Ποδάγρα (Λουκιανός)

Ποδάγρα

Συγγραφέας	Λουκιανός
Τίτλος	Ποδάγρα Tragedopodagra
Γλώσσα	αρχαία ελληνικά
δεδομένα ()

:::::ΔΟΜΗ

Χορός από αρρώστους που ψάλλει τον ύμνο της και δηλώνει ότι θα λάβει μέρος στα όργια της 30-53

• Στο πρώτο στάσιμο (πάροδος) ο χορός επικαλείται τη θεά του πόνου και τη φωνάζει να έρθει κοντά τους και να τους απαλλάξει από τους πόνους 83-111
• Μετά το δεύτερο στάσιμο με τον ύμνο του χορού στη θεά εμφανίζεται ο άγγελος και αναγγέλει την άφιξη των δύο γιατρών 204-217

ΕΠΕΙΣΟΔΙΑ

• Ο ποδαγρός διεκτραγωδεί τα βάσανά του 1-29
• Στο δεύτερο επεισόδιο ο ποδαγρός συνεχίζει να κλαίει για τα βάσανά του και αναρωτιέται... 54-82
• Στο τρίτο επεισόδιο εμφανίζεται η ανίκητη θεά που κανένα φάρμακο και κανένας γιατρός δεν μπορεί να την αντιπαλέψει 138-190
• Άφιξη δύο γιατρών που ισχυρίζονται πως μπορούν να τη βγάλουν έξω από τη ζωή των θνητών 265 και 271-274

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

• Μετάνοια των γιατρών που επλήγησαν απροσδόκητα από τους πόνους 297-307
• Ας ανέχεται, λοιπόν, ο κάθε ασθενής να εμπέ-ζεται και να περιγελιέται, αφού τέτοια φύση έχει το πράγμα τούτο (τοῖον γὰρ ἔφυ τόδε πρᾶγμα). 332-334

Λουκιανός, Ποδάγρα

«Σιχαμένο όνομα (Ὦ στυγνὸν οὔνομα), μισητό στους θεούς, Ποδάγρα, που φέρνεις τόσους στεναγμούς (πολυστένακτε), παιδί του Κωκυτού ^β[›] που στα βαθύσκιωτα κατάβαθα του Ταρτάρου η Μέγαιρα Ερινύα σε γέννησε από τα σπλάχνα της, σ΄ έθρεψε στο μαστό της και στου άσπλαγχνου βρέφους τα χείλη έσταξε η Αληκτώ γάλα· ποιος, λοιπόν, θεός, φριχτό όνομα, ανέβασε στο φως; Ήλθες για το κακό των ανθρώπων».

Λουκιανός, Ποδάγρα, (1 1-8) μτφ. φιλολογική ομάδα Κάκτου, 1994 ISBN 960-352-023-3

Η Ποδάγρα^α[›] ή τραγοποδάγρα ή τραγωδοποδάγρα, που εμφανίζεται σε ορισμένους κώδικες, είναι τραγωδία σε σατυρικό ύφος του Λουκιανού για τέσερεις ηθοποιούς: τον Ασθενή (ποδαγρόν), τη θεά Ποδάγρα, τον Άγγελο, τον Γιατρό, τον Χορό και τους Πόνους.

Η αυθεντικότητα του έργου

Πολλοί εκδότες των έργων του Λουκιανού θεωρούν ότι η Ποδάγρα είναι νόθο ποίημα, ενώ άλλοι υποστηρίζουν ότι το ποίημα ''Ωκύπους'' και η Ποδάγρα αποτελούν την αρχή και το τέλος του ίδιου έργου.

Ωστόσο Ο M.D. Macleod (ένας από τους μεταφραστές και σχολιαστές των έργων του Λουκιανού στην έκδοση Loeb) υποστηρίζει πως η ποδάγρα είναι σαφώς γνήσιο έργο. Το ύφος, η στιχουργική ικανότητα και η χρήση του ποιητικού λεξιλογίου προδίδουν ικανότατο συγγραφέα, που ξέρει να χειρίζεται τους ιάμβους και αναπαίστους, ακολουθώντας τους κανόνες σϋνθεσης τραγικών στίχων. Ένας άλλος εκδότης του έργου, ο J. Zimmermann, στηριζόμενος στη θέση του έργου στον κώδικα Γ (Λαυρεντιανός 10ου αι.), στη συγκρατημένη ασέβεια προς τους θεούς και στη στιχουργική δεξιοτεχνία τού δημιουργού, θεωρεί επίσης ότι η Ποδάγρα είναι γνήσιο έργο του Λουκιανού.

Η αιτία της συγγραφής

Ο λόγος που οδήγησε τον Λουκιανό να γράψει σατιρκό ποίημα για την ποδάγρα ήταν προσωπικός παρ΄όλο που στον Μένιππο και στα προς Κρόνον αναφέρει ότι η αρρώστια αυτή έπληττε μόνο τους πλούσιους, από το έργο Ηρακλής και τις σχετικές αναφορές στο Περί των επιμισθώ συνόντων (συντηρουμένων) διαφαίνεται πως ήταν και ο ίδιος θύμα της.

Επικρίσεις ποδάγρας για τα πολυμήχανα φάρμακα

Αφότου πρωτοεμφανίστηκε το ανθρώπινο γένος όλοι δοκιμάζουν να αφανίσουν τη δύναμή μου, ανακατώνοντας διαρκώς πολυμήχανα φάρμακα. Καθένας δοκιμάζει διαφορετικό τέχνασμα εναντίον μου· τρίβουν αρνόγλωσσα και σέλινα για να με πολεμήσουν, φύλλα μαρουλιού (θριδάκων) και αντράκλα (ανδράχνην), άλλοι τσουκνίδες (κνίδας), βολβούς, μήκωνα (παπαρούνα), άλλοι κουβαλούν φακές (φακούς), βρασμένα καρότα (σταφυλῖνον ἑφθόν), άλλοι φύλλα ροδακινιάς (Περσικών), ρόδια (σίδια), φύλλα καλοβρασμένου λάχανου (κράμβης), αλεύρι από κουκιά (άλευρα κυάμων), γύψο από την Πάρο· μαγειρεύουν φρύνους, αρουραίους (μυγαλάς), σαύρες, γάτες (γαλάς), ύαινες (υαίνας), αντιλόπες (τραγελάφους) αλεπούδες (αλώπεκας).

Για την Άτη ^γ[›], που έγραψε ο Όμηρος, είμαι εγώ αυτή που βαδίζει πάνω στο κεφάλι των ανδρών με ανάλαφρο βήμα. Οι πιο πολλοί όμως θνητοί με αποκαλούν Ποδάγρα, επειδή κυνηγώ τα πόδια.

Σημειώσεις

^ α:  Στην ιατρική ποδάγρα χαρακτηρίζεται η μονοαρθρίτιδα η οποία οφείλεται σε εναπόθεση ουρικού οξέος στους ιστούς των κάτω άκρων (ουρική αρθρίτιδα). Οι εναποθέσεις του ουρικού οξέος, κυρίως στις αρθρώσεις και στο πτερύγιο του αφτιού, σχηματίζουν όζους που ονομάζονται τόφοι.

^ β: Ο Κωκυτός_(μυθολογία), μαζί με τον Αχέροντα και τον Πυριφλεγέθοντα, ήταν ένας από τους τρεις ποταμούς του κάτω κόσμου. Ήταν, όπως δηλώνει και το όνομά του (κωκύω: θρηνώ και οδύρομαι), ο ποταμός των στεναγμών.

^ γ: Η Άτη (σύγχυση φρενών) αποτελεί το δεύτερο στάδιο εν προόδω της αρχαίας ελληνικής τραγωδίας που ακολουθεί την Ύβριν ὓβρις→ἂτη→νέμεσις→τίσις και προηγείται της νέμεσης και της τιμωρίας.

Βιβλιογραφία

• Λουκιανός, Ποδάγρα, εκδ. Δαίδαλος 2008 ISBN 960-227-371-2