Μετάβαση στο περιεχόμενο

Σλοβάκοι

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
 Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν. Μπορείτε να βοηθήσετε προσθέτοντας την κατάλληλη τεκμηρίωση. Υλικό που είναι ατεκμηρίωτο μπορεί να αμφισβητηθεί και να αφαιρεθεί.
Η σήμανση τοποθετήθηκε στις 23/05/2015.
Slovaks
Slováci
Συνολικός πληθυσμός
π. 6–7 εκατ.[1]
Περιοχές με σημαντικούς πληθυσμούς
Σλοβακία 4,567,547[2]
 ΗΠΑ797,764[3]
 Τσεχία116,817 / 191,818 - 400,000[4]
Ηνωμένο Βασίλειο Ηνωμένο Βασίλειο85,000[5]
Καναδάς Καναδάς72,290[6]
 Γερμανία62,235[7]
Σερβία52,750[8]
Αυστρία Αυστρία32,052[9]
 Ουγγαρία29,794[10]
Γαλλία23,000[11]
Βραζιλία Βραζιλία17,200[12]
 Ρουμανία17,226[13]
Αυστραλία12,000[14]
 Ιρλανδία10,801[15]
 Ουκρανία6,397[16]
Κροατία Κροατία4,712[16]
Νορβηγία Νορβηγία4,000[16]
Βέλγιο Βέλγιο4,000[16]
Ιταλία2,500–3,000[17]
Πορτογαλία Πορτογαλία393[18]
Γλώσσες
Σλοβακική
Θρησκεία
Ρωμαιοκαθολικοί, Λουθηρανοί, Ανατολικοί Καθολικοί, άλλοι
Σχετιζόμενες εθνικές ομάδες
Αλλοι Δυτικοί Σλάβοι

Οι Σλοβάκοι (σλοβακικά: Slováci, ενικός: Slovák, θηλυκό: Slovenka, πληθυντικός: Slovenky) είναι μια δυτικοσλαβική εθνότητα και έθνος, ιθαγενής της Σλοβακίας που μοιράζονται κοινή καταγωγή, πολιτισμό, ιστορία και μιλούν σλοβακικά.

Στη Σλοβακία, με συνολικό πληθυσμό 5,4 εκατομμύρια, περί τα 4,4 εκατομμύρια είναι Σλοβάκοι. Υπάρχουν σλοβακικές μειονότητες σε πολλές γειτονικές χώρες, όπως η Αυστρία, η Κροατία, η Τσεχία, η Ουγγαρία, η Πολωνία, η Ρουμανία, η Σερβία και η Ουκρανία και σημαντικοί πληθυσμοί μεταναστών και των απογόνων τους στην Αυστραλία, τον Καναδά, τη Γαλλία, τη Γερμανία, το Ηνωμένο Βασίλειο και τις Ηνωμένες Πολιτείες κ.α., που συλλογικά αναφέρονται ως σλοβακική διασπορά.

Ονομα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το όνομα Σλοβάκος προέρχεται από το *Slověninъ, πληθυντικός *Slověně, το παλιό όνομα των Σλάβων (Πρόγλας, γύρω στο 863). Η αρχική ρίζα έχει διατηρηθεί σε όλες τις σλοβακικές λέξεις εκτός από το αρσενικό ουσιαστικό: το θηλυκό ουσιαστικό είναι Slovenka, το επίθετο slovenský, η γλώσσα slovenčina και η χώρα Slovensko. Η πρώτη γραπτή αναφορά του επιθέτου slovenský (σλοβακικά) είναι το 1294 (ad parvam arborem nystra slowenski breza ubi est meta).[19]

Το αρχικό όνομα των Σλοβάκων Slověninъ/Slověně ήταν καταγεγραμμένο στο Λατινοτσεχικό Λεξικό του Πρέσμπουργκ (14ος αιώνας),[20] αλλά άλλαξε σε Slovákυπό την επιρροή των τσεχικών και των πολωνικών (γύρω στο 1400). Η πρώτη γραπτή αναφορά του νέου ονόματος στην επικράτεια της σημερινής Σλοβακίας είναι στο Μπαρντέγιοβ (1444, «Nicoulaus Cossibor hauptman, Nicolaus Czech et Slowak, stipendiarii supremi»). Οι αναφορές στις τσέχικες πηγές είναι παλαιότερες (1375 και 1385).[21] Η αλλαγή δεν σχετίζεται με την εθνογένεση των Σλοβάκων, αλλά αποκλειστικά με τις γλωσσικές αλλαγές στις Δυτικές σλαβικές γλώσσες. Η λέξη Σλοβάκος χρησιμοποιήθηκε επίσης αργότερα ως κοινή ονομασία για όλους τους Σλάβους στα τσεχικά, τα πολωνικά και επίσης στα σλοβακικά μαζί με άλλες μορφές.[21]

Στα ουγγρικά ο Σλοβάκος λέγεται Tót (πλ. tótok), ένα εξώνυμο. Αρχικά χρησιμοποιήθηκε για να αναφέρεται σε όλους τους Σλάβους, όπως οι Σλοβένοι και οι Κροάτες, αλλά τελικά επικράτησε κυρίως για τους Σλοβάκους. Πολλά τοπωνύμια στην Ουγγαρία, όπως Tótszentgyörgy, Tótszentmárton και Tótkomlós εξακολουθούν να φέρουν αυτό το όνομα. Το Tóth είναι ένα κοινό ουγγρικό επώνυμο.

Οι Σλοβάκοι έχουν επίσης στο παρελθόν αναφερθεί ποικιλοτρόπως ως Slovyenyn, Slowyenyny, Sclavus, Sclavi, Slavus, Slavi, Winde, Wende ή Wenden. Οι τρεις τελευταίοι όροι είναι παραλλαγές του γερμανικού όρου Wends, που χρησιμοποιείτο ιστορικά για να αναφερθεί σε όλους τους Σλάβους που ζούσαν κοντά σε γερμανικούς οικισμούς.

Eθνογένεση

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Γιαν Χόλυ (πορτρέτο του 1885)

Οι πρώτοι Σλάβοι ήρθαν στο έδαφος της Σλοβακίας κατά κύματα από τον 5ο και τον 6ο αιώνα και οργανώθηκαν σε φυλετικό επίπεδο. Τα αρχικά ονόματα των φυλών δεν είναι γνωστά λόγω της έλλειψης γραπτών πηγών πριν από την ενσωμάτωσή τους σε ανώτερες πολιτικές οντότητες. Η αποδυνάμωση της φυλετικής συνείδησης πιθανώς επιταχύνθηκε από τους Άβαρους, που δεν σεβάστηκαν τις φυλετικές διαφορές στην ελεγχόμενη περιοχή και παρακίνησαν τους εναπομείναντες Σλάβους να ενωθούν και να συνεργαστούν για την άμυνά τους. Τον 7ο αιώνα οι Σλάβοι ίδρυσαν μια μεγαλύτερη φυλετική ένωση, την αυτοκρατορία του Σάμο. Ανεξάρτητα από αυτή η διαδικασία ολοκλήρωσης συνεχίστηκε σε άλλα εδάφη με διάφορες εντάσεις.[22]

Η τελική πτώση του Χαγανάτου των Αβάρων επέτρεψε την εμφάνιση νέων πολιτικών οντοτήτων. Η πρώτη από αυτές που τεκμηριώνεται από γραπτές πηγές είναι το Πριγκιπάτο της Νίτρα, ένα από τα θεμέλια της μετέπειτα κοινής εθνικής συνείδησης.[23] Σε αυτό το στάδιο της ιστορίας δεν είναι ακόμη δυνατό να υποθέσουμε μια κοινή ταυτότητα όλων των προγόνων των Σλοβάκων στα γειτονικά ανατολικά εδάφη, ακόμα κι αν κατοικούνταν από στενά συγγενείς Σλάβους. Το Πριγκιπάτο της Νίτρα αποτέλεσε τμήμα της Μεγάλης Μοραβίας, ενός κοινού κράτους των Μοραβών (οι πρόγονοι των Τσέχων προσχώρησαν μόνο για λίγα χρόνια). Η σχετικά σύντομη ζωή της Μεγάλης Μοραβίας δεν της επέτρεψε να διαλύσει τις διαφορές που προέκυψαν από τη δημιουργία της από δύο ξεχωριστές οντότητες και ως εκ τούτου δεν μπόρεσε να αναπτυχθεί μια κοινή «σλοβακο-μοραβική» εθνική ταυτότητα.[23] Ωστόσο η πρώιμη πολιτική ολοκλήρωση στο έδαφος της σημερινής Σλοβακίας αντικατοπτρίστηκε στη γλωσσική ολοκλήρωση. Ενώ οι διάλεκτοι των πρώτων προγόνων των Σλοβάκων χωρίζονταν σε δυτικές σλαβικές (δυτική και ανατολική Σλοβακία) και μη δυτικές σλαβικές (κεντρική Σλοβακία), μεταξύ του 8ου και του 9ου αιώνα συγχωνεύτηκαν, θέτοντας έτσι τα θεμέλια μιας μεταγενέστερης σλοβακικής γλώσσας.

Ο 10ος αιώνας αποτελεί ορόσημο της σλοβακικής εθνογένεσης. Η πτώση της Μεγάλης Μοραβίας και οι περαιτέρω πολιτικές αλλαγές ευνόησαν το σχηματισμό σε ξεχωριστό έθνος. Ταυτόχρονα, με την εξαφάνιση της πρωτοσλαβικής γλώσσας μεταξύ του 10ου και 13ου αιώνα, τα σλοβακικά εξελίχθηκαν σε ανεξάρτητη γλώσσα (ταυτόχρονα με άλλες σλαβικές γλώσσες). Η πρώιμη ίδρυση του Βασιλείου της Ουγγαρίας επηρέασε θετικά την ανάπτυξη κοινής συνείδησης και συντροφικότητας μεταξύ των Σλάβων της Βόρειας Ουγγαρίας και όχι μόνο εντός των ορίων της σημερινής Σλοβακίας.[23] Η σαφής διαφορά μεταξύ Σλοβάκων και Ούγγρων έκανε περιττή την υιοθέτηση ενός συγκεκριμένου ονόματος και οι Σλοβάκοι διατήρησαν το αρχικό τους όνομα (στα λατινικά π.χ. Slavus), που χρησιμοποιήθηκε επίσης στην επικοινωνία με άλλους σλαβικούς λαούς (Polonus, Bohemus, Ruthenus).[24]Από πολιτική άποψη οι μεσαιωνικοί Σλοβάκοι αποτελούσαν μέρος του πολυεθνικού πολιτικού έθνους Natio Hungarica, μαζί με τους Ούγγρους (ή, πιο συγκεκριμένα τους Μαγυάρους), τους Σλαβόνιους, τους Γερμανούς, τους Ρουμάνους και άλλες εθνοτικές ομάδες στο Βασίλειο της Ουγγαρίας. Δεδομένου ότι ένα μεσαιωνικό πολιτικό έθνος δεν αποτελείτο από απλούς ανθρώπους αλλά από ευγενείς, η συμμετοχή στην προνομιούχα τάξη ήταν απαραίτητη για όλους αυτούς τους λαούς (nobiles Hungary).[25]

Όπως και άλλα έθνη οι Σλοβάκοι άρχισαν να μεταμορφώνονται σε ένα σύγχρονο έθνος από το 18ο αιώνα υπό την ιδέα του εθνικού ρομαντισμού. Το σύγχρονο σλοβακικό έθνος είναι το αποτέλεσμα ριζικών διαδικασιών εκσυγχρονισμού εντός της Αυτοκρατορίας των Αψβούργων που κορυφώθηκαν στα μέσα του 19ου αιώνα.[26] Η διαδικασία μετασχηματισμού επιβραδύνθηκε από τη σύγκρουση με τον ουγγρικό εθνικισμό και η εθνογένεση των Σλοβάκων έγινε πολιτικό ζήτημα, ιδίως όσον αφορά τη στέρηση και τη διατήρηση της γλώσσας και των εθνικών τους δικαιωμάτων. Το 1722 ο Μίκαλ Μπέντσικ, καθηγητής νομικής στο Πανεπιστήμιο της Τρνάβα, δημοσίευσε μια θεωρία σύμφωνα με την οποία οι ευγενείς και οι οικιστές του Τρέντσιν δεν πρέπει να έχουν τα ίδια προνόμια με τους Ούγγρους, επειδή είναι απόγονοι του λαού του Σβάτοπλουκ (κατώτεροι από τους Μαγυάρους). Ούτε ο Μπέντσικ ούτε ο Σλοβάκος αντίπαλός του Γιαν Μπαλτάζαρ Μάγκιν έθεσαν σε σοβαρή αμφισβήτηση τη συνέχεια της διευθέτησης. Επίσης η πρώτη ιστορία των Σλοβάκων, που γράφτηκε από τον το Γιούραϊ (Γεώργιο) Πάπανεκ, εντόπισε τις ρίζες των Σλοβάκων στη Μεγάλη Μοραβία[27] στην Historia gentis Slavae. De regno regibusque Slavorum... (1780) («Ιστορία του σλοβακικού έθνους: Περί του βασιλείου και των βασιλέων των Σλοβάκων»).[28]Το έργο του Πάπανεκ έγινε η βάση για την επιχειρηματολογία του κινήματος εθνικής αναγέννησης της Σλοβακίας. Ωστόσο η σλοβακική εθνική αναγέννηση όχι μόνο αποδέχτηκε τη συνέχεια του πληθυσμού, αλλά και την τόνισε, αποδεικνύοντας έτσι ότι οι Σλοβάκοι είναι ισότιμοι πολίτες του κράτους και ούτε ένα ουγγρικό «μοναδικό πολιτιστικό δώρο» ούτε εκχριστιανισμός απαιτούνταν για την ίδρυση του κράτους.

Το 1876 ο Ούγγρος γλωσσολόγος Παλ Χούνφαλβι δημοσίευσε μια θεωρία σχετικά με την έλλειψη συνέχειας μεταξύ Σλοβάκων και Σλάβων πριν από την άφιξη των Ούγγρων. Ο Χούνφαλβι προσπάθησε να αποδείξει ότι οι πρόγονοι των Σλοβάκων δεν ζούσαν στην επικράτεια της σημερινής Σλοβακίας πριν από την άφιξη των παλαιών Ούγγρων (Μαγυάρων), αλλά οι Σλοβάκοι προέκυψαν αργότερα από άλλους Σλάβους που ήρθαν στο Βασίλειο της Ουγγαρίας από γειτονικές χώρες μετά το 13ο αιώνα.[29] Ο Γιάνος Κάρατσονι υποστήριξε ότι η κεντρική και η βόρεια Σλοβακία ήταν ακατοίκητες (1901) και στο επόμενο έργο του "Το ιστορικό μας δικαίωμα στην εδαφική ακεραιότητα της χώρας μας" (1921) ισχυρίστηκε ότι οι υπόλοιποι αρχικοί Σλάβοι αφομοιώθηκαν από τους Μαγυάρους και οι σύγχρονοι Σλοβάκοι είναι απόγονοι μεταναστών από την Άνω Μοραβία και τον Όντερ (η πυκνότητα πληθυσμού σε αυτές τις περιοχές ήταν πολύ χαμηλή εκείνη την εποχή και μεγάλος αριθμός αποίκων που προέρχονταν από αυτές τις περιοχές δεν ήταν πιθανος[29]). Στη συνέχεια η θεωρία χρησιμοποιήθηκε καταχρηστικά από τους Ούγγρους αναθεωρητές του μεσοπολέμου, που αμφισβήτησαν τη συνέχεια για να υποστηρίξουν τις ουγγρικές αξιώσεωις για τη Σλοβακία. Το 1982, όταν πλούσια αρχαιολογικά στοιχεία που αποδεικνύουν το αντίθετο ήταν ήδη διαθέσιμα,[30] μια παρόμοια θεωρία δημοσιεύτηκε από τον Ούγγρο ιστορικό Γκέργκι Γκέρφι.[30] Ο Γκέρφι αποδέχτηκε ότι μικρότερες ομάδες Σλάβων θα μπορούσαν να είχαν παραμείνει στην επικράτεια της Σλοβακίας, αλλά υποστήριξε ότι η καταγωγή των Σλοβάκων ήταν από τον αραιό εποικισμό διαφόρων σλαβικών ομάδων που ενισχύθηκαν από το μετέπειτα εποικισμό. Σύμφωνα με τον Βέρεντς Μαρκ οι μεσαιωνικοί Μοραβοί δεν είναι οι πρόγονοι των Σλοβάκων και η πλειοψηφία του σλοβακικού λαού προέρχεται από μεταγενέστερους νεοφερμένους Σλάβους.[31]

Svatopluk I
Aγαλμα του Σβάτοπλουκ Α΄

Η αντίθετη θεωρία, που υποστηρίζει το υποτιθέμενο κοινό παρελθόν των εθνών της Τσεχίας και της Σλοβακίας, νομιμοποιώντας έτσι τη δημιουργία του ενωμένου τσεχοσλοβακικού έθνους[32], κέρδισε πολιτική υποστήριξη στη μεσοπολεμική Τσεχοσλοβακία.[32] Όπως και ο Κάρατσονι, ο Τσέχος ιστορικός Βάτσλαβ Τσαλουπέτσκι υποστήριξε ότι τα βόρεια και τα κεντρικά μέρη της Σλοβακίας παρέμειναν ακατοίκητα μέχρι το 13ο αιώνα και ότι το νοτιοδυτικό τμήμα κατοικήθηκε από Τσέχους. Ωστόσο το 1946 ο Τσαλουπέτσκι υποστήριξε ότι το σλοβακικό έθνος προέκυψε από τους γειτονικούς Σλάβους και σχηματίστηκε μόλις το 17ο αιώνα. Η θεωρία του για την έλλειψη πληθυσμού στο μεγαλύτερο μέρος της Σλοβακίας που καλυπτόταν από δάση είχε ήδη διαψευσθεί επιστημονικά από τον Ντάνιελ Ράπαντ (π.χ. στο O starý Liptov, 1934), αποδείχθηκε εσφαλμένη από πολυάριθμα αρχαιολογικά ευρήματα και απορρίφθηκε από την Τσεχοσλοβακία ιστογραφία. Από την άλλη πλευρά Σλοβάκοι αυτονομιστές του μεσοπολέμου, αντιτιθέμενοι στη θεωρία του τσεχοσλοβακικού έθνους, χρονολόγησαν την ύπαρξη του σλοβακικού έθνους στην εποχή του Πρίμπινα (825-861) (οι μαρτυρίες για την τεκμηρίωση της ύπαρξης Σλοβάκων στην πρώιμη σλαβική εποχή, δηλαδή στην εποχή της αυτοκρατορίας του Σάμο, είναι περιθωριακές και υπάρχουν εκτός της σύγχρονης κυρίαρχης σλοβακικής ιστοριογραφίας).

Μετά τη διάλυση της Τσεχοσλοβακίας το 1993 η δημιουργία της ανεξάρτητης Σλοβακίας παρακίνησε το ενδιαφέρον για μια ιδιαίτερα σλοβακική εθνική ταυτότητα.[33] Αντανάκλαση αυτού ήταν η απόρριψη της κοινής τσεχοσλοβακικής εθνικής ταυτότητας υπέρ μιας καθαρά σλοβακικής.[33]

Iστορία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι Σλάβοι της Πεδιάδα της Παννονίας

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τα πρώτα γνωστά σλαβικά κράτη στο έδαφος της σημερινής Σλοβακίας ήταν η Αυτοκρατορία του Σάμο και το Πριγκιπάτο της Νίτρα, που ιδρύθηκαν τον 8ο αιώνα.

Μεγάλη Μοραβία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Πρίμπινα, ηγεμόνας του Πριγκιπάτου της Νίτρα,[34] ίδρυσε και κυβέρνησε το Πριγκιπάτο της Μπάλατον από το 839/840 ως το 861.[35]

Η Μεγάλη Μοραβία (833 – ?907) ήταν ένα σλαβικό κράτος τον 9ο και στις αρχές του 10ου αιώνα, δημιουργοί του οποίου ήταν οι πρόγονοι των Τσέχων και των Σλοβάκων.[36][37] Εκείνη την εποχή έλαβαν χώρα σημαντικές εξελίξεις, όπως η ιεραποστολή των Βυζαντινών μοναχών Κυρίλλου και Μεθοδίου, η ανάπτυξη του γλαγολιτικού αλφαβήτου (πρώιμη μορφή του κυριλλικού) και η χρήση της Παλαιάς εκκλησιαστικής σλαβονικής ως επίσημης και λογοτεχνικής γλώσσας. Η δημιουργία της και η πλούσια πολιτιστική της κληρονομιά έχουν προσελκύσει κάπως περισσότερο το ενδιαφέρον από το 19ο αιώνα.

Η αρχική επικράτεια που κατοικούσαν οι σλαβικές φυλές περιλάμβανε όχι μόνο τη σημερινή Σλοβακία, αλλά και τμήματα της σημερινής Πολωνίας, τη νοτιοανατολική Μοραβία και περίπου ολόκληρο το βόρειο μισό της σημερινής Ουγγαρίας.[38]

Βασίλειο της Ουγγαρίας

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Πινακοθήκη διάσημων Σλοβάκων που δραστηριοποιούνται σε διάφορους τομείς (ιστορία, λογοτεχνία, εκπαίδευση, θρησκεία, επιστήμη). Εκδόθηκε με την ευκαιρία της ίδρυσης της Matica slovenská ("Σλοβακικό Ίδρυμα"), μεγάλης πατριωτικής οργάνωσης. Κατάλογος προσωπικοτήτων που απεικονίζονται: Γιαν Μάλι Ντουσάροφ, Γιουράι Τβρντι, Γιόζεφ Κόζατσεκ, Στέφαν Μόιζες, Μάρτιν Τσούλεν, Κάρολ Κούζμανι, Στέφαν Ζάβοντνικ, Μίχαλ Χράστεκ, Βίλιαμ Πάουλινι-Τοτ, Μίχαλ Μίλοσλαβ Χότζα, Στέφαν Μάρκο Ντάξνερ, Γιαν Φράντσισι-Ρίμαφσκι, Γιαν Γκότσαρ, Αντρέι Λιούντοβιτ Ραντλίνσκι, Γιόζεφ Μίλοσλαβ Χούρμπαν, Γιόνας Ζαμπόρσκι, Γιόζεφ Κάρολ Βικτόριν, Μίκουλας Στέφαν Φεριέντσικ, Γιαν Κάλιντσιακ, Μάρτιν Χάταλα, Γιαν Πάλαρικ, Φράντισεκ Βιτάζοσλαβ Σάσινεκ, Αντρέι Σλάντκοβιτς, Ντάνιελ Γκάμπριελ Λίτσαρντ, Γιαν Τσίπκα, Γιουράι Σλότα, Αντρέι Κόσα

Η περιοχή της σημερινής Σλοβακίας χωρίστηκε σε δύο μέρη μεταξύ του Βασιλείου της Ουγγαρίας (υπό ουγγρική κυριαρχία σταδιακά από το 907 ως τις αρχές του 14ου αιώνα) στην Άνω Ουγγαρία και της Βασιλικής Ουγγαρίας (υπό τους Αψβούργους από 1527 ως το 18480) μέχρι το σχηματισμό της Τσεχοσλοβακίας το 1918.[39] Ωστόσο, σύμφωνα με άλλους ιστορικούς, από το 895 ως το 902, ολόκληρη η περιοχή της σημερινής Σλοβακίας αποτέλεσε τμήμα του ανερχόμενου Πριγκιπάτου της Ουγγαρίας και έγινε (χωρίς διαβάθμιση) μέρος του Βασιλείου της Ουγγαρίας έναν αιώνα αργότερα.[40][41][42] Στο Βασίλειο της Ουγγαρίας υπήρχε μια ξεχωριστή οντότητα με το όνομα Μεθοριακό Δουκάτο της Νίτρα, που καταργήθηκε το 1107. Η επικράτεια που κατοικούσαν οι Σλοβάκοι στη σημερινή Ουγγαρία σταδιακά μειώθηκε.[43]

Όταν το μεγαλύτερο μέρος της Ουγγαρίας κατακτήθηκε από την Οθωμανική Αυτοκρατορία το 1541, η επικράτεια της σημερινής Σλοβακίας έγινε το νέο κέντρο του μικρότερου βασιλείου[44] που παρέμεινε υπό την ουγγρική κυριαρχία και αργότερα εκείνη των Αψβούργων, που επίσημα ονομάστηκε Βασιλική Ουγγαρία.[44] Μερικοί Κροάτες εγκαταστάθηκαν στη σημερινή Μπρατισλάβα και γύρω από αυτή για παρόμοιους λόγους. Επίσης στο Βασίλειο της Ουγγαρίας εγκαταστάθηκαν πολλοί Γερμανοί,[44] ιδιαίτερα στις πόλεις, ως άποικοι που αναζητούσαν εργασία και ειδικοί στα ορυχεία από το 13ο ως το 15ο αιώνα. Οι Εβραίοι και οι Τσιγγάνοι αποτελούσαν επίσης σημαντικούς πληθυσμούς εντός της επικράτειας.[44] Την περίοδο αυτή το μεγαλύτερο μέρος της σημερινής Σλοβακίας ανήκε στους Αψβούργους, ενώ οι Οθωμανοί κυριαρχούσαν στο νότιο και νοτιοανατολικό τμήμα της.

Οταν η Οθωμανική Αυτοκρατορία αναγκάστηκε να αποσυρθεί από τη σημερινή Ουγγαρία γύρω στο 1700, χιλιάδες Σλοβάκοι εγκαταστάθηκαν σταδιακά σε ερημωμένα μέρη του αποκαταστημένου Βασιλείου της Ουγγαρίας (σημερινή Ουγγαρία, Ρουμανία, Σερβία και Κροατία) υπό τη Μαρία Θηρεσία και έτσι προέκυψαν οι σημερινοί σλοβακικοί θύλακες (όπως οι Σλοβάκοι της Βοϊβοντίνα και της Ουγγαρίας) σε αυτές τις χώρες.

Η Άνω Ουγγαρία (σημερινή Σλοβακία) ήταν για αιώνες το πιο προηγμένο τμήμα του Βασιλείου της Ουγγαρίας μετά την Τρανσυλβανία, αλλά το 19ο αιώνα, όταν η Βούδα/Πέστη έγινε η νέα πρωτεύουσα του βασιλείου, η σημασία της Άνω Ουγγαρίας, καθώς και άλλων περιοχών του Βασιλείου μειώθηκε και πολλοί Σλοβάκοι εξαθλιώθηκαν. Για το λόγο αυτό εκατοντάδες χιλιάδες Σλοβάκοι μετανάστευσαν στη Βόρεια Αμερική, ειδικά στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ου αιώνα (περίπου μεταξύ 1880–1910), συνολικά τουλάχιστον 1,5 εκατομμύριο μετανάστες.

Η Σλοβακία παρουσιάζει μια πολύ πλούσια λαϊκή κουλτούρα. Ένα μέρος των σλοβακικών εθίμων και κοινωνικών συμβάσεων είναι κοινά με εκείνα άλλων εθνών της πρώην Μοναρχίας των Αψβούργων (το Βασίλειο της Ουγγαρίας ήταν σε προσωπική ένωση με τη μοναρχία των Αψβούργων από το 1867 ως το 1918).

Τσεχοσλοβακία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι κάτοικοι της Σλοβακίας πέρασαν το μεγαλύτερο μέρος του 20ου αιώνα στο πλαίσιο της Τσεχοσλοβακίας, ενός νέου κράτους που σχηματίστηκε μετά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο. Σημαντικές μεταρρυθμίσεις και η εκβιομηχάνιση έλαβαν χώρα μετά το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Η Σλοβακική γλώσσα επηρεάστηκε έντονα από την Τσεχική αυτή την περίοδο.[45]

Πολιτισμός

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η τέχνη της Σλοβακίας εντοπίζεται στον Μεσαίωνα, όταν δημιουργήθηκαν μερικά από τα μεγαλύτερα αριστουργήματα στην ιστορία της χώρας. Σημαντικές μορφές αυτής της περιόδου είναι οι πολλούς Παλιοί Μαστόροι, ανάμεσά τους ο Παύλος της Λέβοτσα και ο ανώνυμος MS. Πιο σύγχρονη τέχνη μπορεί να δει κανείς στις σκιές των Κόλομαν Σόκολ, [46]Αλμπίν Μπρουνόβσκι, Μάρτιν Μπένκα, [47] Μίκουλας Γκάλαντα [46] και Λιούντοβιτ Φούλα[46], στους Γιούλιους Κόλερ και Στάνισλαβ Φίλκο, στους Ρόμαν Οντακ και Μπλάζεϊ Μπάλαζ του 21ου αιώνα. Οι πιο σημαντικοί Σλοβάκοι συνθέτες ήταν οι Εουγκεν Σούτσον, Γιαν Τσίκερ και Aλεξάντερ Mόιζες και οι Βλάντιμιρ Γκόνταρ και Πέτερ Μάχαζντικ τον 21ο αιώνα.

Οι πιο διάσημοι Σλοβάκοι έχουν αναμφίβολα να κάνουν με τις εφευρέσεις και την τεχνολογία. Τέτοιοι είναι ο Γιόζεφ Μούργκας, εφευρέτης του ασύρματου τηλέγραφου, ο Γιαν Μπάχιλ, ο Στέφαν Μπάνιτς, εφευρέτης του σύγχρονου αλεξίπτωτου, ο Αουρελ Στόντολα εφευρέτης του βιονικού βραχίονα και πρωτοπόρος στη θερμοδυναμική και, πιο πρόσφατα, ο Τζον Ντόπιερα, πατέρας των σύγχρονων ακουστικών έγχορδων οργάνων. Οι Ούγγροι εφευρέτες Γιόζεφ Πέτσβαλ και Στέφαν Γέντλικ γεννήθηκαν από Σλοβάκους γονείς.

Η Σλοβακία είναι επίσης γνωστή για τους πολυμαθείς της, όπως οι Πάβελ Γιόζεφ Σάφαρικ, Mατέϊ Μπελ, Γιαν Κολάρ και τους πολιτικοί επαναστάτες της, όπως οι Μίλαν Ράστισλαβ Στέφανικ και Αλεξάντερ Ντούμπτσεκ.

Υπήρχαν δύο ηγετικά πρόσωπα που κωδικοποίησαν τη σλοβακική γλώσσα. Ο πρώτος ήταν ο Aντον Μπέρνολακ, του οποίου η ιδέα βασίστηκε στη διάλεκτο της δυτικής Σλοβακίας (1787) και που θέσπισε την πρώτη εθνική τυπική γλώσσα για τους Σλοβάκους. Ο δεύτερος αξιοσημείωτος άνδρας ήταν ο Λιούντοβιτ Στουρ. Η τυποποίησή του της σλοβακικής βασίστηκε στη διάλεκτο της κεντρικής Σλοβακίας (1843).

Ο πιο γνωστός Σλοβάκος λαϊκός ήρωας ήταν ο Γιούραϊ Γιάνοσικ (το σλοβάκικο αντίστοιχο του Ρομπέν των Δασών). Ο εξέχων εξερευνητής και διπλωμάτης Μόριτς Μπενόφσκι, στα ουγγρικά Μπενιόβσκι ήταν επίσης Σλοβάκος (κατάγεται από το Βρμπόβε της σημερινής Σλοβακίας και αναφέρεται π.χ. ως "nobilis Slavicus – Σλοβάκος ευγενής" στην εγγραφή του στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση).

Όσον αφορά τον αθλητισμό οι Σλοβάκοι είναι πιθανώς πιο γνωστοί (στη Βόρεια Αμερική) για τους αθλητές του χόκεϊ επί πάγου, ιδιαίτερα τους Σταν Μίκιτα, Πέτερ Σταστνι, Πέτερ Μπόντρα, Ζίγκμουντ Πάλφι, Μάριαν Χόσα και Ζντένο Τσάρα.

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ «Ako žijú Slováci za hranicami? Slovensko mám rád, ale mojím domovom už nie je» [How do Slovaks live abroad? I like Slovakia but it is no longer my home.]. Sme.sk. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Αυγούστου 2017. Ανακτήθηκε στις 2 Αυγούστου 2017. 
  2. ↑ «Národnosť a materin. jazyk». scitanie.sk. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Οκτωβρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 13 Οκτωβρίου 2022. 
  3. ↑ «U.S. Census website». United States Census Bureau. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Δεκεμβρίου 1996. Ανακτήθηκε στις 7 Οκτωβρίου 2017. 
  4. ↑ «Slováků v Česku přibývá, tvoří pětinu všech cizinců v zemi». týden.cz. 15 Ιουνίου 2019. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Ιουνίου 2020. Ανακτήθηκε στις 25 Ιουνίου 2020. 
  5. ↑ «UK Population by Country of Birth and Nationality». Ons.gov.uk. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Σεπτεμβρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 14 Νοεμβρίου 2014. 
  6. ↑ Canada, Government of Canada, Statistics (25 Οκτωβρίου 2017). «Ethnic Origin (279), Single and Multiple Ethnic Origin Responses (3), Generation Status (4), Age (12) and Sex (3) for the Population in Private Households of Canada, Provinces and Territories, Census Metropolitan Areas and Census Agglomerations, 2016 Census - 25% Sample Data». www12.statcan.gc.ca. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Οκτωβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 2 Μαρτίου 2018. 
  7. ↑ «Destatis Nationalitäten in Deutschland 2021». DESTATIS. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Απριλίου 2022. Ανακτήθηκε στις 16 Απριλίου 2022. 
  8. ↑ «Попис становништва, домаћинстава и станова 2011 : у Републици Србији Конференција за новинаре 29. новембар 2012. НАЦИОНАЛНА НАЦИОНАЛНА ПРИПАДНОСТ» (PDF). Webrzs.stat.gov.rs. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 8 Ιουλίου 2018. Ανακτήθηκε στις 2 Αυγούστου 2017. 
  9. ↑ Statistik Austria. «STATISTIK AUSTRIA – Bevölkerung nach Staatsangehörigkeit und Geburtsland». Statistik.at (στα Γερμανικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Ιουνίου 2015. Ανακτήθηκε στις 1 Ιανουαρίου 2015. 
  10. ↑ Vukovich, Gabriella (2018). Mikrocenzus 2016 - 12. Nemzetiségi adatok [2016 microcensus - 12. Ethnic data] (PDF). Hungarian Central Statistical Office (στα Ουγγρικά). Budapest. ISBN 978-963-235-542-9. Αρχειοθετήθηκε (PDF) από το πρωτότυπο στις 8 Αυγούστου 2019. Ανακτήθηκε στις 9 Ιανουαρίου 2019. 
  11. ↑ «Présentation de la Slovaquie». France Diplomatie : : Ministère de l'Europe et des Affaires étrangères. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Ιουνίου 2017. Ανακτήθηκε στις 2 Αυγούστου 2017. 
  12. ↑ «Edição 214, Um atalho para a Europa». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Ιανουαρίου 2009. Ανακτήθηκε στις 31 Ιανουαρίου 2008. 
  13. ↑ «Transindex.ro». Recensamant.referinte.transindex.ro. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Νοεμβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 14 Νοεμβρίου 2014. 
  14. ↑ «SLOVAK ARRIVAL and SETTLEMENT IN AUSTRALIA». slovakclubsa.org. Slovak Club of SA. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Ιανουαρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 6 Ιανουαρίου 2014. 
  15. ↑ «CSO Emigration» (PDF). Census Office Ireland. Αρχειοθετήθηκε (PDF) από το πρωτότυπο στις 13 Νοεμβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 29 Ιανουαρίου 2013. 
  16. ↑ 16,0 16,1 16,2 16,3 (2010 census)
  17. ↑ Petit Press a.s. (14 Ιουνίου 2010). «Slovaks in Italy make Slovakia more visible». spectator.sme.sk. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Ιουνίου 2021. Ανακτήθηκε στις 22 Αυγούστου 2022. 
  18. ↑ «Rifa2021». [νεκρός σύνδεσμος]
  19. ↑ Uličný 1986, σελ. 102.
  20. ↑ Uličný 1986, σελ. 101.
  21. ↑ 21,0 21,1 Marek 2011, σελ. 67.
  22. ↑ Marsina 2013, σελ. 65.
  23. ↑ 23,0 23,1 23,2 Marsina 2013, σελ. 67.
  24. ↑ Marsina 2013, σελ. 71.
  25. ↑ Marek 2011, σελ. 13.
  26. ↑ Stefan Auer, Liberal Nationalism in Central Europe, Routledge, 2004, p. 135
  27. ↑ Kamusella 2009, σελ. 134
  28. ↑ Papánek, Juraj. «Historia gentis Slavae / Dejiny slovenského národa». Databazeknih.cz. Perfekt. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Ιουνίου 2022. Ανακτήθηκε στις 21 Ιουνίου 2022. 
  29. ↑ 29,0 29,1 Marsina 2009, σελ. 18.
  30. ↑ 30,0 30,1 Marsina 2009, σελ. 19.
  31. ↑ Ferenc, Makk, "És erővel elfoglalta egész Pannóniát Αρχειοθετήθηκε 2016-10-31 στο Wayback Machine.", In: Tiszatáj, 1996-10, p. 76
  32. ↑ 32,0 32,1 Marsina 1997, σελ. 17
  33. ↑ 33,0 33,1 W. Warhola, James (2005). «Changing Rule Between the Danube and the Tatras: A study of Political Culture in Independent Slovakia, 1993 – 2005» (PDF). The University of Maine. Orono, Maine, United States.: Midwest Political Science Association 2005 Annual National Conference, April 9, 2005. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 15 Σεπτεμβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 15 Ιουνίου 2011. 
  34. ↑ Kirschbaum 1995, σελ. 25
  35. ↑ Bagnell Bury, John (1923). The Cambridge Medieval History. Cambridge: Macmillan. σελ. 211. 
  36. ↑ Ference Gregory Curtis. Chronology of 20th-century eastern European history. Gale Research, Inc., 1994. (ISBN 978-0-8103-8879-6), p. 103
  37. ↑ Věd, Archeologický Ústav (Československá Akademie) (1964). The Great Moravia Exhibition: 1100 years of tradition of state and cultural life. 
  38. ↑ A history of Eastern Europe: crisis and change, Robert Bideleux, Ian Jeffries
  39. ↑ Eberhardt 2003, σελ. 105
  40. ↑ Kristó, Gyula (1996). Hungarian History in the Ninth Century. Szeged: Szegedi Középkorász Műhely. p. 229. (ISBN 963-482-113-8)
  41. ↑ «Histria 2001/03. – GYRFFY GYRGY: Honfoglals a Krpt-medencben». Historia.hu. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Απριλίου 2014. Ανακτήθηκε στις 14 Νοεμβρίου 2014. 
  42. ↑ Kristó, Gyula (1993). A Kárpát-medence és a magyarság régmúltja (1301-ig) (The ancient history of the Carpathian Basin and the Hungarians – till 1301)[1] Αρχειοθετήθηκε 2011-05-11 στο Wayback Machine. Szeged: Szegedi Középkorász Műhely. p. 299. (ISBN 963-04-2914-4).
  43. ↑ Vauchez, André· Barrie Dobson, Richard· Lapidge, Michael (2000). Encyclopedia of the Middle Ages. 1. Routledge. σελ. 1363. ISBN 9781579582821. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Απριλίου 2023. Ανακτήθηκε στις 21 Νοεμβρίου 2020. 
  44. ↑ 44,0 44,1 44,2 44,3 Eberhardt 2003, σελ. 104
  45. ↑ Harlig, Jeffrey· Pléh, Csaba (11 Ιανουαρίου 1995). When East Met West: Sociolinguistics in the Former Socialist Bloc. Walter de Gruyter. ISBN 9783110145854. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Απριλίου 2023. Ανακτήθηκε στις 11 Ιανουαρίου 2018 – μέσω Google Books. 
  46. ↑ 46,0 46,1 46,2 Marshall Cavendish Corporation (2009). «Slovakia; Cultural expression». World and Its Peoples. 7. Marshall Cavendish. σελ. 993. ISBN 9780761478836. 
  47. ↑ Mikuš 1977, σελ. 108

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Slovaks στο Wikimedia Commons


Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Σλοβάκοι&oldid=10235894"