Δήμος Λαρισσού

Δήμος Λαρίσου
Δήμος
Χώρα	Ελλάδα
Διοίκηση
Διοικητική υπαγωγή
• Περιφέρεια	Δυτικής Ελλάδας
Διαμέρισμα	Πελοποννήσου
Νομός	Αχαΐας
Έκταση	225,729 km2
Πληθυσμός	8.221 (απογραφή 2001)
Ιστότοπος	larissos.gr

Ο Δήμος Λαρισσού ήταν διοικητική διαίρεση (δήμος) του Νομού Αχαΐας, ο οποίος συστάθηκε με το Πρόγραμμα «Καποδίστριας» από τη συνένωση παλαιότερων κοινοτήτων της περιοχής, που αποτέλεσαν στη συνέχεια τα δημοτικά διαμερίσματα του δήμου. Λειτούργησε την περίοδο 1997-2010, οπότε και καταργήθηκε με την εφαρμογή του Προγράμματος «Καλλικράτης» και εντάχθηκε στον νέο δήμο Δυτικής Αχαΐας.

Το 2008, με το ΦΕΚ 195Α'/26-09-2008, μετονομάστηκε σε Δήμος Λαρίσου. Έδρα του δήμου ήταν το Μετόχι.

Γενικά στοιχεία

Η έκταση του ήταν 225.729 στρέμματα. Ο πληθυσμός του, σύμφωνα με την μοναδική επίσημη εθνική απογραφή που πραγματοποιήθηκε στο χρονικό διάστημα ύπαρξης του (1997-2010)· την Απογραφή του 2001, ανερχόταν σε 8.221 κάτοικους. Εκτεινόταν στο δυτικό τμήμα της Αχαΐας και αποτελούσε μάλιστα τον δυτικότερο δήμο του νομού.

Δημοτικά διαμερίσματα

Στον καποδιστριακό δήμο περιλαμβάνονταν τα παρακάτω δημοτικά διαμερίσματα και οικισμοί:

Δ.δ. Μετοχίου [ 2.053 ]

• το Μετόχιον [ 656 ]
• το Βουπράσιον [ 20 ]
• ο Λάπας [ 1.191 ]
• το Νέον Βουπράσιον [ 186 ]

Δ.δ. Αγίου Νικολάου Σπάτων [ 481 ]

• ο Άγιος Νικόλαος [ 324 ]
• ο Άγιος Κωνσταντίνος [ 141 ]
• η Μονή Αγίου Νικολάου [ 16 ]

Δ.δ. Απιδεώνος -- ο Απιδεών [ 632 ]

Δ.δ. Αράξου [ 624 ]

• ο Άραξος [ 326 ]
• η Καλόγρια [ 243 ]
• η Παραλίμνη (τ. Μαύρον Όρος) [ 55 ]
• οι Ταξιάρχαι [ 0 ]

Δ.δ. Βελιτσών [ 393 ]

• αι Άνω Βελιτσαί [ 232 ]
• αι Κάτω Βελιτσαί [ 161 ]

Δ.δ. Καγκαδίου -- το Καγκάδιον [ 503 ]

Δ.δ. Λακκοπέτρας [ 1.048 ]

• η Λακκόπετρα [ 772 ]
• η Ιονική Ακτή [ 91 ]
• το Καρνάρι [ 107 ]
• το Λιμανάκι [ 78 ]

Δ.δ. Ματαράγκας [ 676 ]

• η Ματαράγκα [ 364 ]
• τα Κεφαλαίικα [ 312 ]

Δ.δ. Μιχοΐου [ 664 ]

• το Μιχόιον [ 477 ]
• ο Κάνδαλος [ 93 ]
• τα Τσαμαίικα [ 85 ]
• τα Ψευτέικα [ 9 ]

Δ.δ. Πέτα -- ο Πέτας [ 349 ]

Δ.δ. Ριόλου [ 798 ]

• ο Ριόλος [ 790 ]
• τα Μαζαίικα [ 8 ]

Ιστορία

Αρχαιότητα

Η ιστορία αρχίζει από το 5500 π.Χ. όταν στην περιοχή μας κυριαρχούσαν τα πρώτα Πελασγικά φύλλα, οι Λέλεγες και αργότερα οι Κάρες που ελέγχουν το πέρασμα του Κάβο Μαλέα και το Μπουγάζι του Αράξου. Δημιουργούν την Βουπρασία χώρα των Επειών αναπτύσσοντας μεγάλο εμπορικό – οικονομικό κέντρο και υπέρλαμπρο πολιτισμό.

Γείτονας και ανταγωνιστής της Βουπρασίας χώρας μετά την 3η χιλιετία π.Χ. είναι η Δυμαία χώρα. Τις ευδαίμονες αυτές χώρες διαρρέει και οριοθετεί ο πολυθρύλητος ποταμός Λαρισσός γεμάτος Ιστορία από τους ιστορικούς χρόνους μέχρι την επανάσταση του 1821.

Η μάχη της Ελίκης το 1089 π.Χ. με την νίκη των Αχαιών εναντίον των Ιώνων ήταν καθοριστική αφού απ’ αυτή την ομάδα των Αχαιών η περιοχή θα ονομαστεί Αχαΐα και οι κάτοικοι Αχαιοί.

Ο μεγάλος πολιτισμός της Αχαιομηκυναϊκής εποχής έχει πάρει διαστάσεις αυτοκρατορίας. Στην περιοχή μας Δ/Δ Ριόλου κυριαρχεί η Αρχαία πόλη Λάρισα, το όνομα της είναι πελασγικό και σημαίνει «Ακρόπολις». Ιστορικά αναφέρεται από τον Ηρόδοτο ότι αριθμούσε πολλές χιλιάδες κατοίκους, ήταν αρκετά εύφορη με μεγάλη εμπορική και οικονομική ανάπτυξη. Ακόμα αναφερόταν ως παγκόσμιο θρησκευτικό και πολιτιστικό λίκνο. Λάτρευαν την θεά Αθηνά την Λαρισαία και τον ποταμό της Λάρισσο σαν θεό για την προσφορά του (νερό) και ζωοφόρο για την ανάπτυξη της ζωής.

Απ’ αυτήν την πόλη και τον ποταμό της ο Δήμος έχει την ονομασία «Δήμος Λαρισσού».

Αργότερα οι Ρωμαίοι αποικίζουν την περιοχή και εκτελούν αποστραγγιστικά έργα για να ελέγξουν τον πλημμυρισμό της. Προς το τέλος των Ρωμαϊκών χρόνων εγκαθίστανται οι πρώτες οικογένειες Σλάβων που δημιουργούν μικρούς και διάσπαρτους οικισμούς.

Φραγκοκρατία

Κατά την Φραγκοκρατία που ακολουθεί το αμυντικό σύστημα της περιοχής οργανώνεται καλύτερα. Εκτός από το «Τείχος Δυμαίων», κτίζεται ένας πύργος στο Κουνουπέλι και άλλοι στα αντικρινά βουνά της Μόβρης. Τον 14ο αιώνα αρχίζουν να σχηματίζονται κοντά στους Ελληνικούς και οι πρώτοι Αλβανικοί οικισμοί στην πεδιάδα. Ο τόπος αλλάζει συνεχώς κυριάρχους: Φράγκοι, Βυζαντινοί, Βενετοί, Τούρκοι. Η αβεβαιότητα οδηγεί στην ερήμωση και η περιοχή μεταβάλλεται σε ένα πυκνό δρυοδάσος.

Νεώτερη Ιστορία

Στην επανάσταση του 1821, στα Μαύρα Βουνά και στο δάσος της Στροφυλιάς οι κλέφτες είχαν καταφύγιο και από εδώ ξεκίνησαν πολλές από τις επιθέσεις κατά των Τούρκων. Μετά την επανάσταση πολλές οικογένειες από τα ορεινά κατεβαίνουν στα πεδινά και ιδρύουν μικρούς οικισμούς ανάμεσα στο δάσος και τις λίμνες. Τότε ιδρύονται και τα χωριά μέσα και έξω Γκέρμπεσι. Οι περισσότεροι που εγκαθίστανται εδώ είναι κτηνοτρόφοι γι’ αυτό προβαίνουν σε μερική αποδάσωση.

Αρχίζουν επίσης να λειτουργούν εντατικά και τα λατομεία λευκού λίθου ο οποίος γίνεται περιζήτητος στις οικοδομές της Πάτρας και της Δύμης. Τα λατομεία εκμεταλλεύεται η Μονή Χρυσοποδαρίτισσας. Το 1887 όμως δωρίζεται στο διάδοχο Κωνσταντίνο ως προσωπικό του κτήμα το δάσος της Μανωλάδας από την Κάτω Αχαΐα ως τα Λεχαινά, μήκους 35 χλμ., το οποίο απαρτίζεται από βελανιδιές και αγραπιδιές. Στον ίδιο παρέχεται και το ιχθυοτροφείο του Πάπα. Στο χωριό Λάππα, κτίζονται οι απαραίτητες εγκαταστάσεις (σημερινό Κέντρο Πληροφόρησης) για να μπορεί ο Κωνσταντίνος να τις χρησιμοποιεί ως βάση στις εξορμήσεις του για κυνήγι μέσα στο δάσος. Οι εργασίες για την κατασκευή της σιδηροδρομικής γραμμής επισπεύδονται και ένας σταθμός ιδρύεται κοντά στις βασιλικές εγκαταστάσεις του Λάππα.

Το 1923 καταργήθηκε η δωρεά και το κράτος δωρίζει την γη σε πρόσφυγες και ακτήμονες από τα γύρω χωριά. Ήδη το 1940 είχε αρχίσει να κατασκευάζεται το αεροδρόμιο στην καρδιά της περιοχής αλλά μέχρι την γερμανική εισβολή δεν είχε τελειώσει λόγω του ελώδους εδάφους που απαιτούσε μεγάλη προσπάθεια.

Το 1943 οι Γερμανοί οργανώνουν καλύτερα την άμυνα της περιοχής γιατί περιμένουν απόβαση των συμμάχων στην δυτική Πελοπόννησο. Στα υψώματα των Μαύρων Βουνών και του Κουνουπελίου εγκαθίστανται πολυβολεία, λαξεύονται αποθήκες πυρομαχικών στους βράχους και η είσοδος του Πατραϊκού κόλπου κλείνεται με νάρκες. Τα έργα αυτά επιφέρουν καταστροφές σε αρχαίες θέσεις όπως στο Τείχος Δυμαίων όπου το πολυβολείο εγκαθίσταται μέσα στην Μυκηναϊκή ακρόπολη και μέρος του Τείχους καταστρέφεται για να περάσει ο δρόμος προς την κορυφή.

Όλα αυτά τα γεγονότα απρόβλεπτα από την ιστορία θα σηματοδοτήσουν την γέννηση ενός νέου οικισμού και θα οριοθετήσουν μία νέα ιστορική εποχή στην περιοχή του Λάρισου ποταμού. Θα συμβάλλουν στην δημιουργία ενός δήμου του Δήμου Λαρίσσου.

Διατελέσαντες δήμαρχοι Λαρισσού

• 1999-2002 Νίκος Ταπεινός (19??-2018) (πρώην κοινοτάρχης Ματαράγκας)
• 2003-2010 Κωνσταντίνος Καλαϊτζής

Αξιοθέατα - Ιστορικά μνημεία

Στον δήμο υπάρχει το Τείχος των Δυμαίων, κάστρο (ακρόπολη) με πλούσια και μακραίωνη ιστορία, καθώς και τα περίφημα Λουτρά Υρμίνης. Επίσης εκεί βρίσκεται το Αεροδρόμιο του Αράξου (πολιτικό και στρατιωτικό).

Υδροβιότοποι

Ο υδροβιότοπος του δάσους της Στροφυλιάς που περιλαμβάνει το Δάσος από τα ωραιότερα δάση και το μεγαλύτερο πευκόδασος στην Ελλάδα το οποίο φτάνει μέχρι την Αμαλιάδα. Οι παραλίες Καλόγρια και Γιαννισκάρι που το καλοκαίρι γίνεται το αδιαχώρητο. Οι λιμνοθάλασσες του Προκόπου και του Πάπα και η βαλτολίμνη Λάμια. Ο υδροβιότοπος προστατεύεται με την συνθήκη RAMSAR.

Αθλητισμός

Στον δήμο δραστηριοποιούνται τα σωματεία Ατρόμητος Λάππα, Ίκαρος Λακκόπετρας, Α.Ε. Μετοχίου και ο Πανμοβριακός Ριόλου με τμήματα ποδοσφαίρου που αγωνίζονται σε ιδιόκτητα γήπεδα.

Δείτε επίσης

• Δήμος Αραξίων

Πηγές

• Ε.Σ.Υ.Ε. - Μόνιμος Πληθυσμός της Ελλάδος. Απογραφή 2001, Αθήνα 2004. ISBN 960-86704-8-9.

Βιβλιογραφία

• Θεόδωρος Η. Λουλούδης, Αχαΐα. Οικισμοί, οικιστές, αυτοδιοίκηση, Νομαρχιακή Επιχείρηση Πολιτιστικής Ανάπτυξης Ν.Α. Αχαΐας, Πάτρα 2010.
• Κώστας Ν. Τριανταφύλλου, Ιστορικόν Λεξικόν των Πατρών, Τόμοι Α΄-Β΄, Τυπογραφείο Πέτρου Χρ. Κούλη, Πάτρα 1995, Τρίτη Έκδοση.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Δήμου Λαρισσού (1997-2010). eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 28/10/2017.
• Τουριστικός οδηγός Νομού Αχαΐας - Δήμος Λαρισσού (Λαρίσου). nea.gr. Ανακτήθηκε από το αρχειοθετημένο πρωτότυπο: 04/09/2016.
• Επίσημη ιστοσελίδα Δήμου Λαρισσού (Λαρίσου)