Κρυονέρι Ρεθύμνης
Συντεταγμένες: 35°19′50.106″N 24°51′9.032″E / 35.33058500°N 24.85250889°E
| Κρυονέρι | |
|---|---|
| Διοίκηση | |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Περιφέρεια | Κρήτης |
| Περιφερειακή Ενότητα | Ρεθύμνης |
| Δήμος | Μυλοποτάμου |
| Δημοτική Ενότητα | Κουλούκωνα |
| Γεωγραφία | |
| Γεωγραφικό διαμέρισμα | Κρήτη |
| Νομός | Ρεθύμνης |
| Υψόμετρο | 370 μέτρα |
Το Κρυονέρι (επίσημα: το Κρυονέριον, μέχρι το 1955 Ασυρώτοι) είναι χωριό και έδρα ομώνυμης κοινότητας του Δήμου Μυλοποτάμου στην Περιφερειακή Ενότητα Ρεθύμνης της Κρήτης. Απέχει 46 χλμ. από το Ρέθυμνο και είναι κτισμένο σε υψόμετρο 370 μ.[1]
Ιστορικά στοιχεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Στο χωριό βρέθηκε κατά τη διάνοιξη δρόμου τμήμα αποθηκευτικού πίθου των μινωικών χρόνων. Περαιτέρω ανασκαφή του χώρου αποκάλυψε δωμάτιο αποθηκευτικού χαρακτήρα διαστάσεων 4,5 επί 2,5 μέτρα, μέσα στο οποίο βρέθηκαν τρεις πίθοι.[2] Στις θέσεις στου Βαλάνη και Λαγκούφια, νοτιοδυτικά του χωριού, οι κάτοικοι αναφέρουν ότι βρήκαν ειδώλια, πιθανόν της αρχαϊκής περιόδου.[3]
Το χωριό αναφέρεται από τον Φραντσέσκο Μπαρότσι το 1577 ως Assirotus στην επαρχεία Μυλοποτάμου. Στην ενετική απογραφή του 1583 από Καστροφύλακα αναφέρεται ως Assirotus με 143 κατοίκους και ο Φραντσέσκο Μπαζιλικάτα το 1630 ως Assirotus. Στην οθωμανική απογραφή του 1671 αναφέρεται ως Astirotos, με 12 χαράτσια. Το παλιό όνομα του χωριού σημαίνει αυτός που δεν έχει σ(ο)υρωθεί και πιθανότατα είναι ανδρωνυμικό. Το νέο όνομα είναι αναφορά σε πηγή που υπάρχει στο χωριό.[1]
Στην απογραφή του 1881, όταν είχε 73 κατοίκους, όλοι χριστιανοί, και ανήκε στον δήμο Δαμάστας. Στην απογραφή του 1900 είχε 116 κατοίκους και υπαγόταν στον ίδιο δήμο. Το 1920 είχε οριστεί έδρα ομώνυμης κοινότητας.[1] Το 1925 προσαρτήθηκε στην κοινότητα Αείμονα, αλλά το 1930 ορίστηκε έδρα δικής του κοινότητας, η οποία διατηρήθηκε μέχρι την Καποδιστριακή διοικητική διαίρεση το 1997, όταν εντάχθηκε στον τότε δήμο Κουλούκωνα.[4]
Δείτε Κοινότητα Κρυονερίου
Απογραφές πληθυσμού[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Αναλυτικά η δημογραφική πορεία του χωριού σύμφωνα με τις απογραφές:
| Απογραφή | 1900 | 1920 | 1928 | 1940 | 1951 | 1961 | 1971 | 1981 | 1991 | 2001 | 2011 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Πληθυσμός[1] | 116 | 142 | 155 | 178 | 130 | 133 | 93 | 69 | 53 | 28 |
Σημεία ενδιαφέροντος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο κεντρικός ναός της ενορίας είναι ο μονόκλιτος ναός της Κοίμησης της Θεοτόκου. Κτίστηκε το 1810 και στο εσωτερικό του βρίσκεται φορητή εικόνα του 1670. Επίσης στο χωριό βρίσκεται ο ναός των Αγίων Πέτρου και Παύλου.[5]
Κοντά στο χωριό βρίσκεται η μονή Χαλέπας, με το καθολικό της να είναι αφιερωμένο στη Μεταμόρφωση και στη Γέννηση του Χριστού. Η μονή χρονολογείται από τους ενετικούς χρόνους. Είναι φρουριακού τύπου. Η είσοδος στη μονή γίνεται μέσω διαβατικού στην νοτιοδυτική πλευρά, το οποίο οδηγεί στη κεντρική αυλή. Γύρω από την κεντρική αυλή βρίσκονται το ηγουμενίο, η τραπεζαρία και το καθολικό, με την μονή να τελεί υπό αναστήλωση. Στις αρχές του 20ού αιώνα έγινε προσπάθεια να κατασκευαστεί νέος ναός, χωρίς όμως να ολοκληρωθεί, ενώ σώζεται ακόμα ο παλιός ναός. Η μονή, όπως και η γειτονική μονή της Αγίας Μαρίνας, ερείμωσαν κατά τον Κρητικό Πόλεμο. Η μονή Χαλέπας στη συνέχεια έγινε μετόχι της μονής Βωσάκου. Από τη μονή Αγίας Μαρίνας σώζεται μόνο το καθολικό, το οποίο στο εσωτερικό του σώζει αγιογραφίες.[6]
Προσωπικότητες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Μαρία Χριστοδουλάκη (1862–1932) - μητέρα του Νίκου Καζαντζάκη
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Σπανάκης, Στέργιος (1993). Πόλεις και χωριά της Κρήτης στο πέρασμα των αιώνων, τόμος Α΄. Ηράκλειο: Γραφικές Τέχνες Γ. Δετοράκης. σελ. 161.
- ↑ «ΚΡΥΟΝΕΡΙ». digitalcrete.ims.forth.gr. Ανακτήθηκε στις 17 Δεκεμβρίου 2019.[νεκρός σύνδεσμος]
- ↑ Μανδαλάκη, Στ. (1993). «Ανασκαφικές εργασίες, νομός Ρεθύμνης». ΑΔ Β2 Χρονικά 48: 487-488.
- ↑ «Κρυονέριον (Ρεθύμνης)». Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών - Αναλυτικά. ΕΕΤΑΑ-Ελληνική Εταιρία Τοπικής Ανάπτυξης και Αυτοδιοίκησης Α.Ε. Ανακτήθηκε στις 4 Νοεμβρίου 2019.
- ↑ «Επαρχία Μυλοποτάμου». www.imra.gr. Ιερά Μητρόπολις Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Νοεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 14 Οκτωβρίου 2019.
- ↑ «Μονή Χαλέπας». www.imra.gr. Ιερά Μητρόπολις Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Δεκεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 17 Δεκεμβρίου 2019.
| ||||||||||||||