Βραβείο Ζαχάρωφ

Απονομή Βραβείου Ζαχάρωφ στον Αούνγκ Σαν Σου Κίι, το 2013

Το Βραβείο Ζαχάρωφ για την Ελευθερία της Σκέψης είναι ένα διεθνές βραβείο το οποίο καθιερώθηκε στη μνήμη του Σοβιετικού πυρηνικού φυσικού και αντιφρονούντα Αντρέι Ζαχάρωφ. Θεσμοθετήθηκε το 1988 από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και απονέμεται κάθε χρόνο σε αναγνώριση προσώπων ή οργανισμών για τη διά βίου αφοσίωσή τους στην προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των ελευθεριών.

Η απονομή του βραβείου γίνεται κοντά στις 10 Δεκεμβρίου, την ημέρα που η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ κύρωσε την Οικουμενική Διακήρυξη για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα το 1948. Η ημέρα αυτή τιμάται επίσης ως η Ημέρα των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.

Βραβευθέντες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Έτος	Βραβευθείς/είσα	Εθνικότητα	Σημειώσεις	Παραπομπή
1988	Νέλσον Μαντέλα (1918-2013)	Νότια Αφρική	Ακτιβιστής κατά του απαρτχάιντ και μετέπειτα πρόεδρος της Νότιας Αφρικής	^[1]
1988	Ανατόλι Μαρτσένκο (μετά θάνατο) (1938-1986)	Σοβιετική Ένωση ! Σοβιετική Ένωση	Σοβιετικός αντικαθεστωτικός, συγγραφέας και ακτιβιστής για τα ανθρώπινα δικαιώματα	^[1]
1989	Αλεξάντερ Ντούμπτσεκ (1921-1992)	Τσεχοσλοβακία ! Τσεχοσλοβακία	Σλοβάκος πολιτικός και πρωταγωνιστής της Άνοιξης της Πράγας	^[1]
1990	Αούνγκ Σαν Σου Κι (1945-)	Βιρμανία	Πολιτικός της αντιπολίτευσης και πρώην Γενική Γραμματέας του Εθνικού Συνδέσμου για τη Δημοκρατία
1991	Αντέμ Ντεμάτσι (1936-2018)	Κοσσυφοπέδιο ! Κοσσυφοπέδιο	Κοσοβάρος Αλβανός πολιτικός^[2]	^[1]
1992	Μητέρες της Πλατείας του Μαΐου	Αργεντινή ! Αργεντινή	Ένωση των Αργεντινών μητερών, τα παιδιά των οποίων εξαφανίστηκαν κατά τον Βρώμικο Πόλεμο	^[3]
1993	Oslobođenje	Βοσνία και Ερζεγοβίνη	Εφημερίδα που υπερασπίστηκε τη Βοσνία Ερζεγοβίνη ως πολυεθνοτικό κράτος	^[3]
1994	Τασλίμα Νασρίν (1962-)	Μπανγκλαντές ! Μπανγκλαντές	Πρώην γιατρός, φεμινίστρια συγγραφέας	^[3]
1995	Λεϊλά Ζάνα (1961-)	Τουρκία ! Τουρκία	Πολιτικός με κουρδικές ρίζες από την ανατολική Τουρκία, ο οποίος φυλακίστηκε επί 15 χρόνια επειδή ήταν μέλος του PKK.	^[1]
1996	Γουέι Τζινσένγκ (1950-)	Κίνα ! Κίνα	Ακτιβιστής του κινεζικού δημοκρατικού κινήματος	^[3]
1997	Σαλιμά Γκεζαλί (1958-)	Αλγερία ! Αλγερία	Δημοσιογράφος, συγγραφέας και ακτιβίστρια στην Αλγερία	^[3]
1998	Ιμπραήμ Ρουγκόβα (1944-2016)	Κοσσυφοπέδιο ! Κοσσυφοπέδιο	Αλβανο-Κοσοβάρος πολιτικός, πρώτος πρόεδρος του Κοσσυφοπεδίου	^[1]
1999	Σανάνα Γκουσμάο (1946-)	Ανατολικό Τιμόρ ! Ανατολικό Τιμόρ	Πρώην αντάρτης, πρώτος πρόεδρος του Ανατολικού Τιμόρ	^[4]
2000	Μπάστα Για!	Ισπανία ! Ισπανία	Οργάνωση κατά της τρομοκρατίας και της πολιτικής βίας στη Χώρα των Βάσκων	^[5]
2001	Νουρίτ Πελέντ-Ελχανάν (1949-)	Ισραήλ ! Ισραήλ	Ακτιβίστρια για την ειρήνη	^[1]
	Ιζάτ Γκαζάουι (1951-2003)	Κράτος της Παλαιστίνης	Συγγραφέας, καθηγητής
	Ντομ Ζακάριας Καμουένιου (1934-)	Ανγκόλα ! Ανγκόλα	Αρχιεπίσκοπος και ακτιβιστής για την ειρήνη
2002	Οσβάλδο Παγιά (1952-2003)	Κούβα ! Κούβα	Πολιτικός ακτιβιστής και αντικαθεστωτικός	^[6]
2003	Κόφι Ανάν (1938-2018)	Γκάνα ! Γκάνα	Τιμημένος με Νόμπελ Ειρήνης και 7ος Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών	^[1]
2003	Ηνωμένα Έθνη	Μη διαθέσιμο (διεθνής)		^[1]
2004	Ένωση των Δημοσιογράφων της Λευκορωσίας	Λευκορωσία ! Λευκορωσία	Μη κυβερνητικός οργανισμός για την προστασία των δημοσιογράφων που εργάζονται υπό ιδιαίτερα αντίξοες συνθήκες και συχνά αποτελούν θύματα εκφοβισμού, παρενόχλησης, ποινικής δίωξης και εξορίας	^[7]
2005	Κυρίες με τα Λευκά	Κούβα ! Κούβα	Αντιπολιτευόμενο κίνημα, συγγενείς φυλακισμένων αντικαθεστωτικών	^[8]
	Δημοσιογράφοι χωρίς Σύνορα	Μη διαθέσιμο (Διεθνής)	Μη κυβερνητικός οργανισμός για την ελευθερία του Τύπου με έδρα τη Γαλλία	^[8]
	Χάουα Ιμπραχίμ (1968-)	Νιγηρία ! Νιγηρία	Δικηγόρος για τα ανθρώπινα δικαιώματα	^[8]
2006	Αλιακσάνταρ Μιλίνκιεβιτς (1947-)	Λευκορωσία ! Λευκορωσία	Πολιτικός της αντιπολίτευσης και υποψήφιος στις προεδρικές εκλογές του 2006	^[9]
2007	Σαλίχ Μαχμούντ Οσμάν (1957-)	Σουδάν ! Σουδάν	Δικηγόρος για τα ανθρώπινα δικαιώματα	^[3]
2008	Χου Τζιά} (1973-)	Κίνα ! Κίνα	ακτιβιστής και αντικαθεστωτικός	^[10]
2009	Memorial	Ρωσία ! Ρωσία	Οργάνωση για τα ανθρώπινα δικαιώματα	^[11]
2010	Γκιγιέρμο Φαρίνιας (1962-)	Κούβα ! Κούβα	Γιατρός, δημοσιογράφος και πολιτικός αντικαθεστωτικός	^[12]
2011	Ασμαά Μαχφούζ (1985-)	Αίγυπτος ! Αίγυπτος	Πέντε εκπρόσωποι του αραβικού λαού, σε αναγνώριση και υποστήριξη του αγώνα τους γιατην ελευθερία και τα ανθρώπινα δικαιώματα.	^[13]
	Άχμεντ αλ-Σενούσι (1934-)	Λιβύη
	Ραζάν Ζεϊτουνέχ (1977-2013)	Συρία ! Συρία
	Αλί Φερζάτ (1951-)	Συρία ! Συρία
	Μοχάμεντ Μπουαζίζι (1984-2011) (μετά θάνατο)	Τυνησία ! Τυνησία
2012	Τζαφάρ Παναχί (1960-)	Ιράν ! Ιράν	Η Σοτουντέ είναι ακτιβίστρια και ο Παναχί σκηνοθέτης του κινηματογράφου.	^[14]^[15]
2012	Νασρίν Σοτουντέ (1963-)	Ιράν ! Ιράν		^[14]^[15]
2013	Μαλάλα Γιουσαφζάι (1997-)	Πακιστάν ! Πακιστάν	Υπέρμαχος και επικεφαλής εκστρατείας για τα δικαιώματα των γυναικών	^[16]
2014	Ντένις Μακουέγκε (1955-)	Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό	Γυναικολόγος γνωστός για την προσφορά του στα θύματα ομαδικών βιασμών	^[17]
2015	Ραΐφ Μπαντάουι (1984-)	Σαουδική Αραβία ! Σαουδική Αραβία	Σαουδάραβας συγγραφέας και ακτιβιστής, δημιουργός της ιστοσελίδαςFree Saudi Liberals	^[18]
2016	Νάντια Μουράντ Μπασέε (1993-)	Ιράκ ! Ιράκ	Ακτιβίστριες και θύματα σεξουαλικής εκμετάλλευσης από το Ισλαμικό Κράτος	^[19]
2016	Λαμίγια Χατζί Μπασάρ (1998-)	Ιράκ ! Ιράκ		^[19]
2017	Δημοκρατική αντιπολίτευση στη Βενεζουέλα	Βενεζουέλα	Εθνοσυνέλευση της Βενεζουέλας και Χούλιο Μπόρχες και όλοι οι πολιτικοί κρατούμενοι όπως αναφέρονται με τη σειρά από το Foro Penal Venezolano εκπροσωπούμενοι από τους Λεοπόλδο Λόπες, Αντόνιο Λεντέσμα, Ντανιέλ Σεμπάγιος, Γιον Γκοϊκοετσέα, Λορέντ Σαλέχ, Αλφρέδο Ράμος και Αντρέα Γκονσάλες.^[20]	^[21]
2018	Όλεγκ Σεντσόφ (1976-)	Ουκρανία ! Ουκρανία	Σκηνοθέτης και σύμβολο του αγώνα για την απελευθέρωση των πολιτικών κρατουμένων στη Ρωσία και ανά τον κόσμο	^[22]
2019	Ιλχάμ Τόχτι (1969-)	Ανατολικό Τουρκεστάν	Ουιγούρος οικονομολόγος, λόγιος και ακτιβιστής για τα ανθρώπινα δικαιώματα	^[23]
2020	Δημοκρατική αντιπολίτευση στη Λευκορωσία	Λευκορωσία ! Λευκορωσία	Συντονιστικό Συμβούλιο, πρωτοβουλία τολμηρών γυναικών και προσωπικότητες της πολιτικής και κοινωνικής ζωής.	^[24]