Λούκιος ή Όνος
 | |
| Συγγραφέας | Λουκιανός |
|---|---|
| Τίτλος | Λούκιος ή όνος |
| Γλώσσα | Αρχαία Ελληνικά |
| Μορφή | Μυθιστοριογραφία Σάτιρα. |
| δεδομένα () | |
Ο Λούκιος ή Όνος είναι μυθιστοριογραφία[1] με τη μορφή της παρωδίας με πολλά λαϊκά στοιχεία, με φραστική ελευθεροστομία και σκαμπρόζικες σκηνές. Σατιρίζονται η μαγεία, η μετεμψύχωση, οι περιπλανώμενοι «ιερείς» της «Συρίας θεού» που τους συναντούμε και στο ομώνυμο έργο και η σεξουαλική απληστία μερικών γυναικών.
Περιεχόμενο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ένας Πατρινός με τον υπηρέτη του φτάνει από την Πάτρα στην Υπάτη (Ύπατα). Κι επειδή οι μάγισσες της Θεσσαλίας[2] ήταν πολύ φημισμένες, δε χάνει την ευκαιρία να ικανοποιήσει την επίμονη περιέργειά του. Από καιρό ήθελε να δει πως μεταμορφώνονται αυτές οι μάγισσες, αλλά και μόνος του θα ήθελε να διαπιστώσει εάν μετά τη μεταμόρφωση μεταμορφώνεται και η ψυχή εκτός από το σώμα. Η οικοδέσποινα που τον φιλοξενούσε ήταν μάγισσα. Με τη βοήθεια της υπηρέτριάς της Παλαίστρας μπόρεσε να δει πως μεταμορφώθηκε η κυρία σε κόρακα. Δεν χάνει καιρό, ζητά κι αυτός ν΄αλειφτεί με το ίδιο «φάρμακο» για να γίνει πουλί, αλλά η Παλαίστρα κάνει λάθος και του δίνει άλλο κουτί και ο Λούκιος αντί να γίνει πουλί γίνεται γάιδαρος. Γάιδαρος όμως με ψυχή ανθρώπινη και έτσι αρχίζει το δράμα του. Ρίχνεται σε ανυπόφορες περιπέτειες, τρώει ξύλο αλύπητο, αλλάζει διαρκώς αφεντικά, πέφτει σε χέρια ληστών, στη Βέροια πουλιέται στους κίναιδους αγύρτες που του φορτώνουν το ομοίωμα της «Συρίας θεού» για τις περιοδείες τους και τέλος βρίσκει ανθρώπινη περιποίηση στη Θεσσαλονίκη στο σπίτι ενός πλουσίου. Εδώ τον ερωτεύεται παράφορα για τις γαϊδουρινές του ικανότητες μια πλούσια και όμορφη κυρία. Όταν όμως τον πηγαίνουν στο αμφιθέατρο για να «συνευρεθεί» με μια καταδικασμένη σε θάνατο γυναίκα, βρίσκει και τρώει τριαντάφυλλα και έτσι ξαναγίνεται άνθρωπος. Η όμορφη κυρία τώρα τον διώχνει και ο Λούκιος φεύγει με καράβι για την πατρίδα του.[3]
Κριτική[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η ιδιαιτερότητα του έργου δεν συνίσταται μόνο στη σύλληψη του όλου θέματος, αλλά και στις διάφορες αντικρουόμενες απόψεις που έχουν διατυπωθεί, κατά καιρούς, τόσο για την πατρότητά του όσο και την προέλευσή του καθόσον δεν ανταποκρίνεται γενικά στη γλωσσική υφή του Λουκιάνιου corpus. Το πρόβλημα επιτείνεται με το περίφημο λατινικό μυθιστόρημα του Απουληίου τις Μεταμορφώσεις, γνωστότερο με το τίτλο Asinus aureus[4] (χρυσός όνος), που έχει βασικά την ίδια υπόθεση, αλλά είναι οκτώ φορές μεγαλύτερο από το έργο του Λουκιανού. Ο Φώτιος πρώτος συνδέει τον Λούκιο ή Όνο με το χαμένο σήμερα έργο Μεταμορφώσεις, που έγραψε, κατά τη γνώμη του, ο Λούκιος από την Πάτρα,[5][6] χωρίς ωστόσο να μπορεί να πει με σιγουριά αν ο Λούκιος αντέγραψε τον Λουκιανό ή ο Λουκιανός τον Λούκιο, αλλά είναι δύσκολο να υποθέσει κάποιος πως ο Λουκιανός θα έκανε αντιγραφή κάποιου πρωτότυπου έργου.
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ Βαρίκα Βάσου, Σάτιρα και ευθυμογραφία, εφ. «Το Βήμα» 5.2.1968
- ↑ Γιάννης Κορδάτος, Ρωμαιοκρατία, σ. 323 «Η Υπάτη υπάγονταν τότε στη Θεσσαλία κι ήταν σημαντικό εμπορικό κέντρο»
- ↑ Βάγγος Παπαϊωάννου, Λουκιανός «Ο μεγάλος σατυρικός της αρχαιότητας», Θεσσαλονίκη 1976
- ↑ Graves Robert, The Golden ass of Apuleius, Pocket Books, N.Y. 1952
- ↑ Migne, Patr. Gr., τόμ 103
- ↑ Ιερός Αυγουστίνος, Η πολιτεία του Θεού (De civitate Dei) 18.18.2
Βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Γεώργιος Μαλτέζος, Λούκιος ή Γάϊδαρος, Αθήνα 1924
- Λούκιος ή Όνος, εκδ. Κάκτος, 1994 ISBN 960-352-274-0
Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
|