Μετάβαση στο περιεχόμενο

Μάντοβα

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Συντεταγμένες: 45°9′23″N 10°47′28″E / 45.15639°N 10.79111°E / 45.15639; 10.79111

Μάντοβα
Η Πιάτσα Σορντέλλο

Σημαία
Έμβλημα
Τοποθεσία στο χάρτη
Τοποθεσία στο χάρτη
Μάντοβα
45°9′23″N 10°47′28″E
ΧώραΙταλία[1]
Διοικητική υπαγωγήΕπαρχία της Μάντοβας
ΠροστάτηςAnselm of Lucca
Έκταση63,81 km²[2]
Υψόμετρο19 μέτρα
Πληθυσμός48.653 (1  Ιανουαρίου 2023)[3]
Ταχ. κωδ.46100
Τηλ. κωδ.0376
Ζώνη ώραςUTC+01:00 (επίσημη ώρα)
UTC+02:00 (θερινή ώρα)
ΙστότοποςΕπίσημος ιστότοπος
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε )

Η Μάντοβα (ιταλικά: Mantova, λατινικά και λομβαρδικά: Mantua) είναι πόλη και δήμος της Λομβαρδίας στην Ιταλία και πρωτεύουσα της επαρχίας της Μάντοβας. Η πόλη υπολογίζεται, ότι το Σεπτέμβριο του 2013 είχε 47.927 κατοίκους[4]. Η πόλη περιβάλλεται από τρεις τεχνητές λίμνες, οι οποίες δημιουργήθηκαν κατά τον 12ο αιώνα, που αποκαλούνται Λάγκο Σουπεριόρε, Λάγκο ντι Μέτζο και Λάγκο Ινφεριόρε (δηλαδή επάνω, μέση και κάτω λίμνη) και τροφοδοτούνται από το ποταμό Μίτσιο, ένα παραπόταμο του Πάδου, που πηγάζει από τη λίμνη Γκάρντα. Μια τέταρτη λίμνη, η λίμνη Μπατζόλο, αποξηράνθηκε τον 18ο αιώνα.

Ιστορικά στοιχεία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αρχαιότητα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Γύρω από την πόλη έχουν βρεθεί ίχνη κατοίκησης από τη νεολιθική εποχή (5η χιλιετία π.Χ.). Αυτοί οι οικισμοί υπήρχαν μέχρι την κατάκτηση της περιοχής από τους Ρωμαίους το 3ο αιώνα π.Χ. Η Μάντοβα είναι ένας νησιώτικος οικισμός ο οποίος ιδρύθηκε (2000 π.Χ.) στις όχθες του ποταμού Μίγχιου ο οποίος ρέει από την Λίμνη Γκάρντα μέχρι την Αδριατική Θάλασσα. Τον 6ο αιώνα π.Χ. ζούσαν στην Μάντοβα Ετρούσκοι, σύμφωνα με την παράδοση τους ιδρυτής της πόλης ήταν ο Όκνος.[5][6] Το όνομα της πόλης προέρχεται πιθανότατα από τον θεό των Ετρούσκων Μάντο. Την εποχή που ξέσπασαν οι Καρχηδονιακοί Πόλεμοι την Μάντοβα κατείχε η Γαλατική φυλή των Κενομανών, το όνομα της χρεώθηκε στην Μαντώ κόρη του μάντη Τειρεσία. Στην Ρωμαϊκή αυτοκρατορία ο Οκταβιανός Αύγουστος εγκατέστησε στην πόλη βετεράνους στρατιώτες. Ο πιο διάσημος Ρωμαίος πολίτης από την Μάντοβα ήταν ο ποιητής Βιργίλιος που γεννήθηκε σε ένα χωριό της περιοχής το οποίο είναι σήμερα γνωστό ως "Βιργίλιο" (70 π.Χ.).[7][8]

Φραγκική κατάκτηση

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Όταν ο Οδόακρος κατέλαβε την Δυτική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία (476) την Μάντοβα και την υπόλοιπη βόρεια Ιταλία κατέλαβαν οι Οστρογότθοι. Η Βυζαντινή αυτοκρατορία την ανακατέλαβε τον 6ο αιώνα μ.Χ. αλλά αμέσως μετά την κατέκτησαν οι Λομβαρδοί. Ο Καρλομάγνος κατέκτησε την βόρεια Ιταλία από τους Λομβαρδούς και η Μάντοβα ενσωματώθηκε στην Φραγκία. Με την Συνθήκη του Βερντέν και την Συνθήκη του Προυμ η Μάντοβα εισήλθε στην Δυτική Φραγκία (843) και κατόπιν στο Βασίλειο της Ιταλίας (855). Ο Όθων Α΄ της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας επιτέθηκε στην Ιταλία (862) και η Μάντοβα έγινε υποτελής στην Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Τον 11ο αιώνα κατέλαβε την Μάντοβα ο πανίσχυρος πρίγκιπας Βονιφάτιος Γ΄ της Τοσκάνης, η δυναστεία του κυβέρνησε την πόλη μέχρι την Ματθίλδη της Κανόσα (πέθανε το 1115). Η Ματθίλδη διέταξε την κατασκευή της "Ροτόντας του Αγίου Λαυρεντίου" (1082), υπάρχει και σήμερα και ανακαινίστηκε (2013). Με τον θάνατο της Ματθίλδης η Μάντοβα έγινε τον 12ο και τον 13ο αιώνα ελεύθερη κοινότητα. Ο Αλμπέρτο Πιτεντίνο διέταξε (1198) την αλλαγή της ροής του ποταμού Μίγχιου με αποτέλεσμα να δημιουργηθούν γύρω από την πόλη οι γνωστές μέχρι και σήμερα "τέσσερεις λίμνες".

Ο Οίκος των Γκοντζάγκα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το 1273, εκμεταλλευόμενος τη διαμάχη Γουέλφων και Γιβελλίνων, ο Πιναμόντε Μπονατσόλσι κατέλαβε την εξουσία και ίδρυσε το Δουκάτο της Μάντοβα (1273), ο ίδιος ορίστηκε "Καπετάνιος του λαού". Η Οικογένεια Μπονακόλσι κυβέρνησε την Μάντοβα δύο γενεές μεταφέροντας στην πόλη μεγαλύτερη ευημερία και καλλιτεχνική δραστηριότητα. Την εποχή που κυβερνούσε ο τελευταίος Ποντεστά Ρινάλντο Μπονακόλσι ο αξιωματούχος Λουδοβίκος Α΄ της Μάντουα και η οικογένεια του εξεγέρθηκαν με πραξικόπημα εναντίον του (16 Αυγούστου 1328). Ο Λουδοβίκος Γκοντζάγκα ανακυρήχτηκε νέος κληρονομικός κυβερνήτης της Μάντοβας (1318), ο Οίκος των Γκοντζάγκα οικοδόμησε στην Μάντοβα νέα τείχη με πέντε πύλες ανακαινίζοντας σημαντικά την πόλη τον 14ο αιώνα. Ο απόγονος του Λουδοβίκος Γ΄ της Μάντουα απέκλεισε όλους τους συγγενείς του από την διαδοχή και ισχυροποίησε την κεντρική εξουσία. Την περίοδο της Αναγέννησης οι Γκοντζάγκα κυβέρνησαν δεσποτικά την πόλη αναπτύσσοντας σε σημαντικό βαθμό τα γράμματα και τις τέχνες.[9] Ο Ιωάννης Φραγκίσκος της Μάντουα έφερε στην Μάντοβα τον Ουμανιστή τον Βιτορίνο ντα Φέλτρε (1423) που ίδρυσε διάσημη Ουμανιστική σχολή. Ο Φραγκίσκος Β΄ της Μάντουα παντρεύτηκε την Ισαβέλλα των Έστε κόρη του Έρκολε Α΄ των Έστε Ποντεστά της Φερράρας. Όταν η Ισαβέλλα μετακινήθηκε από την Φερράρα στην Μάντοβα η Ισαβέλλα δημιούργησε το πρώτο "Στουντιόλο" στο Καστέλλο ντι Σαν Τζιόρτζιο με διάσημους ζωγράφους όπως ο Αντρέα Μαντένια, Περουτζίνο και ο Λορέντσο Κόστα. Με την μετακίνηση του "Στουντιόλο" στο Κόρτε Βέτσια προσέλαβε άλλους δύο διάσημους ζωγράφους από το Κορρέτζο να ενωθούν με τους προηγούμενους. Την εποχή εκείνη ήταν ασυνήθιστο για μια γυναίκα να έχει το δικό της "Στουντιόλο", η φήμη της ήταν τόσο μεγάλη ώστε ο Νικκολό ντα Κορρέτζο την αποκάλεσε "πριμαντόνα ντελ Μόντο".

Με το ποσό των 120.000 χρυσών φλορινίων ο Ιωάννης Φραγκίσκος της Μάντουα διορίστηκε Μαρκήσιος της Μάντοβας από τον αυτοκράτορσα Σιγισμόνδο (1433), η ανεψιά του αυτοκράτορα Βαρβάρα του Βρανδεμβούργου, μαρκησία της Μάντουα παντρεύτηκε τον γιο του Λουδοβίκο. Ο Πάπας Πίος Β΄ ανακοίνωσε στο "Συμβούλιο της Μάντοβας" (1459) Σταυροφορία απέναντι στην Οθωμανική αυτοκρατορία. Υπό την ηγεσία των διαδόχων του Λουδοβίκου ο διάσημος ζωγράφος της Αναγέννησης Αντρέα Μαντένια εργάστηκε στην Μάντοβα και δημιούργησε τα σημαντικότερα έργα του. Ο πρώτος δούκας της Μάντοβας ήταν ο Φρειδερίκος Β΄ Γκοντζάγκα που πήρε τον τίτλο από τον αυτοκράτορα Κάρολο Κουίντο (1530). Ο Φρειδερίκος ανέθεσε στον Τζούλιο Ρομάνο να οικοδομήσει το διάσημο Παλάτσο ντελ Τε στην περιφέρεια της πόλης. Στα τέλη του 16ου αιώνα ο Βιντσέντσο Α΄ Γκοντζάγκα κάλεσε από την Κρεμόνα τον Κλαούντιο Μοντεβέρντι διάσημο βιολιστή και τραγουδιστή, αργότερα έγινε μουσικός διευθυντής και παντρεύτηκε την γνωστή τραγουδίστρια Κλόντια Καττάνεο (1599). Η αρσενική γραμμή του Οίκου των Γκοντζάγκα έληξε όταν πέθανε ο τελευταίος αδύναμος αρρήν εκπρόσωπος Βιντσέντσο Β΄ Γκοντζάγκα (1627). Ο διάδοχος του ήταν ο μακρινός του ξάδελφος Κάρολος Α΄ της Μάντουα από πλάγιο κλάδο της ίδιας οικογένειας, ήταν επιπλέον και διεκδικητής του Βυζαντινού θρόνου από τους Οθωμανούς χάρη στην γιαγιά του από τους Παλαιολόγους του Μομφερράτου. Το αποτέλεσμα ήταν να ξεσπάσει ο "Πόλεμος της διαδοχής της Μάντοβας" (1630), ο αυτοκρατορικός στρατός με 36.000 μισθοφόρους λεηλάτησαν την Μάντοβα και εξόντωσαν τον πληθυσμό της πόλης μεταφέροντας την πανούκλα. Ο ανίκανος δισέγγονος του Καρόλου Φερδινάνδος Κάρολος της Μάντουα συμμάχησε όταν ξέσπασε ο Πόλεμος της Ισπανικής Διαδοχής συμμάχησε με την Γαλλία, μετά από δύο ήττες των Γάλλων δραπέτευσε στην Βενετία. Με τον θάνατο του (1708) ο Οίκος των Γκοντζάγκα έχασε οριστικά την Μάντοβα, την κέρδισε ο Οίκος των Αψβούργων και εισήλθε στην Αυστριακή αυτοκρατορία. Με τους Αυστριακούς η πόλη είχε μεγάλη ανάπτυξη στον πολιτισμό, τα γράμματα και τις τέχνες, οικοδομήθηκαν και αμέτρητα καλλιτεχνικά κτίρια.

Η κατάκτηση του Ναπολέοντα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Λίγο πριν της Ευρωπαικές εκστρατείες του Ναπολέων Α΄ το Δουκάτο της Μάντοβας εισήλθε στο Δουκάτο του Μιλάνου (1786 - 1791). Όταν ξέσπασε ο Πόλεμος του Α΄ Συνασπισμού η Μάντοβα πολιορκήθηκε από τα Γαλλικά στρατεύματα του Ναπολέων Βοναπάρτη (4 Ιουλίου 1796), οι Αυστριακοί την απέκρουσαν επιτυχώς και οι Γάλλοι υποχώρησαν (1 Αυγούστου 1796). Ο Αυστριακός στρατός ηττήθηκε ωστόσο αμέσως μετά στην "μάχη του Καστιλιόνε" (5 Αυγούστου 1796) και εγκατέλειψε την περιοχή.[10] Οι Γάλλοι ξεκίνησαν την πολιορκία της Μάντοβας (27 Αυγούστου 1796), συνεχίστηκε μέχρι την παράδοση της πόλης (2 Φεβρουαρίου 1797).[11] Όταν ξέσπασε ο Πόλεμος του Β΄ Συνασπισμού οι Αυστριακοί την ανακατέλαβαν με πολιορκία (8 Απριλίου 1799 - 28 Ιουλίου 1799).[12] H Μάντοβα πέρασε αργότερα ξανά στα χέρια του Ναπολέοντα και εισήλθε στο Γαλλικό βασίλειο της Ιταλίας. Στην πόλη εκτελέστηκε (1810) ο διάσημος Αυστριακός επαναστάτης εναντίον των Γάλλων στο Τυρόλο Αντρέας Χόφερ. Το 1866 έγινε τμήμα της ενοποιημένης Ιταλίας.

Πολιτιστικά στοιχεία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Πιάτσα Σορντέλλο (Piazza Sordello), 14ος αιώνας

Η Μάντοβα είναι γνωστή για τους αρχιτεκτονικούς θησαυρούς της, τα κομψά παλάτια και τη μεσαιωνική και αναγεννησιακή πόλη, η οποία επεκτάθηκε γύρω από την προϋπάρχουσα. Επίσης, για το σημαντικό της ρόλο στην ιστορία του λυρικού θεάτρου το δουκικό παλάτι της Μάντοβας είναι ένας από τους κύριους χώρους, που διαδραματίζεται η υπόθεση της δημοφιλούς όπερας Rigoletto του Τζουζέπε Βέρντι, ο πρωταγωνιστής της οποίας είναι ο γελωτοποιός του Δούκα.[13] Η Μάντοβα μαζί με την κοντινή Σαμπιονέτα αποτελούν Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO από το 2008, ως παραδείγματα των ιδεών που υπήρχαν για το σχεδιασμό της ιδανικής αναγεννησιακής πόλης[14].

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ (Γερμανικά, Αγγλικά, Γαλλικά, Ισπανικά, Ιταλικά) archINFORM. 984. Ανακτήθηκε στις 6  Αυγούστου 2018.
  2. ↑ 2,0 2,1 «Superficie di Comuni Province e Regioni italiane al 9 ottobre 2011». Εθνικό Ινστιτούτο Στατιστικής της Ιταλίας. Ανακτήθηκε στις 16  Μαρτίου 2019.
  3. ↑ demo.istat.it?l=it.
  4. ↑ «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Μαρτίου 2014. Ανακτήθηκε στις 25 Φεβρουαρίου 2014. 
  5. ↑ Fagles, Robert, ed.: The Aeneid (2006), 10.242, Penguin Group
  6. ↑ Lucchini, Daniele: Rise and fall of a capital. The history of Mantua in the words of who wrote about it (2013)
  7. ↑ Conte, Gian Biagio. Trans. Joseph B. Solodow Latin Literature: A History. Johns Hopkins University Press, 1994.
  8. ↑ Conte, Gian Biagio. Trans. Joseph B. Solodow Latin Literature: A History Johns Hopkins University Press, 1994
  9. ↑ Henry S. Lucas, The Renaissance and the Reformation (Harper & Bros. Publishers: New York, 1960) σσ. 42–43
  10. ↑ Smith, Digby (1998). The Napoleonic Wars Data Book. London: Greenhill. σσ. 118–119
  11. ↑ Smith, Digby (1998). The Napoleonic Wars Data Book. London: Greenhill. σσ. 132–133
  12. ↑ Smith, Digby (1998). The Napoleonic Wars Data Book. London: Greenhill. σ. 161
  13. ↑ «Rigoletto, trama e riassunto». Βiografie online.it (στα Ιταλικά). Ανακτήθηκε στις 9 Νοεμβρίου 2016. 
  14. ↑ Mantua and Sabbioneta Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς UNESCO

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Μάντοβα&oldid=10520741"