Ηρόδοτος ή Αετίων

Ηρόδοτος ή Αετίων
Συγγραφέας	Λουκιανός
Τίτλος	Ἡρόδοτος ἢ Ἀετίων; Herodotus
Γλώσσα	Αρχαία ελληνικά
	δεδομένα (π • σ • ε )

«ἔστιν ἡ εἰκὼν ἐν Ἰταλίᾳ, κἀγὼ εἶδον ὥστε καὶ σοὶ ἂν εἰπεῖν ἔχοιμι. θάλαμός ἐστι περικαλλὴς καὶ κλίνη νυμφική, καὶ ἡ Ρωξάνη κάθηται πάγκαλόν τι χρῆμα παρθένου ἐς γῆν ὁρῶσα, αἰδουμένη ἑστῶτα τὸν Ἀλέξανδρον. Ἔρωτες δέ τινες μειδιῶντες· ὁ μὲν κατόπιν ἐφεστὼς ἀπάγει τῆς κεφαλῆς τὴν καλύπτραν καὶ δείκνυσι τῷ νυμφίῳ τὴν Ρωξάνην, ὁ δέ τις μάλα δουλικῶς ἀφαιρεῖ τὸ σανδάλιον ἐκ τοῦ ποδὸς ὡς κατακλίνοιτο ἤδη, ἄλλος τῆς χλανίδος τοῦ Ἀλεξάνδρου ἐπειλημμένος, Ἔρως καὶ οὗτος, ἕλκει αὐτὸν πρὸς τὴν Ρωξάνην πάνυ βιαίως ἐπισπώμενος. ὁ βασιλεὺς δὲ αὐτὸς μὲν στέφανόν τινα ὀρέγει τῇ παιδί, πάροχος δὲ καὶ νυμφαγωγὸς Ἡφαιστίων συμπάρεστι δᾷδα καιομένην ἔχων, μειρακίῳ πάνυ ὡραίῳ ἐπερειδόμενος-Ὑμέναιος οἶμαί ἐστιν (οὐ γὰρ ἐπεγέγραπτο τοὔνομα). ἑτέρωθι δὲ τῆς εἰκόνος ἄλλοι Ἔρωτες παίζουσιν ἐν τοῖς ὅπλοις τοῦ Ἀλεξάνδρου. Λουκιανός, Ηρόδοτης ή Αετίων 5 3-19

«Ο πίνακας βρίσκεται στην Ιταλία, εγώ τον είδα και μπορώ έτσι να σου μιλήσω γι αυτόν. Δείχνει πανέμορφο δωμάτιο και νυφικό κρεβάτι· η Ρωξάνη ωραιότατη κόρη, κάθεται, με χαμηλωμένο βλέμμα, γιατί ντρέπεται τον Αλέξανδρο που στέκεται μπροστά της. Υπάρχουν ακόμα χαμογελαστοί έρωτες· ο ένας στέκεται πίσω της, τραβάει το πέπλο και δείχνει στον γαμπρό τη Ρωξάνη. Κάποιος άλλος, σαν πραγματικός δούλος, της βγάζει το σανδάλι από το πόδι για να ξαπλώσει πια, Ένας τρίτος, Έρωτας και αυτός, έχει πιάσει τη χλαμύδα του Αλεξάνδρου και τον σέρνει προς το μέρος της Ρωξάνης, τραβώντας τον με πολλή βία. Ο ίδιος ο βασιλιάς πάλι προσφέρει στην κόρη στεφάνι· μαζί τους είναι και ο Ηφαιστίωνας, βοηθός και συνοδός της νύφης, που κρατάει λαμπάδα αναμμένη και ακουμπάει πάνω σε όμορφο παλικαράκι, που νομίζω πως είναι ο Υμέναιος (γιατί δεν είναι γραμμένο το όνομά του). Σε άλλη μεριά του πίνακα, άλλοι έρωτες παίζουν με τα όπλα του Αλεξάνδρου...μετφρ. Φιλολογική ομάδα Κάκτου.

Ο Ηρόδοτος ή Αετίων είναι μια σύνοψη του λόγου που είχε εκφωνηθεί από τον Λουκιανό στην Ολυμπία και στη συνέχεια εκφωνήθηκε ως προλαλιά στη Αρχαία Μακεδονία, μπροστά σε ακροατήριο αποτελούμενο από Μακεδόνες.^[1]

Κεντρικό θέμα

Ο συγγραφέας αρχίζει επαινώντας τον Ηρόδοτο που αναδείχτηκε και δοξάστηκε απαγγέλοντας την ιστορία για τους περσικούς πολέμους στα Ολύμπια, όπως και άλλοι πολλοί. Και ο ζωγράφος Αετίων εκεί έδειξε τον περίφημο πίνακά του με το γάμο του Μεγάλου Αλεξάνδρου και της Ρωξάνης. Έτσι κι εγώ, λέει ο Λουκιανός, για να γίνω γνωστός σ΄ όλη τη Μακεδονία προτίμησα να κάμω την επίδειξή μου στην παμμακεδονική αυτή γιορτή της «αρίστης πόλεως».^[2]

Η προλαλιά αυτή της σατιρικής περιόδου διαβάστηκε στη Θεσσαλονίκη, όταν ο Λουκιανός παρουσίαζε την εργασία του και σε άλλες πόλεις.^[3]

Επιρροές

Η περιγραφή του πίνακα του Αετίωνα από τον Λουκιανό ενέπνευσε δύο μεγάλους ζωγράφους της Αναγέννησης, τον Ραφαήλ και τον Σοντόμα, οι οποίοι ζωγράφισαν του «Γάμους του Μεγάλου Αλεξάνδρου» αλλά και μεταγενέστερα τον Ρούμπενς.

Παραπομπές

↑ Λουκιανός, Άπαντα, τόμ. 2 σ.2ε , εκδ. Κάκτος ISBN 960-352-270-8
↑ Αυτόθι, § 7
↑ Schwariz Jacques, Biographie de Lucien de Samosate σ. 129, Βρυξέλες 1965

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Wikisource logo

Στη Βικιθήκη υπάρχει υλικό που έχει σχέση με το θέμα:
Ηρόδοτος ή Αετίων

[1] Λουκιανός, Άπαντα, τόμ. 2 σ.2ε , εκδ. Κάκτος ISBN 960-352-270-8

[2] Αυτόθι, § 7

[3] Schwariz Jacques, Biographie de Lucien de Samosate σ. 129, Βρυξέλες 1965

[1]

[2]

[3]

π σ ε Εργογραφία Λουκιανού
Έργα χωρίς διάλογο (Επιδεικτικοί ή ρητορικοί λόγοι)	Προς τον απαίδευτον και πολλά βιβλία ωνούμενον Αποκηρυττόμενος Αρμονίδης Αλέξανδρος ή ψευδόμαντις Δίκη συμφώνων Περί των διψάδων Ευνούχος Ζεύξις ή Αντίοχος Ηρόδοτος ή Αετίων Πως δει ιστορίαν συγγράφειν Τα προς Κρόνον Υπέρ του εν τη προσαγορεύσει πταίσματος Περί του μη ραδίως πιστεύειν διαβολή Περί των επί μισθώ συνόντων Περί της Περεγρίνου τελευτής Τυραννοκτόνος Φάλαρις Α και Β
Προλαλιές	Διόνυσος Ηρακλής Περί του ηλέκτρου ή των κύκνων Περί του οίκου
Βιογραφικές πραγματείες	Απολογία Δημώνακτος βίος Περί του ενυπνίου ήτοι βίος Λουκιανού Νιγρίνος
Τριλογία Διός και θεών	Θεών εκκλησία Ζεύς ελεγχόμενος Ζεύς τραγωδός
Έργα με διάλογο	Ανάχαρσις ή Περί γυμνασίων Βίων πράσις Δραπέται Ικαρομένιππος ή Υπερνέφελος Κατάπλους ή Τύραννος Μένιππος ή Νεκυομαντεία Περί παρασίτου, ότι τέχνη η παρασιτική Προμηθεύς ή Καύκασος Πλοίον ή Ευχαί Τίμων ή Μισάνθρωπος Τόξαρις ή Περί φιλίας Φιλοψευδής ή Απιστών Χάρων ή Επισκοπούντες
Περί ύφους	Λεξιφάνης Ψευδολογιστής ή Περί της αποφράδος κατά Τιμάρχου Προς τον ειπόντα, Προμηθεύς εί εν λόγοις Ρητόρων διδάσκαλος Ψευδοσοφιστής ή Σολοικιστής
Έκφραση	Ιππίας ή Βαλανείον Εικόνες Υπέρ των εικόνων
Ιδιαίτερης κατηγορίας	Ενάλιοι διάλογοι Εταιρικοί διάλογοι Θεών διάλογοι Νεκρικοί διάλογοι
Σάτιρες	Αλιεύς ή Αναβιούντες Δις κατηγορούμενος ή Δικαστήρια Μυίας εγκώμιον Ερμότιμος ή περί αιρέσεων Όνειρος ή Αλεκτρύων Συμπόσιον ή Λαπίθαι Λούκιος ή Όνος
Ανένταχτα	Αληθούς ιστορίας Πρός Νιγρίνον επιστολή
Ποιητικά	Τραγωδοποδάγρα Επιγράμματα
Ψευδολουκιάνεια έργα	Αλκυών ή Περί μεταμορφώσεως Δημοσθένους εγκώμιον Έρωτες Κυνικός Μακρόβιοι Πατρίδος Εγκώμιο Περί αστρολογίης Φιλόπατρις ή διδασκόμενος Χαρίδημος ή περί κάλλους
Αμφισβητούμενα	Διάλεξις πρoς Ησίοδον Περί θυσιών Περί ορχήσεως Περί πένθους Περί της Συρίης θεού Σκύθης ή πρόξενος Ωκύπους
Βικιθήκη