής έως ημιδιαφανής |
| Παρατηρήσεις | Εμφανίζει φθορισμό σε υπεριώδη ακτινοβολία |
Ο φθορίτης (αγγλ. fluorite) ή αργυροδάμας είναι ορυκτό του ασβεστίου με χημικό τύπο CaF2. Οφείλει το όνομά του στο συστατικό του, φθόριο, ενώ το αγγλικό όνομα προέρχεται από τα λατινικά (fluor = ρέω) και σχετίζεται με την ικανότητά του να χαμηλώνει το σημείο τήξεως όταν προστίθεται σε άλλα ορυκτά (συλλίπασμα).
Εμφανίζει ποικιλία χρωμάτων, συχνά σε ζώνες. Η ιώδης ποικιλία του συγχέεται συχνά με αμέθυστο, από τον οποίο διακρίνεται λόγω χαμηλότερης σκληρότητας. Συχνά οι κρύσταλλοί του παρουσιάζουν φθορισμό κάτω από υπεριώδη ακτινοβολία σε ποικιλία χρωμάτων. Τυπικό χρώμα φθορισμού είναι το μπλε, εμφανίζει, όμως, φθορισμό και σε κίτρινο, πράσινο, κόκκινο, λευκό και πορφυρό, ενώ το χρώμα φθορισμού μπορεί να αλλάζει ανάλογα με το μήκος κύματος της υπεριώδους ακτινοβολίας. Ορισμένοι κρύσταλλοι, που περιέχουν το στοιχείο ευρώπιο (Eu) εμφανίζουν ασθενή φωσφορισμό. Η (σπάνια) παραλλαγή του χλωροφανής, που απαντά στη Βιρτζίνια και στην Αριζόνα των ΗΠΑ παρουσιάζει το φαινόμενο του θερμοφθορισμού, φθορίζει, δηλαδή σε πρασινογάλαζο χρώμα, όταν θερμανθεί. Μετά την ψύξη, το φαινόμενο αυτό εξαφανίζεται από το συγκεκριμένο δείγμα.
Η μεγάλη χρωματική του ποικιλία έχει ως συνέπεια να είναι από τα πλέον περιζήτητα από συλλέκτες ορυκτά, ενώ, λόγω της ποικιλοχρωμίας του και της εμφάνισης ζωνώδους χρωματισμού, χρησιμοποιείται και ως ημιπολύτιμος λίθος, παρά την χαμηλή του σκληρότητα.
Ανευρίσκεται ως συνοδό ορυκτό σε γρανίτες, γρανιτικούς πηγματίτες και συηνίτες, καθώς και σε φουμαρόλες. Οι οικονομικά εκμεταλλεύσιμες εμφανίσεις του είναι σε μέσης και χαμηλής θερμοκρασίας υδροθερμικές φλέβες και στρωματοειδείς αποθέσεις. Συχνά αποτελεί το υλικό διασύνδεσης στους ψαμμίτες.
Συνδέεται με χαλαζία, μικτά θειούχα, ασβεστίτη, βαρύτη, κασσιτερίτη, βολφραμίτη, απατίτη, σεελίτη και τοπάζιο. Απαντά σε πολλά σημεία του πλανήτη.
Παραλλαγές του, εκτός από τον χλωροφανή, είναι ο υττριοφθορίτης ( (Ca,Y)F2, ο υττριοδημητρίτης ((Ca,Ce,Y)F2) και ο αντοζωνίτης, ο οποίος, όταν θραυσθεί ή κονιοποιηθεί, αναδίδει περίεργη οσμή και ο "bluejohn", που εμφανίζει χαρακτηριστικό ζωνώδη χρωματισμό.
Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Τμήμα Γεωλογίας Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης
- Mindat.org
- Minerals.net
- Galleries.com
- Handbook of Mineralogy
Βιβλιογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- James Dwight Dana, Manual of Mineralogy and Lithology, Containing the Elements of the Science of Minerals and Rocks READ BOOKS, 2008 ISBN 1-4437-4224-4
- Frederick H. Pough, Roger Tory Peterson, Jeffrey (PHT) Scovil: A Field Guide to Rocks and Minerals, Houghton Mifflin Harcourt, 1988, ISBN 0-395-91096-X
- Walter Schumann, R. Bradshaw, K.A.G. Mills: Handbook of Rocks, Minerals and Gemstones, Houghton Mifflin Harcourt, 1993, ISBN 0-395-51137-2
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]