Χαβάη (νήσος)

Χαβάη

Δορυφορική εικόνα του νησιού, με τα Μάουνα Κέα και Λόα χιονισμένα
Γεωγραφία
Συντεταγμένες	19°34′N 155°30′W
Αρχιπέλαγος	Χαβάη
Έκταση	10.432 km²
Ακτογραμμή	428 km
Υψόμετρο	4.205 μ
Υψηλότερη κορυφή	Μάουνα Κέα
Χώρα
ΗΠΑ
Πολιτεία	Χαβάη
Κομητεία	Χαβάη
Πρωτεύουσα	Χίλο
Δημογραφικά
Πληθυσμός	185.059 (απογραφής 2010)
Πυκνότητα	17,7 /χλμ2
Σχετικά πολυμέσα

Η νήσος Χαβάη ή Μπιγκ Άιλαντ (Big Island, Μεγάλο Νησί) είναι ένα ηφαιστειογενές νησί στο βόρειο Ειρηνικό Ωκεανό. Είναι το μεγαλύτερο νησί της Χαβάης και το πιο νοτιοανατολικό νησί της πολιτείας. Με έκταση 10.432 τετραγωνικών χιλιομέτρων έχει μεγαλύτερη έκταση απ' ό,τι όλα τα υπόλοιπα νησιά της Χαβάης μαζί και είναι το μεγαλύτερο νησί των Ηνωμένων Πολιτειών. Στο νησί δεσπόζουν οι ηφαιστειακές κορυφές Μάουνα Κέα και Μάουνα Λόα, που ξεπερνούν σε ύψος τα τέσσερα χιλιόμετρα, και το πιο ενεργό ηφαίστειο της Γης, το Κιλαουέα. Η μεγαλύτερη πόλη του νησιού είναι το Χίλο. Το νησί σύμφωνα με την απογραφή του 2010 έχει πληθυσμό 185.079 κατοίκους, περίπου 37.000 περισσότερους σε σχέση με την απογραφή του 2000.

Προέλευση ονόματος

Το όνομα Χαβάη λέγεται ότι προέρχεται από τον Χαβαιλόα, τον θρυλικό Πολυνήσιο πλοηγό που ανακάλυψε για πρώτη φορά το νησί. Άλλες θεωρίες αποδίδουν την ονομασία στο μυθικό μέρος Χαβαΐκι, από το οποίο προήλθαν οι Πολυνήσιοι, ο τόπος όπου πηγαίνουν στη μετά θάνατον ζωή καθώς και το βασίλειο των θεών και θεοτήτων. Η Χαβάη ήταν πατρίδα του Καμεκαμέχα Ι, ο οποίος κατάφερε να ενώσει τα νησιά του αρχιπελάγους υπό την εξουσία του. Έδωσε στο βασίλειο του το όνομα Χαβάη, το όνομα του νησιού όπου γεννήθηκε. Σύμφωνα με μία άλλη εκδοχή, το όνομα προέρχεται από τους κατοίκους της Ταϊτής και πρόκειται για το ποιητικό όνομα της Ταϊτής.

Ιστορία

Αρχαία Χαβάη

Δεν υπάρχουν γραπτές καταγραφές για την ιστορία του νησιού πριν την επίσκεψη του Τζέιμς Κουκ, τα τέλη του 18ου αιώνα. Μία από τις πηγές που χρησιμοποιούνται για την κατανόηση της ιστορίας του νησιού είναι οι τοπικοί θρύλοι. Οι θρύλοι αυτοί αφηγούνται γεγονότα, ενώ επίσης είναι και σημαντική πηγή για γενεαλογικά δέντρα. Όμως αρκετές ιστορίες παρουσιάζουν το ίδιο γεγονός με διαφορετικό τρόπο δυσκολεύοντας τη μελέτη της πρώιμης ιστορίας του νησιού. Χρήσιμα για τη μελέτη της ιστορίας είναι και τα κατάλοιπα εγκατάστασης που άφησαν πίσω τους οι πρώτοι κάτοικοι του νησιού, ενώ έχουν χρησιμοποιηθεί και υπολογιστικά μοντέλα, κυρίως για τον υπολογισμό του μεγέθους των πληθυσμών.

Το νησί, το νεότερο του αρχιπελάγους, πιστεύεται ότι ήταν το πρώτο που αποικίστηκε από τους Πολυνήσιους ταξιδιώτες, πριν 1.500 χρόνια. Οι πρώτοι κάτοικοι του νησιού πιστεύεται ότι κατάγονταν από τις νήσους Μαρκέζας. Οι πρώτοι αυτοί κάτοικοι έφεραν μαζί τους σπόρους, όπως το ταρό, το γιαμ και η γλυκοπατάτα. Πιθανολογείται ότι αρχικά ζούσαν στο υγρό κλίμα του ανατολικού μισού του νησιού, ενώ σταδιακά αποίκησαν και το δυτικό. Ο οικισμός στο ιστορικό πάρκο Λαπακάχι, στο δυτικό Κοχάλα, χρονολογείται από αυτή την περίοδο, ενώ οικισμός της ίδιας περιόδου έχει βρεθεί κοντά στο Κόνα.

Περίπου το 1200 μ.Χ. παρατηρείται μια αλλαγή στις κοινωνικές δομές του νησιού. Σύμφωνα με μία άποψη, έφτασαν στο νησί Ταϊτιανοί οι οποίοι κατέκτησαν και υποδούλωσαν τους πρώτους κατοίκους του νησιού. Αυτή η άποψη πλέον δεν είναι ευρέως αποδεκτή, αφού πιστεύεται ότι η αλλαγή ήταν αποτέλεσμα του αυξανόμενου μεγέθους των κοινωνιών του νησιού. Τη ίδια περίοδο παρατηρείται μια έντονη στροφή στην πίστη, με την κατασκευή μεγάλων ναών, γνωστούς ως Χεϊάου (Heiau). Αυτή την περίοδο εμφανίζεται στο προσκήνιο ένας ιερέας ονόματι Παάο, ο οποίος εγκαθίδρυσε μια νέα θρησκεία, την Κάπου η οποία με το καιρό εξελίχθηκε στη θρησκεία που περιέγραψαν οι Ευρωπαίοι που έφτασαν στο νησί. Επίσης, ξεκίνησε το καχούνα νούι, η σειρά των ιερέων, οι οποίοι ήταν πνευματικοί και φυσικοί ηγέτες των νησιών. Δύο σημαντικοί ηγέτες αυτής της σειράς ήταν ο Λιλόα και ο γιος του Ούμι, οι οποίοι κατάφεραν να θέσουν όλο το νησί υπό την εξουσία τους στα τέλη 16ου και αρχές 17ου αιώνα. Ο Λιλόα αρχικά έδωσε την εξουσία στον αδελφό του, Χακάου (Hakau), ο οποίος εξόρισε το Ούμι που έβλεπε ως απειλή στο Χίλο. Ο Ούμι, με τη βοήθεια του τοπικού ιερέα κατάφερε να συγκεντρώσει στρατό και να νικήσει το Χακάου και το στρατό του και εγκαθίδρυσε μια περίοδο ευημερίας που δε διατάραχθηκε από την εισβολή στρατού από το Μάουι επί εξουσίας του εγγονού του Ούμι, Λόνο, ο οποίος κατάφερε να νικήσει τον εχθρικό στρατό. Μέχρι εκείνη την περίοδο το νησί είχε χωριστεί στις έξι διοικητικές περιοχές γνωστές ως μόκου.

Ένας άλλος σημαντικός ηγέτης του Καχούνα νούι ήταν ο Αλαπαΐνουι (Alapa'inui), ο οποίος βασίλευσε στα μέσα του 18ου αιώνα και κατάφερε να επιβάλει μια εύθραυστη ισορροπία κατά τη διάρκεια της βασιλείας. Κατάφερε να εισβάλει και να κατακτήσει το Μάουι όπου έχρησε βασιλιά το γιό της αδελφής του και από κοινού υποκίνησαν μια εξέργεση στο Μολοκάι, ώστε να εκδιώξουν τους εισβολείς από το Οάχου. Το Οάχου είχε εισβάλει στο Μολοκάι την ίδια περίπου περίοδο που το Μεγάλο νησί κατέλαβε το Μάουι. Ο στρατός του Αλαπαΐνουι νίκησε τους εισβολείς και τους ακολούθησε μέχρι που έφτασαν στην ανατολική ακτή του Οάχου και συνθηκολόγησαν. Όμως η ειρήνη με το Μάουι αποσταθεροποίηθηκε και έγινε εκ νέου προσπάθεια κατάληψης του νησιού, η οποία απέτυχε. Είναι η εποχή που ο Τζέιμς Κουκ φτάνει στη Χαβάη. Ο Τζέιμς Κουκ ήταν ο πρώτος Δυτικός που επισκέφθηκε το νησί. Ονόμασε τα νησιά της Χαβάη «Νησιά Σάντουιτς», αλλά σκοτώθηκε στο Μεγάλο Νησί στον κόλπο Κιλακεκούα το 1779 κατά τη διάρκεια μιας συμπλοκής με τους ντόπιους.

Είναι άγνωστο αν ο Τζέιμς Κουκ ήταν ο πρώτος άνθρωπος Ευρωπαϊκής καταγωγής που επισκέφθηκε τα νησιά. Μετά από το 1520, αρκετά Ισπανικά πλοία εξαφανίστηκαν ενώ διέπλεαν τον Ειρηνικό. Ο Κουκ παρατήρησε ότι οι Χαβανέζοι ήταν εξοικειωμένοι με το σίδηρο και ότι έφεραν κάποια ευρωπαϊκά χαρακτηριστικά. Οι μύθοι περιγράφουν κάτι που θα μπορούσε να είναι Ισπανοί ναυαγοί που ξεβράστηκαν στο Λανάι και αργότερα στο Μάουι τον 16ο αιώνα. Το ημερολόγιο καταστρώματος του Ολλανδικού πλοίου Lefda μιλούσε για 8 ναυτικούς σε ένα άγνωστο νησί στο γεωγραφικό πλάτος της Χαβάης. Η αλληλεπίδραση με τους Ισπανούς θα μπορούσε να εξηγήσει την ομοιότητα των κόκκινων και κίτρινων καλυμμάτων κεφαλής των Χαβανέζων πολεμιστών. Επίσης, θα μπορούσε να εξηγήσει την ταχύτητα διάδοσης σύφιλης στα νησιά μετά την επίσκεψη του Κουκ. Ένας σκελετός νεαρής γυναίκας που βρέθηκε στο Οάχου και χρονολογείται από τον 17ο αιώνα φαίνεται να έπασχε από σύφιλη, ενώ σε άλλους τάφους υπάρχουν ίχνη από καραβόπανο.

Βασίλειο και Δημοκρατία της Χαβάης

Ο Καμεχαμέχα Α΄, με καταγωγή από τη νήσο Χαβάη ένωσε όλα τα νησιά της Χαβάης

Από το καχούνα νουί προέρχεται και ο Παιεα Καμεχαμέχα, γνωστός και ο Καμεχαμέχα Α' ο Μέγας. Ο Καμεκαμέχα μετά του θάνατο του βασιλιά Καλαϊοπούου (Kalani'opu'u) το 1782 ορίστηκε επιβλέπων του θεού του πολέμου των Χαβανέζων βασιλιάδων, αξίωμα με μεγάλη ισχύ, το οποίο προκάλεσε τη ζήλια του ξαδέλφου του Καμεχαμέχα και βασιλιά Κιβαλαό (Kiwala'o). Καταλυτικό υπήρξε το γεγονός ότι μετά την παραδοσιακή αναδιανομή των γαιών, το μόκου που διοικούσε ο Καμεχαμέχα δεν έλαβε τα αναμενόμενα, σε αντίθεση με το μόκου του Κιβαλαό. Αυτό οδήγησε σε σύγκρουση των δύο μόκου, με αποτέλεσμα τη νίκη του Καμεκαμέχα και το θάνατο του Κιβαλαό. Μετά αυτή τη μάχη το νησί χωρίστηκε στα τρία. Ο Καμεκαμέχα μέχρι το 1791 είχε νικήσει ή εξουδετερώσει τους δύο άλλους αρχηγούς και ήταν αρχηγός ολόκληρου του νησιού. Κατάφερε να αιχμαλωτίσει δύο δυτικούς και τους έπεισε να εκπαιδεύσουν και να οργανώσουν το στρατό του. Ο Καμεχαμέχα ξεκινώντας από το 1791 ένωσε υπό της εξουσία του μετά από πολλά χρόνια πολέμου τα περισσότερα από τα νησιά της Χαβάης. Πρώτα, το 1791, συγκρούστηκε με τον Καχεκίλι, αρχηγό του Οάχου, στο Μάουι σε μία από τις μεγαλύτερες μάχες που δόθηκαν στην Χαβάη. Το 1795 εισέβαλε στο Οάχου και κατάφερε να το θέσει υπό τον έλεγχό του. Ο Καμεχαμέχα στη συνέχεια οργάνωσε εκστρατεία για να κατακτήσει το Καουάι, στο οποίο βασίλευε ο Καουμουαλίι, αλλά οι δύο πρώτες εκστρατείες του απέτυχαν, η πρώτη εξαιτίας της καταστροφής του στόλου και στη δεύτερη εξαιτίας ασθενειών που θέρισαν τους στρατιώτες του. Παρόλα αυτά, ο Καουμουαλίι, εκτιμώντας ότι δεν θα μπορεί να αναχαιτίσει το Καμεχαμέχα, αποφάσισε να του παραδώσει την εξουσία το 1810, με αποτέλεσμα ο Καμεχαμέχα να γίνει ο πρώτος αρχηγός όλων των νησιών. Πρωτεύουσα του βασιλείου του ήταν η Καϊλούα στο Μεγάλο Νησί.

Ο διάδοχος του Καμεχαμέχα, ο Καμεχαμέχα Β', αν και βασίλευσε για μικρό χρονικό διάστημα, η βασιλεία του συνοδεύτηκε από μεγάλες αναταραχές. Αυτές οι αναταραχές ήταν αποτέλεσμα του σπασίματος του συστήματος ταμπού Kapu, μια διαδικασία που έμεινε γνωστή ως Άι Νόα, η οποία έλαβε χώρα το 1819 και υπαγόρευε την καταστροφή των ναών και τη διάλυση της κοινωνικής τάξης του ιερέα. Ο Καμεκαμέχα ο πρώτος κληροδότησε στο Κεκουαοκαλάνι, ξάδελφο του Καμεχαμέχα Β', τη φροντίδα των ναών, και όταν ζήτησε να σταματήσει η καταστροφή των ναών από το ξάδελφό του, ο δεύτερος αρνήθηκε, και σε μάχη που ακολούθησε ο καλύτερα εξοπλισμένος στρατός του βασιλιά επικράτησε. Η αιτία ήταν η αναστάτωση που έφεραν στο νησί δυτικοί που αποφάσισαν να εγκατασταθούν στο νησί και οι οποίοι αν και δεν τηρούσαν το σύστημα ταμπού, δεν είχαν θεία τιμωρία. Στο νησί έφτασαν για πρώτη φορά ιεραπόστολοι το 1820 στο Καϊλούα Κόνα, λίγους μήνες αφότου η παλαιά θρησκεία είχε καταργηθεί. Ο βασιλιάς άφησε τους ιεραπόστολους να φτιάξουν την πρώτη χριστιανική εκκλησία στη Χαβάη, της Εκκλησία Μόκου-Αικαούα, η οποία ολοκληρώθηκε το 1836. Οι ιεραπόστολοι κατάργησαν το χορό χούλα, την πολυγαμία και τα παραδοσιακά τραγούδια και έμαθαν στους ιθαγενείς να γράφουν και να διαβάζουν χρησιμοποιώντας το λατινικό αλφάβητο επειδή η χαβαϊκή γλώσσα δεν είχε γραφή. Πολλοί Χαβανέζοι διδάχθηκαν γραφή και ανάγνωση, με αποτέλεσμα τα ποσοστά αναλφαβητισμού να ήταν μικρότερο από αυτό των ΗΠΑ.

Μετά την ανακάλυψη της Χαβάης από τον Κουκ στα νησιά ελλιμενίστηκαν πλοία από την Μεγάλη Βρετανία, τις Ηνωμένες Πολιτείες, τη Ρωσία, την Ισπανία και τις Κάτω Χώρες, με αποτέλεσμα να αρχίσει το εμπόριο μεταξύ των ιθαγενών και των δυτικών. Οι Ιθαγενείς δεν είχαν πολλά να προσφέρουν σε αντάλλαγμα για τα όπλα, όμως τελικά βρήκαν ένα προϊόν που οι δυτικοί ζητούσαν, το σανταλόξυλο. Το σανταλόξυλο ήταν χρήσιμο για τις συναλλαγές των δυτικών με την Κίνα, το οποίο θεωρούταν περιζήτητο. Το εμπόριο μονοπωλούσε ο Καμεχαμέχα ο πρώτος. Τελικά, τα δέντρα που έδιναν το σανταλόξυλο εξαφανίστηκαν από την εντατική υλοτομία. Εξαιτίας του αυξανόμενου εμπορείου υπήρχε μια σταδιακά μετατόπιση του πλούτου από το Μεγάλο Νησί στο Οάχου, όπου βρισκόταν το Περλ Χάρμπορ, το καλύτερο λιμάνι της Χαβάης. Ο Καμεχαμέχα ο Β' τελικά μετακίνησε την πρωτεύουσα το 1821 από την Καϊλούα στη Χονολουλού. Με την μετακίνηση της πρωτεύουσας από το Μεγάλο Νησί ο κυβερνήτης του νησιού, ο Κουακίνι (κυβερνήτης την περίοδο 1812-1844), έγινε ισχυρότερος. Το 1838 κατασκεύασε στην Καϊλούα το παλάτι Χουλίχι, το οποίο μετά το θάνατό του χρησίμευσε ως θερινή κατοικία της βασιλικής οικογένειας. Εκείνη την περίοδο το μεγαλύτερο πληθυσμό των είχε η περιοχή Κόνα, με τη βόρεια Κόνα να είναι πιο πυκνοκατοικημένη και με περισσότερες καλλιέργειες.

Στα τέλη του 18ου και αρχές του 19ου αιώνα, η Χαβάη εκτός από εμπορικός θαλάσσιος προορισμός, ήταν προορισμός για φαλαινοθηρικά. Οι φαλαινοθήρες μπορούσαν να μεταφέρουν τις αλιευμένες φάλαινες στη Χαβάη σε εμπορικά πλοία. Επίσης, τα πλοία μπορούν να ανανεώσουν τις προμήθειες τους στα νησιά με αποτέλεσμα να μπορούν να μείνουν στη θάλασσα για περισσότερο καιρό αυξάνοντας τα κέρδη τους. Μέχρι το 1840 η Χαβάη είχε γίνει το κέντρο της φαλαινοθηρίας στον Ειρηνικό. Παράλληλα με την φαλαινοθηρία στο νησί άρχισε να αναπτύσσεται η καλλιέργεια ζαχαροκάλαμου, η οποία εξελίχθηκε με το καιρό στην μεγαλύτερη πηγή εισοδήματος του νησιού. Το 1863 άνοιξε η πρώτη φυτεία, η Kohala Sugar Company. Στην ακμή τους, το 1936, οι καλλιέργειες ζαχαροκάλαμου του νησιού παρήγαγαν το 34% της ζάχαρης όλου του βασιλείου. Οι φυτείες του ζαχαροκαλάμου εξαιτίας του αυξανόμενου εργατικού κόστους άρχισαν να συρρικνώνονται τη δεκαετία του 1950 και η τελευταία φυτεία έκλεισε το 1996. Το 1828 στο νησί φυτεύτηκαν επίσης τα πρώτα καφεόδεντρα και το 1881 λειτούργησε το πρώτο αγρόκτημα με καρύδια μακαντέμια. Παρά τις αρχικές δυσκολίες για την καλλιέργεια καρυδιών, τη δεκαετία του 1970 το Μεγάλο Νησί ήταν ο μεγαλύτερος παραγωγός μακαντέμια παγκοσμίως.

Στις 2 Απριλίου 1868, ένας σεισμός με μέγεθος που υπολογίζεται μεταξύ 7,25 και 7,9 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ συγκλόνισε τη νοτιοανατολική ακτή της Χαβάης. Ήταν ο πιο καταστροφικός σεισμός στην ιστορία της Χαβάης και προκάλεσε μια κατολίσθηση στο Μάουνα Λόα, σκοτώνοντας 31 άτομα. Ένα τσουνάμι προκάλεσε 46 επιπλέον θανάτους. Τα χωριά Πουναλούου, Νινόλε, Καουάα, Χονουάπο και Κεαουχόου υπέστησαν σοβαρές ζημιές. Το τσουνάμι έχει αναφερθεί ότι πέρασε πάνω από τις κορυφές των κοκοφοινίκων, σε ύψος 18 μέτρων και κατάφερε να φθάσει σε ορισμένα σημεία περίπου 400 μέτρα στην ενδοχώρα.

Από τα μέσα του 19ου αιώνα και μετά, η Χαβάη αναπτύχθηκε χάρις στις μεγάλες φυτείες ζαχαροκάλαμων που τροφοδοτούταν από Ιάπωνες και Κινέζους μετανάστες. Αν και για το νησί, όπως και το υπόλοιπο αρχιπέλαγος, έδειξαν ενδιάφερον όλες οι Μεγάλες Δυνάμεις (Ρωσσία, Γαλλία, Ηνωμένο Βασίλειο), το νησί τελικά τέθηκε υπό την κυριαρχία των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής, καθώς έδωσαν εμπορικά προνόμια στους κατοίκους των νησιών. Η παραχωρητική πολιτική του βασιλεία προς τους ξένους επιχειρηματίες και εμπόρους οδήγησε το 1887 σε εξέγερση και αναγκάστηκε να υπογράψει ένα νέο εκλογικό νόμο, ο οποίος ανάμεσα σε άλλα του στερούσε εξουσίες. Από το 1894 μέχρι το 1898 το νησί ανήκε στη Δημοκρατία της Χαβάης, η οποία ήταν μια δημοκρατική χώρα.

Αμερικανική Χαβάη

Τον Ιούλιο του 1898 με πράξη του Κογκρέσου η χώρα προσαρτήθηκε στις ΗΠΑ ως υπερπόντια κτήση, παρά τις αντιδράσεις της Δημοκρατίας της Χαβάης. Το νησί τελικά έγινε μέρος των ΗΠΑ ως μέρος της πολιτείας της Χαβάης το 1959. Στην περίοδο που μεσολάβησε στάλθηκαν στο Κογκρέσο αρκετές αιτήσεις για να γίνει η Χαβάη πολιτεία, οι οποίες απορρίφθηκαν. Οι κύριες αιτίες θεωρούνται η αρνητική προκατάληψη προς την πολυπολιτισμική κοινωνία (πάνω από το 1/3 του πληθυσμού ήταν Ιαπωνικής καταγωγής, με πολλούς μετανάστες πρώτης γενιάς) της Χαβάης και η απόσταση από τις ΗΠΑ. Η εγκαθίδρυση αεροπορικής γραμμής ανάμεσα στη Χαβάη και τις ΗΠΑ το 1936 και η τηλεφωνική σύνδεση βελτίωσε την επικοινωνία της κτήσης με την ηπειρωτική χώρα και έδωσε επίσης το έναυσμα για να αρχίσει ο τουρισμός. Αυτό που βελτίωσε ουσιαστικά το πολιτειακό καθεστώς της Χαβάης ήταν ο ρόλος της κατά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο και τον πόλεμο της Κορέας. Κατά τον Β' ΠΠ, οι Ιάπωνες είχαν σκεφτεί να καταλάβουν πρώτα το Μεγάλο Νησί και μετά να το χρησιμοποιήσουν ως βάση για να καταλάβουν το καλά οχυρωμένο Οάχου, κάτι το οποίο δεν συνέβη. Στις 30 Δεκεμβρίου 1941, μερικές μέρες μετά την επίθεση στο Περλ Χάρμπορ, ένα ιαπωνικό υποβρύχιο προσπάθησε να πυροβολήσει δεξαμενές καυσίμων στο Χίλο αλλά αστόχησε. Το υποβρύχιο απομακρύνθηκε από ένα πολεμικό πλοίο των ΗΠΑ. Από την άλλη στην περιοχή Κόνα, όπου η παρουσία των Ιαπώνων ήταν έντονη, χρησιμοποιήθηκαν διεισδυτικά μέτρα για να κατασταλούν πιθανές αντιδράσεις των Ιαπώνων στη διεξαγωγή πολέμου ανάμεσα στις ΗΠΑ και την Ιαπωνία, όπως περιορισμός των μετακινήσεων και των συγκεντρώσεων. Μια έκρηξη του Μάουνα Λόα τον Απρίλιο του 1942 κρατήθηκε κρυφή από τον Τύπο, έτσι ώστε οι Ιάπωνες να μη χρησιμοποιήσουν τη λάμψη για να μπορούν να φτάσουν στη Χαβάη, όπου είχε επιβληθεί υποχρεωτική διακοπή ρεύματος, χωρίς να γίνουν αντιληπτοί. Η Χαβάη έγινε τελικά τις 21 Αυγούστου 1959 η 50η πολιτεία των ΗΠΑ.

Το Χίλο μετά το τσουνάμι του 1960

Λόγω της θέσης τους στο κέντρο του Ειρηνικού ωκεανού, τα νησιά της Χαβάης πλήττονται συχνά από τσουνάμι. Τσουνάμι από τους σεισμούς της Αλάσκας το 1946 και της Χιλής το 1960 προκάλεσαν καταστροφές και θανάτους στο Χίλο. Το τσουνάμι του 1946 όταν έφτασε στο Μεγάλο Νησί είχε ύψος 16 μέτρα. Στο Λαπαχόεχοε, ένα μικρό χωριό βόρεια του Χίλο πέθαναν 24 άτομα, κυρίως παιδιά, ενώ στο ίδιο το Χίλο οι νεκροί έφτασαν τους 96. Οι συνολικές καταστροφές ανήλθαν στα 26 εκατομμύρια (δολάρια ΗΠΑ 1946). Τότε εγκαταστάθηκε στο Χίλο κέντρο προειδοποίησης τσουνάμι. Ο σεισμός της Βαλδίβια το 1960 προκάλεσε άλλο ένα ισχυρό τσουνάμι. Οι κάτοικοι προειδοποίηθηκαν εκ των προτέρων για το επερχόμενο τσουνάμι, όμως θεωρήθηκε ως ψευδής συναργεμός, όπως είχε συμβεί το 1952 και το 1957 όταν συνέβησαν δύο μικρά τσουνάμι. Όταν στο νησί ήρθαν τα δύο πρώτα κύματα, ο κόσμος νόμισε ότι ο κίνδυνος είχε περάσει και κινήθηκε προς την ακτή για να δει τι είχε συμβεί. Τότε το νησί χτύπησαν δύο μεγάλα κύματα ύψους 6 και 10 μέτρων με αποτέλεσμα να πεθάνουν 61 άνθρωποι. Το τσουνάμι προκάλεσε μεγάλη οικονομική καταστροφή που χρειάστηκαν αρκετά χρόνια για να ξεπεραστεί. Πιο πρόσφατα, το τσουνάμι που προκάλεσε ο σεισμός της Ιαπωνίας το 2011 κατάστρεψε υποδομές στο Μεγάλο Νησί αξίας τριών εκατομμυρίων.

Γεωγραφία - Γεωλογία

Τρισδιάσταστη αναπαράσταση του νησιού από υπολογιστή

Το νησί Χαβάη είναι το μεγαλύτερο νησί της Χαβάης, αποτελώντας το 62% της συνολικής έκτασης της πολιτείας. Η ακτογραμμή του νησιού φτάνει σε μήκος τα 428 χιλιόμετρα. Το νησί της Χαβάης βρίσκεται πάνω ή ακριβώς βόρεια του θερμού σημείου της Χαβάης και αποτελείται από πέντε ηφαίστεια και ένα υποθαλάσσιο ενεργό ηφαίστειο: το Κοχάλα, Χουλαλάι, Μάουνα Κέα, Μάουνα Λόα, Κιλαουέα και το Λοΐχι που βρίσκεται υπεράκτια. Από αυτά, μόνο το Μάουνα Λόα, Κιλαουέα και Λοίχι θεωρούνται ενεργά, ενώ το Χουλαλάι είναι αδρανές, με πιο πρόσφατη έκρηξη να έγινε την περίοδο 1800-1801.

Το πρώτο ηφαίστειο που σχημάτισε το νησί ήταν το Μαχουκόνα. Το Μαχουκόνα είναι σήμερα ένα ανενεργό ηφαίστειο βορειοδυτικά του νησιού και είναι ολόκληρο κάτω από την επιφάνεια του νερού. Θεωρείται ότι στην ακμή του, πριν 465.000 χρόνια, το ηφαίστειο είχε ύψος 250 μέτρων πάνω από την επιφάνεια του νερού. Το Κόχαλα στο βορειοδυτικό άκρο είναι το παλιότερο ηφαίστειο πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας, με τις παλιότερες λάβες του να έχουν ηλικία 460.000 χρόνων, ενώ θεωρείται η πιο ενεργή του φάση περιήλθε πριν 260.000 χρόνια και σήμερα θεωρείται σβηστό. Το επόμενο ηφαίστειο που αναδύθηκε από την επιφάνεια της θάλασσας ήταν το Μάουνα Κέα, το οποίο σήμερα θεωρείται αδρανές. Το Χουλαλάι έχει παρόμοια ηλικία με το Μάουνα Κέα, και θεωρείται αρκετά πιθανό να εκραγεί τα επόμενα 100 χρόνια. Το Μάουνα Λόα, που αποτελεί το μεγαλύτερο μέρος του νησιού, είναι θεωρείται ενεργό και βρίσκεται μετά το μέσο της πιο ενεργής φάσης των ασπιδωτών ηφαιστείων. Το Κιλαούεα είναι το πιο νέο ηφαίστειο του νησιού, στην αρχή της ενεργής του φάσης. Η λάβα του φτάνει μέχρι τη θάλασσα επεκτείνοντας το νησί προς τα νοτιοδυτικά. Τέλος, το Λοΐχι είναι ένα νεαρό ηφαίστειο, προς το παρόν κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας, που αναμένεται όταν μεγαλώσει να ενωθεί με το υπόλοιπο νησί.

Στο μεγάλο νησί, οι παραλίες με μαύρη και πράσινη άμμο υποδηλώνουν την διαρκή αναμόρφωση της πιο πρόσφατης λάβας από τα κύματα και τα ρεύματα. Η μικρή ηλικία του νησιού έχει, σε γενικές γραμμές, επιτρέψει το σχηματισμό μικρής έκτασης παραλιών κατά μήκος της τραχιάς ηφαιστειακής ακτογραμμής. Οι λευκές ασβεστολιθικές παραλίες συνθέτουν ένα σχετικά μικρό τμήμα της ακτογραμμής επειδή δεν έχουν σχηματιστεί ύφαλοι, λόγω της πρόσφατης ενεργής παράκτιας ηφαιστειακής δραστηριότητας. Το νησί αποτελείται από ηφαιστειακά πετρώματα, όπως βασάλτης, τα οποία περιέχουν μεγάλες ποσότητες μαγνητίτη και άλλων σιδηρούχων ορυκτών, τα οποία αυξάνουν τις μαγνητικές ιδιότητες του εδάφους.

Το δυτικότερο σημείο του νησιού είναι το ακρωτήριο Κουμακάχι (Cape Kumakahi), ένα ευρύ βραχώδες ακρωτήριο που έκτασή του αναδύθηκε από τα νερά το 1960 εξαιτίας ροής λάβας από το Κιλαουέα. Βόρεια του ακρωτηρίου βρίσκεται ο κόλπος του Χίλο, όπου βρίσκεται και η μεγαλύτερη πόλη του νησιού, το Χίλο. Είναι ένας από τους δύο κόλπους του νησιού που είναι κατάλληλοι για την ύπαρξη λιμένα. Ο κόλπος είναι η κατάληξη της κοιλάδας του ποταμού Βαϊλούκου που διατρέχει την περιοχή μεταξύ των ηφαιστείων Μανούα Κέα και Μανούα Λόα. Η περιοχή του Χίλο καταστράφηκε από τα δύο τσουνάμι που έλαβαν χώρα το 1949 και το 1960. Η πόλη του Χίλο είναι εκτεθημένη σε περίπτωση έκρηξης του Μάουνα Λόα. Το 1984, λάβα από το ηφαίστειο έφτασε στα περίχωρα της πολής. Η ακτογραμμή μεταξύ του Χίλου και του βόρειου άκρο του νησιού αποτελείται από απότομους γκρεμούς ύψους 30 έως 90 μέτρων, όρμους και ακρωτήρια.

Βορειοανατολικά του Χίλο βρίσκεται το ανενεργό ηφαίστειο Μάουνα Κέα, το οποίο με υψόμετρο 4.205 μέτρα είναι το μεγαλύτερο ηφαίστειο της Γης (μετρώντας από τον πυθμένα της θάλασσας), με έξαρμα σχεδόν 9 χλμ. από το θαλάσσιο πυθμένα. Το ηφαίστειο δημιουργήθηκε τα τελευταία 600.000 - 1.000.000 έτη. Η κορυφή του ηφαιστείου έχει αραιή αλπική βλάστηση και σπάνια είδη ασπόνδυλων, τα οποία αναπτύσσονται στην τέφρα από τις εκρήξεις του ηφαιστείου. Επίσης, κοντά στην κορυφή του βρίσκεται η μοναδική αλπική λίμνη της Χαβάης. Λόγω του υψομέτρου δεν είναι ασυνήθιστο να χιονίσει στην κορυφή του, ενώ στο Πλειστόκαινο ήταν καλυμμένο με παγετώνες. Η καθαρή ατμόσφαιρα στην κορυφή του όρους το καθιστά ένα από τα καλύτερα σημεία αστρονομικών παρατηρήσεων στη Γη, με αποτέλεσμα, μετά την κατασκευή δρόμου προς την κορυφή του ηφαίστειο να έχουν κατασκευαστεί πολλά διαφορετικά τηλεσκόπια.

Η κοιλάδα Ουαϊπίο, στα βόρεια του νησιού

Στα βόρεια του νησιού βρίσκεται το Κοχάλα, το παλαιότερο ηφαίστειο του νησιού, το οποίο έχει ύψος 1.670 μέτρα. Η ακτογραμμή στο βόρειο άκρο του νησιού κυριαρχείται από απότομους γκρεμούς, με ύψος περίπου 400 μέτρα, που χωρίζονται από στενά φαράγγια που σχηματίζουν κρεμαστές κοιλάδες. Είναι τα κατατμημένα υπολείμματα του ηφαιστείου που κάποτε εκτείνονταν για τουλάχιστον ένα χιλιόμετρο μέσα στον ωκεανό. Οι κοιλάδες είναι της περιοχής είναι ιδιαίτερα εντυπωσιακές, καθώς περιβάλλονται από απότομες πλαγιές. Οι κοιλάδες αυτές δημιουργήθηκαν όταν η στάθμη του ωκεανού ήταν χαμηλότερη και εν μέρει γέμισαν με προσχωσιγενή ιζήματα εκείνη τη στιγμή. Καθώς τη στάθμη της θάλασσας ανέβηκε τα ιζήματα αναδιαμορφώθηκαν και σχημάτισαν το σύγχρονο χαμηλό δάπεδο - υγρότοπο των σημερινών κοιλάδων. Η νοτιότερη και πιο πλατιά είναι η κοιλάδα Ουαϊπίο, η οποία έχει πλάτος περίπου ένα χιλιόμετρο. Η κοιλάδα Ουαϊπίο σηματοδοτεί το σημείο που η λάβα από το Μάουνα Κέα ενώνεται με τη λάβα από το Κοχάλα. Άλλες κοιλάδες είναι η κοιλάδα Ουαϊμάνου, Χονοπού'ε, Χονοκάνε Νούι/Ίκι και Πολολού. Στην κοιλάδα Ουαϊμάνου βρίσκονται οι καταρράκτες Ουαϊχιλάου, ύψους 792 μέτρων, οι ψηλότεροι στο νησί, τρίτοι ψηλότεροι στη Χαβάη και 12οι ψηλότεροι στον κόσμο.

Η δυτική πλευρά του μεγάλου νησιού βρίσκεται στην υπήνεμη πλευρά του Μάουνα Κέα (4.205 μ.). Το απάνεμο κλίμα είναι εξαιρετικά ξηρό με 25 μόλις εκατοστά ετήσια βροχόπτωση, σε αντίθεση με την επήνεμη πλευρά που δέχεται 150 με 400 εκατοστά βροχής το χρόνο. Το λιμάνι του Καουαϊχάε είναι το δεύτερο βαθύ φυσικό λιμάνι στο Μεγάλο Νησί και προστατεύεται από ένα σύστημα των υπεράκτιων υφάλων. Αρκετές παραλίες υπάρχουν στο νότιο άκρο του κόλπου Καουαϊχάε, που προέρχονται από διαβρωμένα κοράλλια που αφαιρέθηκαν κατά την κατασκευή του λιμανιού. Η περιοχή νότια του Καουαϊχάε έχει αναπτυχθεί τουριστικά, με την κατασκευή γηπέδων γκολφ και ξενοδοχείων. Στην ίδια περιοχή βρίσκεται και ο δημοφιλής προορισμός για καταδύσεις Πουάκο Κόουστ.

Το Χουλαλάι, με ύψος 2.521 μέτρα, είναι το ηφαίστειο που βρίσκεται στο κέντρο του δυτικού μέρους του νησιού. Τώρα είναι ένα αδρανές ηφαίστειο, με την τελευταία να έκρηξη να συνέβη το 1801. Από τις δυτικές όχθες της ρηχής παράκτιας λιμνοθάλασσας στο κόλπο Κίχολο, η ακτή του Χουλαλάι εκτείνεται νοτιοδυτικά και είναι βραχώδης με μικρή κλίση. Κατά μήκος της ακτής υπάρχουν ύφαλοι και μικρές αμμώδεις παραλίες και αρκετές εγκολπώσεις, οι κόλποι Κακάπα, Κουά και Μαχάι'ουλά. Η λάβα από τις πιο πρόσφατες εκρήξεις του ηφαιστείου σχηματίζουν την ακτή μέχρι το ακρωτήρι Κήχοουλ, το οποίο εξέχει προς τα δυτικά. Η λάβα από το Χουλαλάι εξακολουθούν να σχηματίζουν τις ακτές μέχρι το Καϊλούα-Κόνα. Νότια αυτής της περιοχής βρίσκεται ο κόλπος Κιλακέκουα, ο οποίος έχει απόκρημνες ακτές. Ο κόλπος φιλοξενεί ένα ιστορικό πάρκο επειδή είναι το σημείο στο οποίο πέθανε ο Τζέιμς Κουκ.

Ατμός ανυψώνεται στο σημείο που η λάβα από το Κιλαουέα φτάνει στη θάλασσα

Νότια του κόλπου βρίσκεται το Κα'όχε και το Μοϊλί'ι. Σε αυτήν την περιοχή υπάρχουν πεδία λάβας από εκρήξεις του Μάουνα Λόα που συνέβησαν τη δεκαετία 1950. Το Μάουνα Λόα είναι ενεργό και έχει ύψος 4.163 μέτρα και όγκο 80.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα, δηλαδή είναι το μεγαλύτερο βουνό - και κατ'επέκταση ηφαίστειο - της Γης. Λόγω της μεγάλης μάζας του ο θαλάσσιος πυθμένας έχει καθιζάνει, με αποτέλεσμα το Μάουνα Λόα να έχει στην πραγματικότητα 17 χιλιόμετρα. Καλύπτει 5.100 τετραγωνικά χιλιόμετρα, το μεγαλύτερο μέρος του νησιού της Χαβάης. Στην κορυφή του έχει μια καλντέρα και έχει δύο ζώνες τάφρου. Είναι από τα πιο ενεργά ηφαίστεια στη Γη, καθώς τα τελευταία 150 χρόνια έχει εκραγεί 33 φορές, η πιο πρόσφατη το 1984. Η νοτιοδυτική ακτή του νησιού σχηματίστηκε πρόσφατα, με αποτέλεσμα το νερό να απορροφάται από το πορώδη βασάλτη και να σχηματίζει υπόγειες δεξαμενές φρέσκου νερού που τροφοδοτούν τους υδροβιότους και τις υπεράκτιες πηγές φρέσκου νερού. Αρκετοί κώνοι στάχτης και τέφρας βρίσκονται στην ενδοχώρα της νοτιοδυτικής ακτής και δημιουργήθηκαν από ηφαιστειακές εκρήξεις. Ένας τέτοιος κώνος είναι ο Πού'ου χόου, που έχει ύψος 72 μέτρα. Το νοτιότερο μέρος του νησιού είναι το Κα Λάε. Το Κα Λάε ή νότιο ακρωτήριο είναι το νοτιότερο σημείο των ΗΠΑ.

Βορειοανατολικά του Κα Λάε, στο ακρωτήριο Παλίμα, γίνεται η μετάβαση από την ακτογραμμή που δημιουργήθηκε από το Μάουνα Λόα, και αρχίζει η ακτογραμμή που δημιουργήθηκε από το Κιλαουέα. Το Κιλαουέα σχηματίζει ένα εξόγκωμα στις νοτιοανατολικές πλαγιές του Μάουνα Λόα, αν και πρόκειται για διαφορετικό ηφαίστειο με το δικό του σύστημα τροφοδοσία μάγματος. Είναι συνεχώς ενεργό τουλάχιστον τον τελευταίο αιώνα, δημιουργώντας συνεχώς νέες ακτές. Το Κιλαουέα μαζί με την κορυφή και τη νοτιοανατολική πλαγιά του Μάουνα Λόα αποτελούν το Εθνικό Πάρκο Ηφαιστείων της Χαβάης, το οποίο είναι Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO από το 1987.

Ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό αυτής της περιοχής του νησιού είναι η Μεγάλη Ρωγμή (The Great Crack), η οποία βρίσκεται στη νοτιοδυτική ζώνη τάφρου του Κιλαουέα. Είναι μια συνεχής ρωγμή με συνολικό μήκος 13 χιλιόμετρα, πλάτος 15 μέτρα και βάθος 20 μέτρα. Είναι αποτέλεσμα της διαστολής του φλοιού από την εισβολή μάγματος στη ζώνη τάφρου του ηφαιστείου και όχι της κίνησης προς τη θάλασσα της νότιας πλευράς του νησιού, όπως είχε εσφαλμένα αποδοθεί. Δεν είναι γνωστό πότε σχηματίστηκε.

Πανίδα - Χλωρίδα

Ο ιβίσκος είναι το λουλούδι έμβλημα της πολιτείας Χαβάη

Η Χαβάη είναι ένα από τα πιο απομονωμένα νησιωτικά συμπλέγματα στο κόσμο, με αποτέλεσμα τα είδη χλωρίδας και πανίδας που έφτασαν στο νησί να είναι μοναδικά, ενώ τα γόνιμα ηφαιστεικά εδάφη ευνοούν την ανάπτυξη βλάστησης. Στο Μεγάλο Νησί υπάρχουν έξι ξεχωριστές ζώνες βλάστησης, παράκτια, πεδινό δάσος της βροχής, ορεινό δάσος βροχής, υποαλπική, αλπική και ξηρή απάνεμη. Στις υπήνεμες πλευρές των δύο υψηλότερων ηφαιστείων, των Μάουνα Κέα και Μάουνα Λόα, τα οικοσυστήματα είναι ξηρά ή με ενδιάμεσα υγρασία και είναι χορτολιβαδικές εκτάσεις και δάση σε σχετικά μεγάλο υψόμετρο. Από την άλλη μεριά, οι επίνεμες πλευρές του νησιού δέχονται μεγάλα ύψη βροχής και καλύπτονται από δάση βροχής στα οποία κυριαρχούν η Οχία, η δεντρώδης φτέρη Χάπουου (Cibotium) και, σε ξηρότερα δάση, η Ακακία κόα. Αυτά τα δάση φιλοξενούν ένα μεγάλο αριθμό από σπάνια φυτά και ζώα.

Στο νησί υπάρχουν πάνω από 3.000 είδη ενδημικής χλωρίδας, πολλά από τα οποία μεταφέρθηκαν από τους πρώτους κατοίκους της Χαβάης, όπως το Οχί'α Άι (Engenia malaccensis). Άλλα είδη όπως το ζαχαροκάλαμο, ο ανανάς και το καφεόδεντρο μεταφέρθηκαν στο νησί για εμπορική χρήση ή για καλλωπισμό και τελικά εγκλιματίστηκαν. Επίσης στο νησί έχουν καταγραφεί 1.800 είδη λουλουδιών, με πιο γνωστό, τον Ιβίσκο, που είναι το λουλούδι-έμβλημα της πολιτείας. Στο νησί είναι ιθαγενής ο λευκός ιβίσκος (Hibiscus arnottianus). Στο Μεγάλο Νησί έχουν καταγραφεί 170 είδη φτέρης, εκ των οποίων το 65% είναι ενδημικά, δηλαδή δεν υπάρχουν πουθενά αλλού. Ανάμεσα στα ενδημικά είδη χλωρίδας είναι η Κόα, ένα μεγάλο είδος ακακίας που φτάνει σε ύψος τα 30 μέτρα και το Οχι'α Άι Λεχούα, το ιερό δέντρο της Πέλε.

To γεράκι της Χαβάης ζει μόνο στο Μεγάλο Νησί

Στη Χαβάη υπάρχει μόνο ένα είδος ιθαγενούς θηλαστικού, η νυκτερίδα Lasiurus cinereus, ενώ όλα τα άλλα τα έφεραν οι εξερευνητές, ενώ τα ερπετά σπανίζουν. Αντιθέτως, το Μεγάλο Νησί διαθέτει μια μεγάλη ποικιλία από πτηνά. Η χήνα της Χαβάης έφτασε στο χείλος της εξαφάνισης, αλλά τώρα ανακάμπτει με τους πληθυσμούς να ζουν στις πλαγιές των Χουλαλάι, Μάουνα Κέα και Μάουνα Λόα. Η χήνα της Χαβάης είναι το πτηνό-σύμβολο της πολιτείας. Ένα άλλο ενδημικό είδος είναι το γεράκι της Χαβάης (το οποίο αποκαλείται από τους ντόπιους Io), το οποίο ζει μόνο στο Μεγάλο Νησί. Επίσης, στο νησί υπάρχει ένα μικρός πληθυσμός από χαβανέζικα κοράκια. Πλέον, ένα από τα κυρίαρχα είδη ζώων στο νησί είναι το αγριογούρουνο, το οποίο αποσταθεροποιεί τα ντόπια οικοσυστήματα, ιδιαίτερα αυτά των τροπικών δασών.

Δημογραφία

Σύμφωνα με την απογραφή του 2010, το νησί έχει πληθυσμό 185.079, παρουσιάζοντας αύξηση πληθυσμού ίση με 24,5% από την απογραφή του 2000, οπότε και είχε 148.677 κατοίκους. Το Χίλο είναι η μεγαλύτερη πόλη του νησιού πληθυσμιακά, με 43.263 κατοίκους. Άλλες μεγάλες πόλεις είναι η Ουαϊμέα με 9.212 κατοίκους και η Καϊλούα με 11.975 κατοίκους.

Η φυλετική κατανομή του νησιού ήταν η εξής:

Φυλή	Πληθυσμός	Ποσοστό επί του συνολικού πληθυσμού
Λευκοί	62.348	33,7
Μαύροι ή Αφροαμερικανοί	1.020	0,6
Ασιάτες	41.050	22,2
Ιθαγενείς της Χαβάης	15.812	8,5
Ιθαγενείς άλλων νησιών του Ειρηνικού	6.577	3,5
Ιθαγενείς Αμερικανοί και Ινδιάνοι	869	0,5
Άλλη	2.868	1,5
Μιγάδες	54.535	29,5

Η μέση ηλικία των κατοίκων του νησίου είναι 41 έτη, με το 77% του πληθυσμού να είναι ενήλικος.

Θρησκεία

Οι μεγαλύτερες θρησκευτικές ομάδες σύμφωνα με την απογραφή του 2010 στο νησί είναι οι Ρωμαιοκαθολικοί (30.616 πιστοί, 16,5% του πληθυσμού του νησιού), οι Βουδιστές (27.069 πιστοί στο βουδισμό Μαχαγιάνα, 267 στο βουδισμό Θεραβάντα και 166 στο Βουδισμό Βατζαγιάνα) και οι Μορμόνοι (10.422 πιστοί). Άλλες μεγάλες θρησκευτικές ομάδες είναι οι Συνάξεις του Θεού (3.504 πιστοί) και η Διεθνής Εκκλησία του Τετραγωνικού Ευαγγελίου (2.511 πιστοί). Το 50,5% του πληθυσμού του νησιού (93.553 άτομα) δεν ασπαζόταν κάποια θρησκεία.

Οικονομία

Συγκομιδή καφέ κόνα

Η καλλιέργεια ζαχαροκάλαμου ήταν η ραχοκοκαλιά της οικονομίας του νησιού Χαβάη για περισσότερο από έναν αιώνα. Στα μέσα του εικοστού αιώνα, οι φυτείες άρχισαν να συρρικνώνονται και το 1996, η τελευταία φυτεία έκλεισε. Η οικονομία του νησιού σήμερα βασίζεται στο τουρισμό, τις κατασκευές και την εμπορία ακινήτων. Το κατά κεφαλή εισόδημα των κατοίκων του νησιού (ενήλικες και παιδιά μαζί) είναι 27.878 $.

Πλέον η οικονομία της νήσου Χαβάη στηρίζεται στον τουρισμό, που επικεντρώνεται κυρίως σε θέρετρα στη δυτική ακτή του νησιού στο Βόρειο Κόνα και νότιο Κοχάλα. Συνολικά στο νησί υπάρχουν 31 ξενοδοχεία με 6.513 κλίνες. Πιο πρόσφατα, νησί της Χαβάης έχει γίνει το επίκεντρο για τον αειφόρο τουρισμό. Σύμφωνα με στοιχεία του τμήματος Επιχειρήσεων, Οικονομίας και Τουρισμού της Πολιτείας της Χαβάης, το νησί επισκέφθηκαν μέσα στο 2011 περίπου 1,3 εκατομμύρια τουρίστες, με συνολικά έσοδα 1.427 εκατομμύρια δολλάρια.

Η γεωργία είναι ένας αναπτυσσόμενος τομέας της οικονομίας. Κύριες καλλιέργειες περιλαμβάνουν τα καρύδια Μακαντέμια, την παπάγια, τα λουλούδια, λαχανικά (τροπικής και εύκρατης ζώνης), φασόλια και καφέ. Μόνο ο καφές που καλλιεργείται στην περιοχή Κόνα αυτού του νησιού μπορεί να φέρει την ονομασία "καφές Κόνα". Η καλλιέργεια ορχιδέας του νησιού είναι η μεγαλύτερη στο κράτος, και οδήγησε στο ανεπίσημο ψευδώνυμο νήσος των Ορχιδέων. Στο νησί καλλιεργούνται και άλλα είδη λουλουδιών, όπως τα ανθούρια, γαρύφαλλα, παραδείσια πουλιά, πρωτέες και τριαντάφυλλα. Το νησί φιλοξενεί ένα από τα μεγαλύτερα αγροκτήματα βοοειδών των Ηνωμένων Πολιτειών, το Πάρκερ Ραντς, με έκταση 175.000 άκρα (708 τ.χλμ.) στη Ουαϊμέα. Η εκτροφή βοοειδών είναι η κύρια κτηνοτροφική δραστηριότητα στο νησί, το 70% ολόκληρης της πολιτείας με 115.000 ζώα περίπου. Το 1994 από αυτά τα ζώα 2.000 εκτρέφονταν για την παραγωγή γαλακτοκομικών προϊόντων. Άλλες κτηνοτροφικές δραστηριότητες είναι η εκτροφή χοίρων και αιγοπροβάτων, η παραγωγή αυγών και μελιού. Η Χαβάη είναι επίσης γνωστή για την αστρονομία, καθώς πολλά τηλεσκόπια λειτουργούν στην κορυφή του Μάουνα Κέα, όπου οι ατμοσφαιρικές συνθήκες είναι εξαιρετικές και υπάρχει μικρή φωτορύπανση.

Πόλεις και οικισμοί

Χάρτης με τις σύγχρονες περιοχές. 1) Πούνα, 2) Νότιο Χίλο, 3) Βόρειο Χίλο, 4) Χαμακούα, 5) Βόρεια Κοχάλα, 6) Νότια Κοχάλα, 7) Βόρεια Κόνα, 8) Νότια Κόνα, 9) Κάου

Το νησί της Χαβάης χωρίζεται παραδοσιακά σε έξι περιοχές που αποκαλούνται μόκου (Moku). Αυτές είναι οι Πούνα (Puna), Χίλο (Hilo), Χαμακούα (Hāmākua), Κοχάλα (Kohala), Κόνα (Kona) και Κάου (Kaʻū). Η κυβέρνηση της κομητείας διαίρεσε κάποιες από αυτές για να σχηματίσει αιρετές περιοχές για το συμβούλιο της κομητείας. Τώρα το νησί της Χαβάης είναι χωρισμένο σε εννέα περιοχές.

Πούνα

• Άιναλοα (Ainaloa) [2.965 πληθ.]
• Βολκέινο (Volcano) [2.575 πληθ.]
• Έντεν Ροκ (Eden Rok) [942 πληθ.]
• Κέρτιστάουν (Kurtistown) [1.298 πληθ.]
• Λεϊλάνι Ιστέιτς (Leilani Estates) [1.560 πληθ.]
• Μάουντεν Βιού (Mountain View) [3.924 πληθ.]
• Ναναβάλε Ιστέιτς (Nanawale Estates) [1.426 πληθ.]
• Όρχιντλαντς Ιστέιτς (Orchidlands Estates) [2.815 πληθ.]
• Παχόα (Pahoa) [945 πληθ.]
• Φερν Έικρς (Fern Acres) [1.504 πληθ.]
• Φερν Φόρεστ (Fern Forest) [931 πληθ.]
• Χαγουάιαν Έικρς (Hawaiian Acres) [2.700 πληθ.]
• Χαγουάιαν Μπίτσις (Hawaiian Beaches) [4.280 πληθ.]
• Χαγουάιαν Πάρανταϊς Παρκ [7.051 πληθ.]

Χίλο

• Παπαΐκου (Papaikou) [1.414 πληθ.]
• Χίλο (Hilo) [43.263 πληθ.]

Χαμακούα

• Kukuihaele [317 πληθ.]
• Laupahoehoe [581 πληθ.]
• Paauilo [571 πληθ.]
• Pepeekeo [1.697 πληθ.]
• Χονοκάα (Honokaa) [2.233 πληθ.]
• Χονόμου (Honomu) [541 πληθ.]

Κοχάλα

• Waikoloa Village [4.806 πληθ.]
• Γουαϊμία (Waimea) [9.212 πληθ.]
• Καπαάου (Kapaau) [1.159 πληθ.]
• Πουάκο (Puako) [429 πληθ.]
• Χαλαούλα (Halaula) [495 πληθ.]
• Χάβι (Hawi) [938 πληθ.]

Κόνα

• Καϊλούα (Kailua) [11.975 πληθ.]
• Καλαόα (Kalaoa) [6.794 πληθ.]
• Κάπταιν Κουκ [3.206 πληθ.]
• Kahaluu-Keauhou [2.414 πληθ.]
• Κεάου (Keaau) [2.253 πληθ.]
• Κιλακεκούα (Κealakekua) [1.645 πληθ.]
• Χολούαλοα (Holualoa) [6.107 πληθ.]
• Χονάλο (Honalo) [1.987 πληθ.]
• Honaunau-Napoopoo [2.414 πληθ.]

Κάου

• Νααλέχου (Naalehu) [919 πληθ.]
• Παχάλα (Pahala) [1.378 πληθ.]
• Hawaiian Ocean View [4.437 πληθ.]

Μετακινήσεις

Το λιμάνι Καβάιχαε στο δυτικό τμήμα του νησιού

Το Μεγάλο Νησί διαθέτει δύο μεγάλα διεθνή αεροδρόμια, το Διεθνές Αεροδρόμιο Κόνα Κεαχόλε και Διεθνές Αεροδρόμιο Στρατηγός Λάιμαν του Χίλο. Σε αυτά τα αεροδρόμια είναι διαθέσιμα αυτοκίνητα προς ενοικίαση και ταξί. Υπάρχει επίσης υπηρεσία λεωφορείων για το αεροδρόμιο Κόνα. Επίσης στο νησί υπάρχουν άλλα δύο αεροδρόμια, το αεροδρόμιο του Ουπούλο και το αεροδρόμιο Βαϊμία-Κοχάλα.

Το Μεγάλο Νησί δεν έχει μεγάλους αυτοκινητοδρόμους όπως το Οάχου. Το νησί διαθέτει δύο κύριους δρόμους που πηγαίνουν περιμετρικά του νησιού (Route 11/19) οι οποίοι ως σύνολο αποτελούν το Μπελτ Χάιγουέι (Belt Highway), το κύριο αυτοκινητόδρομο του νησιού. Ο Route 11 συνδέει το Χίλο με το Καϊλούα Κόνα πέρνωντας από το νότιο μέρος του νησιού και ο Route 19 από το βόρειο. Ένας άλλος δρόμος, ο Route 200, διασχίζει το κέντρο του νησιού, ανάμεσα στο Μάουνα Κέα και Μάουνα Λόα και φέρει το όνομα Σαντλ Ρόουντ, αλλά προς το παρόν δεν είναι στη δικαιοδοσία του τμήματος μεταφορών της Πολιτείας της Χαβάης.

To νησί διαθέτει δύο μεγάλα λιμάνια, στο Χίλο και στο Καβάιχαβε. Το λιμάνι στο Χίλο βρίσκεται σε ένα μικρό κόλπο μέσα στο μεγαλύτερο κόλπο του Χίλο, 194 ναυτικά μίλια από το Περλ Χάρμπορ στο Οάχου. Είναι το ιστορικά το σημαντικότερο λιμάνι του νησιού. Ένα δεύτερο λιμάνι βρίσκεται στο Καβάιχαβε στα βορειοδυτικά. Το λιμάνι χρησιμοποιείται για χρόνια. Στις αρχές του 19ου αιώνα σε αυτό ενλιμενίζονταν φαλαινοθηρικά. Είναι το μεγαλύτερο λιμάνι στο δυτικό νησί, ενώ διαθέτει ακόμη περιθώρια επέκτασης. Και τα δύο λιμάνια μπορούν να εξυπηρετήσουν τόσο εμπορικά σκάφη όσο και κρουαζιερόπλοια. Ένα μικρότερο λιμάνι για κρουαζιερόπλοια βρίσκεται στην Καϊλούα-Κόνα.

Παλιότερα στη Χαβάη λειτουργούσε σιδηροδρομική γραμμή κανονικού εύρους που εξυπηρετούσε μεγάλο μέρος της ανατολικής ακτής του νησιού. Η αναπτύξη των σιδηροδρόμων ήταν αποτέλεσμα της ακμάζουσας βιομηχανίας καλλιέργειας ζαχαροκαλάμων. Όσο οι φυτείες μεγάλωναν, τα κομμένα ζαχαροκάλαμα έπρεπε να μεταφερθούν για όλο και μεγαλύτερες αποστάσεις μέχρι να φτάσουν στους μύλους, με αποτέλεσμα την εγκάτασταση σιδηροτροχιών για τη γρήγορη μεταφορά των σοδειών. Ο πρώτος σιδηρόδρομος του νησιού κατασκευάστηκε το 1879. Το 1899 η εταιρία Hawaii Consolidated Railway (HCR) κατασκεύασε μία φιλόδοξη σιδηροδρομική γραμμή, η οποία ολοκληρώθηκε το 1900. Ένωνε τις φυτείες με το λιμάνι του Χίλο. Μεγάλο τμήμα των γραμμών του καταστράφηκε από το τσουνάμι του 1946.

Εκπαίδευση

Στο Χίλο, τη μεγαλύτερη πόλη του νησιού, λειτούργεί από το 1947 το Πρόγραμμα Χίλο από το Πανεπιστήμιο της Χαβάης στη Μάνοα, το οποίο επανιδρυθήκε το 1970 ως Πανεπιστήμιο της Χαβάης στο Χίλο. Σήμερα το πανεπιστήμιο έχει 4.200 φοιτητές. Το πανεπιστήμιο είναι δημόσιο, σε αντίθεση με τα περισσότερα εκπαιδευτικά ιδρύματα στις ΗΠΑ και έχει τμήματα θετικών επιστημών και καλών τεχνών. Στο πανεπιστήμιο εδρεύει το Ινστιτουτό για την Αστρονομία (Institute for Astronomy). Στο νησί επίσης βρίσκονται σχόλες του Πανεπιστημίου των Εθνών (University of the Nations), του οποίου η πανεπιστημιούπολη βρίσκεται στην πόλη Καϊλούα-Κόνα, το πανεπιστήμιο Ακαμάι (Akamai University), το Διεθνές Πανεπιστήμιο των Επαγγελματικών Σπουδών (International University of Professional Studies), το United Hawaii College και το Κοινωτικό Κολλέγιο Χαβάης του Πανεπιστημίου της Χαβάης (University of Hawaii Hawaii Community College). Στο νησί υπάρχουν συνολικά 11 λύκεια (High School).

Πολιτισμός

Κινηματογράφος - Θέατρο

Η επιγραφή του κινηματογράφου Πάλας Θίαρτ

Στο Μεγάλο Νησί λειτουργούν 6 κινηματογράφοι, τρεις στο Χίλο και τρεις στην ευρύτερη περιοχή του Καϊλούα-Κόνα.

Στο Χίλο λειτουργεί το Πάλας Θίατρ (Palace Theatre), το οποίο κατασκευάστηκε το 1925 ως κινηματογραφός, ενώ με το 1998 παρουσιάζει μόνο ανεξάρτητες παραγωγές. Το κτίριο καταγράφηκε το 1993 στο Εθνικό Αρχείο των Ιστορικών Περιοχών των ΗΠΑ. Όταν κατασκευάστηκε το 1925, ήταν ο μεγαλύτερος κινηματογράφος στη Χαβάη μετά από αυτούς της Χονολουλού. Έχει κατασκευαστεί με ξύλο σεκόγιας και η σκεπή, τα πλαϊνά και η πίσω όψη του κτιρίου είναι επενδυμένα με αυλακωτό ατσάλι. Η πρόσοψη είναι νεοκλασσικού ρυθμού.

Στον κινηματογράφο Αλόχα στο Καϊναλίου, κοντά στο Καϊλούα-Κόνα, προβάλλονται ανεξάρτητες παραγωγές καθώς και ταινίες στα πλαίσια του Διεθνούς Φεστιβάλ Ταινιών της Χαβάης. Το κτίριο ολοκληρώθηκε στο 1932, ύστερα από 3 χρόνια κατασκευής. Στο θέατρο επίσης δίνει παραστάσεις η Ένωση της Κόνα για τις Παραστατικές τέχνες (KAPA) και επίσης στο κτίριο δίνονται συναυλίες.

Στη Βαϊμία λειτουργούσε από το 1981 μέχρι το 2012 το θέατρο Καχίλου, όπου δίνονταν χορευτικές, μουσικές και θεατρικές παραστάσεις. Το θέατρο κατασκευάστηκε από τον Ρίτσαρντ Σμαρτ, κληρονόμο του Ράντζου Πάρκερ, και ήταν μέρος αυτού του ράντζου μέχρι το 1994, οπότε και έγινε ανεξάρτητο.

Μουσεία - Εκθεσιακοί χώροι

Στο νησί λειτουργεί ένας μεγάλος αριθμός μουσείων και εκθεσειακών χώρων.

Ο παλιός αστυνομικός σταθμός, ο οποίος στεγάζει το Πολιτισμικό Κέντρο Ανατολικής Χαβάης

Μουσεία Τέχνης

To Μουσείο Τέχνης του Χίλο, λειτούργησε για δύο χρόνια (2007-2009). Ανάμεσα στα μόνιμα εκθέματα ήταν πίνακες του Πάμπλο Πικάσο, του Σαλβαντόρ Νταλί και του Κέιθ Χάρινγκ. Το Πολιτισμικό Κέντρο Ανατολικής Χαβάης, το οποίο στεγάζεται στο παλιό αστυνομικό σταθμό, εκθέτει έργα ντόπιων καλλιτεχνών. Ο παλιός αστυνομικός σταθμός κατασκευάστηκε το 1932 και έχει καταχωρηθεί στο Εθνικό Αρχείο Ιστορικών Τοποθεσιών των ΗΠΑ. Κοντά στην είσοδο του Εθνικού Πάρκου Ηφαιστείων, κοντά στο Κιλαουέα, λειτουργεί η Volcano Art Center Gallery, η οποία εκθέτει έργα τουλάχιστον 300 καλλιτεχνών.

Μουσεία Ιστορίας

Μύλος αλέσματος καφέ στην Κόνα Κόφι Λιβιν Χίστορι Φαρμ

Το Παλάτι Χουλίχι, πρώην παραθεριστική οικία της βασιλικής οικογένειας της Χαβάης, είχε μετατραπεί σε μουσείο στο οποίο εκτίθενται έπιπλα και διάφορα καλλιτεχνήματα. Το διώροφο κτίριο Βικτωριανού ρυθμού κατασκευάστηκε το 1838 και έχει καταγραφεί στο Εθνικό Αρχείο Ιστορικών Τοποθεσιών των ΗΠΑ. Ένα παρόμοιο μουσείο, το μουσείο Καμουέλα, στο νότιο Κοχάλα, εκθέτει μια εκλεκτική συλλογή πραγμάτων από τη Χαβάη, την Ιαπωνία και την Κίνα που είχαν στην κατοχή τους οι Άλμπερτ και Χάριετ Σόλομον, τα οποία είτε είχαν αποκτήσει οι ίδιοι ή είχαν κληρονομήσει από τους προγόνους τους.

Στην περιοχή Κηλακεκούα λειτουργεί ένα υπαίθριο μουσείο, με την ονομασία Κόνα Χιστόρικαλ Σοσάιετι (Kona Historical Society). Το μουσείο παρουσιάζει τη ζωή στις καλλιέργειες καφέ τη δεκαετία του 1880. Στο μουσείο βρίσκεται το κτίριο Γκρινγουέλ Στορ (Greenwell Store), το οποίο κατασκευάστηκε το 1870, και το βραβευμένο αγρόκτημα παραγωγής καφέ κόνα «Κόνα Κόφι Λιβιν Χίστορι Φαρμ» (Kona Coffee Living History Farm). Είναι το μοναδικό υπαίθριο μουσείο στην Αμερική που σχετίζεται με την παραγωγή καφέ. Στις συλλογές του μουσείου βρίσκονται 50.000 φωτογραφίες, χειρόγραφα, χάρτες, προφορικές μαρτυρίες και ταινίες.

Τo μουσείο και το κέντρο επισκεπτών Ράντσου Πάρκερ κοντά στη Βαϊμία παρουσιάζει την ιστορία του Ράντσου, το οποίο ιδρύθηκε το 1847, και των ιδιοκτητών του, καθώς και τη ζωή του καουμπόι της Χαβάης ο οποίος είναι γνωστός ως πανιόλο. Στα εκθέματα περιλαμβάνονται σέλες και πέταλα ηλικίας εκατό ετών, ιστορικές φωτογραφίες και έπιπλα.

Στο Λαπαχόεχοε βρίσκεται το μουσείο τραίνου Λαπαχόεχοε, το οποίο παρουσιάζει τη σιδηροδρομική κληρονομιά του νησιού. Το μουσείο στεγάζεται σε ένα αναστυλωμένο σιδηροδρομικό σταθμό που κατασκευάστηκε το 1900. Στο Μουσείο υπάρχει μια λειτουργική μηχανή ντίζελ τραίνου, μαζί με δύο βαγόνια.

Μουσεία Φυσικής Ιστορίας

Μέσα στο Εθνικό πάρκο Ηφαιστείων βρίσκεται τo Μουσείο Τζάγκαρ (Jaggar Museum), το οποίο έχει ως θέμα του την ηφαιστειολογία. Στο μουσείο εκτίθεται εξοπλισμός που χρησιμοποιούταν παλιότερα από τους ηφαιστειολόγους, σεισμογράφους, καθώς και εξοπλισμό και ρουχισμό εκτεθειμένο σε υψηλές θερμοκρασίες. Το Μουσείο προσφέρει μια προστατευμένη από τα καιρικά φαινόμενα θέση παρατήρησης του κρατήρα Χαλεμαουμάου του ηφαίστειου Κιλαουέα. Δίπλα στο μουσείο είναι το παρατηρητήριο ηφαιστείων της Χαβάης του USGS, το οποίο δεν είναι επισκέψιμο για το κοινό.

Από το 2003 λειτουργεί στο Χίλο το κέντρο ανακάλυψης Μοκουπάπαπα (Mokupāpapa Discovery Center), το οποίο παρουσιάζει το οικοσύστημα των κοραλλιογενών υφάλων στα βορειοδυτικά νησιά της Χαβάης και απευθύνεται κυρίως σε παιδιά, με διαδραστικούς πίνακες, τρισδιάστατα μοντέλα και ένα μικρό θέατρο. Το κέντρο έχει επίσης και μια δεξαμενή νερού με κάποια από τα ψαριά που φιλοξενούν οι ύφαλοι. Στο Χίλο βρίσκεται επίσης, το Μουσείο Τσουνάμι του Ειρηνικού. Το Μουσείο επικεντρώνεται στα τσουνάμι που χτύπησαν την περιοχή του Χίλο το 1946 και το 1960, προκαλώντας μεγάλες καταστροφές, ένω έχει ως σκοπό να ενημερώσει τους επισκέπτες του σχετικά με τα τσουνάμι, όπως το τσουνάμι του Ινδικού το 2004 και της Ιαπωνίας το 2011.

Πλανητάρια

Το Αστρονομικό Κέντρο Ιμιλόα στο Πανεπιστήμιο της Χαβάης στο Χίλο επικεντρώνεται στη σχέση των πολιτισμών με τον ουρανό και τα αστρονομικά αντικείμενα. Διαθέτει διαδραστικά εκθέματα και ένα σύγχρονο πλανητάριο 120 θέσεων που συνδέει τον τρόπο που οι αρχαίοι Πολυνήσιοι πλοηγούνταν το βράδυ με τις καινούργιες ανακαλύψεις των παρατηρητηρίων στην κορυφή του Μάουνα Κέα.

Φεστιβάλ

Στο νησί οργανώνονται φεστιβάλ μέσα στο χρόνο, όπως το Φεστιβάλ Ταινιών Μεγάλου Νησιού, το Μάιο, το Μουσικό Φεστιβάλ Χαβαϊάνα στο Μεγάλο Νησί (Ιούλιος) και το φεστιβάλ Μέρι Μόναρχ (Merrie Monarch Festival) την άνοιξη, το οποίο είναι ο μεγαλύτερος διαγωνισμός χορού χούλα στο νήσι. Λαμβάνει χώρα στο Χίλο. Στο νησί διοργανώνεται το Σεπτέμβριο το Mealani's Taste Of The Hawaiian Range, το οποίο είναι ταυτόχρονα γαστρονομικό και αγροτικό φεστιβάλ, όπου λαμβάνουν μέρος πάνω από 30 μάγειρες. Επίσης, το Νοέμβριο στο Κόνα διοργανώνεται το Πολιτισμικό Φεστιβάλ καφέ Κόνα.

Στο νησί λαμβάνουν χώρα και πολιτιστικές γιορτές, όπως το Φεστιβάλ Καμεχαμέχα. Η ιστορία του ανάγεται στο 1871, όταν η ημέρα του Καμεχαμέχα έγινε εθνική γιορτή της Χαβάης, της οποίας είναι μέρος. Σύμφωνα με την ιστοσελίδα του φεστιβάλ, το φεστιβάλ έχει ως σκοπό την προστασία, διατήρηση και διαιώνιση του πολιτισμού της Χαβάης. Στους εορτασμούς περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων διαγωνισμοί χορού, τραγουδιού και τεχνής.

Μουσική

Η μουσική στη Χαβάη περιλαμβάνει πολλά παραδοσιακή και δημοφιλή μουσικά ήδη, από την παραδοσιακή μουσική μέχρι το σύγχρονο χιπ χοπ και ροκ. Από την πολιτεία ξεκίνησαν διάφορες διαφορετικές παιξίματος της κιθάρας. Η κιθάρα έφτασε στο νησί τη δεκαετία του 1830 μαζί με τους Ισπανούς που κλήθηκαν να δουλεύσουν ως αγελαδάρηδες, οδηγώντας τα ελεύθερα κοπάδια βοοειδών. Οι κατοίκοι της Χαβάης αντικάστεσαν τις χορδές στις ακουστικές κιθάρες με ατσάλινες και εισήγαγαν την τεχνική σλακ-κη (slack-key). Η τεχνική σλακ-κη στην χαβαϊκή γλώσσα λέγεται Κι Χοάλου, δηλαδή χαλαρό κλειδί. Στην παραδοσιακή μουσική πέρα από την κιθάρα χρησιμοποιείται και το γιουκαλίλι, ένα τετράχορδο όργανο με μέγεθος βιολιού το οποίο προέρχεται από το πανομοιότυπο όργανο machete da braça, το οποίο μεταφέρθηκε στη Χαβάη από Πορτογάλους μετανάστες τον 19ο αιώνα.

Στο νησί διοργανώνονται σε ετήσια βάση διάφορα μουσικά φεστιβάλ, όπως το Ετήσιο Φεστιβάλ Κιθάρας Σλακ Κη της Χαβάης (Annual Hawaii Slack Key Guitar Festival), το Ετήσιο Φροντιστήριο Γιουκαλίλι και Κιθάρας Σλακ Κη (Annual Ukulele and Slack Key Guitar Institute), όπου πέρα από συναυλίες διοργανώνονται και εργαστήρια παιξίματος των οργάνων, και τέλος το διήμερο Ετήσιο Φεστιβάλ Χαβαϊκής Μουσικής στο Μεγάλο Νησί (Annual Big Island Hawaiian Music Festival), το λαμβάνει χώρα κάθε τον Ιουλίο στο Πανεπιστήμιο της Χαβάης στο Χίλο.

Αθλητισμός

Στο νησί λαμβάνει χώρα από το 1978 ο αγώνας Τριάθλου Ironman Triathlon, ο οποίος περιλαμβάνει κολύμβηση 3,86 χιλιομέτρων, 180,5 χιλιόμετρα ποδηλασίας και στο τέλος ένα μαραθώνιο, τα οποία δίνονται σειρά.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Επισκόπηση της πολιτεία της Χαβάης
• Η West Hawaii Today
• Hawaii Tribune-Herald - Εφημερίδα του Νησιού
• Big Island Video News - Νέα από το νησί Χαβάη
• Hawaii Weather Today - Glenn's daily Weather Narrative
• Pacific Disaster Center - Πηγή για καταστροφικά γεγονότα στον Ειρηνικό Ωκεανό